장음표시 사용
161쪽
de diuini, a qtiauis adtione separari po test: ita ut alteri sit quispiam obligatus, cui non pol sit tamen actio intendi. Quemadmodana si quis fiuim cogathae rei m D Francisci religios s sodalibus ad eorum inopiam subleuandam annuam pecuniam pendere, iure test menti, seu legati, obligatus erit heres: at sacrae familiae fbdales ius, quod heres debet persequendi non habent. s. Alterum cognitione dignum illud est : Quamuis obligatio tamquam passo eum actione comparetur nam reipia, qui obligatus est, praestandi ali- qaid patitur necessitatem nihilominus in actione dc obligatione , de qua nunc quaeritur, contra accidit, quam l olet in physicis:in quibus actio caussa est pas. sonis; quia enim agentis actio recipitur in subiecto, oritur & gignitur pas so. At obligatio, quam parit contra elus, non ex actione fit, sed actionem
progignit. Qubd si argutus disceptator
sic oppoliat,actionem non tam ex comtractus obligatione oriri, quam ex voluntate obligationi contraria;quia tunc ad actionem descendimus, quando al
teruter Contrahentium rem, quam de
bet praestare, rocusat: respondebimus, actionis caussam, de procreatricem o ligationem dici, quoniam eius caussa princeps est, & procataretica. Praeteris
quam que,d illa ipsa obligatio,quq contractus est proles, ius & potestatem
transfundit in alterum, ut contra eum,
qui debet, agere possit,ut, quod debet, praesset omnino.
Actionum genera praecipua, ct qua is iure sum insignisres diuisiones.
tionem tacit: Zctionum genera seunt duo, n rem, q itur venaecatro, in Personam, condictio appellatur. In rem Milo est, per quam rem no iram , ab alio possidetur, petimus, γ' siemper aduer-ιλεum est, qui possidet. In personam attio J,qua cum eo agimu/, qui obva m est no-bu adfaciendum aliquid, π dandum: orsi er ad; ier ins eumdem locum habet. A
ctionum autem quaedam ex contrael t, qua
dam ex facto, quadam in factum sunt. Excentractu allio est , quoties quis lucri sui
caussa cum aliquo contrahιι : vetuis venis dendo,emendo, locando, conducendo, eterissimi ι ι ex facto aestem actio est,qu rus ex eo teneri quu incipit,quod ipsie admisi ; veluti si furtum, vel imuriam commι- ferit,uel damnum: dederat. In factum actio dicitur,qualis est, exempli gratia, antio qua datur patrono aduersus libertum , a quotantra edictu- Prataras in im vocat m est. Omnes autem actiones aut ciuiles .icuntur,aut honorariae.Glosia ciuiles interpretatur,introductas a qualibet parte iuris,prςterquam ex edicto Praetoris: honorarias aut , quae manant ex iure praetorio Eadem Glost cxplanans legem, in falluma tiones, f. eodem tit . quattuor genera distinguit actionum tu factum. Iustinianus in libro qu ιrio suarum In- 2 .siturionum concinnius S ὰistributius partiendarum actionum rationem tractauit: nam sex diuisionibus est eas complexus. in quibus diuisolubus hoc est commenta Glvila artificium, ut pismam diuisionem actionum, quae sunt in rem & personam, ad causiam, quae dicitur materia , reuocet: secundam, quae ciuiles & praetorias amplectitur, ad caussam efficientem: tertiam diuisonem actionum, quae rei persecut riae, & quae poenales, & quae mistae v 'cantur, ad finem : quartam actionum, quae dantur aut in simplum, aut in duplam , aut in quadruplum ad sorinam.
162쪽
Quintam Fae eli actionum botae fidei, Ediltichi iuris ad caullam, quam sub statitialem nominat Glos . Sextam &postremam diuisionem qua continentur actiones persecutomat selidae , de quaedam, quae tales non sunt,ad effectum persecutionis pertinere docet eadem Glossa, quae hoc artificio secundum para graptum exornauit tractatus uniuersi de actionibus. . Glossa vero paraeraphi postremi Instit. de aclitanibuι in duodecim genera cogit cunctas actionum diuisiones. Nam ad primum genus, seu ad primam diuisionem vult pertisere actionem in rem, S in pei nam. Ad secundiim ciuiles, de Praetorias, qnae sua aequitate ciuiliu seueritatem leniunt, de quibus Impera
ιου. in praetoriis actio Publiciana , Scachio Seruiana numeratur. Ad tertium genus actioncs rei persequenchae gratia comparatae ; S quae ad repetendam poenam , & qnae mixtae sunt tum ad rem, tum ad poenam persequendam institutae: de quibus a g. se um, ad F omnes. Ad quartum genus assiones spectant in simplum , vel in duplum , vel in triplum, vel in quadruplum, neque ulterius ulla progreditur actici: de quibus ire f. omnes aurem, o quinque tam , cy consteluuntur. Q to generi subiiciuntur actiones bonae
fidei , & stricti iuris , de quibus in s.
