장음표시 사용
81쪽
CUII. De Tribuni inti, Potestate.
Erat itaque Romanus Imperator plurium, atque summorum timpleso magistratuum , cumulusque Variarum potestatum in militiae Principem, ineujus unius persona veteris Reipublicae vis, atque majestis per eum viatas magistratuum potestates exprimebatur. Etenim, per speciem eonstituendae Reipublieae bellis quassatae , ac dissolutae civilibus, Tνiumvisi octavius, Antonius, Lepidus potiti sunt rerum 3 atque initio Triumviratum ad quin . quennium sulceperunt et nullo invidi Mo nomine novae dignitatis altumiapto . Deinde in aliud quinquennium imperium sibi prorogatu ne . Tanis dem , oppresso Lepido , Antonioque devicto , summa Reipublieae ad Octavium devenit. Is autem, ut invidiae pericula vitaret , sibi ad decennium suscipiebat imperium, denis annis tota vita prorogatum; ne aut abstulisse libertatem populo videretur, aut eidem spem umquam adiis meret recipiendae pristinae potet latis 3 quam non abjecisse , sed ad te rus de potui sie in unius manu, sibi videbatur. Et quamvis Dictatorem egisset Octavius 3 numquam tamen formidabile jam Dictatoris nomen
admisit: ut apellatione sublata,fodium removeret , contentus Imp/νaropis
nomine Ionpe mitiori ; quo , re bene gesta , Duces a militibus non solum in libera Republica, sed etiam sub Ptinei pibus, ob honori fucentiam appellabantur r unde ad victoriarum numerum legimus semel . bis , ter , quater quinquentes Impe AEtνω appellatos. Quo essecit, ut mi litaris potius honoris , ac felicitatis .nomen , quam potestatis praeserre videretur. Praeterea . ut Octavius , iam nationum omnium, subacta pa-ttia, victor secerneretur at ceteris mortalibus f quia Remuti nomen respue. rat , ne Regiae memoriae subiret invidiam , Augustus appellari maluit , consectato iam religione Vocabulo, rebusque sacris , ae divinis usitato i ut se Deorum quodammodo nomine muniret. Casaria autem n mine suscepto, haereditatem, ac successionem praetulit illis: quod postea nomen ad alios una cum Imperio transivit. Tribus igitur istis appellationibus , Impeνaraνis nempe, Aug ii, & Casa is , rei militaris , albi trium, splendor dignitatis, & successo significabantur. Sequuntur aliae appellationes, ea jura continentes , quibus retenta specie veteris Reipublicae, populi, ac Sinatus potestatem, & Sacrorum a bitrium Princeps ad se trahebet . Igitur cum superstitionis vini, atque potentiam in subigendis animis intelligeret , suscepto Pontificatu Maiaximo , potestatem arripuit Sacrorum: ut omnis;a,Pi incipe religio proficisceretur , ejusdem Imperium a Diis arcesseretur . Ideo & in eollegis Augurum esse voluit: quippe notat quantopere aruspicum responsa multitudinis animos permoverent. Extat Vespasiani nummus hie inset,
- . i. IMP. CAESAR VESP. AUG. P. M. AUGUR. TRIB. POT.
Praeter potestatem DivInam , sepsit etiam se PHMIFs auctoritate plebis , adscita sibi potestate tribunicia; non vero Tribuni munere , quo iungi non poterat, nisi plebeius i Pt inceps autem semper inter patricios
censebatur r taeci relicta persona tribunorum , quo cohaerere patricio non poterat , retinuit potestatem e per quam non modo intercedendi eum caeteris tribunis ius istinuit, sed & se praestitit Sacrosanctiim . Uequisquis eum attigisset, publicam violaret majestatem i ideoque indicta causa
82쪽
eausa posset oecidi t quo iacto ignarae plebis eamavit gratiam r quasi suscepto munere plebejo , sitam Principis pleb, dignitatem impetitisset . Eam potestatem Avoustus perpetuam aeeepit, adi scito ad quinquenium s mel, atque iterum ubi collega. ca Cum Imperatores temporariam deis inceps habuerint, post exitum renovandam. Inter magistratus Romanos maxime praecellebat Ce με, quippe quae moribus immineret , atque in facta civium, & vitam animadverteret. Hane Iulius Caesar sbi deletam, prauectuνam morum appellare maluit, sive ut vetustum odium effugeret, sive quia Censoris nomen Pompejus detrectaverat. Eamdem morum praefecturam sbi adiunxit Augustus: ut sieuti tribunatum plebis gerebat , nee tribunus plebis dicebatur; ita sublata formidine censorii nominis , censuram exerceret. Quamobrem sexto consulatu 'ν octa νam maνam aecepit , se egitque censum ter, sine honore Censurae. c. Antiquum Censoris munus non est veritus palam asi
Extollebat vero maxime potentiam suam Imperatores frequentia Cons latuum, quos vel eum aliquo ex familia Caesarum, vel eum praeclarae nobilitatis, aut summae auctoritatis viro gerebant . Consulatus enim , etiam devicta Republiea, quamvis fractis ejus magistratus viribus, vertex dignμtatum fuit , & honorum fastigium. Unde Princeps, qui gloriae avidiores erant, honoremque tantum lubjectis suis invidebant , consulatum gerebant soli, & aliquando etiam perpetuum i uti de vitellio vetus inscriptio testatur. ct
