Auli Gellii Noctes atticae

111쪽

33 Au LIGELLII sus commentario indidissem, si libri copia suis , id tem-

potis, quum haec dictavi. Quod si non virtutes dignitatenque verborum, sed rem ipsam scire quaeris ferme ad hunc modum est Mos antea senatoribus Romae fuit in curiam cum praetextatis filiis introire. Quum in senatures major quaepiam consultata, eaque in diem posterum prolata est placuitque, ut hanc rem , super qua tractavissent, ne quis enunciaret prius quam decreta esset mater Papirii pueri, qui cum parente suo in curia fuerat, percunctatur filium, quidnam in senatu Patres egissent. Puer respondit tacendum esse, neque id dici licere mulier sit audiendi cupidior secretum rei ilentium deberi puer assirmans animum ejus ad inquirendum everbe rat quaerit igitur compressius violentiusque tum puer, matre urgente, lepidi atque festivi mendacii consilium'

capit aetum in senatu dixit, utrum vidcretur utilius magisque e republica esse, unusne ut duas uxores haberet, an ut una apud uos nupta esset hoc illa ut audivit, animo compavescit domo trepidans egreditur ad ceteras matronas desert quod audierat perveniunt ad senatum postera die matrumfamilias caterva lacrymantes atque Obsecrantes orant una potius ut duobus nupta se rei, quam ut uni duae. Senatores ingredientes in curiam,

quae illa mulierum intemperiesis quid sibi postulatio

isthaec vellet , mirabantur puer Papirius in medium curiae pro resus . quid mater audire institi siet, quid ipse matri dixisset , rem, scuti suprat, denarrat senatus fidem atque ingenium pueri deosculatus consultum facit,ut posthac pueri cum patribus in curiam ne intrCcant, nisi ille unus Papirius eique puero postea cogia mentum, honoris gratia, inditum Praetextatus , obloquendi tacendique in aetate praetextat pruden

112쪽

rru epigrammata trium veterum poetarum , Naevii,

Plauti , Pacuvii , quae , facta ab ipsis, sepulibris Doram incisa sunt. TR ium poetarum illustrium epigrammata, Cn. Na vii, M. Plauti, Pacuvii, quae ipsi seceruntd incidenda suo sepulchro reliquerunt, nobilitatis coram graturi venustatis, scribenda in his commentariis esse duxi Epigramma Naevii plenum superbiae Campanae quod teitimonium esse justum potuisset, nisi ab ipso dicitum esset; Mortalu immortalis flere si foret fac,

Flerent divae Camaena Naevium poetam.

itaque postquam est Orcino traditus thesauro, obliter sum Lonra loquier Latina lingua. Epigramma Plauti, quod dubitassemus an Plauti foret nil Lub Varrone positum fuisset in libro de poclis Postquam morte datu pilautis, comoedia luget Scena est deserta dein Risus, Lude, Iocusque,

Et numeri innumeri simia omnes collacrismarunt.

rpigramma Pacuvii verecundissimum S purissmum, dignumque ejus cleganti lIima gravitate. Adolescens, tamen etsi properas , hoc te saxum rogat, Ute ad se a licias deinde quod scriptus legas. Hic sunt poetae Marcet Pacuviei ita orsa hoc volebam nescius ne esses vale. 4 C A P.

113쪽

Aut G xc in A. P. XXV. Luibiu verbis M. Varro inducia definierit quae filum Limbi curiosius, quaenam ratio fit vocabuli induciarum. DUobus modis M. Varro in libro Humanariam, qui est de bellos pace, Inducie quid sint dcfinit. Indu-oia, inquit, sum pax castrensis paucorim dierum iternalio in loco Induciae, inquit , sunt belli feriae. Sed lepida magis atque jucundae brevitatis utraque definitio ,

quam plena aut proba esse videtur nam neque pax est: inducia, bellum enim manet, pugna cessat. neque in s lis castris, neque paucorum tantum dierum induciae sunt.

