장음표시 사용
141쪽
. peratores. Et placitopermutationu nutu resecutis conctat nemini actionem competere, nisi stipulatio sublesta eae verborum
obliga ione quaesierat partibus a lionem.
contractum enim permutationis ad in- nominatos reserunt; & si in nudo pacto maneat, neque obligationem, neque actionem parit. Habet hoc enunciatum cunctorum propemodum Iurisconsultorum approbationem , etsi Alciatus in rid . de verb. obligat.num. ι3. er lib. parad. I. cap. I. quemadmodum est apud Couarruviam in reus. apitis , aricamnis, de pactis, pari. a. g. . nam is . credidit ex nuda pactione oriri
actionem ciuilem in iis casibus, quibus acti violatio culpam adducit letlia-em: quem Alciatum refellit Couarru.itias ; cui pro Alciato facile est respondere, virum pCaeclara doctrina atque cruditione ornatum, dc in iuris scientia minime tyronem, ius ciuile, quod nudis pactionibus certis teporibus acti Irem concedit, non illud intellexille,
quod vel a Iurisconsultis, aut ab Imperatoribus Christianarum legum ignaris, constitutum est, sed quia in Christianis tribunalibus viget, aut Visere debet,& quod cunctos Principes sequi oportet; quoniam pactorum promissorumque fidem seruari leges Dei &Ecclesiae iubent, ut non multo mist intelligetiit , ideo Christiani iudices omnes, ac Principes nudis pactis iudicio ac sponte factis fauere debent,& qui pacti sunt, iis necessitatem imponere
pacta conuenta effciendi. s. Secundum enunciatum: Non pro
sis sunt nuda pacta inutilia etiam iure
ciuili: nam valent ad excipiendum, ad retinendum, & compensandum. Tertium enunciatum: Iuris priuil
gio in tribus generibus nuda pacta ratam obligatione actionemque gignunt, in donatione acceptata, in promissione
dotis, & in promissione soluendi pro
se, vel pro alio. consule Glollam in Lilms gentium, g. sedcum nusta, j. de pactis. in qua Glossa, sicut in quaestionibus Battoli,est illud festiuum magis,quam
verum: si lex efficeret ut pactum nudum actionem pareret, miraculo id tribuendum sore, quemadmodum si sterilis, aut virgo pareret. Cum tribus illis generibus id largita est lex civilm, ut Enuda pactione obligatio& actio ori-rcturiquod miraculum cxtitit in rerum
natura In citeriore Hispania, ij qui Castellae prouinciae loca incolunt Populi legibus vivunt, quae nudarum PDAionum obligationes & actiones nec
stoeci faciunt, nec violari sinunt:qtiem admodum ti bro primo de contractibiu in genere, si ctione 3. Fornandus Rebellius praestanti fide &doctrina Theologus scriptis testatur, multis ad rem comprobandam eius regni legibus re .
citatis: quae cum conderentur, quid obsecro portenti, aut praeter totius cis -ctionis & opificij ordinem in orbe terrarum exortum estὶ
Mihi sane multo maiorem admirabilitatem ficit, quod leges ciuiles nudis pactis obligationem & actionem negent , quam iura naturae dc Dei conce dunt. quam obligationem de actionem si elusinodi pactionibus det i-htini, vel quia ad eas contrahentes leuitate potitas, quam prudentiae iudicio descendere arbitrarittir, vel ut alij diuinant, ne litium turba in tribunalia ir- ruat: vel , Ut ipse reor, quod facile lioe
paciscendi genus ab ipsis paciscentibus
posset eludi, dicere ni bilo militis qui Dpiam posset, eastiem ob caussas, illo rum trium superiortim generum pactiones nudas obliguione de actione spoliari potuisse: Sc metu multitudinis litium , multa necessariaque iustitia ossicia praeterire licere. Quocirca non desuerunt
142쪽
defuerunt, qui ea tollit, liuiusmodi leges ab Eccletia sutile correctas: in tuo lainen ipse iudicis mei nihil inte pono. Sed ad reliqua uia unciata rese
I o. Quartum enuncialium : Iure Pontificio, Se sacrorum canonum, obligatioriem & actionem nacta sunt pacta
nud.i, atque conuenta. Itaque Dr
. de pactu , sumptum ex Concilio Vicino, ct ex Concilio I. Orahaginensi, cap. t a. his verbis sancitum est: inιι.i pacia fuam obtineant firmitatem, aut conuentsu, si se non cohabuerit, ecclesiasti- eam sientiat disciplinam. Vniuersi dixerunt: Pax seruetur, piata custodiantur. dc in Decretals D. Grvor, eod. tit. ex 8. lib. reg. F. 3 8. Studiose agendum est,ut e siqua
promittuntur,oyere compleantur.& in can. Fur meti,aa. 7. F. Dominus inter iuramen
tum, or lo ineliam nostram nullam vult esse dii fans ιam: quia μιt in iuramento nullam Gnuenit esse=et sitam; ira suo lutin verbis nostra, nullum debet se in Oda
dacium divini iudici' poena damnatur, . i. cente Scriptura : Os, Dod mentitur, occidit animam. Quare Glossa huius ciau Deis, inquit, bu est argumentum,quod ex nit.
