장음표시 사용
101쪽
gini αquiparamur, inquit,merm, est nimia
reueremia. in Glossa vero Acciirsij est. reuocari id polle, quod mulier vel me tu , vel reuerentia alienavit, vel hypotheeae de furtis,sege proxima postremae, ad hunc modum decernit:
Patronus quoque liberto, cst is cusm magna est verecundia ei, quem in praesentia pudor ad rq lendum impedit, furtum facere selet. & reg. o. st de regulis iuris, ita praescribit : In omnibus causss pro facto
accipitur irim quo quis alium perhorrescit, quominus flat 3 ergo Pro non facto eritaecipiendum, si fiad, quod metu reuerentiae sublato factum nequaquam csset, Lex autem Od. postrema,de his quati metu e causa. huc magnopere facit, his verbis perscripta: Henduiones,dona tiones, transactiones,qua per potentiam e torta sunt , praecipimus infirmaνi. & qu miam contrahentium liberum contensum iura tuentur omnia, id , qui quoquo modo contra ius illum impiait, vim facere existimatur. sic enim reaeula suris,quo tutela, qua est 7 . statuit, dere ur 'factum videtur adesse,quod quis.
rum prohiberetur ,fcit. Glossa in eanο-nem,unusquisque, aa.quast. in verbia Sabrantιιιm, conuenienter superioribus legibus ad hunc modum scribit: Areum. quod id, quod ad clamorem populi promittitur,non tenet. δ.quast. . bcet, es .c ι ergo,
to : Sic ergo taciturnitas qua fit ob reuerentiam abquorum, non praeiudicat frifur. lpenuit. 7. Sextum enunciatum:Quando reuerentiae metu adductus quis gerit quidpiam, quod ca perturbatione vacuus numquam gessi lici, S propter eum motum libertatem consensus amittit, ita itum est,quod geritur. Quamobrem
Nauamis I. lib.consiliarum, tit. de iis, qua νι met ιι Pe, cons. o. num. q. probat nimia
aduersus pare em reureentiam satis esse ad nullum reddendum tractum matrimonij, si consensiti laboro attulit impedimentum ; iteratque idipsum, ad ceteros contractus num. .praeceptionem
porrigens. ubi his verbis loquitur: Terti. probatur, qnod ratio tota, quare meims reuerentia annutant actum matrim
xl,stalios a Zm facium rescissibiles, est,
quod todunt consensium, videlicet libera tem consentiendi necessariam adactuι -- orem , videlicet firmitatem: st omnis reu rantia, qua operatur tantum, quod ita ne interueniente, non feret actus, ιοί2ὶι consi
sum ividelicet efficit idum ade. coactum, frine Racem, quod non valet, vel sinuali-
dandur ergo fla ista probetur,puscis adressindendum, videlicet ad annihiliandum aflum. de con . eod. tit. num. Ech 3. re spondet professionem reuerentiali meis tu factam iure conscientiae esse nullam.
1 . versu,nonum quod licet, suum quod- 'Iam olim re*onsum, his verbis testatur: Per qua nuper resfon imm, non obligari Myreces horarias,oe . bestia iustis ab stinentiam , quas sunt annexa,sbum cuiustam maximi Principis, rui maximo reuerentiali metu patris infantis, o patrui Regis diaconatum accepit,iunctis, quae conis
Septimum enunciatum : Metus,des. quo nunc ditarimus, sitne talis, ut eo perturbari possit vir constans dumtaxat,aut elutimodi, ut robur mentis non trepidantis stangere nequeat. si in iure conscietiae &foro Dei consistamus,nihil interest: quemadmodum cum multorum testium auctoritate, tum argumentis a nobis ostensium est in s. libra respon moratqucli.3. Octauum enunciatum : Quamuis iure ciuilli,communique Iurisconsultorum sententia contractus metu,qui iniuste adsertur,non censeMatur nulli, sed irritandi.