A. VITELLIUS L. F. IMPERATORCOS. PERP.
Proconsulare vero Imperium, quod frenum erat provinciarum, semel a reptum , numquam dimiserunt Imperatores . Quamquam enim in provincias Proconsules mittebantur, & Propraetores, & Praesides 3 Princeps tamen Pto consulare imperium obtinebat in provincias universas , quod illi administrabant in singulis earum. Eaque imago erat potestatis illius m Niliaris , quae Consulibus ad bellum proneiscentibus lege curiata tribueba-rur ι h) quam longe pleniorem impetravit Cn. Pompeius , cujus imp rio circum oras maritimas, Romanae omnes provinciae Olim suberant. Imperatores igitur statim extra pomoerium exeuntes, proconsulare imp rium explicabanti quo velut in perpetuo consulatu provinciarum omnium administratio, & rei militaris arbitrium, & vitae, necisque potestas co m. prehendebatur. Quoniam vero libera Republiea Senatum habere, ad eumque reserre, sive illum consulere non lieebat , nisi magiitratibus majoribus, iushoe , tamquam uni ex illis magistratibus, eone elIum etiam fuit Imperatoribus. Atque initio quidem admodum pareer Augusto enim tantum licuit una de re interrogare Senatum et quod relation/m Deo e meebatur . Extensum deinde suit hoc jus , ut de pluribus rebus relationem facere licereti nempe uti binae, ternat, vel quaternae , atque etiam quinae, rei ciones fieri possente quod jων direbatur seMuca, ranis, ruarta, quinta re ἐς fovea. i
cIX. De Consula. tibus Imperat Oris a
CXI. De Resere di Iure. 0 Dio I. 33.
Uopis. in Probo, o in Aurelian. Capitolin. in Per rinae. , in Mare.
De Senatoria Imperatoris Dignitate acKὶ t. s. C. GDιgm C pit. io
83쪽
Summorum munerum istorum invidiam , Principes gratioso apud plerbem Pa ινis PMνia nomine levabant . Qui honos M. Tullio primum ob oppresum Catilinae conjurationem delatus, deinde transit ad Augustum, di postetiores Imperatores: qui ejus appellationis honore, aliquorum opi. nione caὶ ius etiam nanciscebantur in populum , quale parentes habere in libros. Hate autem non omnia simul Principi , sed intervallis aliquot proferebantur. Etenim de Pertinaca, atque Severo id memorabile diei. tur, quod uno die hasce dignitates acceperint: cum Adrianus Pam, Pa. oria nomen, semel atque iterum oblatum distulerit I & Tiberius prorsu, reeusarit: quod nominis dignitas ab eo majora Posceret, quam se confide rei praestiturum. Haec autem ex pluribus magistratibus eoilecta potestas Principi tradita Senatus, populique deereto, ut mea fert opinio, confirmabatur. Cujus deereti fragmentum esse arbitior illud Capitolinum , quod legis Regiae nomine producitur. Ea enim , ni fallor, erat recensio, & enumeratio singularum saeuitatum, ex susceptis magistratibus in Principem immigranistium z quae publico populi monumento consecrabantur . Quod Augusto primum tributum, translatilium deinde fui sse arbitror et atque ad seisquentes Principes descendisse. Ideo legimus in hac tabula , Uespasiano eadem tributa fuisse , quae D. Augusto, Tiberio, & Claudio. Quam brem nec falsi damnaverim fragmentum hoc , quod non satis prudenter aliqui fecerunt ἱ eum diei ione , scriptura , & notarum lineamentis convineantur erroris sui , ut duo nostroruin temporum clarissima Romanae antiquitatis lumina observarunt, Blanchinus , & Fabret tus , quorum testimonium ad hujus libri extremum adjiciemus: Neque hoc decreto , exutum perpetuo fuisse potestate sua populum , atque Senatum existimaverim 3 ut assentandi studio Ulpianus, aut Tribonianus, uter eorum
fuerit, interpretatur , contra omnium temporum , atque rerum gestarum
testimonia: quibus populo, atque Senatui ius magistratuum, & comitiorum asseritur. Ipse namque ordo dignitatum , atque munerum , quibus Princeps muniebatur, docet nulla fixa , certaque , ac perpetua lege 3 sed suscipiendorum auctoritate magistratuum , Principi summam potestatem esse patefactam , eamque suturi testimonii gratia in monumentum hoc, quod legis Regiae nomen ab adulatoribus tulit , cum suis gradibus fuisse descriptam . Cur enim nominatim, , ac seorsum singula munera Imperatori deserebamur, si vis earum ipsa Imperatoris persona ex Iegis potestate continebantur Quorsum in populo, vel in Senatu comitia diu permansissent , si , extincta prorsus imagine veteris Reipublicae , Principis voce omnia populi suffragia , & Patrum consulta comprehendebantur λ Si, inquam, e Prineipis tantum voluntate leges exibant, quid opus erat vocare Senatum ad legem ei suadendam , & ad Senatusconsultum a Senatoribus , post orationem a principe habitam , exprimen dum At, inquiunt, Pt inceps fertur esse tolutus legibus . Quasi vero , qui solutus est ipse legibus, jure suo retexere possit veteres, & imp rare nova se aut per universarum legum veniam , continuo populus infinitam potestatem concesserit. Quid si angultius accipiendum est, quod dicitur Mincipem esse helaetum totibias ex integerrimorum isterpretum sen.