do pacto dari actio M. Er hoc, inquit,
cum eluseno 3 couium Iomm . Probat, ervi s ruetur, uanda .de hanc sententiam
tribuit Glossae, Holliens, Ioanni Andreae , Domino Antonio , & Archi - .diacono , ra. quast. a. cf. qκιcumque fuisse ιο. Ex comentario a Panormitano
lucubrato in pnma Decretalem de pactis, haec sunt: Concludam in iudιcem ecclemasti mpo se etiam cum praecise comet-lere ad obseruaut iam palli .est hoc teneas, ct notabis praedicta. δ. Verumenta Inu , quae in illo comment trio a Panormitano assirmantareutria sunt obseruanda , & reiicionita omnino. PrimunH Potestatem ecclC-
si alticam cum dixit in Coctilio generaliose, non in Romano Pontifice, tui est caput Concilij: nimirum loquitur de potestate Ecclesi e uniuetia. Alterum: Concilij sencialis constitutionem, lC-gi Pontilicis Rom. antefer dam est C. Tertium:Concilium Africanum, e quo est sumpta Decretalis, generale suille. Adde quartum Panormitani errorem, Papam eidem Concilio praesuisse: sed sicut duo postrema errata ad fallitatem spectant li istoriae, ita duo prima ad filsitatem doctritiae reserri debent. nam in Romano Pont. qui totius Resiai Chibstiani & Ecclesiae est rector, tota pol stas residet Eccleti ae: Sc eius legibus cilinitis libet Concilii leges falces lianami
tere debent. Vertim ad nostrum emurciatu quam I tum redeamus; de quo hic ipse Pano mitanus parum constanter videtur sensiste: namque in caput ,s c. sutia, defriis frumentorum , num . a. cx nudo pacto
negauit actionem oriri in foro etiam Ecclesiae, tunc autem nasci obligationem , dc actionem, c in caulla cxpii-mitur in pactione: quod ipsit in credidit Angelus in verbo P.ictum, num P. dc Tabiciasiis eod. verbo, cst num. & Armilla eod. tit. Se Couarruvias tu relec I.
signanus fuit collectarius, ut ait Sylues crinterbo Pacitum 4. δ quidem nudum pactum aiunt sine caia D se significatione nec in conicientiae foro obligationem gigii ere, nedum in foro Ecclesiae,do quo merito illis Sylu ster contradicit in verbo Pastum , quest. . Ipse vero satis minui non poli In
istos nec tardos, nec illiteratos auch res adnuati vere opinandum curior rate
143쪽
tate illius Decretalis, si cautis, adductos ulte: cum ilha cautio nudum pactum non contineret, sed publicani scripturam cum consesIione rei. at scriptura
vestiri pactum isti ipsi, & alij fatentur.
Ad haec canonum recitata verba praecis et de absolute loquuntur de pactione seruandae nec ullius caussae mentionem
faciunt. Praetεrea si pactio humana est actio, & deliberata , sine catilla consistere nequid: quis enim non certo Pr posto fine consultare de re quapiam pote it. Prosecto Nauarrus in suurma
P. ιδ. num. I. iure naturali, diuino, &canonico ex nudo pacto oriri ait obligationem. citatque Innoc. in cap. novi de iudiciM,Felmu in prooemio Grego uno,& Bariolum in Extra gantem, ad reprimendam , verbo Denunciatronem.