102쪽
irritandi;seeus tamen ex Theologorum se ii relatia statuendum esse planis verbis soribit Alin.tinus in de
psuum, st in quasiιone habitra in vesterare,f. yoni/em. i quam nos sententiam tamquam Theologos sequi rectu est;neque enim iudices, cum ea, quae metu sunt sella, rescindunt, obligationem ullam, quae in t estis haereret, detrahunt; sed, quae nulla erat, palam suo iudicio testantun illudque quod orinione sertasse inperitorum aliquid este putabatur,adiuris normam ac veritatem nihil. elle
. Nonum enunciatum : Qui sua v luntate, certoque animi iudicio &aequo, nec non obseruantiae erga suos maiores timore duce ac comite, siue
connubii contractum init, siue quod ibbet suscipit, & aggreditur, omni iure firmu ratumque erit. Tudque fit ij, quisitorum parentum nutus, iustaque imperia spectare, colere, N: sequi debcn Ginprimis persuasum habeant, si vel in
nuptiarum foedere paciscendo,uel in re quavis contrahenda id agant, quod nec iis decorum,nec parentibus honestum, nee familiae splendidum atque utile, sed turpe potius atque oppido incommodum sit, haud leue flagitium concipere; qui tum sbi, tum parentibus, tiam cognationi ac generi foedas allinere se des minimc vereantur. Cogitanti mihi institutionem de libertate contractus non longilis ducere, inter dillerendum duo alia genera oblista sunt, quibus liber cora trahentium consensus saepenumero perturbari solitus est. Alterum est blanditiarum, adulationum,astentatio. num: alterum importunarum precum. Omnis igitur de libertate contractus disputatio ad exitum adducta erit, cum
laeus de blanditiis & assentationibus, duinde de precibus importunis, breuiter ae lueidὸ fuerit pertractatus , id quod duobus consequentibus capitibus cxequemur.
QV stionem duobus articulis stru- I. ctam scripsit sinctissimus D
ctor, quae 2.2. in I. artic. de
adulaciona, adulationem peccatum in edocci in a. aeterna quoque morte dignum, quando charitatem sauciat: vel
quia alterius laudatur flagitium , vel. quia adulatori propositum id est,ut alteri noceat: vel quia occasionem delinquendi offert ei, cui aslcntatur, quamuis sertaIle non eam ob rem blandiatur. Atque huc auctoritates illas spe ctare ait D. Thomas : Nihil est, quod tam facit. corrumpat mentes hominum, quam adulatio; quae auctoritas est D. Hieron. ad Celantiam da ratione pie vitiendi,in media serme epistola.& Gloil. in illud Gnaeiransur statim
erubescentes. . Aus notet lingua arilatorM , q am gladitu Persecutoris. quae
Glossa dii ii Augustini videtur esse illa
ipsa verba Psalmi 69. explanantis. Duo sunt, inquit, persecutoriιm,vituperantium,st adulantium. Plus persequitur linguasdulatoris, quam manuε rnufectoris. Tertia est auctoritas Glosis interiectae in ea verba Psalmi I P. Oisum 'c- caroris non impinguet caput meum. Fayalatu . adulatoris mentes a rigore verit.tris emussu ad noxia. At E esiae canon ricus, distinct. 6. sincit his vcrbis: L D- . rim , qui adulationibus Ur proditienisus v.rcare deprehenditur , ab Og icio degrade. rar. Se italu pana, inquit D.Thom. non
infigitur nisi pro peccato moriali.
103쪽
1. Ad inimita quoqtie dc exilia assen- dis, congressu quoramuis pergitorum tantium Sc bl. indientiu leuitatem per- hominum , maxime voro adulatorum littere poste his verbis docet D.Tho m. at cedos liberos elle scribit. Quod enim,
ditate delectandi alios, vel et ut m ad em - tbm consueui,nunc suoque affirmo. Genm Lνrdum aliquo m. tium, vel consiquendtim huminum adulatoribιω pestilentius ni di malιquid in necessitate, alicui adiititus fiιe- est neque quod magω acceleri ita risuenes inrit, non est contra charitatem: unde non est serniciem praecipitet. De ratione inter-
peccatiim mortale,sed veniale. Atque hac noscendi amici ab adulatore aureus est ratione D. Augiast. insirm. 1 .depureato- ab hoc ipso Philosepho libellus editus, rib, inter minuta peccata numerat, si quem ipsi in aliis nostris voluminibus quis cuiquam maiori per nae aut ex imitati sumus, & ad breuem summam
Voluntate,aut ex necessitate adulari vi redcgimus. Arist. in . . Ethie.eap. 6 blan-luerit. quod teltimonium non dissimu- dum placensque studiosum ab adula-lauit eo loco D. Thomas. M. Tullius tore hac ratione & oratione distinguit. blanditiarum S assentationum labem Eorum autem, qui delestiunt , is , quι nihil. non se in ei tamquam humanet vitae per- ni Adsibi proponit,quod assequi velit,quam niciosam insectatui est, ut in Latio seu visit iucundus,blandus cs placendistudio- de amicitis clim scribit: sic habendum est, sus aneliaturi, qui vero idfacit, ut aliquamnustam in amicitiis peluem esse maiorem, eo utilitatem capiat, qua vel in pecunia, quam adulationem, blandisias, assentatio- Net in iis rebus, qua pecunia aestimantur,ρο-nem. & in eod. dialog. Asentatio vitiorum siunt, Usentator.