tentiaὶ Quod enim Vlpianus ζιὶ ait , abscissum eit ex ejus libris ad Iegem Iuliam, & Papiam, quae ob earum praestantiam leges absque adj ctione alia dicebantur. Ex quo colligitur ex legibus tantum conjugalibus,
84쪽
ne id id significare latius; fines eote legum ei vilium non egredietur; neque Ptineipem naturalis justitiae vinculis exolvet; nee parum ei tribuetur , si Iemnitatibus legum, & iuiis civilis ritibus eximaturi quod a graviori. bur traditur interpretibus di quorum nemo fert, ut Princeps , quia sol tus est legibus, eas possit voluntati suae subjicere , ac publicam exagitare pacem, cui tuendae fuit assumptus . Atque ita ex Dionysio Halica nassato explicatur a Cujaeto a tiae Imρινι, , quae in libris Codieis memoratur . Etenim Imperatores imperium accipientes , minime iurabapi in leges; b ideo eum novam personam induerent, eamque legibus non obligarent, soluti legibus dicebantur. Ita igitur Prinei pes legibus exsolvebantur, ut ne remen legibus antecellerent. Ideo vox illa maxime eel bratur: te Maias imp.νio os , fum misistro totibus Prine' atum. Hinc ea , quae inter Principem, 8e privatum gererentur, nisi legibus congruerent, irrita dueebantur. Unde nihil in principem ex impersecto testamento transibati su legum enim venia Principum personam haud egrediebatur et neque porrigebatur ad privatum, ex cujus testamento Princeps instituer rur, nihilque a privato transferri poterat in Principem neglectis solemni ratibus juris , quia libertas Prine ipis alieti prodesse non poterat e non enim extenditur, quod contra juris regulam reeipitur. Tandem quantum. Cumque illo veteri fragmento in Ptincipem transierit supra susceptorum magiitratuum potestatem; iura tamen populi extincta fuisse nusquam a inparet, ut ambitiose magis jurisconsultus c. quisquis ille fuerit, interpretatur, quam vere. Quis vero credat, regium nomen adeo exosum populo Romanos a populo potius, quam ab Aulicorum recentioris aetatis Iurisconsultorum assentatione huie legi fuisse tributum Sed jam rati nes explieemus, quibus acceptam rite potestatem Principes ad communem usum adducebant 3 ut eodem tempore ostendamus, quid causisutiones Pris sipum fuerint, & ρ arma ita fanu unar , quid resinina , quidve ecreta squae nomina crebro in libris iuris occurrunt. Igitur Prineipes potestatem suam praecipue orationibus in Sen 1tu ha bitis evolvebant: quibus aut hortabantur, aut admonebant, aut increpabant Senatum, aut suam sententiam in suscepta deliberatione proponebant ad S. C. condendum: quod numquam a sententia Principis discrepabat: hinc promiscue sona sconsulta, & ωationes Pνineuis accipiuntur, ut norat Brissonius. f) Has autem orationes eruditiores Prinssipes, quales sereusque ad Vitellium fuere, per sese reeitabanti cx rudiores vero per Quaestores. Quaestores dicti a qua penda, vel tanquisanti peeunia publiea , & in rationes redigendar quod munus suit Q./stiram arariι, ad quos aerarii custodia pertinebati dictique sunt ouasDνει ψbani, origine antiquissimae quam vel ab ipso Romuso , & Numa, vel certe a Tullo Hostilio deducere licet. Sub Imperatoribus autem fuerunt Quaestores, quos eandidato appellabant, quod is primus esset aditus ad Honores, indeque ad Praeturam ascenderetur. Hique loco Plinei pis , eujus in intima consilia voe bantur, in Senatu aderat. οὶ Si Princeps, vel refugeret laborem, i vel adesse nequiret. x in I lemque libellos, epistolas, & orationes Plincipis in Senatu legebant, & rescripta dictabant.. Huic aderat eomes Magister officiorum , cui e credita erat morum disciplina, qua palatium Principis regebatur et unde non mandabatur , nis philosopho, vel Iurisconsulto. ι Curam Rutem Quaestor gerebat minoris ta/ιnan, sive codicis, in quo
85쪽
i in Eunarator ad Cubeium D. d. Constit. Princ. in parat.