1 3. Iccirco quintum enunciatum subiungam.Ex nudo pacto honesto, ac vo lumario, atque ex promissione voluntaria , honesta ac deliberata, si acceptetur, obligatio oritur theologica, qua neces larib conscientia deuincitur promittentis. Id enunciates m primum diuitas, deinde humanis auctoritatibus, postremd non infiicatis, sed vexis rationibus persuadere conabimur. Diuina funt quamplurima quae veritatem dictorum& factorum exigunt ab hominibus : ad quam veritatem pertinet, ut&dicta cum mente congruant, & Ω-cha cum diistis, ut non multo post intelligetur. Ergo sic in P almo F. Icerita-
a. meritatem Opacem diligite. Numquid non vult Deus veritatem quoque nudatum pactionum diligi, tum corde, tum opere 3 Salomon in primu Praecept MProu. 3. hoc reponit: adsericordia sq
perpetieum. verba autem sint illa apud
P. O totide com ci. eam cap. . Minuamis ac succensentu Dei non est veruvi, non est misericordia, O non scientia in terra. Denique dolosa corda, fraudulentas linguas, & fallentia ora mirandum in modum in sacris voluminibus execratur Deus , atque
adeo ulciscitur. Quare nemo sibi nudis pactionibus blandiatur, quasi eorum arma & scuta esse Possint,doli, fraudes, mendacia, longissime id quidem abest.
Nunc humanis testibus eamdem I . caussam agamus: in qua non pauci secundum religionem ac fidem testimo ni uni grauimine dixerunt. sacrorum canonum,qui supra recitati sunt,& eorum, a quibus conditi sunt, commemoratione supersedebo. D. Augustinus in Psal.3ρ.verba illa edisterens, Holocaustum , ct yro peccato non postulam: Tamdiu, inquit, quisique promissor est nec det. Numquid hoe permittit promise Ori, ut sit sempernomior, cst numquam libere dem suam nihil mmm. D. Thom.
tum,vult eum infideliter agere, qui aliquid promisit , dc postea mutat animum , ne id faciat: nisi si sorte mutatae sint conditiones personarum, & negocioru. comprobatque eamdem sententiam in . dist. a . qus'. 2. artial .ada.& in a. a. quast. δδ. artic. 3. ad ι. scribit his verbis: Ad primum ergo dicendum, quod fecundum honestatem ex qualibet romisione homo homina obligatur e sthac est obligatio iurti naturalis. At Obligatio iurra, est item obligatio theologica, crconscientia. verba autem illa D. Thomae sicundum bone rem, ita interpretatur
in Sotus in . de iust: ct rur. quast. a. art. I. fol. a. ut eo Vocabulo , hone fatem, noluerit excludere iustitiam, sed tant simetuite Eru. quod ipse puto verissimum.
cepius repetit ex promissione oriri obligationem. Durandus in eamd. O .
144쪽
lioli e scribit elle de lege naturae seruandam. Richardus in Antoni
re proposita copiose Je docte disserit.&
bas leges ciuiles quae nudis pactis obligationem tollunt, E contra, inquit , munda n Deum, em canones effusa m9r-I F. taister peccat recedens a pacto. Caietanus in a. a . quast. δή . ara c. f. ad quar- eam subit. uisnem. Ioiare fidem , inquit, promidubio peccatum est: nam ex qualibet promisione homo obligatur in foro conscientia ad die isicaniam ditium. Hoc erum naturatu ratiosic diciat: ut eliti oppositii ma-mfeste naevi tranqu Pitati humana societatu. & infimm i, verba Pe sdia. ριν sidia, inquit, qua homo non facu, quodpromisit , peccaιumem DFuta contra υιπu
Ono ob diuini nominusnuocatioΠem,cusiris reuerentia exhibetur in laramenta trans
nia attexti. Atque hoc satis est testium. Restat ut id ipsum paucis dc angu- IC stis pressisque argumentis confici .m . Primum arsumentum : Fund mentum iustitiae nomini licet euertere. sed scindamenti ini ivllitiae est fides , id est , dictorum conuentorumque constantia, de veritas,ut ait M.Tuli. in ι. desolatu. cuius dictu commendant δccele-biat Doctores Cluistianae Ecclesiae, atqueTheologi:erso nuda iura pactionu,& promission ulides praestanda est quae item eli hosti seruanda, ut idem praecipit Cicero eod. ι b. ι. cy qmiorum. O
canon, noti exIIsmare, st,. q. ι. express- ex ep. D. AetasTini ad Bonifacium, as . Secundum argumentum Mendacem
esse, de turpiter fallere, numquam licet: sed, qui non tenet, quod a firmate promisit alteri, mendax est , & fallieturpiter quare id nemini licet. Mediam propositionem verba approbant D.