ad raκ procul amoueatur; qua non modo His quasi iactis findamentis, quae . amico,sed ne libero quidem digna est. vim Capitis initio proposita est quaestioni
autem aures clause veritati sunt , ut ab satisfacere oportet: num blanditia,&amιco vera audire nequeat, huius salus δε- assentatio contractus, quorum caul Iae speranda est. Scitum est enim itad Catonis, existunt,vitientλ Vitiosos & irritos fieri multo metius de quibusdam acerbos inimi- credidit is , qui obseruationem elima
cos mereri , quam eos amicos qui dulces vi- uit n caninem,νnusquisque, Pa. quast. . .
. deantur: illos verum saepe dicere, hεs num- quam margini adscripsit. Fulg. consi-quam. Jc in eodem litro eademque paginar lium siccultis 8 o. in cuius extremo assim Sed nestio quomodo verum est,quod in An- mat contractum eius,qui potationibus drias miliaris meus Terentim dixit: Ob- vel adulationibus est inductus ad rem,
sequium amicos,veritaποὶ p.ret . Mo- quae pluris erat, Vendendam minoreusa veritas est , siquidem ex ea nasisur pretio,esse ipso iure nullum. 1 n igitur odium, quod ess venenum amicitia :strib- caisus erit contractus si pretium tultum sequium multo molestim, quod peccaus in- intercessit ex huius Iurisconsiliti sendulgens pracipitem amicum ferri sinit. & tentia. Fauet Glolla, quae legem unicam in eod. Ib. Peneuolantiam ciuium blandi. . interpretans, C. si retior proni 'cia, negattiis c ' asentationibu coggere turpe est. de ratum existere matrim tu,si blanditiis in 3. deo ciis. Mihi quidem vere, etiam he- Principum ad illud est mulier indue ι reditares non honesti videntur,sipunt ma- Versi uic sententiae Glossae duplicitertitiosis blandit iu σciorum, non veritate, potest occurri:ve ut dicamus , ia5 hinc sed 'ulatiam quasiva. cogi reliquos cotractus blanditiis Prin-3. Plutarchus in libro de liberis educan- - cipum initos esse irritos , quia non olt P. Comitol.de Contradi. M racii m
104쪽
ratum mattim nium. multo enim liberiorem consensum exigit connuuium, quam contractus ciuili y,S prophanus. Uel etiam deceptam dicere postumus Glollam ciuilem, quia communi lententiae aduersatur Theologorum alentium blanditiis non ita nubentium labefactari consensum. vi matrimonium
amorem excitant , fed minae ad terro em.
primo si volt nim dimittatur sibi, statim resilit: in secundo autem si iam allella dimit fatur sibi forsiuare persequeretur illud , ad quod dilecta est. re' ideo non sic est inuoluntari.ιco rctio per bladitiam,sicut illa,quae est
per mi nu. cst terrores. Et ratio est,quiafrequenter voluntas concordat appetitui sen-μ tuo: qui ab asquo magis conicenuntiρο- tiens, m uim γ' magis in senatur: ct e con-iters patiens ab aliquo disconuenieule magis 2 m. Wrs GPt. Quam rationem ante Scotum D.Thomas attulit i. a. quae'.
bis quaesitioni respondet : Re pondeo di
luntarium. Diciti renim aliquid volu lais
rιam ex eo, quo volunt.is in id se tur: peν concis siemia is autem voluntas inclinatur
quid sit et oluntarium . quam quod sis inuoluntarium. Haec ille. Sed de blanditiis
sensium inquit Richardus. . His peti victis omnibus, de iiiiecta a G.