quo minora ossicia describebantur , nempe tribunatus , & praefecturae omnes, quas Quaestor, auctoritate Principis, distribuebat. a Maius ta- renulum codex erat, b qui majora ossieta, majoresque dignitatesten tinebat . Nero autem non modo Quaestoribus, velum etiam Consulibus orationes suas recitandas mandabati se cujusmodi orationes, tirilli quo que dicebantur . Exemplum earum habemus in aes incisum , qualis est illa Claudii oratio de funi. d. Sonatu ex nationibus exteras, pagina scia. inscriptionum. Eaedem orationes ad S. C. condendum directae , eondit S. C. vim legis habebant et ut inde, tamquam ex mente S. C. ubi esset obscurum , explicaretur: quod faciunt frequenter Iurisperiti. Ex hoc genete illa est Augusti oratio, qua suasit legem Papiam, aliaque Divi Malcide prohibendis nuptiis inter Senatoris filium , &.libertinam , in quam Paullus librum scripsti singularem . d Item alia ejusdem de seriis , de quibus de rebus Praetor aditi possit diebus feriatis, vel non: c. & illa de
transactione alimentorum , ne aliter, quam Plaetoris auctoritate rata esset. Itemque illa Severi de praediis rusticis, &suburbanis minime distrahendis a tutoribus, aut curatoribus , nisi ex praecepto parentum in testa mento, ct vel codicillisi aliaque Antonini de donationibus inter virum,& uxorem. h His orationibus Princeps viam potestati suae adeo patefecit, ut ejus voluntas prope transierit in legem, ejusque jussus ita expositus necessitatem attulerit patendi, tamquam ex S. C. Quae Principis jussa, sunt longituriones appellata I eaque ad haec tria summa genera reseruntur : i ediua nempe, decreta, rectripla , quae alii subtilius distinguunt in ρεasma
ticas iusso uos, edicta, mandata, decνeta, epistolas, rescripta interpretationes .iae Hoc usis ea , bιnescιa , & quae generali etiam constιtutionum nomine veniunti, e lienes a
Pragmaticae iussiones erant imperi .Principis , quae parente aliquo collegio , vel societate, vel urbe , vel provincia de consilii sententia maia nabant : Κ γ quae, si quid juberent, iusso ei dicebantur , si quid vel
Edictum erat Principis voluntas nullo rogante , vel impellente ; sed in rhε,,s i h op xς sua publicae , Vel certae rei gratia promulgata . ι Si quid enim ,;ιέ- , d. iii=. ςonsilii sui Principς a Petire populo volebant, id edicto mandabant mo na . .n . ct cim Iς m/jotum EIenim vigente Republica idem a Marco Antonio, &ῖm s ρ. Cie. iis alii. , qui Vellent admonere , factum novimus . Si quid vero nil λ. Principes edicto comprehenderent , quod ad omnes pertineret , verteb CXX t. tur in legem: quae lex vocabatur edictatii , qua omnes populi , & pr De Mandatis vincia tenebamur. P incipum. Mandata Principum sunt monita , Se praecepta , quae Rectoribus pro- n I. r. C. da vinetarum , aliisque maWistratibus Reipublicae , vel provinciae recte admio mand. Priare. nistrandae , civilique di Iciplinae regendae palam , vel arcano litteris daban
m ud, P me. bantur . εὶ Mandatorum uuro nullae vires erant sino si ψιν, nisi de man-syὶ ρ se V datis privatorum ageretur : quae sine sciipto etiam valuilla docet Cuja-
uini civ - ρ . .r, tu Decreta P incipum erant sententiae, quas Imperator In cautarum cogntia . . Uςς ς xl tioni ibus eum suo consilio, & sibi adii dentibus iurisperitis pro fetebat. H 4ς ud ac rum sex libros Paullus reliquit, in quos Antonini , de Severi sententias, contulit et quae pronunciatae sunt Paullo , Papiniano, Messio , de Triph CXXui. nino adsidentibus, εὶ dissentiente plerumque Paullo. DE Eoi stoli, Epistolae Principum si quid continerent , quod in publicam rem .