quid enim dicemus, si induciis in mensum aliquot fictis

in oppida ex castris concedatur nonne tum quoque

inducia sunt' aut rursus quid esse dicemus, quod in primo annali Quadrigarii scriptum est, C. Pontium Sa-

militem a dictatore Romano sex horarum inducias Cristulasse si inducia paucorum tantum dierum appellandae sunt melli autem serias festive magis dixit quam ape te atque definite Graeci autem significanti iis consi gnantiusque cessationem istam pugnae pactitiam εχει iam dixeriint, exempta una stera sonitus vastioris, subjuncta lenioris nam quod eo tempore non pugnetur manus cohibeantur. κεχειώια appellarunt. Sed profecto non id fuit Varroni negotium, ut inducias superstitiose definiret, legibus rationibusque omnibus definitionum inservire satis cnim visum est, ejusmodi fac re demonstrationem, quod genus Graeci τι που magis Sex καφοὶ , quam ουσμοῦ vocant. Induciarum autem vocabulum qua sit ratione factum, jam diu est quod quaerimus. Sed ex multis'iret jam audivimus vel legimus, probabilius id, quod dicam, videtur Inductas sic dictas a se bitramur, quasi tu dicas inde uti jam Paetum induciarum hujusmodi est , ut in diem certum non pugnetur,

nihilque

114쪽

nihilque incommodi detur sed ex co die postea uti iani omnia belli iure agantur quod dicitur dies certus praesistus, pactumque fit, ut ante eum diem ne pugnetur, atque is dies ubi venit inde uti iam pugnetur iccirco e iis quibus dixi, vocibus, quasi per quemdam coitum&copulam nomen induciarum connexum est. Aurelius autem Opilius in primo librorum, quos Musarum inscripsit, Inducia, inquit, dicuntur , quum hostes inter sese strimque utroque alter ad alterum impune sine pus naineunt. Inde ab eo, inquit, nomen es factum videtur minitia, hoc est, initus atque introitus. Hoc ab Aure riptum propterea non praeterii, ne cui laarum, citium aemulo eo tantiim nomine elegantius id videretur, tamquam id nos originem verbi requirentes sugisset. A P. XXVI. memin modum mihi Taurus Philosophiis responderit percunctanti, an sipiens irasceretur. INterrogavi in diatriba Taurum an sapiens irasceretur. dabat enim saepe post quotidianas lectiones quaerendi uod quis vellet potestatem is quum graviter copio-e de morbo aflhctuve irae disseruisset, quae Hii veterum Iibris Min ipsus commentariis exposita sunt convertit ad me, qui interrogaveram, , Haec ego, inquit, super irascendo sentio sed α, quid Plutarchus noster vir doctissimus ac prudentissimus senserit, non ab re est, ut id quoque audias. Plutarchus, inquit, servo suo, ne quam homini contumaci, sed libris disputationi iaque philosophiae aures imbutas habenti, tunicam detrahi ob nescio quod delictum, cardique cum loro jussit. coeperat verberari, obloquebatur non meruisse ut vapti Iet nihil mali, nihil sceleris admisisse poliremo vociferari inter vapulandum incipit neque jam querimoidas aut semitus ejulatusque faceres, sed verba seria, obiur'a-

115쪽

Au L GgLLI et objureatoria: Non ita esse Plutarchum ut decere, phia Iosephum irasci turpe esse saepe eum de malo iracundiae

edissertavisse librum quoque αοργ invi pulcherrimum conscripsisse iis omnibus, oua in eo libro scripta sunt, nequaquam convenire, quod provolutus etasunque in iram plurimis se plagis mulcaret. Tum Plutarchus lente leniter, Quid autem, inquit, Verbero, nunc ego tibi irasci videor e ex vultune meo, an ex mce, an ex colore, an etiam ex verbis correptum esse me ira intelligi. mihi quidem neque oculi opinor truces sunt, neque os turbidum neque immaniter lamb; ne-oue in spumam ruboremve effervesces neque pudenda dico aut poenitenda necive omnino trepido ira ἘCnio haec enim omnia, si ignoras, signa esse irarum solent; simul ad eum, qui caedebat, conversus intCrim, inquit, dum ego atque lai disputamus, hoc tu aue Summa autem totius sententia Tauri haec filii non idem esse existimavit Γοργησίαν ,3 άναλγηαιαν, aliudque esse non iracundum animum, aliud Lάλγέον φώναί - πην Nam ut aliorum omnium, quos Latini philosoplii affectus vel aflectiones, Graeci , appellant ita hujus quoque motus animi, qui quum es ulciscendi causa saevior, ira dicitur, non priuationem esse utilem censuit, quam Graeci ci ,1m dicunt, sed mediocritatem , quam μίωρ et illi appellant. LIBER