Augustini in Ioannem trali. s. Mendam est. qu aliud loquit- bia agit. δc in lib. de conssctu vitiorum atque virantum,c. g. Nee artificiose mendacio, nee sivstici verba oportet decipere quemquam:qusa quom d libra mentitur quis, occidιr animam suam.& habetur a I. q. a. can. nee artificiose. MEcclesia hcι c. .iuberiar hoc pacto: Noli velle menriri omne mendacium . id est,u iata quodvis mendacium. & Sap. r. Os
quod mentitur occidιI animiam.
Tertium argiunentum: Convictum humanum , societatisqite humanae sordera ac iura peIturbate nefariu est : sed
145쪽
hoe facit, qtii liti manas pactiones etia debebat, abstulisset. Quocirca nec
nudis perturbat perfidi . :qti. ire, tu C. aeqlla, nec Vera ea regula videtur Na-IT. Quartum argit me rium: Quae laetis uarri tu summa cap. Innum. vii non
nobis cuin agit, si in eo ipso imitari il. re restituendi ex promissione illa ipsalum potiremus , nos inter nos eadem quantitas attendi debeat, quam idem agere conuenit : sed ille promittens auctor in crimine Hirti praescripsit inmortalibus, promista conseivat; ac di- eod. ccr. ι . ubi in mi alienarcit,inprocedunt de labras meιs non fr- ablatione culpam cum necellario oneri.ιm irrita , Val. n. ergo hoc ipsum re rcstituendi mortiferam conitituit, imitati nos oportet. Cum , aut draelima, aut Victoriatus, id Quintum argumentum Soti est hisce est , cum aut Iulius, aut dimidium Iu- ab eo verbis explicatum in 7. δειε . cst lis contra ius alteri aufertur: eamdem fur l. co . Adhac uniueruerum que ipsam culpam,idemque onus reiii gentium existimatιo est,fides violatore vel- tuendi, & eamdem si immani agnoscit miscelinium hominem execrari. vox au- in damno, quo ob violatam fidem prO- tempubsita est vo ου natura ergo obligat se b missi alter afficitur. Nam mortali. Causse huDM GUrmatis- Cuius sapientis senis opinioni non r9. rem libet iucunda utiisque narrauone solum a recentibus Theologis , sed ne adere. Cum duo de nudo premisso etiam a veteribus reclamari est mihi altercarentur, est, cym promiserat,pνremis quam certissimum. Immo verδ Sco-sidem niteretur eludere, Asianium Com tus ιπ fient. diffines. 38 qua'. vn. proneum Perusinum, virμm laude bellica ela- pe in extremo: Qui rem tremissmontrist-arata controuersta arbitrum deleg transfert in alterum, nAsiam restituendi runt. is ad eum, quι promiserat,eonuer . necessitatem promittenti imponit. Airdi
ad hune madum pronunciami : Tu , qui persubtilem Theologum. Ad fecun- promisis, dipende. Nam promittere, lim dum dico, qu d promi*ο , est sit de segeqvit, liberalitatis promissum autem ocere natura seruanda, tamen non auineis ad 61yros in Imae. contra ium LIionis , cst deo quamum-28. Sextum argumentum: Iudicio hoc cuque teneatursoluere promissum restamen
stant serme omnes Theologi cu L manet flua : si autem des alteri. da a fi pam contrahi ςterno stipplicio dignam, necpostea potest ab illo, cui dedit, auferre, quoties in re non letii, sed magni pon- Nyreddat promissum: nec tenetur ad resti- deris promissi fides violatur,& magno tu onem , quia nihil sibi abstubi : sed de damno eum afficit, cui res pro milia impossibilitatesibi reddendi promi um ρω- debetur. nitere ,siue de defectione premissioni I Nec
Septimum argumentum: Quia ius secius hac ipsa de re philosophatur
quod ex iusta promissione alteri acqui- Caietanus, qui tum in a a. quast. ιι3.ritur,ms est imperfectum,&ius ad rem, a t. Gum in traxima, in promissione, de quemadmodum affirmat Nwarrus in qua diu disceptamus, morale debitum μmma, cap. I. num. 69. in meo cod. sine proprie collocat, non legale : nee fidei dubio multo minoris est,quam ius per- nonestatisque obligationi , eam quae secttim, quod .us dicitur in re: ideo, iustitiae est,adiungit, nisi cum agi co qui rem alteri promissam alienati. t, tra promittentem potest in iudicio. non tantumdem restituet, quantum si quae sententia, si verba spectentur D.