86쪽
cvtitaque elae sinaem tenderet , in leges etiam referebantur a qualis Illa ca Ljum. β'
est Antonini , qua mandata de repudiandis, provincialium donis expliean. ηρ --tur, ne aeniola comprehendant. β γ . i
Resieripta sunt responsa Principum ad ea , de quibus f vel a praesemi vinis bus quibusque supplici libello rogabantur , vel per litteras conui labantu1 - α ι .ab absentibus magistratibus: quibus responsus Princeps ostendebat quid si- π l . . 'ς 'bi ea de te fieri placeret. His pleraque pars contexta est librorum Codi. A. V. LViuρ ' eis Iustinianaei. Ex iisdem exempla, di regulae ducebamur ad similia de. yyςu finienda . Etenim ad Principem privatis vix parebat aditus , nisi per li,
bellos desideria fingulorum . Se negotia continentes . Majestas enim Prino icipis, gravissimaeque occupationes eum privatis denegabant: quamobrem o)έ --, .non modo sub Tiberio, & Augusto; cοὶ sed etiam sub ipso Iulio Catus aio,. sρε totire consuetum fuit Principem alloqui per libellosa quibus legendis Iulius A. t. 'Caesar inter speeticula occupabatur. Qui mox eo visus est commodiora te in T, et t. i. quod spatium Principibus daret ad eogitandum, ce) ne plus minusve lo- a, I. querentur ex tempore. Porro ex sententia, & responsis Iurisconsultorum, saepe Principes ad oblatos libellos de negotiis forensibus respondebant a unde illud Alexandri Severi, sisusιum Noonmm Domitat infliani D t. a. C. d. amici in/i. Si qua vero ambiguitas in veteribus legibus , aut Constitutio- eampase. O. eom. Dibus imveniretur , eam dissolvebat, dubiam legem, di constitistionem mit.si declarabat, aut Imperator ipse , aut ex ullus auctoritate Iurisconsultus. ε Unde pro legibus accipiuntur PraWipum ima retMisnar, ae ου ni. l. et t. f. de
Sed haec latius patebunt ex libro de Romano Imperio , quem his ad. φρ
iungemus ut sit velut originum quartus: ex quo, velut σ mpite, fluxat i ius amue Romanorum publicum, quod post Rci p. converfionem , & dm .isuetudinem legum a nobis omissarum , in jus imperatorium cessit'. Paucis histe satis explicatam arbitror Imperatorum Romanorum potesta. CXXV. tem in Iegibus interpretandis , condendisque t nviae Piat sedi i piatiorio De PrMsectis vim , ιmperiumque prodemus a Qui magistratus extra ordinem , vere. Pι corio, remque Numerum ab Imperatoribus institutus, adeo anteivit exteros, ut proximus esset a Principe gradus, de apex omnium magistratuum: com plectebatur enim omnes Imperii Romani Provincias , justuque suo Prino cipem referetebat , summum impetiuin exercendo, edictaque generalia .- ' .
Proponendo, quae ε anisi dicuntur a nomine ipsus agutiatus , qui . Vλως . e. graece appellatur Is quamvis d;gnitate Consuli cederet, Po ' χtestate tamen longe piaeeliebat . Siquidem Consul merum imperium 'gladio tantum, non relegatione poterat exercerer Praefectus vero praetorio genus omne animadvernonis habebat, cunctisque praeerat generibus j diciorum . Etenim ad exemplum tribuni Celerum , qui prisco Regum . aevo custodes erant regii corporis, eumque Tribunum habebant ducem; itemque ad similitudinem magiitri equitum, qui vicariam Distatoris m. .
restatem gerebat; Augustus ex Maecenatis consilio , ut maximam auctOIM . - Atatem magistratuum , non ex populi voluntate, sed e propria facultate - . traheret r hane extulit Praefecti praetorio potestatem , quam Contulit i . . in ducem cohortium praetorianarum ex equestri ordine , quas Princeps .
