장음표시 사용
201쪽
autem ea sint quae praescribi ncqueunt, vide apud Sylvestium iu eim summa, verbo Praeseraptio. neque Cnim peccata
Iraescribuntur;neque iura spiritualia aiicis; neque ea, quorum eit lege , vel canone alic natio prohibita; nec tric rhomo; nec res vitiosa,id est, vel surto, vel vi postella. Adde post rc md non Valere prae scriptionem aduersus Vcrum dominum, nisi is verae negligentiae culpam si istincari
36. Vigesimus & postremus titulus est contractus. Titulus hic cuilisque sinumeri tb excipi debet: quippe qui iure
gentium inuentus sit; contrahentium usu corroboratus, & propter humani generis filutem,incolumitatemque re norum,ciuitatum,oppidoruin prope ingulorum hominii commoditatem,& conseruationem, cunctarum legum approbatione retentus , ac celebratus. Illa talit m difficultas in extremo capite de dominio expedienda est,num d minii transsatio sit duodecima,sicut nobis visum est,contractus proprietas.
Transasionem domini' confractus esse proprietarem. r. N proprietatibus contractns tran DI lationem domini, numerandam esse inde perspici potest, quod cum humana voluntas in acquirendis 3c transferendis rerum dominiis potissimas obtineat partes, quemadmodum intelligi potest ex ratisne, 3. de acquirendo rarum dominio,'DAιiut. de raru m Misione, g. per traditionem ιν-- qua, iacultatem nanc suam voluntas cumprimis in ratione contrahendi ex Ieritur: in ora non eius,quod contra
itur, sunt leuia impressa vestigia, sed
firmus manet conseia ς, fixumque decretum , quod utercumque contrahentium pro altero efficit , effectumque vult esse;id autem nihil est aliud, quam alicuius tulis vel rei transi tio in eum; quocirca transs.uio dominij contractus est prop:ia siue perfecti, de pleni, siue imperfecti, quemadmodum sito loco intelligetur. Multorum contractuit mimi lictione cognosci idipsum potest. Qui donat alteri, rei donatae dominum facit alicru, ut qui egenti largitur eleemosynaxit doliatio contrachiis est. Qui inter se res permutant, rei sitis uterque in alterum dominium transfert: at permutatio est contractus. Qui fundum mercatum convcto pretio,i poli tempus aliquod numerando, si dominus fundi, & v editor sundi dominium amisintergo in emptor m migrauit: at cm ptio contractus est. Qui mutuam pecuniam dat poscenti, contrahit ex mutuo :5c pecuniae dominum facit eum, qtsi accipit; ergo contractus mutui dominium transfert.
Ad haec Scotus in . sint. distinct. a.
quae t. a. artic. a. in conficiendo numero specieriim cotractus, qliae ultimae sunt,
Fe insimae, hoc nititur si indam elo:qubdin nonnullis speciebus transscrtu do minium rei, in quibusdam usus: quem
partem dominii insuperioribus displitationibus constititimus. Ac rationem diuidendi contractus filiadamento eo. dem subnixam secuti sunt alij mon ivi- docti magistri, ut D. Antoninus 111 3.p.r,t.δ. . a. in principio. D.Bcmardinus in s. para .seermone 32. habito die Sabbati pestremiam Dominieam Luadrages de rarae miranssatione, cas. I. Er γ.ara.3. Gabriel in
se . Neque infirmum putari debet fundamentu sic diuidendi; cum enim contractus commutatricia iustitiae sit functio, & se commutatio:necesse est, ut qui commutando ne Aa L gocium Diqilirco by Cooste
202쪽
trili, contiachias proprietas, illo d minina hM cuium cit in iis coci actibus, quin vi ex libet alitate suiuorti: qitalis est D Ptio, Venditio, po n. vltatio , locatio, condit tio, ioci et .is. Velum nonnullis legibus, xlv.e non parum huic propriet iti incommodare videatur , respondenduin cfit. Traditionibus, Sc usucat ionibus, non udo pacto donlinia transi sim tur, inquit lex r. alitiam As. C. de pinclis. pastua tironi Glossi intclligit contractum inaeti ditione. Respolideo hanc legem nec propricrati, nec ivntentiae officere:quia contractus, de filio a inbigi r, nudum P mina non est. Miror autem Glost mcontractui, qui Vel onerosus est. vel qui