principio dubitatione quid ipse iudicis
habeam breui facilique dii liiictione significabo Blanditiae, quae mentibus h
minum adhiberi solent, aliae uini dolosae, si aridula litae, malitiosae, mendaciis fallendique artibus instruetae, ad nocendum alteri comparatae ἀ quae etiam animu a vi rtute & veritate detorquent: quarum tanta vis cit, tant quc tyrannis ut multos, quos nec mi nae, nec terror S, nec pericula capitis,nec vitae dil- crimina, nec cruciatus flectcre patueriit, blanditiis acceperimus captos essC,
ac superatos. Aliae sunt,quae comitalci sermonis, suauitate vocum,dc gestus lenocinio titillant ait imos , atque permulcent,sed nec a veritatis, nec ab ho nellatis eos arce de inrbat. Primum genus tum propicr dolum , tum pio iter erroris tenebras, quas mentibus Ostula-dere silet commerciis atque conti racti bus ita obest ut si eorum caulla exiliat,
inanes prorsus esticiantur. Secundum genus non facit iri s , quia nec doli, nec moris caliginem cori milientibus obducit. Ac licet dololis blanditiis iii-stitutum coniugium colas isteie possit, nisi sorte dolus libertate colentiis clidet,&ea, qtiae substantiam matrimoni, attingunt labefactet certe Tuli qui contractus concidunt. siquidem matrimonium Diuilirco by Corale
105쪽
nitim propter dolum contractum non ad nihilum recidere descindunt multi; con actus vero ciuilesilaitos dolo nubios xcddi,Mat firmitate c. rcre d. stit turn emo.Huius vero discrimi iris inter matrimonium eterol quec si tractus,qhibutios dolus vitiet, illud non vitiet, alibi
est a nobis ratio explicata, ex aliorum D, torum ingenio deprompta, theO- logicaque interprctatione temperata.
Num inportura neces c- Ain irritos faciant.
Nodi huius expediendi non vita est
a viris doctis ratio excogitata. Quorumdam enim simplex est affirmatio : quae importunis precibus fiunt fieri violenter ; dc paria haec duo et Ie vi fieri, dc precum importuestate fieri. Atque huius opinionis patroni a nonnullo recente disceptatore Iurisconsulti
nominantur amplius qu.ittuordecim, cum quibus societatem Couarruvias
coiste videliu in . Decretal. pari. a. q. o. in extremor ubi cum reuerentiae
metu,qui Contrictus perimit atque rescindit,cxaeqliat preces importunas.S
ne in L ., qui bon. side , s. de seruo corrupto, haec lagutitur: Peri dere e lytus quam competis,er cogi sibiparere. Glosia
in cap.vnusiquisque, verbo Saltantilim, a r.
quast. . assirmat, quod populi clamore
promittitur, non valere. & auctores no indocti aiunt testamentum a moribundo fictum,& mutatum eorum qui adsunt importunitate, I bore carere, legatum a viro uxori relictu ob nimiam 'cius importunitatem reuocari. Iasoncm
quoque proferunt in L . f. aeoondiciiο- ne indibus, scribentem, quod proptarimportunas preces solutum est, perinde posse repeti, ac si esset per errorem
Virso, quae opinione vulgi talis ha- a. betur ed te ipsa corrupta cst, si importunis precibus stupratori obsequitni , coacta obsequi dicitur a Nauarro iu
scietatiae praestabit illi stuprator omne, quantum vir bonus arbitrabitur : aut cum illa transget, quod iure transigei dum crit, ut ipsi multis testibus prob
Iamus in bb.re pons morabum,quast. I . Ad liaecqui importunis precibus alterum ad ludum attraxit alcatorium, lil-critasta pecuniam,aut rem aliam, quae pecunia aestimatur, retinere non potcst.
ex sententia D.Thomae, quam egi egie propugnat Alphonius a C.vstro in a.
lib.de lege poena ca8.2.coroliarao 3 . quam ipsam sententiam D. Thomae colui u nem esse testatur Couarruvias m relectione regula, peccatum, a. Pari f. . dc sis, qua ludo acquiruntur, num. I. eu Nauar-
rus omnium esse indicat in siumma cap. IO. numer. ιρ. in Romamis co2d. impressi 13. . a nobis defensa est in 3 rest Ons norat. qua l. q. num. 2. Atque lὶaec primam positat fulcire sententiam.
Huic altera est exorta omnino contrariae: quae Panormitano arrisit caput explananti, cum inter R. de electione. namnum. δ ui commentar, scribit hoc pacto: Ex quo nota , quod preces instantissima Principis non inducunt iustum metum. P de ad rescindendum actum non potest quis allegare maximas preces Principis. quod bene nota, quod ego intelligo nisi esset talis Princeps ,quisolebat male traelare suis
precibus non aequiesccntes: nam tunc puto, quod inae preces excusent, cst habent vim iusti metussc intellige textum tunsia Gloffa in I. . f. oneranὰa quarum rerum actio non risur. Habet praeter Panormitanum alios, sed minorum gentium ac
sectitores, haec secunda opinio. Sed M a inter .