ad sui c6tporis custodiam adhibebat: t & νυιενioa dicebantur , . ωsset. PII n. quod in Hiisio , sive aula principum versarentur ώὶ mox igitur crea. h Faber, vit , qui summo imperio praetoriinis militibus praeessent , quos pra6. ms l. e. f. LA l. 3 prat ob appellauit e ut quorum fidei mandata erat vita Ptinei pis , Dio μ. 3 si iis etiam potestas ejusdem tutius concrederetur. Quamobrem Praefectus
87쪽
dj Novel. 6. propriam in illis pol citatum , ad documentum populorum honorantes lis et .. Theodos. ἀ Eorum igitur erat post Principem summa Imperii administratiois Ualent. inseri ab iisque mandata . iustaque Princi ps ceteris magistratibus , sive urba' 43o. C. st odor. nis , sive provincialibus distribuebantur. Eorum erat deligere Iudices a. var. 2 o. & removere I delicta provincialium Iudicum punire ; c. 'atque in se' e) Cuiae. D- natores Constantinopoli ex Coni antini lege tutisdictionem exercere;
ratit. C. est . pra causas a Praesidibus , & rectoribus provinciarum ad sese per appellatios M. yrAt. orιen. nem adductas, sit premo loco cognoscere. Nam progredientibus tempo-9 hv pQu θ' hης ς. . distendit, ut a pratorio sententia non li. . 2 cu'rit appellare . cIὶ Minus decorum enim visum fuit tantae potestatis ju- j dicta , cuj iis ii de Pi incep4 omnem Imperii sui majestatem deposuerat, ....ι g. a. H. - lxςxiv ς men λdducere, Quamobrem, appellatione interdicta , Ptin h=H. ρ . . l. ij. ςςpβ x-mu D pς imisit, ut cum ille magistiatu abiret , per libellum postu. c.' . . m.v. l. V pQissct a Principe intra biennium sententiae retractatio. b) At eae
h) i. is, .. c. Iustiniani Noelia My. cap. s. libellus Pro retractatione offertur ipsi Piae. d sint. pro. ρ . . secio praetorio , intra decem de S a Ptolata sententiar dandis a .icto. kbi Cuj. e. re fidejussoribus pro restitutione, si sententia revocetur. Sin decem di i) Auth. ιμὰ es, absque,supplicatione praeterierint, sine fidejussoribus executio proce. Dulicario C. d. det: super eritque parti alteri, Imperatoris auxilium intra biennium implo mari .esser. randum. t ιὶ Cum hoc munus olim nemo , nisi ex equestii ordine c Κὶ Dio l. s s. vocali pollet, ita ut haec potestas pugnaret cum dignitate Senatoria , histor. quam Princeps conferebat et , quem Praesectura spoliare cupiebat: pri-UI P .. mus e Senatoribus eam suscepit Titus Vespasiani filius: qui ut eam a h s. ad ei peret, ante ad equestrem ordinem transiisse dicitur: si ideinde Arte- Tininum, linus Clemens Senatorii & ipse ordinis: postremo non nisi e Senatuiassu . , P mi oportuiticum Senato es animadverteret. m Ante Costantinum uni hoc uis .. . ut .lyς i pa potesta a stime tribuebatur exercenda in Comitatu . in n.- ais, sivς in Aul Pi incipi . Contiantinus eam, utpote ipsis Principibus formi ,. . , . Rosii 2 4-b , ut ς tenuaret, distinxit in quatuor Praefectos. Λὶ Unum o c xxvi. alturum i lyrici, tertium Italiae; quartum Galliarum; quibus I De Ailessori sin 'Rnu QR diu cit qui utum, nempe Africae. bb, . Adsdebant autem Prasecto praetorio, sicut & aliis magistratibus , I o suetori . in risipt Iiti, quorum ex consi vo ille iudicabat : quod munus tanto erat in Tis. istis claud. pr ito, ut & ipsi Principes magistratibus adsederint aliquando. νὶ Ad. . et sessoresque hi consiliarii erant, negotiorumque participes, comitesque ma-
88쪽
eibitur , isque dictabat Principi adnotationes, sive rescripta subnotata
Ptine ipis manu, quibus delicta condonabantur. a Setinia epistolarum, sive rescrIpto tum , continebant responsa Ptincipum ad epistolas magistriamum, ordinum, aut Senatorum quaestionem aliquam iuris proponentium. Quas epistolas Principis nomine lcribebat magistιν epistolarum, qui & orationes Principum componebat 3 iisque sub se habebat scriba, Db epistolii eum Graecis, tum Latinis. Praeterea legationes Civitatum, aliorumque postulata, & preces audiebat, ut referret ad Pt incipem. Scrinia libellorum complectebantur libellos supplices Principi oblatos, quos magister libello. rum eidem recitandos accipiebat, ut quod Illa jussisset, postea reseriberet, dicebaturque libeltis atινε. b) Qui suberant magistro libellorum in hoe munere, tib luntra appellabantur. Scrinia dispositionum comprehendebant dispositiones Principum, sive constitutiones, pragmaticas sanctiones , edicta, promotiones ad honores, mandata, eonsuetudines, privilegia, beneficia ex liberalitate Ptineipis,& quidquid denique ex illius voluntate, nulla iuris necessitate eogente, manaret. Quibus qui praeerat