146쪽
fortasse Uderi possit in a. a. quasi . ιs.
ad primum argumentum. l ec eorii momnium mens erit, qui ex nudo pacto, seu ex promissione, nisi causta promi tendi exprimatur, nec iure canonum, nec conscientiae nasci volunt aliquam obligationem et qui iunt nec pauci, nec a nobis hoe cap taciti. Atque haec a nobis de pactionis nudae, nudaeve promissionis iustae obligatione disputata fuat: nam si qua foret iniusta, pio milliun postulanti libero magnifici que illo Agesilai Regis responsores illendum erit: Ss, quidem rufium ess, quod pens. promisi.sin minuι, dixi: Non
P. ne eadem quaestio fiam mutatis
verbis eli a nobis in lib. de resto sis moratibin , quae quartum obtinet numerum, pertractata. Ad hunc enim modii illic proponitur qiuaestio: utrum Contractus contra legem inimanam initus , ipso iure sit nullus. Ae distinctione adlii bita , quemadmoduli, inublicis iudiciis, multis recitatis legius non si habendus pro rato, docuiamus : & qua raaione in sero Dei & animae valere possit , ostendimus. Fatendum enim est iustis legibus parendum esse Fatendum, clim illis sine scelere non obtemperatur, nullam aliam ab iis , qui non parent , obligationem eoru rahi, nisi contumaciae, male scis , ac poenae subeundae. Fatendum est etiam , cunctas leges humanas aequitatem respuere non posse : nam si respuerent, inuluae essent, neque conseientias hominum obligarent. Patm- 2.
dum item , lata cile tempora, cum ab humanae legis pr. x scripto , propte Taequitatem discedi poteti. Primum ne cellitatis , secundum in pol tiae , te. tium iustae probabili sique ignorantiar. uapi optar, si iure naturet, aut gentium n.i fide inter homines concialiatur, aut impellente necessitate,aut iusta m- potentia, inscitiaquc excusante,qt amuis lollemnia ima conse luata non sint. iure conscientiae coi tractus valebit: sed ita valebit, vicum ad imis humani normam retrocari poterit , Izuoc tiir omnino. Sic enim menti parcbitur legislatoris, quae legis verbis alat ponenda est: quemadmodum D.Thomas docet in .sent. dist. ι f. quaest. Mari,c. δι
qua l. ao. qua est de aquilate,art. G lossa vero ind. tale 'icium ,1. de pactis, in extremo expl.inationis , scribit pro leges calandum este id, quod interrogatus legissator responditiat. cuius Glollae meminit Nauamastili. 3. consiliorum de celebrat .mqs cons. 3. num. I. dicitque eam singularem elle , & receptam.
est . auctoritate Dyni rnultimam rex. ruris probat a b. eo impleri legem , qui legis sententiae morem gerit: quamuis non in verbis haereat legis; ab co vero violari, qui retinens veIba mentem l gis ac legista toris peruertit:qtiod ipsium
antea a D. Thoma traditum crat. Qua- s. propter Bariolus explanans legem, non dubium, C. de te ibui, quam confirma C. se videtur Gregorius Magnus caπ.
bentur quae prohibente lege fiunt , vel contra legem fiunt, pro iii sectis traberi. dacile, hac prudentiae & aequitatis plena interpretatione lemuit tum. 2 O. sui
147쪽
commentaret. Quod fit contra legem, haberi pro insecto , quando aequitasTiadet liabendum pro insect': si secussit adeat, non habendum este pro infecto. inattuor verb casus exceptos, cum id, quod interdicente lege fit, valere solet, numerant Sylvester, Angelus, Armilla , Iomanes Tabiensis ιn vemb. Lex, Sythielier, quaeyt. 8. Angelus
qui sunt item a nobis collecti in ista
quaest. . num. 3. cum Ioan. Andr. sei tentia in cap. ad Apostolicam, de regulam qui sentit,quae contra lesem fiunt,tuncia ulla esse , cum non aliqua alia lege sustinentur. quam opstionem aliorum Doctorum esse communem Angelus, & Tabiensis indicatis locis testan
Ac ne pinsenti disceptationi desuis.