certam habet caussam, cur incatur, H
men imponere nudi pasti: quamuis omnem contractum pacium dici negare non possiimus. Effirmatur cnim id mi-riimc ambiguis verbis ire /. F. de
dum, est tutis minime dubii. opponi lex alia potest,quae incis E, ex stipulatrone, sde Ac. 7Mirenda posesiane. ubi dicitur: Si
Iurisconsultos permagnum esse discri-inen inter posseisionem, S dominium: quocirca qui dominus est rei, cuius apud alium est polluiso, cum possessio ius lit quoddam a iure dominii diueros una , qui repugnante pollessore illud invadit , praedo dicitur : ali iidque est trans serri ita alium ius dominis, seu d minium, aliud dominis posscisionem. Sed quoniam tamquam axioma est ι apud Iuri lcon illos , priuato homini solo titulo no acquiri dominia, calibus nonnullis exceptis, de quibus est in In-
d matur, vel pro dote datur, est in possessione eius, qui eam acquirit, illam- qtie possidet vel nomine de politi, vel commodati , vel alio modo; ideo rei pondeo contractus nonnumqtiam cOmitem h ibete traditionem rerum , de quibus contr. illitiir; alias non h.ib re cum non habcuat,dominium h .ibi tu al-quiri:cum habent, etiam actu. sicut v siis duobus modis accipitur, tum pro actu utendi, tum pro iure utundi, nec non actio, quae nasci illeX contractu,
Vel pro actu, quo experimur in iudicio, vel pro iure, &potestate aetendi intelligitur . sic acquisitio translatiove dominii sumitur interdum pro actione,
quam pro iure acquirendi , & tr an C. serendi. hoc secundo modo est pro-lVictas , a recessir a contractus , quoniam ex eo ius sequitiir semper transferendi.
Vel die , duplex esse dominium, s.'
vini incaustate,& anteced cras: alterum
effectulum , & conseqtiens s neque enim aspornari debemus vocabula propria artis. ) illud est in iusto titulo abs
que traditione, hoc in traditione cum titulo consociata. Vel dic, duplex este dominium, alterum cogentis iuris, alterum exequentis,eiusque possessionem
tradentis: illud inest in contractu , hoc in traditione possidentis situm. Vel sic, duplex est dominium, Unum proprietatis , alterum possessionis : hoc eget actione tradentis, illud est in legitimo
contractu contentum. Lametsi moduς
luc postremus dicendi non cadit in eos contractus, quibus rei proprietatem
203쪽
non adipiscimur. Bariolus legem in- niant, consucsse homines de re permu-G-rpretatas tradui si tu, C. de paelιs,tres tanda, aut pollicitatione, aut pro mill b, titulos distinguit. Primus oritur ex aut stipulatione transigere. quod cum comtentione partium : secundus ex inter cos est actum, tum demum ad re- dispoistione tollatoris : tertius ex dis- rum permutationem, atque ad confi- positione legis. Primum negat trans- ciendas tabulas descendunt ex quo solo ferre dominium sine traditione : Ω- translatio dominij,eo modo, quo diciticundum ait sine illa transferre: ter- est, existitanam ex antecedente promictium vult posse transferre. numeratqtie so, stipulatuve , rem , rei ve dominium cauis nonnullos, in quibus sine tradi- nullum transferri, res apud nullum tioine transfertur dominium. Ex his di- vel leuiter in hac ratione exercitatum
stilictionibus , de animaduersionibus dubitanda est. Atque ita tenui disputa- interpretari poteris legem, eum qui emit, tionis filo, lenique diuini Spiritus aura. g. I.f. dein quo dicitur, empto- secunda huius methodi de contracturem, antequam ei res tradatur , furti Vniuerse pars nobis pertexta est, atque actionem non habere: & si ante λlu- consecta. in qua detexenda S: absol- tam pecuniam cam subtraxerit, fimi uenda fateor me multum necesIatij actione teneri non teneri autem si pre- laboris & operae consumpsile, veriuntium soluerit. nam tunc voluntate ven- tamen nulla grauioris operis ac mune-ditoris, eoque libente subtraxiste cre. ris functio, nec ullus labor tanti fuit.