116쪽

o Cn. in C. Tib. qs LIBER SECUNDOS. C A P Ι. ποgexere solitus t philosophi Socrates exercere patien itiam corporis deque ejusdem viri patientia. N labores voluntarios, exercitia corporis, ad fortuitas patientiae vices fi mandi , id tuoque accepimus Socratem -- cere insuevisse. Stare solitus Socrates dicitur, perimaci statu, perdius atque pernox a summo lucis ortu ad Solem alterum orientem , inconnivens, immobilis, iis tin in vestigiis, &ore atque oculis cun flem in locum directis cogitabundus , tamquam quodam hecessu mentis atque animi facto a corpore. Quam rem quum Favorinus, de sortitudine eius viri, pleraque inserens, attigisset, πλακις , inquit, in Ἐλιω ο κ -οιοέμρ'πMἰμνων Te erantia quoque cum suisse tanta traditum est, ut omnia tere vita sua tem p ta valetudine notans vixerit in illius etiam pestilentiae vastitate, quae in belli Peloponnesiaci principiis

ipsam Atheniensum civitatem internecino genere morbi depopulata est , is parcendi moderandique rationibus dicitur: a voluptatum labe cavisse,' salubritates corporis retinuisie ut nequaquam fuerit communi omnium cladi obnoxius. A P. II.

uae ratio observatioque liciorum esse debeat inter patres V sutosque in discumbendo sedendoque , atque in idgenus rebus domi forisque , A fui magistratus sunto patres privati superque ea re Tauri philosophi dissertatio, exemplum ex historia Romana petitum. D philosophum Taurum Athenas , visendi e gnoscendique ejus gratia , venerat V. l. praeses

Cretae

117쪽

Cretae provinciae: cum eo simul ejusdem praesidis pater Taurus, sectatoribus commodum dimissis sed bat pro cubiculi sui foribus, .cum assistentibus nobis firmocinabatur. Introivit provinciae praeses de cum eo pater assurrexit placide Taurusci' post mutuam sali rationem resedit allata mox una sella est, quae in prom-rtu erat atque dum aliae promebantur, apposta est. an vitavit Taurus patrem praesidis ut sederet atque ille

ait: Sedeat hic potius, qui populi Romani magistratus est. Absque praejudicio, inquit Taurus, tu interca s

des, dum inspicimus quaerimusque utrum conveniat,

tene potius sedcre qui pater es, an filium Rui magistratus est. , quum pater assedisset, appositumque esset

aliud stio quoque ejus sedile, verba super ea re Taurus si

cit cum summa diapnia honoriim atque ossiciorum rerpensatione. Eorum verborum sententia haec suit: In publicis locis atque muneribus atque actionibus patrum jura cum siliorum, qui in magistratu sunt, potestati- bus collata interquiescere paululum connivere sed quum extra rempub in domestica re atque vita sedea tur, ambuletur, in convivio quoque familiari discum-hatur, tum inter filium magistratum' patrem priva tum publicos honores cessares naturales' genuinos

exoriri hoc igitur, inquit, quod ad me venistis, quod colloquimur nunc, quod de ossiciis disceptamus priavata actio est itaque utere apud me iis honoribus prius, quibus domi quoque vestra te uti priorem decet. Haec Ataue alia in eandem sententiam Taurus graviter simul Se comiter disieruit. Qtiid autem sum hujuscemodi patris atque silii ossicio apud Claudium legerimus, non ab re visum est ut adscriberemus posuimus igitur verba ipsa Qtiadrigarii ex annali ejus sexto transcripta Dein facti consules Semproniis Gracchus iterum, Q Fabius 3αι--αimus silmudin, a priore amo erat consul ei constiti pater proconsul ebriam in equo rehens renit, neqtudescendere

118쪽

Noc T ATTIc E. Lib. a. shendere voluit, quod pater erat O , quὸd inter eos

sciebant maxima concordia convenire , lictores non

ausi sunt descendere jubere. Ubi juxta venit tum consul ait , Descendere jube quod posteaquam lictor ille, qui apparebat , cito intellexit , Maximum proconsulem descendere just. Fabius imperi paret oblium collaudarit , quum imperium, quod populi esset, reti

neret.

A P. III. Qua ratione rei bis quibusdam vocabat que veteres immia: serint, , littera Piritum.