106쪽
inter Niruam , dc secundam est media
interiecta, quasi modciatrix ambarum: qtrae vim inlcindendi vitiandius coiitra stus non quIbulcumque precibus, sed iis dumtaxat,tribi auii qu:z rcuesc-tiae metum habent ad milium nec ci imdessent, qui metum, qui cadit ira con-llantem virum , & prcces importunas eius, cui reuerentia debetur, ad disciti. deiados contractus, aequis viribus elle conteii luiit. Ad quam opinionem deflexille videntur, Innocentius, Hostien-
ete, bo Exi su .ubi aequare videntur preces Principis cui reuerentia debetur,
dum nactu torti S viri animu quaticiate.
Mntliaeus de Afiliciis decillane P e.1ρο- titaria ες. testis est sacru Palatium Neapolitamina decreui sic legauim ab uxo-ie viro factum eius precibus victant, quod importunae extitillent, cile nul-
In inc controii et sta quae mihi visa sint v dii imiliora, in nonnulla de breuia
cumque niagnae & assiduae preces lunt cauila , dicere rata minime este perridiculum est ; dc non Iblum veritate false in , sed citam ratione perquam incredibile , de diuturna aequotidiana consuetulline damnatum; quae ircc pro insectis, ncc pro non im-rct ratas habet plurima, quae crebris de suminis precibus,aut fieri,aut impetrari conuicuerunt. Quid Deus Opt. lax. an no alsiduitate dc importunitate precum saepe mollitur; multique largitur, quae si icciis agercinus pernegaret Ne longe abi ris,ipsini et parentes filiis, de Prinicipes aliiqire complures., quaedam
cupianu imperiiri rog etoribusaed, quo pluris sit benefici j giatia, repetitis im-DOrtunisque precibus se vigeri de volunt, de istantur. Sed huius primi cstativeritas magis erit cx iis, quae subiunga,
Sit ergo secundum efficii m :Princeps potest iure suo iis, quos regit,
imperare, multo aequius soterit precibus importunis ab iis eadem impetrare,atque adco extorquere;ius enim sua pertequcrido neminem laedit: nec quisquam, quem non ratio fugit, huic est 1-to Icl ugnabit. Tertium: Qui ut se e , vel suorum, Duel ceterorum iaccc ssitudini opituletu r, importunitate dc cotinuatione precum
consequitur, quae aut sibi, aut aliis, aut citaritatis Icge,aut iure debentur, itistitiam de firmitatem habent nece stiriam, siquidem qui rogati leu faciunt, seu largiuntur,in ficiendo, seu largiendo officii necessitatem sequuntur. Quartum et . tum : Si decori honestique ratio postultit, ut quidpiam alteri concedatur,ti importunis precibus ob tinctur, quamobiem reuocati debeat, nulla rectx ratio suadet. Quotus enim quisque est, qui suae dignitati atque o Iaainentis nolit fauete,dc faucri3 at liberalitate ac ben cficentia mirifice nostra ornamenta ac dignitas augetur. Quintum etiatum: Precibus importunis aut ad facinorosum promissum, aut ad flagitiosam donationem, alit ad quemlibet contractum morum hone
stati contrarium si quis impellat alterum , nefarie de linquit precator, factiamque proin secto censindum erit. Sextum effatum : Si quis ad preces n.
importunas agglutinet coposita mendacia , de consutos dolos sui vocibus v-
tar Plautinis) de hoc impiobi attificii
genere ad contrahendum sit a iactor alteri,contractii in sequa dc Cre. ari millum, iuris est minime ambigui. Atque lin oplacitum est pluribus vcrbis,algumen-t 'atque semcntiis de contiactus li- Dertate dis Ierere;quoluam ea in contractus Disiligod by COO ile
107쪽
cttis qualitatibus 5 proprietatibus maXima, Sc prope princeps iudicanda est : cuius cst natura atque institutio difficultatibus obsepta quamplurimis. Ad quartam igitur, quam contrariam diximus esse pactionem, aggrediamur. Ae si viri doctrina de ingeniis abundantes in his rerum generibus seu explicandis , seu tractandis maius quiddam animo complexi fucrint, quam quantum ingenii mei acies intueri potuit , iustam veniam dabunt homini in hac ratione praecipiendi optandi quaerentique ducem, quo necesse filii ca-Iere perinuite : attamen, quod amplexi sumus &suscepimus, persequa
De contraria passione, quas quarta contractin proprietin.