dendum est; quandoquidem iure illam ut susceptum os scium comminuere &apud se venditor retinere non potest violare pocii erit. Tertia pars rc liqua est cum iniuria damnoque emptoris. de diu tuo ne contractus: in qua minus c. Extrem , id videtur in hoc citremo nobis Haboratidiam erit; quonia viam capite notatione dignum. Prius, quam ingredimur planiorem,ac munitiorem,
ad ipsam rerum commutationem deue- δc qiue plurium est trita vestigus.
204쪽
cies maiores'ampliorat,tum in minores in angustiores, tum in postremasinissimas,complectitur.
Dissis dia diuidendi confractus ostendituri inteueneralium diuisionum ind-tur. R 1 A habet unum uosque genus, cuius urie tiam via & doctrina te
proprietates, de species Ad quae tria cognoscenda tria itidem a Logicis S: Philosophis aptissima comparata sunt instrumenta: definitio, ad pernoscendam naturam:demonstratio, ad perdiscendas proprietates : diuisio, ad indagandas species. S ecies vero cum dico indagari diuisione , numerum & ordinem earum dico: nam specierum essentiam& proprietates reliquis duobus instrumentis perscrut mur. Primo instriimento ipsi usi sumus in definienda natura contractus cxomnibus eius caussis: demonsuatione in aliis capitibus, in quibus de contra-ebis proprietatibus disseruimus. Diuiso nunc nobis usurpanda est in contractus sebiectis seneribus atque speci bus inueniendis. Non paruum reu, auredimur: clim diuidendi callere artificium non sit cuinsitis Nota enim verba sunt illa Platonis L. in Sophista, paene in extremo, ad hunc modum scri oentis: Vnde igitur nomen utriusiue proprium dediMetur An viael
ω di iis est quia caussa quadam vermiui lanis generum in secies severioribus
naaris ignotafueris, adeo, ut nemo pani ri contenderit: ideoque nominum impes es
se necesse est. Quaerebat autem Plato nomen eius proprium, qui per inscitiam falsamque opinionem quidpiam imit
tur: & qui sciens, de cognoscens illud ipsum by GOo ib
205쪽
De contractu uniuerse, Pars III. caput I. I 9 I
ipsum imitatur. Mihi tamen dissicut a shaec omnis dei lorat ada est necessa io: cogit enim ordo doctrinae. Sed illud permolestum , qudd nullus suppetit magister, qui diuisiones contractus ad
normam artis, quod opus erat, direxerit : ut mihi itecessarib mea omnis diuidendi ratio tu ab Aristotele, tum ab eius praeceptore Platone suerit arces tenda. Aristotelis documentum est in . lib. de partibus animae. G p. 3. diuitionem ex iis rebus nasci debere, quae insunt in substantia, non ex iis quae Icciduint. lne
pia namque diuisio foret,si diceres: Animal aliud est album,aliud nigrum: aliud robustum, aliud imbecillum ; accidunt
haec enim animalibus, atque extra eorum substantiam sunt. In genere vero carum rerum, qΠae ex anima & corpore coagmentatae sunt, non solum illa censentur in substantia in elle, quae so
mam conseqtruntur, ut vlucre, sentire, moueri, ratione uti: sed ea quoquc,
quae ex materiae principiis per se oriuntur, veluti in animalibus elle bipes,aut qiradrupes: lida ungula, aut fissa, cor-itibus instructum , aut sine cornibus, sanguine praeditum, aut sanguinis expers. quam partiendi rationem secu tum esse Aristotelem planum est ex eius tibris de animaum.