Mianum autem, crus, qui punt deinceps. Bonae autem fidei sunt ex empto, vemdito , locato, conducto ,.negociorum
gestorum, mandati, depositi, pro G-cio, tutelae, commodati, pignoratilia, familiae herciseundae, communi diui- . tando. In ba ta Dei iudiciis, inquii Imperator g. in bona fides , libera potestas
permitti videtur rudici ex bono or equo astimandi quantum actori restitui debeat.
In his actionibus locus est compe sationi, excepta actione depositi; eici est beneficium compensationis donegatum. Adestque Imperator in Sterea quasdam. m his actiombus er ceterissimilibu loquitur de arbitratiis qua
dici ex bono ct aaliιο secundum cui quereι , de qua actum est, naturam aestimare qu/madmodum aIlara sati eri oporteat.
Ad hoc quintum genus Glos Iaceiicere videtur actioncs, quibus aut plus, aut minus petitur, quam sibi debeatur.
Pirus amem quattuor modis petitur , ut ait Imperator g pliis autem; re, eempore, loco, caiisa. Re, si pro decem petat viginti: tempore, si ante diem, aut conditionis aduentum: loco, si quis quod certo loco stipulatus est, alio loco petit : caulla, ut si quis ita a te stipulatur:
Hominem Stichum, aut decem aure dare spondest deinde alterum petatis veluti liominem tantum , aut decem aureos. Quδd s per errorem minus petat , nihilominus , inquit Imperator, iudex aduei suium in eodem iudicio ei condemnat ex constitutione diu. e memoriae Zenonis sic in *.si minu. . In sex. sto genere actionum Glossa Ic ponit,quq cessi Sc definiti sunt temporis, nec non perpetuas. In septimo eas, quae heredibus transmittuntur, aut non transmittuntur. Octauo actiones tradit samosas, de non famosas. Nono allignat directas , dc utiles. Decimo generi concedit dircctas, & contrarias. verbi caussa, actio tutelae directa datur aduersus tutorem pupillo. tutelae autem actio contraria tribuitur contra pupillum tutori, si in rsm pupilli aliquid de suo impendit , aut pro eo fideiussit; aut rem suam pro illo ipso oppignerauit,
obligauitve. In undecimo genere collocat singillares, & generales, Ut f. r. socio, Lyro scio arbiter. Ad duodecimum genus allegat actiones tam simplices,
163쪽
quam duplices , uti familiae herciscum dae , communi diuidundo, de finium
Piopoli is hisce omnibus diuisisnibus actionu magis distincte nolle non- . nullas ab re non erit. Achio ad exhibendum datur contra pollesserem, vel aduersiis clim , qui dolo malo possidet: ut rem exhilacat, id est, palam proponat : quo aduersario facultas ut eam vendicandi. Vide Atonem in summatit. ad exhibentam, Principio. Actio consessoria datur ad metam seruitem debitam ei, qui dicit se tabere ius, vel
seruitutem per fundum vicini eundi, vel agendi,vel aedes altius tollendi Negatoria actio datur ad tuendam libertatem s m, qua quis negat tale ius habere aduersarium. Actio de in rem verso datur aduersiis dominum,u i patrem , si seruus, vel filius pecuniam in rem patris, vel domini impendit,quam mutuam accepit f.de in rem verso, l. r. Achio de pauperie datur in eum , cuius animal culpa domini, vel eius, qui illud moderari debebat,& curare diligentius, damnum attulit. β. si quadrasepes paverrem sui se Zcatur, I. L. Actio aedilitia multis modis datur. Primum, si res vendita sit redhibita propter vitium , siue morbum; sed tamen ἀ venditore restituitiae pretium empi ri cum accessionibus, & aliis,quae AEdiles iubent. & sic est perpetua. Secui Q, cum conuenit, ut, si res vendita non placet, reddatur :& ius agendi concluditur spatio seu terminatione quadraginta dierum .st. de adititio edulὀι quod si nolu. g si quid ita venierM.