se videar , de nonnullis contractibus sileri non debet, qui cum minime ambiguam sed certam Uud Theologos
obligationem nacti sint, ciuilem re forensem nequaquam tamen inuen runt. Ex hoc igitur genere sunt nudae pactiones, & promissiones, quibus cuuiles leges obligatione actionemve adiamunt. de quibus diste- Tuimus: quas leges tamquam iniustas, atque in animae iudicio non sertiandas commemorat Sylvester in verbo Lex, qtiast. ιο in qua quaestione legum, quae nec iustς ex genere , sitie ex materia,nec seruandae sunt, catalogum texit: quod ipsum ante Sylvestrum secit D. Anto
g. . Duodecimo, inquit , ista, qua ἀ- cunt hominem non tenera expromessione, di
nudo paelo. sequitur Sylvesten, id in
promitto υm νecipienti pro a quias cundum Deum teneor, Vis autem secundum
leges , nisi promisio facta fuerit persona
exinenti siub alteritu pote late : ut seruo, heu sili Amilio, vel procuratori: uti negotiorum gestori; quia per hos bene aluiritur patri , ct domino. In iit. per quas pes nob. ac fur. eblig. per imum. 6υ. st C. de procuratoribuι , ct de negoc. gest.
ro. disterit de stipuluione , quae alteri per alterum sit, quam rationem stipulandi iureiuile improbat. De qua ad
extremum his verbis statuit Couarru- uias: Dec Oterιιὸ 3nssectis communιbus sententiis, ct his, quae motori ιn repret ms ragio recepta sunt, apparet adhuc oriri naturalem obligationem debiar Igalis eae stipulatione ilia , quae alterifer alterum fiu: cuim opimonis auctores hic omittimus; quia superius eorum mentionem fecimuri Maxim; est haec eo clusio vera an his reis gnis. Contractus etiam emptionis, quo iura actioncsve alterius minoris,
quam sit solida summa , quae dc betur, emuntur , est nullus, inanis etiam Jc nullus, cisi istarum actionum iuriumve pars venditur , pars donatur; hanc enim rationem emendi simulatam est e ciuiles leges arbitrantur, ut liquet ex lper diuerμι,2 ex l.ab Anastasio , C. mandati.qua tamen emptio, inquit Sylve ster in verbo Lex, quaest. l O. secundum Deum iacet, dummodo fraus emnis usuraram proscribatur : O eιιιs, quod vere ιmeres, ratio habeatur. Labor item in iure siιο νecuperando, aut in re qua di be
tur , consequenda, vere carme. ur: nec non
ot debitoris figa, aut elisium fuIura ma-pta merito timeatur: ut illic. prudenter ad tirone te sylvcster. nec tantum Syl-
.uester, scd ctiam D. Antoninus loco supra indicato affirmat, S: Sc hola Theologorum , qui de eo contractu locuti
sunt accuratius. In contractu Venditionis, D cmptἰω F.
nis,ei qui in pretii iustitia deceptus est,s eius dii iidium ab emptore accepit, actio ad alteram partem syclij confe- 'R 3 quendam
148쪽
luendam, contra emptorem a tori: tiri
Litane. a quo in hac Parte ius Canonicum non videtur dii cedere , cap. cum Misa.de e ιιone'veriditione. at a iurenat turali, diuino & theologico emptori imponitur neces Ilias totius preti, sol- .uendi. Itaque D.Thomas m a. a. qua)LII. artic. I. ubi humanae legis meminit
pretij inaequalitatem permittentis , in corpore articuli loquitur his verbis:
valeat, estsecundum se inius ium, creu m. & respondens primo argumento: Sed lex μι me nihil ι uisum relinquit, quod sit virtuti cyranum. Vnde sicundis
tem iustitiae. Quam D. Thomas prieceptionem omnem reliqui Theologi amplexi sunt.
s. Praeterca iuratis pactionibus, atque promissis,ui metuque extortis,humana iura, ius inquam ciuile dc canonum,obligatioiaem actionemque donegant; quemadmo lum cuique notum potesteile ex LI. C. si aduersus venditionem, ct
kientiae eiusmodi pacta& promitia in
foro theologico & Dei certam habent ex omnium Theologorum sentetia obligationem,quotica sine salutis a ternae,
M absque Dei otiensione seruari pos
Pauca nune sunt de pollicitationisi qbligatione attingenda. Eius autem est haec de ianitio apud Iurisconsultum tertia.Τ de podrcitatiun rbus, ubi Pachim,& pollicitationem definit. Poetum eis.