mar σὸν di positionum , sive potius toms dispositionum vocabatur. Negat enim Cujacius se inveniti masiliνi nomen in dio Ulaionibus, dissentiente Guthero. ἐγ Qui vero similia negotia pro his quatuor magistris, aut absentibus, aut valetudine impeditis sulciperent, ae tracti rent apud Principem, prea imi sacromm SOAniopum dicebantur: propterea quod haec munera prope attingerent, proximumque a magistris scriniorum locum tenerent. se Erant & Fisci Advoeati, qui etiam ex Iurisconsultorum ordine sumebanis tur, vestituque insigni oti distinguebantur a caeteris: iisque defensio, de rerum fiscalium cura mandabatur. Ex his patet, qui fuerit civilis dominae status sub Ptineipibus usoue ad Iustinianum, Be quae munera professoribus patuissent illius. Verum faciem jurisprudentia sub Iusti hiano mutavit. Nam cum antea veteres leges, & ediis et a Praetorum, de Iurisconsultorum libris omnes versarentur in manibus, Iustiniani tempore, ne juventus tanta librorum strue, ac lectionis varietate opprimeretur; abscisa, reiectaque sunt obsoleta jura ; totumque jus ei vile compositum, selectis ex Iurisconsultorum libris, quae tum estent in usu , quo imposterum ius brevius esset, & expeditius. Cujus emendatioais c Pus , ac ratio ex sequentibus palam fiet. Iustinianus propter contraria scriptorum studia, te ImpetIum cum Theodora muliere Scenica, quam uxorem duxerat , communicatum , Princeps filii ancipitis famae. Utrobique tanen cun in erroribus, tum in virtuti. hiis maximi nominis. In extollenda pariter veritate Religionis, 3e in promovendis erroribus, ad extremum vitae susceptis, acerrimus. Ad reparandas item, di simul advertendas pretio leges, paratissimus: ut intelligas prae lata illius facinora, non e virtutis studio, sed e popularis gloriae cupiditate processisse, quam saepe superabat alia cupiditas , nempe ava Atia;
eaque simulatas virtutes retegebat. Evectus ad imperium D:t a Iustino Τhrace avunculo , quatuor quam in Ortem oppeteret mensibus , anno DXXUII. cuin triennio ante ab eodem Caων fuit Iet appellatus . Imperio suscepto, curas vertit ad bestum adversus Persas, Vandalos, Gothos oblatis fibi ducibus maxime. ltrenuis, Belisario scilicet, atque Narseter quorum virtute cuncta sibi prospere e esserunt . Siquidem Persas coercuit , Vandalos ex Afri ea ejeeit, Hunnos Thraciam vastantes extrema cla se a Dfecit, subegit Gothos; Italiamque a Totita varia, & improba laceratam dominatione, recest. - Ptia. a I. S.C L
CXXIX. De Digestio ne Iuris Civilis sub Justinia O CXXX. D: Iustinian.
89쪽
cXXX l. De Codice Iustinianaeo.
Pt Incipem si non optimum, at certe vigilantissimum tot bellorum minyae a pacis artibus minime avocabant. Siquidem dum imperium ab hostibus liberaret; leges etiam ab obscuritate studuit eripere, ipso initio Impetii sui , scilicet anno secundo, a Christo nato ID XXVIII. atque ad eas componendas, inque faciliorem, & breviorem ordinem digerendas , miro ardore, se contulit. Prima cura fuit, superiorum Imperatorum eo lis ligere constitutiones, quas antea vagas, atque consulas, privato studio , nullaque auctoritate publica, in peculiarem Codicem conjecerat Gregorius, anno Christi CCLXXu. initio ducto ab Adriano usque ad Valerianum , & Gallienum. Unde Guarianus Codax fuit appellatus. Hunc excepit Hormuenianus Cod.x , cuius auctor Hermogenianus , qui sequentium Imperatorum , usque ad Costantinum constitutiones collegit, Postremus procedit C dox THOdosiantis : in quem Theodosi junioris jussu constitutiones Imperatorum, usque ad Imperium ipsius Theodosii congestae fuerunt. Cui magnam auctoritatem tribuerat Alaricus Gothorum Rex, & postea tribuit Carolus Magnus. a Nunc autem qualiscumque temporis injuria superest, non tam ad iubendum, quam ad Iustinianaeum Codicem explicandum habet auctoritatem. b Ex his Codicibus, alitiaque constitutionibus postea excitiis, Iustinianus Codicem confecit suum , editque anno Imperii sui tertio, quae prima Codicis editio praecessit omnes alios juris libros, quos nobis reliquit. Cum autem veterum Iurisconsultorum volumina eum ad numerum , 8e molem adscendissent, ut adolescentium studium , & industriam exuperarent, lainque duo millia librorum juventuti pervolvenda traderentur , & trecenties decem millia vel suum , e si ve sententiarum , ut Gotholiedus junior exponit ; quorum lectio propter lammam dictorum auctoritatim, negligenda non erat; Iustinianus, ut iuventuti hoc onus allevaret, studiaque a rebus aliquando supervacuis, & obsoletis, in