. Nec non Platonis est illud Philo pho praeceptum dignissimum in dial , go de Regno, serme in medio libro, oportere,ubi quis this enim verbis i quitur ) primδ multoru pereipit commulatonem, non prius desistere, ae dif- serentias omnes in ea, quae speciebus clauduntur, inspexerit. quare iubebat idem Plato diuidentem a summo genere descendere ad species atomas, atque indiuiduas, & in iis conquiescere, nec progredi longius: quia insta species vltimas reperitur inlinitum. Pareamus
igitiir Platoni, pareamus Aristoteli, ab iisque diuisionem quae in substantia
contractus, vel quae sunt ad eam magnopercastecta, petamus,& diuisiones primum ad latiores, deinde ad a1rgustiores species deducamus. Namque bipartita est specierum ratio, quae generi subiectae sunt: quaedam sunt superiores, & ampliores,quae coplectuntus alias minores, & inferiores: aliae sunt minimae, de infimae, quae nullas alias
In contractus igitur substantia spectantur haec tria, causi e , proprietateS,& iura ; non quod haec Omnia contractus absoluant essentiam. sed quia aut essentiam complent,aut proxime illam attingunt. Accidentia contractus in duo videntur genera rite dispertiri poς se: unum in pactionibus conlistit, quae a contrahentibus colatra tui addi solent: alterum in circumstantiis rerum.& personarum, seu in adiunctis, & attributis negocij, & personae. Adiumstade circumstantiae negoc j haec sunt: locus , tempus, modus, occasio, facultas. dico haec adiuncta, generalem potius notionem secutus vocabuli, quam eam, quam rhetores consectantur cum
de attributis negociorum praecipiunt: illa enim qiuae attributa sunt negociis ita fartiuntur,ut quaedam eum ipso ne socio continentia sint, alaeue ad rem semper affixa, partim in gestione negocij considerentur,partim gestum negocium consequantur. Quae ego enu - meraui, in negocij gestione ab oratoribus spectantur. Circumstantiae & a tributa persenarum sunt, nomen, natura, natio, patria, Victus, educatio, aetas, sexus, forma, habitus, assectio, studia,consilia,sicta, casus, orauoneS; de quibus sunt rhetores consulendi. Nobis, si in Aristotelis decretis ve-ς. limus insistere, eae dumtaxat diuisones contractus persequendae crunt,que
206쪽
101 ' De contracta et u uerae. ex caussis, proprietatibus , S iuri uis
eruuntur. nec tamen negan tum est
circumstantias loci , temporis , peri nae saepissime cum contractu eo modo cola aerere , ut aut omnis , aut vis praecipua obligationi v c circumstratia iit apta. Ut si inter contrahentes adium sit de rc praesentanda numerandaque pecunia tali die , tali loco, tali peisonae : ut si quis fias locet operas l/aulo, non Petro , ad mensem, vel annum : ut meritb superioribus nonnullisque aliis circumstantiis sua inputicndo contr.ictu respondere debeat
De diuisione comractus ducta excivisis.