Cui definitioni ad unum Doctores asta sentiuntur.Illud verb exqui ii soleti v tria ex pollicitatione oriatur Obligatio. Legemnia, or abu muhM.st. de ρυlcvanonsebus, constitutum est eum, qui ob caus
sam Reipubl. pollictius quidpiam es ,
ex pollieitatione tenet i. is e sicunda tencri eu quoque decernitur, qui pollicendo voverit. Sylvello, dc Angelus, verbo Potricitatio, hac promissione obligari cum aiunt, qui cum caulli pollicentur , ciuitati,unitierlitati, clero, Ecclesiae,vel pauperibus alicuius loci:non obligari aute, qui sine eatis a pollicentur,nisi sorte coeperit aliquid tacere ipsa promissione adductus, ex I. ι. S. . f. eod. Propter pollicitationes fustas aliis sue cum caussa,liue absque caussit, pollice tem non tencri, idem Sylvester 8c Angelus a firmant. Si quis praesenti pro- g. mittat, ore tacenti, nasci obligationem aiunt. dc hanc communem Do rumelle opinionem c firmat Auctor Scholiorum mpummam Angeli, a quo multi nominantur magistri cumprimis nobiles, atque ad iuris studium meditati ac parati. Couam uias in relictione cap tis quamuis, is radiM,Parte' . num./s. haud oscitanter in fac disceptatione versatur, num ex pollicitatione propteritis canonum obligatio de actio oriatur,cum quis pollicetur absenti. Inconstantiae arguit Panormitanum, quia inc iput,qualiter . de pactis, scripserit oriri deinde hoc ipsit in in Decretalem , civim inter uninesvi, col. vli. de elictione, fuerit inficiatus. sed ,antequam pollicitationi assensus fuerit absens , non procreari actionem ullam crudit Couarrulitas,
idἡmque sere a reliquis Doctoribus
149쪽
eriai affirmat. Vt enim oriatur obligatio, amborum contrahentium copulari conseiasum necelle est inuare in ι. a. g.
iudicatam: Se siquis domiturus mshape-ι-i im. dederit alicui, ut ad me perferret: crante myrtuus donasor erit, quam ad me
perferat, non feri pecuniam domini' mei constat. dc in I. senti, Feod ad hune modum censet Paulus Iuni consultus: Absenti siue mitta , qui ferat, siue , quod ipse apod se habeat , sibi habere eum iubeas, donari recte potest. Sed sines at ram, qua
bι non acceperit,donata rei domitus non sit, etiamsi per seruum eius cui donabatur misessi fuerit, nisi ea mente seruo eius datasuerit,ut statim eius fur. I. Solus in 7. de iust. 93ur. quast .a .art. δ. lti .elit num ex pollicitatione contra-liatur oblig. itio saltem cxspectandorcsponsum abse tuis , velit an uolit rem promittam accipere . in eamque se potius partem dat Sotus,ut exspectandum sit responsum absentis. nec mens alia forsitan Panormitano suit: dum in capitis,tum inter umuersu, cis elestione, com mentario scripsit ex pollicitatione iure quidem Canonico non dari actionem, mee obligationem;peccare tamen eum,
qui, quod pollicetur, non struat: quae diisentanea & inter se pugilantia dicit
esse Couatain reset Urie capuM, quamuis, de pactu, parre a. s. . num. I. sed potuit
ipse falli Couarruvias:potest enim potilicitationi obligatio iustitiae abesse, de illa quae est honestatis de constantiae,
adessea qua recedere,siquidem a virtute receditur, contra officium videtur este: quod ipse quoque reon, actus enim omnium virtutu ab humana lege praecipi probat D. Thom. in /. a. quast. PLAErisc. I. auctoritate etiam Aristoti in s. Eu si .eari u neque eam ob caussa quision ip pollisitatione rurius SE' eum agere erederem absentis non expectato consensu. Denique in contrahentium iudicau-to dis obligationibus ius humanum a theologico discrepat, quoties in liti- fioso foro certatur coniecturis:in theo ogico vero de rei veritate sentetia fertur. Humanae mim leges, & humana tribunalia saepe factiam pro non facto,&noli factum pro facto assi, mutari,proin pterque verisimiles coiecturas, & argumenta, seu probationes,sed minimc veras falluntur. At semper vexili milesit sum veritati concedat oportet. Accipe Scoti regulam νn . entent. qt. δι. quaest.
nasiumptiam si bciter, est in quocumque iudicio, si apparet,qκοd aequaliter possit elle
ytio. Quamquam non rarb usu venit,ut in foro etiam Dei dc animae, & poenitentium & consulentium catissae coniecturis ac verisimilibus tantiim argumentis excutiendae sint, ae iudicandae,
quod mihi accidit sepenumero , signisae prob.ibilibus alias e medicoru, alias h Philosophorum libris utiliter Si ne- eellarib depromptis. Vtrum autem lex humana in coscientiae soro semper se uanda sit, discere potes ex Angelo v.
