장음표시 사용
71쪽
aequir. por. I. a. f. da his qui norant . infam. I. 3.
verum etiam in levioribus quibusque gratiam Pi incipis aucupabatur . Veluti eum Tiberius vellet verbum ab edicto suo expungere , aut ad Grammaticorum judicium referre, quod si parum latinum videretur ιAttejus minime opus esse respondit; novo enim verbo usu os cives, postquam Principi excidisset. a) Qua responsione stomachatus Pomponius Grammaticus , ad Caesarem conversu si immo, inquit , Hinimbus , quidem Civitatem dare Casar potas; verbis nen polos. Quae libertas homini fuit impune. Curationem aquarum ei Caesar., mortuo Maecenate , ι leugavit; cbὶ eumdemque triennio, quam Tiberis inundarat, coercindo flumini praefecit simul cum L. Arruntio. Quo in munere gravissimus fuit municipiis, & Coloniis r quorum quaeretis auditis, abiecit consilium aver tendorum fluminum , & lacuum, quae in Tiberim influebat it et quod prohibendarum inundationum remedium dueebatur. Consulatum gessit cum Germanico. Sunt qui pro Attejo Fontejum scribant in eo consulatu,
sed pro Atteio Tacitus pugnat. Obiit sub Tiberio, Cato Sulpitio, & D. Haterio Coll. Libros plures edidit celiacta ηιον um ι quibus haud pauca Senatus , Tribunorumque decreta, edictaque Augusti, Tiberiique inseruit . ιγ Multa quoque de iure Pontificio scripsit, de de publicιι iudiciis comomentarium , aliaque plura d Gellio, Festo, Macrobio, Nonio, Fronti
Nerva pater scholam suscepit Labeonis, eamque ingenio, & disputatio. nibus dilatavit. Consul fuisse fertur sub Tiberior. . cui Nerva erat adeo familiaris, ut ab eo secum Capreas suetit deductu si ubi flagitiosae libidinis spectator proximus erat, & invitus, oppressaeque libertatis assu
duus contemplator, tanta indignatione animi , ut quem orationis auctoritate comprimere non audebat, propriae mortis exemplo admonere vo
luerit. Cumque angore animi, atque tristi desperatione haud obscure significaret grave aliquid in se ipsum consulere, Tiberius , qua vis causae noscendae cupidus, nec eam eruere ab eo potuit, neque animmum illius absterrere a morte, quam obstinaverat. Maluit enim ille honestum exitum, quam turpem vitae cum Tyranno conjunctionem . Quoniam enim amicitiam illius declinare non poterat sine periculor vis tam sibi ademit, quae vel ignominiose traducenda erat , si Tyranno carus esse cupiebat; vel illius et udelitate deponenda , si placet e studuisset bonis. Itaque abstinentia cibi semetipsum absumpsit e eoque iacto corruptos mores Tiberio exprobavit, anno a C. N. XXXIV. Reliquitque Nervam filium ea ingenii alacritate , ut anno a talis decimo septimo sese publice consulentibus obtulerit. Quo in munere cum liberius aliqua do indulgeret ingenio, videbatur aliquanto argutior . ct Libros edidit de Mnevionibus, & alios respons um , quorum Papinianus, & Ulpianus haud raro meminerunt. hὶ Ex hoe prognatum serunt Nervam Impera
Nervae patris discἰplinam excepit Lie Inlus Proeulusi de quo cum ni hil certi traditum reperiatur, aliqui, etsi levi conjectura , eum esse Pu tarunt, qui sub Othone pratotio praefuit. , Quicumque ille fuerit, certe magnam in jure civili aucto litatem est assecutus ι ita ut extincto Labeonis nomine, schola illius, quae per Nervam ad Proculum pervenerara
Suam hie sectam tradidit Pegaso. a quem Iuvenalis obseuro loco nχ tum innuit, propriaque evirtute summos honores adeptum. Icὶ Nam sub
72쪽
ma stratu se auctore conditum est S. C. de re retinenda per haeredem quarta ex singulis rebus per fideicommissum relictis, exemplo Falcidiatrquod Pegasianum est appellatum. N. Ab hoc Proculiana disciplina transiit in Iuventium Celsum patrem in- LXXVIII. deque ad filium. Pater initae conjurationis auctor a Domitiano com- De Celso Pa. pertus , cum frustra negaret, astu , & simulatione poenam effugit. a ire. Promisit enim clam inquisiturum se, criminisque conscios delaturum, si si- a Dio I. 61.bi vita condonaretur. Annuente Tyranno, ipse aliud ex alio nectens, rem ad Domitiani mortem extraxit, seque, ac socios periculo exemit. Α-pud Trajanum in magna aestimatione fuit. Praetor creatus Licinium nepotem, sι qui ambitus, & repetundarum reis facultatem testium Romam hevocandorum fieri volebat, adeo acriter objurgavit; ut accensis utrinque ιη' η '
animis ad contumelias excurretini. ' S
Hunc excepit Celsus filius , qui adoloseontis nomine in libris iuris a Luxiv Patre distinguitur . Consul Suffectus primo , deinde ordinarius fuit sub I γε Cεls, Fi Adriano i ι qui ejus consilio est usus inter Iurisconsultos caeteros, quos, liadprobante Senatu, sibi adiun*ere consueverat. In Romano marmore in- te spart. nvenimus Celsum, qui Promagister Scrinii libellorum sub Antonino fuit. AEI. Ad iaου. Praeter libros triginta novem digestorum, reliquit etiam aliquos de usura. pianibae a quibus in libris erebra mentio est Patris. Neratius Priscus Labeonis Scholam per Celsum patrem postreinux ae- LXXX. cepit. Eum Trajanus tanta benevolentia, & honore complectebatur , ut De Neratio multorum judieio eidem traditurus imperium videretur . Cui & provinis Priseo.