i. Mon diu in huius proprietatis tra
statione commorabor. Tria enim indicando potius,quam diisserendo per Curram. Primum quid sit pactio ostendam. Deinde cur quibusve rebus contraria sit, docebo. Postremo nonnulla quae in linc praeceptione dubia Z ambigua esle postent, semovebo. Pactionis in tute eivili haec est definitio: Pestio est duorum pluriumve in idem placitu, or consensius . 1 f. de pactu. na & inter duos homines, de inter duas ciuita-.tes,& inter duos populos,interque duo regna pactio fieri solet. In iure Ponti-feio haec repetitur descriptio, iuctum, de ve= borum ignisicat. Pactnm dicitur inter partes ex pace conueniens' iaptura, legibin ac moribus com robata Indescriptione scriniura posita cst, non ideo, quod non sine illa pactio confici
possit; sed cpua scriptio ficie adhiberi
solet, praesertim ad fidem faciendam Additum est, ex pace: quoniam pax &concordia pactiones conflare consueuit; discordia vero atque inimicitiae illarum foedera dissipare. Postrema vc ba definitionis declarant nullius robo ris pactionem suturam, si ea iustis legibus , seu moribus fuerit ad tersita: id quos quam mox intelligetu . Secundo igitur quaeritur loco. Cum pluribus unum polliteile contrarium, ut in Ibessi dicitur sex principiorum, ca . depositione iram & virtus duobus extremis est contraria. quod si Plato in
esse contrarium,de physica locuti sun cide de ea immediata & haec pactio cum
contrista possit cile legibus, consuctudinibus, edictis, morum honestati, pn,-blicae utilitati, contractuum proprietatibus , prioribus pactis, priuato com modo , inquiri merito potest, an ad ist- haec omnia, an at quaedam dantum re . lata dicatur elle contraria. Respondeo appellari contrariam ad res postremas telatam .Pactionem cuim cum legibus, eum constitutionibus Principum, cuni probis moribus, cum utilitate public pugnare non polle non lotum ex de finitione e iure Pontificam depromptae planum est , verumetiam ex iis quas
continuo subiiciani ciuilibus legibuet. Lex, p. icta, C. de pactis, scilcit his ver-
Us : Pacta, qua contra leges constitutione que, vel contra bonos mores sunt, nullam mim habere indubitati iuris es. Sc in l. si unus , f. Rafia , f. de pactis : Pacta, quae turpem cares am continent, non sinιsierum: a. de in l. contra , eod. Corura iuris ciuilis regulas pacta, conuenta rata non habentur. dc in /. iuris gentium. P. Fpacisicar , f eod. Paeta a iure remotaser- τ .rre nou oportet. de in eod. g. Stipulatis
108쪽
conjirmatur. dc iu l. iiu pubticum , f. eod. Iiu publicum Ariuatorum pacitis mutari non patest. Glolia iirterpretatur, quodpublicu in est aliὶloritate,'utilitate: nam si publicum ellet utilitate, mutari potest.&ini. neque pigmω , st . de reg. iuris, quae
Prauiorum conuentio iura publico
non aerogat. ait Glossa , quod estpublicum austoritate, er utilitate . si enim utilitate priuatum sit pactum , ius eiusmodi valet. Manuat igitur pactionem in contrahendis rebus , negociasque gerendis interponi non licere quae vel legibus , vel moribus, vel publicae utilitati repugnent... Atenim quispi.im scire aueat, num
fieri pactio posui contra proprietates cotractus. Tollitur difficultas adhibita distinctione. Duplex est proprietatum
genus quae cum contractu coli. erent: VIRIm earum,quae cii contractu intima
vi sunt atque ccui sensione constrictae; alterum earum, quae possunt ab eodem auelli quς naturales proprietates a Doctoribus nuncupantur. Primae nulla iusta pactione possunt abiungi, secundae possunt. Exempli caulla , iton pos.sent intcr se contrahentes pacisci, ut in
contractu emptionis , aut mera, aut
pretium non adesset; haec enim ambo aut ad eius substantiam , aut ad pro Prietatem, quae contractui est intima Cmptionis, pertinent: at venditorem teneri de euictione, proprietas est naturalis , & sne qua venditio & emptiocsnsistere potest, hanc remouere , &contrario pacto detrahere contrahentibus licet.Dicimus ergo contrariis p
chis a contrahentibus tolli posse proprietates contradi us naturales . id est, inas comites cotractibus ius adiungit
cis tales comites, quae contractum deserere pollini, si ir sit contrahentibus placitum. Pot sunt etiam tolli phcta priora con- Α trahentium, nec non obligationes ab iis conti actae. α hue, quae seqaurariar, tum cccles. istic ,tum ciuiles leges spectant. Contractus ex comic latione legem accipere dignoscuntur: quae est regula iuris 1 3 6. SI. sumpta ex. regula iuris ciuilis, in lege,contractis eod. m. Prima vero Decretalis, de pasti , his verbis iubet: Inita pacta suam obtineam fr-mit.vem. dc secunda Decretalu Gregorij: Studiose agendum s , ut ea , qua Pr