QVonum , Ut praecipit Arist. in ρ.
diuisicinis membra debent clie opposita, lex ipsa diuidendi contractus hanc nobis necessitatem imponet:vt nomen contractiis vero, dc non vero sepe tribuamus.verum dicimus,qui vera obligationem parit, falsum eum, cui vera deeli obligatio. Ex cauisa igitur, qui est finis, luce oritur diuisio: Contractus alius est necessarius, alius non necellarius: alius utili , alius non utilis.Quod 1i adeo si inutilis, quod aut publicam Iaedat utilitatem , aut priuatam, quam violare ost contra ollicium omnino, Vicisim tutorcontrahend' nocci pupillo, eiusque pcculio , si Hieractus ellipitur nullus. hoc ipsum da eo contractu didicendum. , quo utilitas laeditur Ecclesiae. Excauit i efiiciente haec Oritur diuisio: Quidam est liber, quida coactus. liberis dicitur, cui nullus nactus, seu vis xtrinsecus allata caullain attulit coactus cio, quem extorsit probabilis ac iustus timor, quo commoueri podest vir constatara , . ac fortis. Metus cnim eis libertare relinquit, qu: e humanae actioni est intima, ad illius ille citcntiam pertinet in co , quod humana est, illam tam cia libertatem , quae circumstantia quaedam cst,& quasi adiunctum quod-da in necesi uium in ratione contrahendi, funditus tollit perimitque obligationem , ut alibi demonstr. atum est. Quonia inque voluntas alia est ab soluta, alia conditionalis: alia persecta, alia imperfect i: alia deliberata , atra indeliberata; contractium, quoque nece sic est alium absolutum alium conditionalem, alium poesectum, alium imperfectum, alium deliberatum, alium indeliberatum est . A forma , qui ethconsensus signo aliquo cxterno decharatus, manat partitio ab Ai ist.facta in GEthis. GU. 2. ubi est his verbis :
207쪽
. F.ueor equiticin semper milii dili cilem vici in clib lianc dii iiii otium Plii.
Liloplii. N.im monstri videtur limite, ut coit r.ichiis pollit cile aliquis, non iis, quibulci in contrahitur, consentienti. Dis. Quis autem .iixerit in caede, rapi-1M, veneficio , contentum intercederectus, qui nillaec patitur perinvitus. Adde quod voluntarium tu 3. Et ita cap. a. definitur , cuius principium cit intracum, qui actioncm promit, cum circumstantiaru cognitionc coniunctum.
At quis contrahit, qui principio ita testino, uarii lingularum strum cognitione orbatus est , ii ne qua nulla humana sui ci pitui actio Θ Ad liaec turpia .L lione ta agere in nosti a situm oti potestate , ut idem a stirmat tu Et hic cap. s.
Propolita disti cultas satis recte explicabitur, ii quemadmodum ab Aristotcle nonnulli contractus introit intarijdicat uir,cxposuerimus. q. Scicndum igitur cli&lim contractio actio iit tultitiae commutari uae , cuiuS ratio de essentia in aequalitate dati &acccpti consistit, cum contractum hoc nomine proprie appellandum elle, qui ii illus cit, eam tuetur, quam diximus, aequalitatcm : Ii tu contractus, qui roum comm triandarum seruat aequalitatem , sicilcm habent amborum commutatium ultro citroque dantium coniensio non illae verti,qtiae ab aeqv ilitii te disccdunt, commutation S, CX- cludunt mutuum partium Conicia stim.' Neque enim in nece iniuriosa ac violenta , quae iniustae mortis cum vita c&mlitationcm habet, cius qui patitur iniuriam, ac necem, conia niti, r. pzriit r.
itaque Philosiluis acute vidit,& scripsit cos contractus elle inuoluntarios, in quibus utraque pars non conteiitit inaequalitate dati, & accepti, illos verbvoluntarios cste , in quibus contentat. Quae explicatio est paenu tota pctita P. comtol.de Cont l.
