Auli Gellii Noctes atticae

511쪽

38 Au LI GALLI Iniensibus Persas memoriae traditum est, pusnam illam in lutam Marathoniam, Miltiade duce qui pol eam victoriam damnatus a populo Atheniensi in vinculis publicis mortem obiit tum Aschylus Athenis tragoediarum poeta celebris suit. Romae autem istis ferme temporibus tribunos de aediles tum primum per sediti nem sibi plebes creavit, ac non diu post Cn. Marcius Coriolanus, exagitatus vexatusque a tribunis picbi, ad Vulscos, qui tum hostes erant , a re publica descivit; bellumque populo Romano secit post deinde paucis annis Xerxes rex ab Athenientibus4 pleraque Graecies, Themistocle duce, navali proelio , quod ad Salannina factum est, victus fugatu 'ire est atque inde anno sere arto, Menenio Agrippa, M. Horatio Pulvillo consulibus, bello ejente, apud fluvium Cremeram, ab his sex & trecenti patricii Fabii cum familiis suis , universi ab hostibus circumventi perierunt juxta ea tempora Empedocles Agrigentinus in philosophia natur

iis studio floruit Romae autem per eas tempestates decemviros legibus scribundis creatos constitit; tabulasque ab his primo decem conscriptas, mox alias duas additas Bellum deinde in terra Graecia maximum Peloponnesiacum, quod Thucydides memoriar mandavit, coeptum est circa annum sere , post conditam Romam,

trecentesimum vicesimum tertium. qua tempestate

Olus Postumius Tubertus dictator Romae sitit qui filium suum, quod contra suum dictum in hostem pugnaverat, securi necavit hostes tum populi Romani fuerant Fidenates itaque inter haec tempora nobiles cel

bresque erant Sophocles ac deinde Euripides tragici poetae, Hippocrates medicus, memocritus philosophus inuibus Socrates Atheniensis natu quidem posterior fuit .sed quibusdam temporibus isdem vixerunt. iam deinde , Tribunis militaribus consulari imperio rempublicam Romae regentibus, ad annum sere conditae

512쪽

ditarisin: trecentesimum quadragesimum septimum triginta illi tyranni praepositi sunt a Lacedaemoniis theniensibus, in Sicilia Dion)sus superior tyrannidem tenuit, paucisque annis post Socrates Athenis capitis damnatus est,in in carcere veneno necatus Casere tempestate Romae M. Furius Camillus dictator suit, Z Vejos cepit ac post non longo tempore bellum Senonicum fuit. tum Galli Romam praeter Capitolium ceperunt neque multo postea Eudoxus astrol ,stus in terra Graecia nobilitatus est Lacedaemoniique ab Atheniensibus apud Corinthum superati, duce Phormione a M. Manlius Romae, qui Gallos in obsidione Capit lii obrepentes per ardua depulerat , convictus est consilium de regno occupando inisse damnatusque capitis saxo Tarpejo, ut M. Varro ait, praeceps datus; ut Comnelius autem Nepos scriptum reliquit, verberando necatus est eoque ipso anno , qui erat post reciperatam umbem septimus, Aristotelem philosophum natum esse memoriar mandatum est aliquot deinde annis post bellum Senonicum, Thebani Lacedaemonios , duce Epaminonda, apud Leuctra superaverunt ac brevi phst tempore, in urbe Roma lege Licinii Stolonis consules creari etiam ex plebe coepti, quum ante jus non esset nisi ex patriciis gentibus fieri consules Circa annum deinde urbis conditae quadringentesimum Philippus Amyntae filius Alexandri pater regnum Macedonia adeptus est Unque eo tempore Alexander natus est:

paucisque inde annis bit Plato philosophus ad Dionysium Siciliae tyrannum posteriorem profectus est. post inde aliquanto tempore Philippus apud Chaeroneam proelio magno Athenienses vincit tum Demosthenes orator ex eo prcelio salutem fuga quaesivit

quumque id ei quὁd fugerat, probrose objiceretur versu illo notissimo elusit: A νῆι, inquit, Ous γων ξαπιλο -χ om .