tem in constribendo, C. de pactis, siciar'. cit Imperator : Sancimus nemini licerea uersus practa ua venire,'contrahentes decipere: ex ipso pratoris edicto pacta,
eoπuenta, qua neque contra leIes, neque
doli malo inita seunt, omnino obseruanda. sunt. Cum egula sit iuris antiqui, omnes licentiam habere iis , quae pro se introducta a sunt, reniniciare. Scst de pactis.Li. Buid emmita congruummei humana,quam ea, qua placuerunt, eos seruaret & i. Aia gentium, g. Prator , A. eod. Pactastruan- ἀι, de C. de pactis , t. pacta nouissima: Pacta nouissima seruari oportere tam iuris, quam ipsius rei a Iutas postulat. &Τ. eod.nt. l si et nus, f. pactus ne peteret. Prius tactvmper posterius eliditur: &β. de reg. iuris, i. nihil tam natumuis r Nihil tam .nain te est, qu. eodem genere quodque di luere, quo colligatum est 1, ideoque verborum obligatio verbis tollitur, nudi consensius ob .uio tanιγ .rrio consensu diffluitur. Sta animaduertendum est , mista, S quibus roboratur contractus, in eius ingressit collocari debere. sic enim in I. iurasigentium, ut pacta , 1. de pactis. Ea pacta inse-t, qua legem conIractui dant;
109쪽
id est, qua in ingresti emtractus f cIasune.
de C. eod. tu. t. in boue fidei: Actio expacto compet ιι ,si ιucommemi sivi. Est illud etiam attendemium, iuratam pactionem,quae antecessit, siue proprietatem naturalem contractus iureiurado cou- firmati co traiia no perimi. ex Decretali Q .rmiιis, Pastis. illud quoque lex admonet,nulla pactione eluci poste, ut ne
dolus prae stetur. l. si onm , g. illud,ss. eod. dc in i ge polirama postrema ,sf. eod. tit. δε emopac cendo id oficere potest , vi
res alias proprias porrigitur. Pactum item suturae succcsitoliis Ptiam pro donatione caulla mortis improbatur a lege , licet in priuat s , C. de pactis. nec pactum valet de succcdαido in Ecdlesia poli mortem Prael. ti, ex Decretali, Accepimu, de paelis. Quocirc. a pervolgatum illud , quod factum est iam tritum sermone proue bium, Legum nexum rumunt facta: quod est in a. Rhetori c. ad Herennetum,
ubi de absoluta iudiciali constitutione loquitur. sunt item pacta, quae sine legibus obseruantur ex conuentu, quae iuri praestare dicuntur: quod M. Tullius confirmae in postersore de Iuuentιone, clim ad hunc modum scribit: Pa luna est, quod inter aliquos conuenit; quod iamitatiustum putatur, Uriti reprεμιre dica- t:ιr. haec, inquam, dicta atque sentcii-tiae non de iis legibus explicandae, quae aut ipsis pactionibus contrahentium 1esistunt, aut morum honestatem, seu communem saltitem atque utilitatem tuentur: sed de iis legibus interpretadae sunt, quae vel priuato consulunt commodo, vel qui; naturales quasda cuique contractui proprietates annuctit, qua
rum amoliendarum potestatem con
trahentibus faciunt. tiam, quod est in Barioli scitolio, quod prae nitur tegi, iri em ionibus, d. de radiis , naturalia transtitvr sine pactis :sed possunt contrariump.refci contrahentes,vetissimum est.& multarum tum ciuilium tum Ecclesiae legibus comprobatum : quum in unaquaque contractus specie, quid agi custodirive possit, coliti inciuium arbitrio possit, planis verbis edocent. Ergo ad tertium membrum Perg. - .mus, dc dubitationes nonnullas , quae de contracttas propriet alibus trad taedoctrinae possent Oiscete, tollamus emedio. Prima dubitatio: Contraria ps.ctio, si nuda sit, poteritne efficere id, quod illam posse adhuc demonstrauimus is re canonum potent, iure ciuili non posset. Qui lautem sit nuda pactio. M vestim pactio, quotm modis vcstiatur, disputatione de contra I oblicatιone a nobis dicetur. Secunda dubitatio: Obligatio una est e proprietatibus cotractus maximis,& vade intimis. At obligatio tolli potest pactione contrai ia: falsum est igitur eiusmodi proprietatibus illam ii o- cere non posse Mediam syllogi sint propositionem leges multae confirmant; quae docent pactum de non petenda re sua, cuius est quis legitimus adminia strator,ac dominus,valete. Atqui obligatio rei tuae dandae alteri, quae cx conia tractii ei debetur, estnecellaria omnino , nec potest a contractu separari.