Tertio, cum venditor non vult tradere seruum,vel mancipium,vel iumentum cum ornamento, quo Ollcnderata de hic modus non progreditur ultra qua- diaginta dies.ss e de/n,t. εδδι 1. Quar-
, quando, quis eo loco, qua iter est vulgo, canem, lupum, aliudve animal, quod nocere solet, habet. eod tu. l. st enim, or lege sequenti. Actio Fabiana,
de Pauliana, quae nomen acceperunt ab earum auctoribus, & inuentoribus, locum habent, quando dcbitores in fraudem creditorum alienant bona ereditoribus obligata , ut reuocetur alienatio. Achio Publiciana , quae Publicium habuit auctorem, iis consulit , qui bona fide rem emunt, aut capiunt ab eo , qui non est dominus , nec ius habebat , aut vendendi , aut dandi. Actio Seresiana el 8. actio in rem utilis, qua rem tibi obligatam , poteris ab eo petere, qui cum tua iactura possidet:dicitur etiam actio hypothecaria. Aetio quanto minoris, datur in eos, qui rem vitiosam morbo sim vendunt, quae propter vitium minoris empta fuisset. Actio prete scriptis verbis proprie descendit ox contracti bus proprio carentibus nomine, quisiuit quattuor Do, ut des ; Facio, ut facias ; Do, ut facias ; Facio, ut des. dctMnc utimur hac actione , cum is qui nobis debet ex eiusmode cola tractibus, non id praesta , quod praestarc eum
oporteret. Multas alias praetermittimus actiones ciuiles, ne longior commemoratio sit lectori taedio. Illud sane
dissimulare nec possumus nec debemus , Theolosii multo maxime de illis actionibus sollicitum csic debere, quae, licet ciuiles non suat, nec praetoriar, in
praetorio tamen Dei, attrrae, coir scientiae-iuris gentium locum habent adiauersus eos, qui nobis vel Dei, vel na turae , vel iure gentium deuincti sint etiamsi iure ciuili cum
164쪽
DE TRANSLATIONE domis, , quae es duodecima,
postrema contractus proprietaύ. HVius extremae pnoprietatis tractationi pro di siritate fatisfacerente polle distido, nisi displitatione de
dominio instituta , atque detexta ; in qua haec omnia distinctis capitibiis dii-ccptanda erunt. Primum, quid the logice & uniuerse sit dominium λ Secundum, quotuplex sit. Tertium, an rerum diuisio, quae in sua pri titii institutione humano generi communes fuerunt, iusta silerit. Quartum, quo iure facta sit. Quintum mansciit-
ne praeccptum de communione re Ium. Sextum, dominium ciuile quidiit,& quot uplex. Septimum, qualis Aquanta sit in pntibus ciuilis dominij
lae, seu tituli lint nanciscendi dominij.
Nonum , niim contractus in titulis, quibus transfertur dominium , num tandus sit, Sstque eius vera proprietas
domini; transsatio. illiidque lectori pol- Iiceor , atquc confirmo, me in hac di Dceptatione de dominio tum E stiggestu
docendo, tum extra gymnasia scribendo flapius esse velatum : nunc utro ad
eam reuerti cim ais inspectis legibus, atque pellcctis, quae in Pandectis si intde requirendo rerum dominio,nec non iis,qu.e extant de acquirenda,vel amittenda possessione: itemque consideratis omnibus, quaecumque in imperatoriis Institiitionibus perscripta sunt. Ismetandum igitur in primum caput, Jc penitus in quo ius &naturae dominij coims stat perviden
Lacet nonnuli sa iure dominium r. no diuidi, sed re unam camdemque esse: quoniam qtri in re eiusque usu nishabet, etiam dominium Eayet; S vicissim, qui domitrium habet, ius quoque obtinet. Aliud a iij exi Itimant: ii- quidem , qui imperantibus lubsunt, in eos qui imperant, ius habent, d minium non habent. Quare dominium describunt ad hunc modum:Domini v est ius habendi,pallidendi, fruendi, tu utendi aliqua re pro libito voluntatis simpliciter, vel secundum aliquem determinatam modum ex quadam superioritate. quam definitionei explanat Sylvester in υerbo Domιmum,num. I. & eam amplet hitur Angelus verbo eod. in principio. At Sylve iter cum iis consentit, qui ius a dominio nequaquam separandi. nam ex lententia D
Thomae scribit dominio significari potestatem; verum si locus in codice Sylvestri est in s. parte D. Thomaequas. Is. art. 7. iu res'. ad I. illic D. Thomas non dicit dominium esse potestatem, sed itulam praesupponere , hoc enim verbo utitur sanctus Doctor.Vult ergo Sylvester posse iuris,non dillare a dominio.