cias commendare fuerat auditus , ubi fatale aliquid sibi contigisset. c. d Spiri. i. Quam Neratio spem abstulit Adrianus, forsan favore Plotinae: ut sat no- AEI. Adrian. set habuerit ab Adriano in consilium adhiberi. Consul fuit, ut creditur, sub M. Aurelio. Postquam totam iam Scholam Labeonis pereurismus , remeabimus ad LXXXI. Atteium Capitonemi cui successit Masurius Sabinus obseuro loco, tenui- De Masuri busque lacu Italibus, quem diu aluit auditorum pietas, & liberalitas. Ad S/bin
equestrem ordinem, sua tantum virtute, nullis meritis majorum, quinquagenarius ascendit. Is cum parum lucri colligeret e studiis, novum tamen honorem iurisprudentiae peperit. Primus enim ab Augusto , deinde a Tiberio publicam aecepit auctoritatem respondendi de juret cum antea non e Principum auctoritate arcelseretur munus respondendi i sed e privatorum arbitrior ae populari opinione susciperetur . Ab eo i3itur tempore, quo necesse suit, hoc a Pi incipe impetrari , responsa judicibus offerenda scriptis mandari, obsignarique consueverunt. Quod institutum ex Principis auctoritate respondendi, gratia deinde , atque ambitione coris ruptum, neglexit Adrianus: qui non petendum id munus respondit, sed pia .
standam. Hoe est non ex Principis concessione, sed ex propriis doctrinae LXXXII. meritis expromendum. Auctoritatem enim respondendi princeps, uti usu De C. Cassio venit, tribuere potest vel indocto ; respondere vero recte nemini , nisi Longino. docto licuerit. Ea hujus nomine totam Iuri rudentiam Persius notavit se O -Sν
Excisto si quid Asa suri νώbν ea u. avis. Is Diot. I9.m Is Cocceium Nervam alterius factionis principem habuit aemulum. si
C. Cassius Longinus materna e stirpe jurisprudentiam , at a vindice es' vilibertatis gente eos tantiam simul , & judicandi severitatem retulit. . .. . Q. Natus est enim Tuberonis filia Serv. Supplicii nepte: Majores vero pater- eii l. t. t & , .m generis habuit inclytum illum Caesaris interfectorein C/jum Cassium , ausal caelib. 11. de L.
73쪽
& L. Cassum Praetorem, at cuius Tribunal in criminum ultionem tanta severitas excudebat , ut reorum Lepulus diceretur . Hos Cassius noster adeo expressit integros , ut Iuli rudentiam generis materni, & paterni virtutem , praeclaris maximisque rebus gerundis , dicendisque gravissimi 1 sententiis , haud impari laude, reddiderit . Consul fuit cum M. Vinutio Quattino XVII. anno Imperii Tiberii Caesaris , Sequenti anno de redigendis in fiscum Sejani bonis , toto assentiente Senatu , vehementissime disseruit. Similitudine nominis in capitis discrimen fuit adductus , euin Caligula ad necem deposcente, quod responsum a Portuna Antiate accepisset, ut caveret a Caso: id autem pertinebat ad Chaeream Cassium. cujus manu occubuit, Syriae praefecturam a Claudio accepit , ac pontificiam Iudaeorum stolam summis sumptibus , & magnificentia elaboratam , quae prius a Romanis adservabatur , & Iudaeis posscentibus ad Sacrificiorum usum promebatur, quamque Tiberius in Iudaeorum potestatem retulerat: Cassius , ne quid Romanis ex antiquo jure decederet, in Romanorum redegit custodiam . Quae causa Iudaeis fuit legationis mittendae ad Claudium . Quamvis doctrinae magis , quam bellis vaearet ; priscae tamen disciplinae studiosillimus sitit . Meherdatem deducere jussus , metuens ne conctando languescerent barbarorum animi ; neve perfidia mutarentur ii , a quibus Meherdates in Regem postulabatur ;praelii committendi, urgendaeque rei auctor erat. Sed id consilium se aude neglectum ab Rege Atabum Abbaro . Quamobrem Meherdates ea mora nudatus auxiliis, postea infeliciter, imparibusque copiis pugnans in hostium potestatem est redactus a) Supplicacionum frequentiam ob