commentario D.Thomae. bed aliter explicari sortitan quaesito c. potici. Duphcite pectari poluunt con- tr. ictus illi, qui inuitis hominibus susc:-piuntiat, vcl ut actiones litanianae luntruci, ut perniciolae alicri IlInt, coriamutatii iam nil titia euertentes. priore modo voluntari j liint, propter illius voluntatem , qui actionem iuicipit iniusti m , altero ve id modo inuolunt.iiii, propi Crini uitam, quam intrittis pati iiii is , cui pcr contraettim ex delicto S male licio insertur. Piob. it enim Philolorhus ιλι
Lmἰtm,cap. 7 . neminem sibi ipsi in L r- re inii triam: ta inuitiim quemquc iniu-rbin pati. Quamquam modus laic cli- luendae dubitationis ab illo D 4 homae parum dii crepat. Vel sicere politamus, iucundi generis contractus inuol illat. rios appellari, non quia comparantur
Cum priuata voluntatu contrahentitim:
scd quia ad publicam legissatoris , le
siim genus illud contrahendi i in probantem,ac vindicantem. Vol tam dc minucili int.irijdicii nitir propter ita uoluntariam , quam p. aritini, Obligationem: nanus cnim,qiliciamque ciusmodi co- tr. actus conficiens caulla itint , iure damni allati alteri rc mittendi ,& copen is indi neces Iariis triactur. Nam Cni 1. In obligationem pro conti .ictu ut inpari apud ilitis ciuilis Doctores persuadet
erediti caussi debeatur. Ex malcficio cnim obligatio naturalis oritur sit Cirrad.e Poenae, inquit Bariolus cxplanas
208쪽
delinquentis, sed ex legis auctolitate:
tum est. t Uem .id modii m enim ad culpae elleiatiam spectat, ut sit volitiataria, ita ad Doenae rationem, ut sit in oluntaria, sicut D. Augusti inis iv bb. de duabui. fri tb. , ac D .l homas in 'o theohoi-crs lucis beat ambira idem iidem repetit. mei rea lane issiimi ita Doctor in ρυ-
tione pinet cilc,vllit voluntati contrata a. Huius Aristotelei nodi disio luendi sipolii emam liac rationem retineamus, contractus ex maleficio lituo bintarios dicemus, quia nc utrius contrahetis voltintatem habriu:no eius,qui inittriam
facit, quia inuitus obligationem su tiueiadae poenae: ition cius, qui orinito. Hena ac damnum accipit, quia no sponte accipit, sed perinvite. Materiam contrachus in prima parte Dira mellis is,c in . . finitima diximus clid actionem, cffuctione inve ab qiram, ba nqira vero res ipsas, n quibus actioefie stimque u citatur. Ex materia finiti- ma nascuntur quattuor illi caretes no- , mine contra ius, Do ut des, Do ut δε- ci.is, Facio ut des,Facio ut facias:inquibus ex pr scriptis v cibis agi scit biint Iurisconsulti. Ex materia longinqua sum utut omnes illi, qui suis G l3ropriis vocibillis nuncupantur: de quibus in tremo capite diuisionum agendum
8. Sumuntur item illi, qui a Iulii peri. tis diuidui indiuidi iique nominantunde quibus hoc loco pauca. Hab tur diuisio hec crinit ictus apud Ilari consultos per lubidis, atque,ut iidem loquuntur. de apicibus tutis. Ille contractus dicitur diuultius, cuius materia diiuditur: ille verδ in ilii iduus, cuius materia diuisionem non ad riittit. Verἰim cum res ali
qua dici possit diuidua , vel indiuidua
icia pliciter, naturuiter, seu intrinsece,&ciuiliter, suti ex pr.eicriptione legis, ae iuris . hoc altero modo considerant Iurisperui diuitionem, indiuisionemque in contra sau. Quidam hanc sciaci alem
certamque regulam tradunt ad contra. ctus diuiduos indiuidudique inici noscendos: Ea res dicitur, de est ratiotan ciuili indiuidu.i,cuitas pars non tantum adfert utilitatis pro ratione partis, quitum totum pro ratione totius. Quattuor autem modis contiacuim doccnt
diei diuiduu, vel indiuiditum. I rim sim obligatione,ac promissione r de in Ic disti ibutione, scit diuitionc inter licredes: tum solutione: postrcino solutione, ac liberatione. In contractu qui omnibus his quattuor modis diuidiatis dicitur,
reperii litur res, qUae in num cro, POI de re,de mentura consisti int.