513쪽

vstea Philippias ex insidiis occiditur: Alexander retinum adeptus ad subigendos Persas in Asiam atque in

Orientem transgressi, est alter autem Alexander, cui cognomentum Molosi,suit, in Italiam venit bellum populo Romano facturus iam enim fama virtusque elicitatis Romanae apud exteras gentes enitescere incoeptabat sed prius, quam bellum faceret , vita decessit Eum Molostim, quum in Italiam transiret, dixisse accepimus , quidem ad Romanos ire quasi in ἀνδρων - : Macedonem isse ad Persas quasi inbirum .νῖπν. postea Macedo Alexander pleraque parte . rientali subacta, quum annos uiadecim regnavisset , obiit mortis diem.

. neque ita long post Aristoteles philosophus ubstaliquanto Demosthenes vita functi sunt isdemque ferme tempestatibus populus Romanus gravi ac diutino Samnitium bello conflictatus est consultaque Tib. Veturius I p. Postumius in locis iniquis apud Cau- . dium a Samnitibus circumvallati ac se jugum misi, turpi foedere secto dis esserunt; ob eamque causam populi jussu Samnitibus per seciales dediti recepti non sunt. Post annum deinde urbis condita quadringentesimum kre septuagesimum bellum cum rege Pyrrho sumtum est. Ea tempestate Epicurus Atheniensis aeno Cistiensis philosophi celebres erant : eodemque tempore C. Fabricius Luscinus .Q. Emilius Papus censores Romae silerunt; P. Cornelium Rusinum , qui bis consul dictator fuerat, senatu moverunt causamque isti nota subscripserunt, quod cum comperistant argenti facti coenae gratia decem pondo libras habere. Anno deinde post Romam conditam quadrindentesimo serme nonagesimo consulibus Appio Clau)io, cui cognomentum Caudex suit, Appii illius Caeci fratre, N. Fulvio Flacco , bellum adversum Poenos primum coeptum est neque diu post Callimachus poeta Cyrenensis Alexandriae apud Ptolemaeum regem celebratus est.

annis

514쪽

annis deinde postea paulo pluribus quam viginti, pace

cum Poenis facta, consulibus Claudio Centone Appii Caeci filio m. Sempronio I uditano, primus omnium L. Livius poeta fabulas docere Romae coepit , post Sophoclis&Euripidis mortem annis plus fere centum sexaginta, poli Menandri annis circiter quinqlviginta duobus. Claudium & Tuditanum Consules sequuntur Q. Valerius M. Manilitisci quibus natum esse Q. Ennium poetam M. Varro, in primo de poetis libro, scripsit eumque, quum septimum&sexagesimum annum

ageret, duodecimum annalem scripsisti; idque ipsum Ennium in eodem libro dicere. Anno deinde post Romam conditam quingentesimo undevicesimo Sp. Carvilius Ruga primus Romae de amicorum sententia divomitum cum uxore secit , quod sterilis esset, jurassetque apud censores uxorem se libertim quaerendorum causa habere eodemque anno C. Naevius poeta fabulas apud

populum dedit quem M. Varro, in libro de poetis primo, stipendia secisse ait bello Poenico primo; idque

ipsum Naevium dicere in eo carmine, quod de eodem bello scripsit. Porcius autem Licinius seritis poeticam Roma coepisse dicit in his versibus: Poenico bello secundo Musa pinnato gradu Intulit se bellicosum in Romuli gentem feram 'ac deinde annis fere post quindecim bellum adversus

Poenos sumptum est atque non nimium longe M. Cato orator in civitate, Plautus poeta in scena floruerunt.

isdemque temporibus Diogenes Stoicus S Carneades Academicus S: Critolaus Peripateticus ab Atheniensibus, ad senatum populi Romani, negotii publici gratia, legati sunt neque magno intervallo postea Q. Ennius, iuxta Caecilius uerentius, ac subinde de Pacuvius, Pacuvio jam enc Accius, clariorque tunc in poematis eorum obtrectandis Lucilius fuit sed progresti on iis sumus quum finem proposuerimus annotatiunculis istis bellum Poenorum secundum. R