debellationem Parthorum , auctoritate sua , coinpescuiti auctorque sui id videndorum die ruin in Sacνes, S ne annus totus supplicationibus traduceretur, si pro Roma notum felicitate , Diis agerem ut grailae, qi tantae deberentur. Compescendae Puteolanae seditioni a Senatu datus invitis, propter nimiam severitatem ipsemet postulavit, ut negotium alteri mandaretur. Pendanio Secundo praesceto ut bis set vili manu obtruncato, multitudo servorum, quorum tueti dominum intererat, poenas dare cogebatur: Sed quia hinc Plebs pro aliquorum innocentia; illine Senatus pro dominorum secutitate certabat 3 Camus in medium progressus demonstravit iacinus tale, ac tam diffiicile sine omnium , aut dolo, aut eulpa explieari nequiiset cunctisque persuasit , singulorum servorum conscientiam fui ila criminosam. Neronis crudelitate in exilium est actust quod majorum imaginibus interposuisset illam Cati Cassii, qui in Caesarem conjuraverat, cum ea inscriptione: Duci pa tium. Verum obiit tandem in urbe a Vel pasiano revocatus . Ingenii certamen exercuit cum Proculo di Cassius enim tanta aestimatione ferebatur inter discipulos Capitonis, sive inter Sabinianos , ut schola illa totae'deinceps Cosanorum appellare
Fuit & Caius alius ex equesiti ordine sub Antonino; μ) eui ab aliquibus adscribitur quidquid Caji nomine in libris juris occurrit. Hunc Mena gius in dissertatione sua do u/νoqu. Cato accepit pro T. Cajoὸ quem praenomine distinguit a Caio Cassio Longino; ad quem pertinere ait verba ista Cujacii: c. Fuit me anil ον t/ammaticis familiaris, pν ter bonarum Πιueraνiam , cν Homeri petissimum νraltandι, que in eo fuit, Wνis iam summam Scripsit autem recentior ille, quisquis fuerit, instu ut is i ; unde suas. magnam partem deprompsit Iullinia nuru, ut merito illum Caium nasi,uiniar Pestet , non quod eum inter aetatis suae viventes Iurisconsu
74쪽
tos ministrum haberet. De hoc doctissime Aleander in suis ad Caium Commentariis. c a Coelius Sabinus e Cassi Lon es diseiplina prosectus, magnae suit apud
Vespasianum auctoritatis b Ηonoris causa in duos menses, nempe Quintilem , ac Sextilem, consulatum acceperat ab Othoner quam dignitatem sub Vitellio quoque retinuit: Librum scripsisse fertur ad edictωm AEdilium Cωνnlium, unde multae sententiae illius in rebus venalibus obtinuerunt. e Ad hoe Sabinianorum appellatio processit, quamvis eam Pancitolus dedueat a Masurio Sabino. Coelii schola migravit ad Priscum Iavolenum , cui mentis levitas auctorita: em in Iurisprudentia non imminuit. Habebatur enim parum sanus, quod Passenio Poetae recitanti elegos ad verba haec: Pνisto iub/ι improviso responderit: Pνistur Iavetinus neu μιυr d) unde repente risus obortus. Non tamen de jure acute minus, recteque respondite neque suis eo n-siliis in legibus condendis minus prosuit s. Antonino Pio , sub quo vixit, ae Syria prete fuit, teste Iuliano . Scripsit libros .x Cassia quindecim,di libros decem ex posteνioribus Labeonis, & opistolas ad Plautium qui magnus & ipse fuit Iurisconsultus. Auditores habuit Iavolenus plures, inter quos Tuscianum, & valentem, & Omnium praestantissimum Iulianum: in quo sectatum dissidia quieverunt: quamvis a Donello inter Proculianos adnumeretur. t Is non minus animi, quam corporis prole fuit Insienis . Avus etenim suille ab Eutropio; proavus a Spartiano traditur Iuliani Imperatoris : quidi ipse Iuli ludentiae laude floruit. Hinc in errorem inductus Aurelius Victor, ipsum Imperatorem Iulianum edicti perpetui compositorem appellat , ambigitque Salvium ne , an Didium Iulianum Imperatorem nuncupet. Quem errorem Victor etiam Grotio in sparsis floνibus offudit. ἡ Cognomen Salvius habuit Severi, patria Mediolanensis, illustri genere. Magnam vero sapientiae laudem adquisivit sub Adriano r cui familia. rissimus nit, cujusque jussu ex veteribus, novisque abs se commissis edictis, condidit atque in concinnum titulorum ordinem digessit edictum ρεν. p. tium a scripsitque libros , quos digestaνum appellavit: nempe , ut Cujacius interpretatur, edactoνum digestoνum. ι Praetor fuit, & sub Antonino Pio Consul cum Torquator ae si tacentibus fastis consularibus, fas est credere Spartiano Coissul factus est iterum sub Marco Philosopho eum Pisone. Quibus in magistratibus, exemplo Iavo leni praeceptoris sui , protrios servos vindicta liberabat , eamdemque sententiam aliis Plaetoribus uadebat. Κ Hujus est praeclarum illud: Nulla Iox eam lare pater, ut ad omnia νονριngar. In pluribus juris civilis locis a principibus honorificenti iasme appellatur. Sunt qui huius vitam ad Commodi usque imperium e
tendant: eumque arbitrantur eumdem esIe, qui cum Paterno etiam Iuricconsulto , particeps conjurationis fuit; quique simul cum Paterno, iussu Principis, vitam amisit. si Paternus autem, qui Tarruntenus erat cognomine, libros reliquit militarιum quatuor : quorum in digestis aliquot monumenta supersunt.