Quae igitur ratio expcdiendae dissicultatatis Haec videlicet. Longe dissimilis t. rvio est primi contractus, cdm oritur,& fit: & secundi post ortum primi. Primo contractui, quando oritur,&fit, nihil contra eius vel substantiam, vel ab eo non separabiles preiprietates potest apponi : sequeretur enim simul oriri contractum, Jc obligationem, dc interire,& dum colligatur,dissetvi,quis sunt ανυπαρκG. Post ortum autem . absolutum contractum pstunt iure suo Diuiti by Cooste
110쪽
cio seculi Jum contraistum inire ij, qtii
a primo contraxerimi, totanaque primi substantiam atque obligatiquem
extinguere. Exemplis nonnullis iii. signia haec faciamus. Mutuam tibi trado pecuniam : eam cogeris reddere. verlanti dicerem: Mutuam tibi trado pecuniam , hac lege ne restituas, nihil ageretur ex mutuo : sed illud in contractum donationis migraret. vcrum , si post mutuam sumptam pecuniam, is qui dcdit condonare vellet , primum
contrae hum qui fuit mutui, nouo contractu ac contrario pacto rite tolleret.
Uendis mihi domum mille aureis nummis,ij tibi debentur pro pretio.At quoniam mihi nummaria arcula est exinanita, a te peto ut pro mille nummis tantumdem seu tritici, seu olei, seu vini
accipere velis: quod ubi tibi phacuit,
primo contractu recedimus neque amplius tibi ex empto, sed ex permutato debeo, caque rationc obligati, praeterita obligatiorae noua commutaturi sed numquam id essicitur, visne obligatione contractus cohaerere possit. . Tertia dubitatio: Complures contractus in singulos dies sine contraria pactione celebrantur ergo contraria pactio , cum est ex iis proprietatibus, quae in cunctis contractibus inesse debent. Respondco , pactionis nomentum ad actum, tum ad ius potestatemque paciscendi poste transferri: in actu primo, in actu secundo dicerent nostrates Philosophi : Posteriore modo proprietas statuitur contraria pactio.
De bonaside qua quinta est contractus
proprietas.. Dost diuturnam ac laboriosam comis x plurium librora auctorumque lectionem , duo quae ὁ.im magis plπcnpira mihi visa sitiatde bona fideqiia
renda. Alteri ima , quid ea sit: alteriam qua naam sint eius priuilegia potiora. thimii in de nostri exigui ingenii nari licciis promemus. Secundum ex ah rum locupletibus arcis proseremuS. Sed principio illud ignor.mdum nos , cst, cum dupliciter bona fides usurpe -ttir ab iis, qui de contrahendi ossiciis displitant; uno modo ut est virtus, d lo, fraudi, atque calliditati contraria; altero modo pro aequitate, seu recto M-bitrio iudicis, quo contractus modCra tur eos, qui bonae fidei dicuntur; suntque humanae vitae magis necessario, quam ij qui stricti iuris nuncupantur,il quibus iudici parum libertatis relinquitur. Priore modo a nobis sumi, hoc modo intellectam in quovis contractu reperiri debere. Bonam fidem iurantractibin considerari quum est, inquit lex, bonam fidem, C. de actionib. cst obligationibu/. ubi Glossa: In omni contra lubonafris exigitur. Cuius nobis hae tole- 2rabiles occurrerunt definitiones, tam legibus prophanis,quam sacris, Doctorum etiam commcntationibus, S scriptis, nec non Latini sermonis incorruptis auctoribus satis congruentes. ergo ad bonam fidem definiendam aggrC-diamur. Bona fides est rectum de rebus agendis iudicium, cum proba Volun- etate coniunctum. Fieri enim potest, ut quis in rerum agendarum iudicio minime erret;qui tamen alicuius sui commodi cupiditate caecatus non ex recto iudicio agat, certe huic homini bona fides abest omnino. Rectum in bona
fide exigitur iudicium: quia si in illud
vitiosus error irrepat, bona fides norierit. Proba item requiritur voluntas quia bona fides aut vir ias est, aut norisne virtute: at virtus in voluntate residet. Vel etiam ad hunc modum definiri Diuili ed by Corale