Quocirca, qui Parent aliis, in eo iure, quopollent, esse item superiores illis, qui domitiantur: quod non perperam diei videtur. Tametsi Soto probabilis a.
tantum eorum videtur opinio in A. de uss.s ruri ques t. I. artic. I. qui ius a dominio secernunt: creditque ius latius fundi, quam dominium. Cuius definitionem hanc est ipse architectatus: Daminium est propria cum quι facultaου, ctim trirem qu mubet, quam influum inimGamnodum usurpare potest, quocumquo Dissili os by Corale
165쪽
u e re, perm s. deinde definitionis
cxplicationem apponit. Definitio triapa:itur incommoda. Primum quod domimum non intelligit absque Uu, ex commoda Uurpatiove ; at ut viminium est, intel-6 uurqueab etfusemnetum, commo od i ciιm quis retenta proprietate rei eius um cst Uumfructnm alteri concedit, ari
do contentus dominio. Alterum 3ncommo-
Hum : Pupilliu sareret dominio remimsuarum; quia isto non utitur. at D. Paulim in epist. ad Silat. c. p. . ficit infantem dominum ergo baletem domeniam. Tenetium
quia non βού- quis est rei sua dominus,
gitia ad suum commodum eam sumit, sed etiam quia ad alteruιs transfert vilissatem omπιβιο ac propria utilitate repudiata. In
explicatione defiuitionis duo pollent iure reprehendi. Alterum est, lubd K- cultatem a potestate distinguens in tyranno, qui rem usurpat alterius, facultatem collocare non audet; potestatem laudet quod &gratis dictum est,& increest arbitrarium: si enim tyrannus facultatem non habet alienae rei aut possidendae,aut utendae, nec potestatem habet. Alierum est,qudd propria facultas apud Sotum idem est , quod proprietas apud Iurisconsultos. Quod si ita est, cum rei proprietas & usus sint dominii
distinctae species, Solus constandus ambas species in unius definitione alteram posuita quod in definiendo vitium est
3. Bariolus segem interpretians, si quisti, g. iusserent ad. de acquirendapo essιο-
ne, numer. o. suae interpretationis his verbis definitiit: Dominium eius de re
corporali perfecte dis onendi, nisi se e pr
horatur. continuo interpretatione definitionis adiungit: Ius ,-dico, inquit, ad digerentiam ipsius rei eo oriais qua est fasti. or ideo dicitur , de aequirendo rerum dominio in rubrica quod aliud sis domiamum,quam res. Ur is re corporali, disi ad disserentiam incorporalium, in quibus mucadit domiκium preprie. Quare dico , perfecte distonendi Z per Lin re mandata, C. mandati. ct quoad Horamiapopsonis, quae est vG insistendi rei. silare dita, nisi lege prohibeatur propter rem pupilli, propter ea,qra ponuNIur in l. a. supr.de iis, qui sunt sui, vel alieni iuris. Definitio haec Battoli tantum conuenit in dominium ciuile,&quidem in illud quod persectum est , non in quodque. AGersone tres accepimus definition s. Prima est haec : Ius es potestaι, vel facultas propinqua conueniens ahcui feci n- dum dictamen prima iustitia. hanc tradativirae JAtti de potestate ecclesii hca, considera tene dcc matertia: quae consideratio inscribitur , De origine iuris, or legum. Secunda extat in tractatu de vitas isti stanima, lect. 3. Dominium est iu , mel pete ias, vel facultas strepinqua nut-niens alicui secuniam dictamen es. a ra. iionis. Tertia reperitur apud eumdem in vinoque tractatu, dc omnes a Corrado defenduntur in tra'. de contractibin, quast. r. neque his definitionibus ad uersatur Almaintis in ι .sent. dist. ls. c.
a. lin. I . sed tertia Gersenis est hie Dominium est potestas, v l facultas assu- 4.