Floruit sub Adtiano Domitius Labeo i qui dubium eruditis injecit, sui ne, m an superioris Labeonis libri significentur in Digestis. Titus Aristo non modo fons publici , pii vatique juris, verum etiam omnium doctrinatum, & omnis eruditionis a n Plinio fuisse traditur, eo nee piamque animo sapientiam laudabilibus factis explicat te; ut nihil aut nos ad Pli. xii testimonium, aut Plinius ipse ad majorem hominis laudem possit adjungere. Arrianus
cs Plin. ι.ε. epist. e Capitolin.
in Antonino Pio. 0ι an. apud self. de manumita
hὶ Ad Ieg. Ea de orig. jur. 9 Ad Iulia n. in prisc.
in Commodo. Dio in Commodo Lb. 72.
75쪽
. 3. . Arrianus initio Senator, deinde secessit in otium litterarum ; atque ad Ud A iδης hune et eduntur epistolae a Plinio ad Amanum scriptae. Librum edi
Sextus Caellius Africanus, Iuliani discipulus, tantum praeceptori suo. Jς tribuit, ut Africani ore videatur Iulianus, tamquam Apollo ex trinode,
bὶ Io rip. per Verba βit, e sim ετις, neg/vit, putavit , inquit , re nouit , plaιιρ. Lmmὸου . ad A. Adeo lapicntiae gloriam doctori suo non invidebat, vir alioqui di fri 4. Vini, hum/nique juris peritissimus. Siquidem Caecilius . ille fuisse creditur, quem Gellius ca adversus Favorinum philosophum , decemvirale jus propugnantem inducit, vixitque sub Adriano , aut Antonino Pio. Extat de eo peculiaris Menagii dii Ieriatio. Ego nihil certi statuo ι quod aliud mihi illucescat, Cujactu in sequor. b Sextus Pomponius , ut quidam putant, ex antiquissima Pomponii Α, D iuri 6 xici , auctor sertur tri r 24 ff. de oris. 1- - : In qua non raro Aa scriptoris diligentia ne dicam, an historiarum cognitio delideratur ut non Eliti M. e. mirum, si ab eruditis non paucio ea lex Pomponio ab udicetur. Cum Pa-αὶ i s Aia'. pi/0uin pii 'cipem .lioqui jurisprudentiae , inter Iuriscontultos non deser, , - θεὰ, α pserit 3 iacile crediderim, aut ejus legis auctorem non esse Pomponium , XC in. aut ante Papinianum vixisse . t Adriani puta aetate: quamvis a Lamia De Ulpio ptidio scriptore non diligentissimo sub Alexandro ponatur , si locus est Mircello, Me- integer: nam si Salmasti lectionem, & restitutionem amplectamur, Pom-ciano Saturnio. ponius manebit extra numerum a Lampridio descriptum . Expung tur d)l amo. g. etiam inde a Casau bono, auctoritate veterum codicum, ex resia Biis ad I. Iul. da vi bliotheca. priυ. ι. divi 7 st. Iunius Maurit anus sub Antonino Pio vixit, & AElius Marcianus, qui de jur. pHt - Baeticam Pio consul administravit. Platet alios libros, scripsit lassi e t. I flii,uiοοι, , unde multa Iustinianus ita nil ulit in suas. . . Eadem aetate floruit Ulpius Marcellus, qui a consiliis fuit Antonino
q. ' cianus auctor d Volusiani S. C. qui summis laudibus extollitur a M. f. , . A E itis Ad QP in Q; & Clὸudius Saturniu , qui praetor D t, c. quique eum seo sciv tu in saepe sentiret ab aliis , causa in prabuit nostratibus interpretibus, ut V De Tellula homines sui in Finii Satu mei appellent. D'itino Vixit autem sub Septimio Severo Tertullianus, qui an idem fuerit ae
hin In Epist. multa jurisprudentiae semina in sacri scriptoris libris collucentia, eumdem adit. eat. 3. esse censet; nihil ego tamen certi a firmare ausim; dissentiente praeser-XCU. tim, non levibus ex causis, Hugone Grotio. ἡ De hoc latius agit Me- De Papyrio nagius in amoenitatibus δειν is civilis. Iusto, & aliis. Ad eamdem aetatem resertur Papyrius Iustus , de Messius Rusticus de
g. ex Isa/st que sub Caracalla Sytiae praefuit; de Arius Menander , qui tot Severimi'ς Pi incipis erat negotiis implicatus , ut exeusationem a tutela meruerit. ι in o. e Fabius S bisus, ad quem ex aliquorum opinione ab UIpiano, Paullo, De kδbi Q Pomponio scripti sunt libri, qui ad Sabinum nuncupantur, ab AEliogabalo Q RL capite damnatus, vitam servavit per Centurionem: qui cum surdus esset, Despibios, & alitςr mandata excepti set, eum urbe pellendum censuit.