In eo verb , qui quolibet modo est .
tiis altilis tollendi aedes: ncc cnim pars se iiii tutis potest aut promitti,ti ut in Obligatio ite deduci.. Nam si mihi iter perfundum tuum in meum permittis, aepromittis, non partem itineris, sed plane totum permittas ac promittas necesse est nisi tuum promissum velis esse milii prorsiis inutile. Textus est luculentus in L ia Minereis. H. A seruιtutibuου. Haec enim sunt verba legis: , itine
tur earum rerMm, quae Huψionem non rectis piative lura viae, umeris, afti .aqua ductus, cete a m re', struitu ι m. Sunt etiam permulti alij textus in iure ciuili hac ipsa de re: cuius subtilior disiuiditio ad Iurisconsultos reiicienda est. Illud hoc loco tenendum est, permagnum esse discrimcii inter iter,actum, viam: nam iter Diuitiaco by Corale
209쪽
iter e immimam, actus pecti lima, Via vehiculorum. Hinc inferre lic t , o ni
Nim in porrcetiim vult vi.e latitudinem cile octo pedum, in an fiactum,Vbi flextim est,decem Sc sex. Io. Illa quoque cx materia Iuli sconsultorum fluxit diuisio. Contractus alius est,qui re initur: alius,qui rei inici uent in alius, qui verbis. ij contractus re fieri dicuntur, in quibus qualitas Jc quantitas obligationis ex re ipsa perspicitur. in hoc cotractuum genere insunt, mutuum , commodatum, depositum, & si qui fiant alij; illi vero contracitis dicuntur rei interuentu fieri, in quibus vis &pondus obligationis trahitur ex conuento solo , de pacto contrahentium; cum illud ipsum res indicare nequeat: fieri autem possit, ut res rei, & sectum facto multum praestare possit. Contractus verb, qui verbis celebratur, contractiis est stipulationis : de quo non pauca sunt apud Iurisconsultos curiose diligentErque pertractata
prieratom deprompta. naturaeque proprietatem etsi verbo discrepant, re tamen seiungi opus non esse , in physicis & metaphy- scis obseruare facile possumus, nedum in moralibus. Mente atque intelligentia uti finis est humana naturae : quod Aristot. in . Pollisis.cap.I1. havid obicu-D dcclamitit, cum scripsit nostri ortus,
primas pi Opticiates exi icit S c fine costituerimus , atque in supcit Ore c.:pitCprimam diuisionem contractu, cx Πύ-ccssitate & utilitate tamquam ex eiu Ssne promplerimus; asdem si nunc iteraremus, nec culpa,nec iusta reprehensone vacaremus. Ergo quam nobis a.
tertia proprietas, quae libertas est,diiii-sionem praebere possit, videamus. Quae quidem proprietas cum c vi lceribus causi e conficientis contractus eruta sit, nonnullas item diuisones cum eadem caussa habere oportet. Vt quod cotura chus alius sit liber libertate consilit, Scelectionis alius qui eadem careat liber tale: alius libertate praeditus opposita metui,& vi: alius vim habens,& metu. quae diuisiones a caussa cffciente, quae humana est voluntas,sunt effecti uoueda proprietate sermaliter. A Qua sunt ite hq.Cotr: Iehus alius est dolosus, seu fraudiitentus,alius sine dolo, 'e fraude alius per errorem, siue per inscitiam factus: alius abique errore,& ins ientia initus.