R ibas modis obluatio contractus
REm sum ratus indignam,prius ea I. put hoc exordiri, atque detexere. 'quam leges quamplurimas de soluti Inibus
150쪽
nibus deliberationibus, de nouuioniblis, tu delegationibus, deqtie accepti- l .itionibus, tum in Digesto novo, tum in libris Cod Iustinianei, tum in Inlli tutionibus inspicerem. Et in hoc quidem capite mei consili j est eos tantum modos tollendarum obligationum cx, contractu percensere , quos e ciuilis scientiat voluminibus discere potui. Inco, 'lliod huic annecham, capite alio ς- nonnullos modos indicabo,qui a sciendi cupido contemni minime debent. Imperator igitur Iustinianus tibrosearum In titutionum, tu. 3ο. qui est demota quibus tantur obligatιο , qtrattuor exequitur modos. primum per solutionem: secundum per accepti lationem: tertium per nouationem: quartum per consensum contrarium.Glolla in mum pares Phum illius tituli trgesimi modos numerat duodecim, qui S ait tolli obligationem tam ciuilem, quam 'naturalem, ut nullae, inquit, remaneant reliquiς. Verum nostra. modorum Omplexio sex numeris erit illia Glollς complexione productior: nam hos dece &ocho modos amplectitur; se lutione ni creditoris arbitrio , solutionem bonae fidei quam ratam habere idem creditordo bet, oblationem rei, adspectum , dc
longam manum , commutationem rerum, inicii tum rei, consumptioncm rei,
commistionem rei debitae , satisfactionem,siue satisdationem, litis contest tionem, iudicis mandatum, seu sente
pti lationem , apocham , compensationem, praescriptionem, cos sensum. a. Breisi Time modos singulos eX ponamus. Tollitur solutione, id est,rei, quae debetur, praestatione, obligatio. nec rat-men interest,inquit Imperator, in Instit. f. tolium , a virios moIs res ιν obligati s. at , utriam i ,quidebor, anasius Ero lo. Sotius iussu meo MMara quit Iurisconsultus , tun re, est ego arcreditore meε liberor. l. cum nisu , f. de solutionibus cy liberat to=ιibus. TantamqUC vim habet primus hic modus, ut etiam ignorantes & inuitos soluentes pro iis, Vel eorum nomen expedientes , liberemus,ut ιλτ eod. g ait Iustinianus, s des-lutaonu .lsolutionem, csti oluere. ubi ii Paulus Iurisconsultus: Saluere pro gnorante, ct mina, cuique liceι: cum sit sui e ciuili constitutum licere etiam ignorantis inuit sy:ιe meliorem cotiditionem furerer quemadmodum nominis venditro ignoran te , vel mulso eo, aduersus quem Mitimes n.tndantur, contrahi solere Imperator is
lexander Timotheo resfondit ut est in lege
Modus secundus perimendae ob ligationis est per solutionem bonae fidei,
quam ratam creditor habere debet.Itaque in Ige, dioensatari, esolus. his verbis decernit : Dilensatori, qω ignorante debitore remotus est ab actu , reste soluitur. & in vero procuratori, eod. f. a. Seder si quis mἄdauerit, ut Titio soluam Lim de veruerit eum accipere; si ignorans eum prohibitum acciperι, soluam, liberar: sed si sciere, nou liberor. de L qui hominem, g. si Titium, L. de silui. Si Titium omnibm negotiis meid praepsutro, deinde vetuerim e si ignorantibus debitoribu/ a imbare negocia mea. debitores eisoluendo tiberantur.& ex lege 3. Cod.eoaetit. sui servo,qui habuit liberam peculi' administrationem post ademptam ridem in m irationem soluisignorans, liberatur.
Tertius modus est per rei oblatione: itaque j de solutionibm, l. qui decem debet, sic Marti ius Iurisconsultus: Qui decem debet, si eadem obtulerit ereditori, in illa sine tu la caussa ea accipere recusauerit, deinde debitor ea sine culpa sua perdiderat, des, mali axe*tisne potest se tueri. Cum qua lege etiν pugnare videstae leae, credita ro M. .f. eod. Glossis tamenvu-- qu Q