mendi res alias insiuificultatem. vel usum licitum, secundum sura, velletes ratisma
bilifer in titu M. Pervellit Sotus has d finitionos in . de iust. or iuri qua l. r. artic. . Almainus haerens in Gersonis vestigiis definit dominium loco, qtiem mori indicauimus , hoc pacto: Domianium in toto tenere nihil est aliud quam ius
utendi aliqua re secundum reclam rati
nem Quae definitio, ut tertia illa Gemsonis, domitrium adimunt iis, qui rerum suarii muci: sunt domitu, neque
tamen eartamdem habent usi1m, ut
sunt pupilli, furiosi,& Societatis Iesii religiosi, qui vota nuncupant simplicia, sed non sollemnia. In Diuitiam by Cooste
166쪽
. Iir hac definitionum dominij varietate libuit nostram interponere, cIlluc triplicein hypothesi inpia mi inire. ly Ii-ui.i lar potiretis iuris vocabulo cisi multiple : iit lii biecta notio , quemad-ino .llim in prima parte huius uniuerse methodi de in onstrauimus , hanc item u. uim eli lignificatione, ut pro dominio viiii petuta de dominium ipstimque ius dominii pro legitima facultate ac Porcstatu lumatur. de quia hoc ius d naini j cumpii tuis a lege de a tulta do-
m: nantis voluntate manat , ius nuncu
patur, suaeque cauli, est nomen adc-9taim, cum lex ipsa ius appelletur. dc p ita quod i ullum cli. tu, otiam appellatur, ius quoque quod dominium est
s. Secunda hypothesisuus domini j duplex est, vivim supremum, infinitum, quod amitti non potest, nec ulli creataei.lturae communicatri, Dei proprium. cuius sunda metum cst infinita eius pote: .as creatrix d conservatrix rerum omnium, quarum naturam, aut aeulim,
aut tempus dimetitur. Alterii ci creatum ., SI cum Angelis de hominibus - ab ortu mundi communicatum. Eius . dominii, quod ilibutum est homini, tri' sex est titul iis. Primus in Dei iustissima
lege de voluntate, nec non in homine constituto itire decretoqtie coiisistit.Secundus est hominis dignitas,atque prestantia, Cin re scutiebas, quae Lunae ambitu continentur, subiecit, eiusque utilitatibus de commodis seruire voluit. Tuietius titulus est laecessitas, cui eariadem reru, qua a Deo essecte sulat, tum usu;tum fructu occurritur.
Tertia hypothesis e Dominium seu ius rei uio quaedam est, seu habitudo
viter eum H ii est dominus,& res, qua- Iirm est dominus. Haec autem resatio tribus robus mini ilum opus habet,
iobiecto , termino , & Andamen iarvn uera r, Subiectum est ea natura, quae dicitur habere ius live dominium. Terminus sitiit res ipi e , ita quas excrcctun dominium. Fundamentum tam in Deo, quam in homine illuit eis, de quo iam dictum est. Neque ver3 1 elatio haea intcr dominium de res est smilis eius, qua pater resertur ad filium, aut eius, 'trae in eo rerum genere , quae simul
limi tempore,& n. at stra: quae relatio
a Philosophis dicitur tu undum este,
sed eas imitatur relationcs , qu .e ex Cosunt rerum genere, quarum una alte, Iam δέ natura de temtore praecuriit; sicut res, quae scientiae subiiciuntur natura scientiae antecedunt: quae ictationes secundum dici nominantur. Talliaque est relatio, quae liver dominium re res ipsas versatur: quoniam ambigi non potest si loquamur de dominio creato, hoc posterius este rebus creatis , de has sit blato homine existere posse. Contra dominium, quod Deus 8 obtinet in ereaturas , prius illis este, cum illarum conficiens si caul , , de opifex. Quibus sic explicatis, S constitutis, haec mihi occurrit definitio domini j, quae in omne dominium eiusque partes potest accommodari : Dominium est. legitima Potestas rei essesendae, cons dandae, nabendae, possidendae , utendae ,& quoquo modo transferendae. Vera autem definitionis intelligetitia ea cost, ut dominium aut in omnitari his robus coni inachim stum :sit, quod est absolutum dominium,aut
in singulis , quod est imperfectum. Estque haec definitio illius Aristololeae
aemula, qua anima definit tir, in a. lib. Manio, rex. 2 . Anima id est,quo viis mus, essentimus, es movemur, cstimescio renus
primό. quae simul omnia in anima dumtaxat humana omnium animarum perfectissima reperiuntur; singula verb,aut plura, in reliquoru viuentiu animabus. De
167쪽
De multiplici diuisione domi ν.
I Ger ne traduntur: duo primi rar
Primus modus amplectitur sex g nera domini, Primum appellat beatificum,secimdiim originale, tertium gratificum, quartum euangelicum , quintum canonicum, sextum politicum.