iis libris occurrentibus, ad sola necessaria traduceret ι anno Imperii sui quarto, Triboniano, qui doctrina , & gratia Imperatori erat eximius, Mandavit, ut simul cum aliis insignioribus jurisperitis, quos ipsemet in Codice recenset, ex veterum Iurisconsultorum libris caperet ea tantum , quae usum haberent; & ex variorum sententiis , atque particulis pertexeret seriem, ex variis quidem deductam auctoribus, at ordine tamen, atque sensu cohaerentem sibi, maximeque convenientem, quasi una mens esset, unaque vox, idemque sonus. Huic autem labori Iustinianus decennium praefinivit . Tribonianus vero sibi potius ex celeritate gloriam , quam polletis utilitatem ex operis maturitate patiturus ; decennium ad quadriennium contraxit: volumenque extulit, quod ex varietate rerum in eo comprehensarum Pandectata; & propter ordinem perduinctum ad exemplum edicto tum a Iuliano Iutisconsulto digestorum, Duasa nuncupavit. In quae, plerisque operibus vetustiorum Iurisconsultorum exclusis, ea contulit, quae proximiora erant aetati , moribusque suis,
satis posteritati consultum autumans, si veteris, ac mediae Iurisprudentiae notitiam colligere posset, e seminibus inter opera sparsis Iurisconsultorum recentium , qui omnes sub Imperatoribus floruerunt. Unde subductis primaevae iurisprudentiae capitibus, extinctaque originum luce, eam iuri civili nubem effudit; ut vix veterum Historicorum , Poetarum , &oratorum lectione, atque eruditorum interpretum industria, & aemmine diluatur.
Antequam autem Digesta Iustinianus emitteret , libros institutis um
90쪽
quatuor eomponendos eutavit, magnam partem ex veteribus Cait, & UI-piani, Marcianique institutionibus, ut iuventus ab hiis, veluti a simpliei ribus elementis iurisprudentiam auspicaretur. Quibus libris vix aliquo superfuit elegantius, aut selectius; si quis e contextu veterum, mixturam discusserit recentioris aetatis. Has autem institutiones Iustinianus edidit, &confirmavit anno Imperii sui septimo, uno mense ante editionem, atque confirmationem Digestorum: quibus una cum institutionibus publieam tribuit auctoritatem, ut quidquid ibi continetur, pro voce Principis habeatur . Igitur Digesta fuerunt ante Institutiones absoluta, sed confirmata , Medita pollerius. Verum quia de quinquaginta juris controversiis variae veterum Iuti Leonsultorum, discrepantesque sententiae prodieranti ne super his mentes Iudicum, incerto iure, jactarentur, eas dissensiones eoin potuit Iustinianus, quinquaginta constitutionibus singularum contraversiarum definitiones conistinentibus , quas Codiei suo insertas, per titulos distribuiti eodemque tempore priorem Codicis editionem emendavit, novamque protulit auctiorem, & emendatiorem , quam solam publiea auctoritate munivit , abrogata priori. a Quam posteriorem editionem, ut a priori distingueret, Codicem νιμιisa pratisti is appellavit et quorum librorum , ac temporum ordo ita describitur a Gothoste do suntote in ina-nuali juris. A. D. I DXXVIII. Iustiniano A. II. Coss. I CXXIX. Decio V. Cos. IIXXX. Lampadio, & Oreste Coss. Codicem fieri mandavit Iustinianus. Idib. Feb Codex editus Idib. April.
Decilionum so . initium ab hoc anno. Digesta eomponi mandat Decembri mense.
Io XXXI. Post Cos Lamp. or. I. Io XXXII. Post Coc Lamp. or. II. II XXXIII. Iustiniano III. COLInliitutiones eduntur mense Novembri. Digesta eduntur mense Decembri.
I XXX lx. Iustiniano, & Paullo Coss. Codex repetitae praelectionis editur mense Novembri , abrogato priori ιSecundas autem editiones , veteres vocabant reperitas pratea oues t qu
nomine Ulpianus νεινasos suos libros ad Sabinum appellavit : pratasianas vero dicebantur lectiones, quibus praeceptores praeibant discipulis.
b) Tributus est autem Codex in libros duodeeim, imitatione XII.
Tab Post editum Codicem reliquo Imperii tempore varias constitutiones edidit novum jus afferentes, quas vel ob id , vel quod post absolutum corpus juris processerant, Nou.llas appellarunt. Eaeque sparsae prius, utpote oblata occasione conditae , in unum volumen eoierunt anno Christi II LXI. & impetit Iustinia nati XXXIX. qui vitae suae fuit extremus rquarum quae apud nos juris habent auctoritatem , sunt nonnUinta octo expositae ab Aecursio , & aliis interpretibus, eorumque auctoritate receptae r cum Iulianus vetus Iurisconsultus, qui eas post Iustiniani mortem in compendi iam contulit, ediderit centum viginti quinque 3 H Ioander vero centum sexaginta quinquet quibus accesserunt tres reper