Η Litteram, sive illam spi itum magis quam litte

ram dici oportet, inserebant eam veteres nostri plerisque vocibus verborum firmandis roborandisque. ut sonus earum se viridior vegetiorque atque id videntur fecisse studiori exemplo linguae Atticae satis ni notum est Atticos , Ita , multa itidem alia , citra morem gentium Graeciae caeterarum, in spintntis prima litterae dixisse sic lachrymas, sic sepulchrum,sic a- nenum, sic vehemens, sc inchoare,s helluari, sic hallu .cinari,sic honera, sic honustum dixerunt. In his enim verbis omnibus litterae seu spiritiis istius nulla ratio visa est , nisi ut firmitas & vigor vocis,quasi quibusdam nervis ad ditis, intenderetur. Sed quoniam aheni, quoque ex- mplo usi sumus, venit nobis in memoriam Fidum Optatum multi nominis Romae grammaticum ostendisse mihi librum Cneidos secundum . mirandae vetustatis,

emptum in Sigillariis x x aureis, irem ipsit Virgilii fuisse credebat in quo duo isti versua quum ita scripta

serenis

Vestibulum ante ipsum priniaque i numine Pyrrhus Exsultat eliso luce coruscus ae a , additam supra vidimus h litteram ω, ahena sa-

119쪽

Au LIGELL 11 ctum. Sic in illo quoque Virgilii versu in optimis librii

scriptum invenimus:

Aatfoliis ividam tepidi dispumat aheni Cis P. IV. mam ob causati Gabius Bassus genus quoddam judicii divinationem appellaris ripsit: ct quam alii causam esse ejusdem vocabuli dixi:rint. OUum de constituendo accusatore quaeritur, judiciumque super ea re redditur, cuinam potissimum

ex duobus pluribusve accusatio subscriptiove in reum permittatur Pea res atque judicum cognitio, divinatio, appellatur id vocabulum quam ob causam ita factum sit. quaeri solet. Gabius Bassus in tertio librorum quos de Origine vocabulorum composuit, Divinatio, in qu t judicium appellatur: quoniam divinet quodammodo judex oporteat, quam sententiam est ferre parsit Nimis qui .

dem est in verbis Gabii BasIi nitio imperfecta vel magis inops jejuna sed videtur eum significare velli', iccirco dici divinationem ; quod in aliis quidem causis iudex ea quae didicit, quaeque argumentis vel testibus demonstrata sunt, sequi solem in hac autem re , quum Iigendus accusator est , parva admodum .exilia sunt , quibus moveri judex possit 'propterea, quinam magis ad accusandum idoneus sit, quasi divinandum cst. Hoc Basius. Sed alii quidem divinationem ese appellatam

putant, quoniam quum accusator & reus duae res quasi cognatae conjunctaeque sint, neque utra ne altera cori

stare possit in hoc tamen genere causae reus quidemiam est, sed accusator nondum est: iccirco, quod adhuc usque deest 'atet, divinatione supplendum est , quisnam sit accusator futurus.

120쪽

o C T A UT I Iib. MAIC A P. V. lapide designateque dixerit Favorinus Philosophus . quid intersit inter Platonis uni orationem. FAxorinus de Lysiari Platone solitus est dicere, Si ex Platonis, inquit, oratione verbum aliquod demam mutesve, atque id commodissime facias, de elegantia uatum detraxeris: si ex Lysiae, de sententia.

rerbis ignapiter, flecte Virgilius usus esse dicarar, quid iis , qui id improbe dicunt, respon-

exara

Nonnulli grammatici aetatis superioris, in quibus est mutus Annaeus, haud sane indocti neque ignotari, qui commentaria in Viroelium composuerunt lvis endunt quasi incuriose Mabjecte verbum positumia taxersibus: Carida succinctum latrantibus inguina monstrisI Eichias vexasse rates, gurgite in alto

altimidos nautas canibus lacerasse marinis. lata e enim putant verbum esse leve, tenuis ac parvincommodi , nec tantae atrocitati congruere, quum homines repente a bellua immanissima rapti laniatiquosae. Item aliud hujuscemodi reprehendunt, - Uis aut Eurysthea durum aut illati ti nescit Busiridis aras e Lit parum idoneum esse verbum dicunt neque, satis esse adiciendum scelerati hominis detestatio- , qui quod hospites omnium gentium immolare Limnauit, non laude indisnus, sed detestatione, ex- sentioneque totius generis himani dignus esset. Item e verbum culpaverunt