Iuris autem & conscientiae vinculum non obtinere contraditis, a quibDs tertia abest proprictas, , nobis, chm camexplicaremus, lictum est. A quarta proprietate haec proficisci- 3. tur diuisio. Cύtractus alius est,qui contrarias habet pactiones naturalibus proprietnibus:alitis,qui non habet. φterque aute potest esse iustus, & ratus.
210쪽
proprietate , quae bona iides dicitur, in se polita dii putatione copii, se pellecuti
A i ex .: proprietate , quae vocata est soliditas, i .ec h ibetur dii: illo. Contra-chuc alius esξ Iolidus, e verus: alius a lima luat iis in sinualatiis: alius inanis, &ca liis , cuius irilitum in natura rerum c i iii sun damentiim: at iis , cuius scinciamentam cXeat, materia, ii uiuam, scurcs, aut pix'cias, aut sutura. Reli clua ex
propria diis' itati alie tutius proprietatis
Ad Lepti nam proprietarem h.T re-1 erutur diuitioncs. Aluis cli legiti rotis: ilia, contra lcgem , leu diuinani. seu humanam, cu naturalem, qui vim deuinciendae conscientiae imia habet,p uertim si contra ius sit , aut diuinum,
mi nitur. lc, aut geἱ titim: alius cit re-rrim conscrt lanci aequalitatem alius abca recedens. Ad eamdem septimam pioprietatem qu .e iustitia est,haec item pertinet diuisio. Alius est cum leueritate iuris, alius: cum lenitate initus: aliussi, ite inniis iuris comitatus: alius nudatus solicinnitat C. Oct.uia proprietas halac diuison madLrt. Alius est honestus, alius turpis, de improbiis. Quilibet autem contra.
chus cum virtute, sic morum honestate, cpi .e octaua et in nostr. I methodo conti .ictus proprietas, confligens nullius cst momenti, ac ponderis,ut a nobis de-
Nona proprietas est benignit. is, siue
contractiis immanitas quae tacitam habet condoniationem, siue donatio lae incius e viperantiar, quae in xl imatione rerum ac pretio est ignoratia c5trahen- tibiis; camque iosi inter te libentibuxanimis lai aiuntur. qtiam largitiorac ni qui negirct alacra, icia respuerct,animo inhumanus citet ac barbarus: qui auteanimo, lingua, Jc manu et fauet, humamis ac benignus ceniendiis. Quare diuitio ex illa lγroprietate prosecta erit in contractum benignum, Jc inimairiim, de in inhumanum,& balb.irtim.
Decima proprietas ost obligatio. I Lec lias suppeditat diuisiones. Alius est proprius , alius improprius , alius
maxime improprius. l' prius , qui utrinqtie habet obligationem : uti cmptio venditio, permutatio, locatio, conductio, societas,dec. Alius maproprius, tui ex altera p. a Ne dumtaxat obligationem parit: uti nudari ominio, quando is, cui promittitur, ill .im rccipit. maxime tinni Opi ius, in quo nulla cit obligatio , sed potius obligationis extin-chio, ac diliblutio, quod accidit in acceptilatione. Atque ilthaeae ex communi
Sunt item hediuisiones. Alius est s. contractus , qui obligationem habet
naturalem, qualis pupilli ratione utentis, qui imo tutoris alictoritatc natura
liter obligari potest ex t si pupi tu, f. de
uerssis cum in iure agi possit. Alius qui naturalem habet& ciuilem, cuiusmodi obligatio in iis omnibus contractibus cernitur,qtii iure gentium iureque humano ac diuino probantur, quem contra istum auctoritate tutoris tui pupilli intro polliint,vt probat Glosi ais digit. qui bin modu contrahitur obligatio . F Dctii. sed restitii itur si contractus ci nocerer. idemque pupillus obligationem
natur 'le,s ciuilem, quando ex conci actu fit locupletior. vide eLamdem Glolsam, dc seges, in pupiva, cst si viati,st . de se remi m. Alius est denique qui nec. ciuilem Disilired by Cooste