ό ό ό '' ''' Hujus Filius Fabius Sabinus I. C. quem Alexander in eonsilium adhi- Κὶ tam dii id. buit; ea const/ntia, & vitae integritate suit, ut aetatis suae Cato dicereia
, Ale . tur K co serresset admirabilior . quod priscam illius virtutem in corriruptisi
oracula sudisse . Omnia enim fere de Iuliani sententia sum ira fide pronunciat XCI. De Sexto
76쪽
ru Issima aetate retinuit. Sed hys jam percussis , ad celebi Iores ejussiem temporis Iurisconsulto I, a nobis e turba , honoris gratia , sevocatos ve-
Eos aetate praeeesse Cerbidius Scaevola 3 eui laudem summam non propria tantum , sed & discipulorum dignitas peperit; quorum In numero fuisse traditur Severus postea Imperator, & Papinianus, de Paullus, a quo ideo sta vota ποβιν appellatur: a ac propter magnam in jure civili auctoritatem legum, Coν1lham a Modestino dicitur , Se ab Arcadio, atque Honorio, prudιηι issimus. b) Ejus consilio in legibus , decretisque condendis M. Antonius philosophus plurimum juvabatur. Nihil hujus responsis gravius, nihil priscae sanctitata similius; nihil denique proprius ad ea u.
is veritatem a cum ex ipsius facti recessibus, quo ingenio penetrabat, responsorum suorum vim, & rationem extulerit i unde solemne illud apud Scaevolam , Iecundum ea , qua propolle entur. Peritis enim, illustente facto, ius confestim occurrit. Huic tribuitur proverbium illud , iuνa vigilau. ιibus δειν ta fum . Ejus schola Senatum quodammodo iurisconsuli rum aperuit , fuditque clariores iurisprudentiae proceres . se Atque inter eaeteros Paullum, Triphonium , &. qui antiquitatem universam do- ruina. & gloria superavit; posteritatem vero ejusdem spe gradus exuit, Papinianum: cujus vix umquam nomen a Principibus absque laude profertur, quemque jurisconsutti ejus aequales Ulpianus, & Paullus, quamvis habuerint studiorum sociuin, tamen verebantur ut Magistrum . Nec enim proisus e tavit Lampridius, qui eos Papiniani discipulos fuit: nam si non aetate, voluntate tamen suerunt, & cultu. Papiniani clarior suit vita, quam seliciori exitum enim habuit, qualem sub Tyranno sortissimi quique nacticuntur. cd Hostilii Papiniani, atque Eugeniae Gracilis filius fuit . A tate , ac gloria procedens , munus subiit procuratoris Fisci . Praesecto praetorio adsedit. Septimio Severo, non solum aifinitate per secundam uxorem , sed societate quoque studiorum , ac vitae gratus adeo fuit, ut ab illo statim post susceptum imperium Praetorio pta lectus fuerit ; qui summus erat, secundum Plincipem gradus , ab eodemque moriente curam filiorum illius acceperit r quam ei fidem Papinianus capite suo persolvit . Etenim, dissidentibus inter se mutuis odiis, Geta . & Caracalla ; ille nullam curam praetermisit, quo
animos eorum com Poneret . Qua caritate offensus Caracalla , quia hostis loco habebatur ab eo, quicumque fratri non esset infestus ἔ Papinianum, vel Getae necem prohibentem a vel parricidium excusare detrectantem ;vel volentem Imperatoris orationem componere ad facinus apud populum diluendum, suis militibus olei dendum tradidit: Feruntur autem hae voces summae constantiae indices a morituro Papiniano edit ae nam eum ab Imperatore rogaretur; non tam scinia, inquit, parricidιum Metusari clo, quam fieri. Atque instante Imperatore, ut populo persuaderet Getam propter sua scelera merito interemptum, respondite Aliud est ρὐνisidium , acinore inuoeentem occisum . At ue supplicio proximus vates
etiam late posterioris facinoris a Macranio suscepti et qui , cum Praesectus praetorio esset , Antoninum Papiniani occisorem imperio spolia. Nit, Se vita. Stultissimum enim fore Papinianus dixerat eum, qui sibi esset successurus, si proculcatam in se Praesecturam relinqueret inultam. Cum autem audisset Caracalla Papinianum bipenni fuisse obtruneatum, carnificem inerepuit, quod suum jussum gladio non suisset executus. Tradit Soccinus urnam argenteam aetate su Roma repert4m a rustico cum
77쪽