Dominium beatificu a Gersone d finitur, quod couenit beatis secundum leges gloriae. Propter hoc dominium beatus ius habet penetrandi quodlibet corpus nulla re obsisute , & obnitente. item cernendi ea, quae in intimis op cis corpori ab adspectu mortaliu oblitescunt. Cuius titulus domini, est ipsa beatitudo. Rominium originale est secundum leges iustitiae originalis. Largiebatur hoc dominium primis parentibus ius vescendi cunctis fluctibus Paradisi, ex .cepto fluctu ligni scientiae boni Ac mavili: ius quoque commorandi i ιγ Paradia se; nec non dominandi volueribus coeli, piscibus maris, & bestiis terrae, ut
perspicuu est ex .r. Gen. Quamquamnie dominatus in naturale potius, qua. originale dominium pertinere videtur,
alioqui iustitia originali amissa , eiusmodi dominio spoliati suissent homines, quemadmota argumentatur Co indus in qM'. a. F. hic auo sunt videnda, de contram . nisi velimus dicere dominiu illud in eo originale sitisse , quia
minis erat Iustitia oristialis. Dominium graticu est dominium a secundum leges gratiae & charitatis;& quoniam hoc facit charitas, ut amuel & filij Dei simus,hoc dominium ius nobis tribuit ad Dei gloriam cunctis rebus utendi, de quo dominio Apost.
ρ- lio fiso non pepercit , sed pro nobistrari istum, quomado etiam cum tilo non omnia nobis donauit Se r. ad Comatb. Omma vestra βω- , vos amem Chri l .dca ad Timοι b.ο. Prauat nobis omma ab-de adfruendum.
Dominium euangelicum , quod a gratifico distinguitur, est idem, quod ecclesiasticum, a Christo Optim. Mari roxime acceprum , suoque Vicario,
oe est Romano Pontifici commendatum,ac traditum.
- Canonicum dominiuest, quod alia cui conuenit secundum leges cano
Politicum eiusse,quod secundum Ieges ciuiles comaei M. Secundus modus Gersenis diuidem di dominium tria habet genera. Primo pro titulo, seu iundamento charitatem gratificantem assignat .secundo dbnum Micuius gratiae non gratificantis, sed gratis da aer id donum aliquod meis
Tertius modus diuidendi domini
apud eumdem Doctorem in 3. an.hbra ae vita stirimati anima,hct.3. BII. T. Continet tria genera,euangelicum, turale, manuinciue ciuile.
Almainus dist. quarti, .a. lea.I . 3. quattuor distinguit dominia, naturale. originale, charitatiuum, civile quae dia uico cum doctrina Auctoris nobis erit usui in nostra partitione. Corradus in quaq. 6. is contractibin , vera dc visi inti ι. diuisiones memorat domini, nimium
168쪽
molesta & minuta ratio cliuidcdi,quam omnem ad lubim auctorem ablegemus licet. Mihi non incommoda haec videtur distributio: Dola inium aliud est diuinum Dei propriu;. aliud Angelo, aliud
homini coiicelium Illud primum caussa est & fons dominicitu omnium, quae siue in sepalatarum mentium,& Angelorum, siue in hominum natura dcriua. ta sunt, illud diuinum res sustentat, ac reliqua creata dominia. Creata dominia , qualia sunt hominum , rebus ipsis sustinentur:cunctaque dominia quae in creatis a Deo naturis insita sunt, serui- . tutes existimand.e sunt, non dominia. . Quocirca cum hoc nomen, Dominus, sine ulla adiunctione cisertur , Deum solum Opt. Max. cogimur cogitare: sacra item volumina cum passim nomen Domini usurpant, nimirum ad unius
Dea cultum, Veramque notitia animo-xum hostiorum intelligentiam aciemque traducunt. Cur autem propter excelletem vim
ac potestatem dominij Domini vocabulo nuncupetur praepotes Deus, caucta sitiat permultae, γ.is latis erit num rando percelliere. Prima igitur eli:quia totius uniuei litatis rerum, quae , temporis principatu i unt ortae, is solus molitor est, opifex. Secuuda: quia illa ipse voluntate benefica, qua cliecit
mnia,conseruat etiam Tertia:quia cum
cha, quae condidit, ad suas sungendas aistiones, muneraque obeuda impellit,& ad proprios fines adipiscendos ducit. Quarta: quia nulla natura, non cientere agente Deo quidquam agere potest:& id omne quod illa git, multo magis maioreque cum efficacitate Deus agit. Quinta: quia solus Deus conseruatis
rerum omnium conditarum. naturis,
earumde impedire & cohibere actiones potest; exempli gratia, ut Sol non luceat, ignis nec calefaciat, nes urat. Sextatquia nutui illius & imperio Mncha subi id parent omnia. Sepuma:quia
rerum nobiliorum , & praecipuarum partium mundi, Angelorum,totius humani generis, caelcrum, marium,Vel torum , grandinum, imbrium, nivium, sitim iniim sibi uni imperium re si ruauit, atque dominita. Oct uia quia omnia s. hominum dominia, imperia, ac regna .
perexiguo terrae amyleXu coercentur: .
si quidem terrae matasque globus vuersiis, si cum caeli magnitudine conferatur, obtinci instar puncti,uti Mathematici persuadent; ergo in terrenis dominiis miniis puncti iiκtit, cium terrael vites omnes minime complectantur. Nona: quoniam sine caussis secundis quod ei c ,llibuerit,sicit Deus,cu creat. at omnes Angeli homines iunctis viribus sine caussarum naturalium ope non perpusillam herbam, non formicam pollunt efficere. Decima : quia hoc terretire dominium huic illive pro arbitrio dilargitur. Vndecima: quia omnes mortales eo. quod obtinent, do - .minio sine ulla causi, abdicare potest, non cuiquam vita facta iniuria. Duodecim atquia cum hominum imperium sttantiim in corpora, is illud pariter ex
eicet in corpora S aut mos. Dcci ma- . tertia:quia immotus ipse & imnuitabialis cuncta mouet; nec ullo l. ibore, nec
cum errore Vlio moderatur , ac regit.
Decima quarta : quia solus leges serre potest de intimis at imorum nostrorum functionibus, cogitationibu S, & appetitionibus , probas & honestas iubens, prohibens contrarias. Decim aqtiinta: quia solus interiores agitationes mentis , de voluntatis cognoscit, & iudicat. Decimasexta:quia solus est earu remunerator & vltor. Decimaseptima : quia solus iussis sitis non obtemperarates fiam is addicit sempiternis. Decimaocta- G. ua: quia solus a nostris ceruicibuS .ace
169쪽
biitana: seruitiitis iugum , qli:ὶ a tribus potetit illimis plena ebamur holtibus,
dae Inon , peccato, morte , virtute sua deiecit. Decii nanonMHitia i celeratos &impios , Pii cum eo capitales inimicitias gerunt, ad vii tutem , ad pietat xcvocat, archisiim 6q; vilicido libi cha ritatis aditi ingit. I igesima: quiae loliis
mortalibus corporibus , clim beatoi u, tum miserorum immortalitatem impertitur. Vigeli maprima : quia loliis sitis formis , ivit a libuique habitibus, quae priuantur,ci idem sorinis habitibus ite rei tituit; ita surdis auditum,caecis reddit adspectum,& mortuos reu cat ad vitam. IV1imasecunda quia solus tam felicitatis, quam initiumentorum , quibus eam consequimur, is est inuentor, dc architectus,& dominus.
Vigesimatertia: quia solus quos sibi
charos deligit seruos,& accensos, iis ingenium, animi alacritatem, & vires, ad ea, qtiis perficere optis eth, tribuit.. Vigesimaquarta: quia unicuique,qui s-desem ei semittitem seruit, id largitur, ut inferorum hostitim sat inaeque vires stangere,&fractum obterere haud maiore negocio possita Vigelima quinta: quia solus perditos Angelos, quos D, Paulus in epit ad Ephes. cap. 6. rector
mundi tenebrarum haru vocat, aeternis ignibus torquendos alligauit. Vigesi-rnasexta: quia eodem igne ultore corpora damnatorum crilciabutur,& cremabuntur in perpetuum , neque ea indilioluentur, nec ulltim interitum sentient aliquando.Uigesimaseptim a quia homines rerum, quartim obtinent d
minium, sunt item seriti neque enim illarum aut fiuctum,aut utilitatem sentient, nisi ipsis illis laboriosam operam nauent,& variis artibus inseruiat: quo rum nil cadit in Deum. Vigesimaoch uaritia omni creaturς in eo,quod creatura est , no conuenit dominari,vel imperare, sed suo subesse opisci, tu morem gerere. Soli Deo aeterna debetur pote itas,de imperium. D i siolm , ut in
ιζὶ.cui donor π imperium in sin tremum. Vigelistianon. i: quia is solus spitituale S. Regnum omnium regnorum potcnti L simit in , nobilissim v, gloriosissimum obtinet:quod cuique creadae natu Iς a P petere summae est inlataiae, atquc 142-qilitiae. Tiigesima: quia tali dem solusinincta regna imperiaqtie CuzItCt, ct Netorumque animantium,ac viventitim, uno homine excepto , naturaS extinguet. Trigesimaprima quia omnia rerum genera , quae cum non essent, aliquando coeperunt, potest solo nutu, sine cuiusquam iniuria redigere ad nihilum. Haec quanta vis sit, de praestantia
dominij, de doininationis Dei, aliqua
ex parte declarant. De Christo vero Domino, quem V- λ. . nicum Dominiim nostrum in Symbol6 praedicamus,& profitemur, haec in crin- choruin mentibus sententia tu perluasio haerere debet infixarillum rerum omnium creatarum etiam ut hominem