nereunν filis ope. Lepidum vero est, quod latro comprehensus respondisse fertur Papiniano eum interroganti , cur latrocinium secisset nam ad hate latro retulit: σ eu esν ' .aώι a Tanta vero illius in jure civili suit auctoritas, ut numqua in ab Imperatoribus , nisi honorificentissime appelletur: inque variantibus I. C. sententiis , ea perferretur, aqua steterat Papinianus r eum quo semper ipsa veritas habitare censebatur. Et cum alii Papiniani auctoritate nitantur , ipse ad nullius umquam auctoritatem excurriti ut quot responsa , totidem reddidisse oracula videatur. Hi ne illa de summo I. C. crebra , & plena honoris elogia et nimirum: Aratum ruris, π tigalia doctrina rada-ωι. b Hine tertio anno, auditores juris sese libris Papiniani tradebant, & Pa uian stadicebantur, eoque animo ineunte Papiniano, sestum diem agebant. Hi ne Hieronymus aliud inquit Paullus noster I aliud Papinianus praeeipit. Eum-demque locum Papiniano tribuit in humano iure, quem habet Paullus in Divino . Maximum sane jurisprudentiae incrementum , & Vir priscis Reipublieae temporibus dignus , qui Romanam justitiam seriptis docuit ,& sui ipsius eapitis pernicie. Quod ingenium suis omnibus in responsis,
totoque genere orationis elucet. In est enim in eo praeter elegantiam, decandorem latinitatis, omnibus Iurisconsultis familiarem, gravitas talis sui non tam interpretem, quam latorem legum egere videatur. Catonia. nam nos constantiam Principis iurisconsultorum, in scenam ad popularem admirationem adduximus, vernaculatum Tragoediarum quarta, quae inscribitur Papinianus.
Hune sequitur Domitius Ulpianus Syrus, qui Praetoribus primo, deinde ipsi Papiniano Presecto praetorio adsedit. ce Verum per Heliogabalum ob invisam propudiosae libidini probitatem , a publicis muneribus jam ejectus, postea redditus Reipublicae fuit , & Mugister scrinii assumptus ab Alexandro Severo i cujus imperium regebatur Ulpiani consilio, quem repugnante primum , deinde laudante Mammaea matre, pro tutore adhibuit, 4 eumque dilexit prae eaeteris Iurisconsultis , quos advoca. re in consilium consueverat , quosque veluti Pythiam conssilebat, antequam grave aliquid aggrederetur. Ο Ηorum sapientiae tribuenda est moderatio illa Severi super fisci negotiis, conditarumque ab eo constitutionum lenitas, atque aequitas. Cum neminem ad se solum Alexander admitteret, tum ne eui nimiam apud populum porentiam pareret favore suo, tum ne invidiam sereret inter amicos; unum tamen excepit Ulpianum, quem l semotis arbitris, ad se introduci permisit. Nam praeter prudentiam, erudito ejus colloquio maxime capiebatur . Praefectus praetorio creatus ab eodem Prineipe Ulpinianus , adeo adversas habuit militum voluntates, ut ab iis etiam ad neeem peteretur; a qua illum saepe Imperator, & aliquando, objecta etiam summa purpura, eripuit. Quamvis vero tanta fuerit hominis doctrina , nescias tamen plus ne profuerit humano juri, quam obstiterit Divino. Siquidem auctoritatem omnem, di gratiam suam apud Prineipem direxit adversus Christianos i a quibus benevolum Imperatoris animum , seminibus etiam nostrae religionis ,
imitatione Maminax niatria imbutum, a Christo detorsi: mitissimum inque
78쪽
qne Pesne Ipem, eollectis omnibus Imperatorum conssi tu tionibus in Chri uianos conditis, in eos, exemplo superiorum Principum . incitabat. Seriis hendi genere usus est leni, temperato,& facili, ut numquam tamen gravitas in eo desideretur. Mira est ejus proprietas verborum et quorum adeo erat religiosus , curiosusque investigator I ut Theodorus Cynuleus apud Athenaeum superstitionem hominis, de inutilem subtilitatem fastidierit. Un. de o Mum coli Aον appellabatur. Molestiam enim familiaribus objiciebat crebris quaestiunculis de singulis vocabulis rogitando, atque contendendo, nullique cedendo. Et cum inter epulas de cujusque ei bi appellatione per- nctaretur, extaret ne alicubi verbum, an non extaret, κειν κυνὸς fuit appellatus: quamvis Calauboni sententia hic alius sit ab Ulpiano Iutisconsulto. a vieit tandem auctoritatem hominis, & gratiam Principis milistare odium, quo demum Ulpianus interiit. Cum Ulpiano conjungimus Iulium Paullum Patavinum. O Is eum s se causis defendendis exercuisset , & cum eodem Ulpiano Papiniani sui si set assensor, scrinii memoriae Magister creatus sui e , postremo Praesectus praetorio: ita ut uulpianum disciIilina, aetate, honoribus , & Ptine,pis gratia aequaverit; styli tamen gravitate superarit, & numero librorum, quo vicit eaeteros: cum nullam non iuris particulam attigerit. Hoc etiam Ulpiano dissintilis, quod Ulpianus in juris definitionibus remissior est ,& pronior ad aequitatem; Paullus vero severior, & religiosior juris. Herennius Modestinus Ulpianum habuit magistrum, a quo flu/is a favi appellatur. Eumdemque Ulpianum saepe conLluit , etiam absens, eum Dalmatiam pro Consule administraret. ἐγ Graecarum fuit, ac latinarum litterarum cum primis doctus, pollensque in utraque scribendi facultate, librumque δε ιxcusarionibus graece conscripsit. Vixit ad Gordiani tempo
ra, a quo non eantemnend auctori Wis l. C. appellatur . Maximinus vero
junior eum sibi tutis peritum, de magistrum adhibuit, ut refert Capitolinus. c. Atque hunc postremam iurisprudentiae voeem appellare licebit i quo sublato hujus doctrinae oracula conticuere , ac superstitibus rivis, tutis
exaruere sontes. Herinogenianus enim , qui sub Constantino elaruisse fertur, de quo Menagius quaerit in amαηitatibus ruris civitis, sin aliique obscurioris nominis, nihil prodidere novi, sed vetera tantum retraetarunt, aut expliearunt, remissoque prisco illo, & gravissimo instituto respondendi , tantum docendo juri civili scholas aperuerunt. Fuerunt sane plurimi , aut Modestini, aut Ulpiani aequales, iidemque Papiniani discipuli; sed minus celebres : quorum cognitio repeti potest ex eorum libris , qui peculiares tractationes de Iurisconsultorum historia conscripserunt. Nos etenim , omissis iis , quae tantum curiositatem explere pos- snt, ea suggerendo duximus, quae initia iuris illustrare , atque utilit tem, opemque praebete possint laborantibus . Sane interruptam nune naris rationem opportune repetemus , & Iurisconsultorum historiam perseque uri postquam expedierimus Iustinianeam iuris civilis collectionem iad quam ut aecedamus, aperienda sunt fund3menta ejus potestatis , qua is Principes, iussa sua partem fecerunt iuris civilis. Quae ut a suis naturalibus initiis dedueamus, plura evolvenda sunt de Principum Imperio, eiusque vires expendendae, progressioque vestiganda ἱ ut nosse pos- sinus , quibus ex initiis in libera Civitate orta fuerit ea potestas, &quousque pervenerit. Quoniam vero nihil certi, exploratique comprehcndute possumus, nisi quod hauriamus de fonte naturae ι ideo tantii per
cum vir L de Ie. sat. I. t. tecta f
79쪽
a matre veritatis philosophia , sacem illam arripiam , qua per tenebrIcrisum iter , & opinionibus obsessum, libere pcrcurram ad ea primordia , unde veritas protrahatur in lucem Qui enim adhue seriptis sui impetu
fundamenta jecerunt e Iurisconsuli is recentioribus , non tam abstrusas naisturae notiones , quam auctoritates, & opiniones pro certis, fit misque principiis tradiderunt: & quae consequentia esse debuissent , pro acee dentibus aeceperunt: ut non aliam firmitatem ea, quae proponunt, habeant,
nisi studioru in fidem, atque consensum ι ne dicam inquirendi negligentiam
Humanae naturae vitium , dum innascitur anima eorpors, e patentum culpa susceptum, ad omnem effunditur posteritatem : Eodem vitio elata cupiditas nostias omnes corripit facultates, e quarum regimine pellit, excluditque rationem , quam depressam, cupiditas impotenter dominatur , suumque ius viribus metitur, ut eousque imperium extendat, quoad vires cujusque perveniunt. Cum enim cupiditate, non ratione decerinnimus , tantum exultant jura corporis , quae illi dominium rerum addicunt , qui vim , ad capiendum , & retinendum idoneam habet a naturae tributam. Unde , seclusa ratione, quae rerum inaequalitatem inter homines pro imparibus meritis ad communem utilitatem inducit , exurgit appetitio naturae , quae constituit juris aequalitate n , eamque dirimit, atque. distinguit potentia singulorum et ut cuin Omnia pateant omnibus, ea tamen cujusque sint propria, quae tuae cuique vires attraxerunt . At quo niam aequalitas, dum omnes omnia fibi arripiunt, bel Ium excitat,& mutuas caedes s hine metus intestinae discordoae , atque pericula externae potentiae, revocat unt velut ab exillio rationem 3 quae veram' aperuit irri-jitatem, docuitque homines . magis ad securitatem , quam ad magnitudinem virium expendere jura sua . Quamobrem proptias eupiditates , ω vires eommuni voluntati , & publicae potentiae ad universorum tranquillitatem intentae summiserunt , foederaque percusserunt , injeruntquzWacta , quorum in fidem, atque tutelam, instituta societate vitae, se, suaque omnia tradiderunt, eique societati regendae praefecerunt Imperium , sive vim summam undique contractam , animis omnium, atque corporibus dominantem . Itaque servitute secusitatem emerunt , & parere legibus duriter, quam propriis cupiditatibus obsequi cum periculo, maluerunt. Duabus Igitur facultatibus hominum conditio regitur , ua rurali scilicet, & eiviti. Ptior statum corruptum hominum liberum, &solitarium comitatur. Posterior vero eorumdem societatem, vitaeque communionem consequitur, quam Civitatem appellamus. Etenim lacultatibus naturalibus facultati civili subjectis, Civitas coalescit. Cum vero illae dissiliunt , seque