nactum est e dominium, Sc principatu, . vel propter gratiam hypoliaticae unio- aris , vel quia est ri patre neres uniuers ruin institutus: ut testatur DPaulus in Vi. ad Hebr. cap.r. vel iure redempti nis , vel etiahi dono Patris, ut loquitur
principio. Sed de reino Christi quo is,
potitur,qua homo, copiosaci longa est a nobis pertexta disputatio in eo libro, quo septem Theologos consutauimuri, octauam eorum propositionem refellentes. Ad celiqua igitur dominia per
170쪽
Io. Angelorum dominium hane pote- silentia boni ct mali abstineret; st et da
statem comitem habet, uti, virtutem omnialis ligno Paradisi vescemur. Haec ac vim applicare possit ad corpora ; & salinus Doctor. Ius quoque habebat ea mouere, & transferre ; & corporeae ligno vitae degustato ruinas. quae si iraturae Dei iustu praeesse ; & homines mortali corpore eduntur momentis tueri ; & pro iis , atque eorum salute singulis, sarciendi, morsisque arcen- cum deserioribus magelis confligere; dae: quamuis praecipua & intema caus& corpora assumere, e que sibi sibi, si immortalitatIs non vis corporei alicare, atque in iis sese mortalibus osten- menti, nec vitae lignum, sed innoce dere; & siarum mentium lumine no- tiae & iustitiae donum extitisset. Praeter- , strarum tenebras dispellere , & Dei ea ius erat illi Paradisi excolendi Sc e mandata accipere,&persequi. stodiendi, custodia ab omni metu aer i. Hominis dominium a summo & periculo explorata; opera non laboris, humanissimo parente Deo nostro ge- & molestiae, sed silauitatis & volupta-neri comparatum multiplex filii. Can- iis plenissima, ut D. docet Augustinus cellarius Parisiensis intra . de vita lyn ' in lib. de Gn. ad litteram , cap. 8. Perrituali anima.disserit de dominio,quod ipsam illud ius cuncta animalia con-humaixe naturae institutae, destitutae,& gregare potuisset: singula imperio,nu- restitutae collatum est.quam ipsi ratio- tu gestuque fallicere: ad quem tamne si retine. unus,dicere fas est,hominis quam ad stum beneuolum & blan- natura cum primiim sata est, duplici a dum Dominum ouantia accurristent, Deo Instructia suille domuuoputem, multo libentius, & expeditius, quam quod amisit; altero, quod conseruauit. nunc silent canes & feles cibo de
Destitutae verb & collapsae naturae do- blanditiis ab suis dominis deliniti. Erat minium quidem naturale relictum es- ius illud ipsum rebus communibus, ut se, sed ciuile adiunctum; restitutae ve- siris, utendi, quamuis in eo felici staturo euangelicum, canonicum , aeternae- nihil sui . aut separati quisquam possesque selicitatis additum, & Christi li- distet,vxoribus exceptis,quas esse com-beratoris munere concessum. Primi- munes,neςrecti im, nec Tatio,nec nat
genia igitur naturae nostrae dominia d, in coniugii patiebatur. ta duo fuerunt; unum cum innocentia Praestabat idem ius ut in propagan-Ii cohaerens, quod ipsum interirialterum da specie ,commistendisque corpor quod fuit stiperstes. Primum domi bus,omnis desermitas,omnis verecumn um haec iura omnia secum ferebati dia, omnis culpa abesset: neque comius cibis , & fructibus, quos locus ille sepita ratio illecebrae voluptatis com deliciarum fundebat, vescendi: quod niueret. quemadmodum amrmat D. ius no Allim dominaj,verumetiam praea Augustinus lib. I de civit. Dei,cap. χαcepti suit. Sic enim D.Thomas in reari dc D. Thomas in I. pari. quaest. 98. απ.=T. artic. 3. argumemo re fandos 2. Ab eo quoque iure impetratum es tertio quaerebat aute inarticulo,utrum set, ut ea membra, in quibus nunc ver-
homo in statu innocentiae indi eret es satur obscaenitas, & propagationi hu-bis. γ Ad tertium dicendam. Dodsi h mani generis famulantur , non secusmo sibi ποη siubueniret de cibo, necareti quam ceterae nostri corporis partes, sicut peccauit umendo vetitum cibum. SL quae seras eminent , voluntatis arbia muι enim sibi.pracstumsuis, Ma lisno talo tantummodo mouerentur, nec vl- .