homo resert ad naturalis potentiae statum , discordia erumpit, ei vitasque dissolvitur, quia sublato statu inaequalitatis rerum, atque pacis I homines redeunt ad iuris aequalitatem , eujoes obtinendae causa bellum inter eos exoritur . Civilis autem saeuietas, quae nascitur a multitudine , minime tamen potest seorsum a prisona publiea re si de re, neque in singulos dissipati: hae enim ratione jus quisque tepeteret Ruin; sed impersonam alienam transsundenda et i , quae multitudinem ipsam reserat, qualis est coetus plurium, vel paucorum , vel communis ab uno administrata voluntas , ex qua existit Princeps , in quem pro cujusque civitatis legibus, vel potestas universa inultitudinis , vel portio transfertur illius An autem potestas omnis popularis, an tantum portio iranslatit lis Romanum Imperatorem, e vereribus monumentis explorabimus . Nam ql m
80쪽
praestas aliunde Meessit, quam ex populi voluntate, non e 'elvIll faculta. te , societatisque jure manavit; sed a facultate naturali , & militari vi a Pi incipe explicatar per quam vim exolvebat iste iure illo, cui tuendo fuerat assumptus, quoque alios in civili statu continebat. Quamvis autem Prineeps injuste fines et vilis facultatis excellerit , fidemque poli posuerit
publici foederis, privataque viteretur naturae facultate, quam in commune deposuisse oportebat; justum tamen erat Cives obtemperare Principit cum alia ratio tranquillitatis publicae nulla Pateret. Nam si principis vim majori vi coercere voluissent, hortatique singulos ad repetendam e Principis manu suam cujusque facultatem; res rediisset ad cor tu pium naturae statum omnium pessimum; nempe ad internecionem, atque discordiam , quo revolvimur, quoties obsist imus saeuitati publice traditate cui ais lolvendae, sine retum perturbatione, minime sufficimus. Sed jam ipsius Imperii Romani ortum, atque statum contemplemur , Ee explicemus, Libertatem inditam ferociae animorum, quam, pulsis Regibus , repetierant Romani, non negligentia , neque voluntate , sed nimio potius ejus retinendae, ac dilatandae studio amiserunt . Etenim plebeii metuentes potentiam patriciorum , quos insidiati publieae libertati
suspicabantur, variis contentionibus, majorum omnium magistratuum cominmuniorem impetrarunt. Unde muneribus, & honoribus communicatis tPatres, quamvis constio , Se auctoritate anteirent 3 numero tamen , 8c
viribus vincebantur: attritaque potentia Senatus, victoque consilio meliorum , publica res populari temeritate agitabatur. Multitudo vero coeca , de praeceps majora semper impetrando , adeo insolescebat, ut
cum plus in dies libidini suae permitteret , ad infinitam tenderet libertatem . Quamobrem dissoluta prisca illa temperie civitatis , majorum instituta sensim dilabebantur, & plebs inconsulia in potestatem decidit callidiorum , di potentiorum , qui ejus cupiditati astu , audaciaque sua vetificabantur. Et quoniam studia plebis pro varia utilitate , atque i geniorum diversitate dividebantur; multitudo diseessit in factiones et qua tum sngula suos libi Duees, Se Principes eonstituentes, in certamen venerunt; & victita factio semetipsam, cum partibus reliquis profligatis, atque de vi ctis, in potestatem deduxit illius, cujus eonsilio , atque imperio vicerat: qui deinceps plebem in fraudem iam inductam postea militari metu continuit. Itaque plebs contrariae factionis opprimendae studio ab eo fuit
Prcisa, per quem alios opprimere conabatur. Quia vero militiam R manam Romani Spiritus permeabant, ae simul cum Romano nomine adhue opinio veteris Reipublicae vivebat in animis r neque militia, neque popu Ius parere poterat uni, nisi falsa libertatis opinione duceretur. Unde man
sit sub Principe mendax imago libertatis, in exteriori Senatus maiestate, ac priscis, splendidisque magistratuum nominibus impressa. Ttifariam autem res Romana sub Imperatore dispertiebatur: in Sonarum, re Hulam, σ piserim. His praeerat Princeps, qui tum securus erat, Ec firmior, cum auet ritatem Senatus, militum vim, 8e plebis potestatem aequabiliter dirimeret, tque liberaret. Potro quia Romani abominabantur extraordinaria imperia, i λque rerum potestas magistratibus continebatur 3 princeps, ut offen sonem ferocis popuIi oeclinaret, di legitima imperia videretur eaercere, P ipi AEM sibi magi stratus majores: quo auspicato ageret, & more ma torum s iussaque sua .populo, auctoritate legitima , comprobaret . Unde
imperia Principum. non ceriae peristiae juri . sed plurium magistratuum