515쪽

AuLI GELLII LIBER OCTAVUS DECIMUS. A I. Distulationes a Philosopho Stoico, ct contra a Peripatetico, arbitro Farorino, fatia quaesitumque inter eos, quantum inperficienda vita beata virtus valeret; quantumque esset in iis qua dictimtur extranea. AMILIARE Favorini erant duo quidam non incelebres in urbe Roma philos phi eorum fuit unus Peripatetica disciplina sedlator, alter Stoicae his quondam Noacriter atque contente pro suis utrinque decretis propugnantibus , quum es emus una omnes Ostia cum Favorino, intersui ambulabamus autem in littore quum jam advesperasceret, artate anni novi atque ibi Stoicus censebat vitam beatam hominum virtute animi sola, miseriam summam malitia sola posse essici, etiam si caetera bona omnia , quae corporali, exterua appellarentur, virtuti deessent, malitiae adessent. Ille contra Peripateticus , miseram quidem vitam vitiis animi & malitia sola fieri concedebat sed ad complendos

Omnes vitae beata numeros virtutem solam nequaquam satis esse existimabat quoniamin corporis integritas sanitasque, lonestus modus formae, iecunia familiaris, lona existimatio, caeteraque omnia corporis &fortuna bona necessaria viderentur perficiendae beatae vitae. Reclamabat hoc in loco Stoicus, , tamquam duas ille res diversas poneret, mirabatur quod quum essent malitia & virtus duo contraria, vita misera heata quoque aeque contraries, non servaret in utrisque vim 5 naturam contrarii Mad miseriam quidem vita consciendam satis valere malitiam solam putaret, ad praestandam verbiitam beatam non satis virtutem solam esse

516쪽

No CT ATTIC C. Lib. 18 6 3 esse diceret alcitie id maxime dissidete neque convenire dicebat, quod, qui profiteretur vitam nullo pacto beatam etfici posse, ii virtus sola abesthi idem contra negaret beatam fieri vitam quum sola virtus adesset: ruom daret haberetque virtuti absenti honorem, eum-em petenti atque praesenti adimeret. Tum Peripateticus perquam hercle sestive, Rogo te, inquit, cum bona venia respondeas, an existimes esse vini amphoram, quum abest ab ea unus congius Hoc ubi accepit Stoicus r Minime, inquit, vini amphora dici potest, ex qua abest congius hoc ubi accepit Peripateticus, Unus igitur, inquit, congius amphoram faccre dici debebit: quoniam, quum aeest ille unus , non fit vini ampliora; qitum accessit, fit amphora quod si id dicere absumdum est, uno congio solo fieri amphoram, itidem absurdum est una sola virtute vitam fieri beatam dicerer quoniam, quum virtus abest, beata esse vita numquam potest. Tum Favorinus adspiciens Peripateticum, Est

quidem , inquit, argutiola haec , qua de congio vini usus es , exposita in libris sed, ut scis, captio magis lepida,

quam probum aut simile argumentum videri debet congius enim, quum deest, efficiet quidem ne sit justae mensura amphoraci sed quum accedit Madjicitur, non ille unus facit amphoram, sed supplet virtus autem ut isti dicunt, non accesso neque supplementum , sed sola ipsa vitae beatae instar est in propterea vitam beatam ipsa sola una, quum adest, facit. Haec atque alia quaedam minuta magis & nodosa, tamquam apud arbitrum

Favorinum, in suam uterque sententiam conferebant.

sed quum jam prima fax noctis , de densiores esse tenebrae coepissent, prosequuti Favorinum in domum, ad quam devertebat, discessimus.

517쪽

Au LI GALLIIC A P. II. Cuiusmodi quaslionum certation bus Saturnalicia Iudicra Athenis agitare soliti sumus atque inibi instersa quadam sophismata ianigmata oblectatoria. Saturnalia Athenis agitabamus hilare prorsuri modeste, non, ut dicitur, remittentes animum nam remittere, inquit, Musonius, animum, quasi amittere indsed demulcentes eum pauli atque laxantes jucundis honestisque sermonum illectationibus. Conveniebamus autem ad eamdem coenam complusculi , qui Romani in Graeciam veneramus, quique easdem auditiones eosdemque doctores colebamus tum qui coenulam ordine suo curabat, praemium solvenda quaestionis ponebat Lbrum veteris scriptoris vel Graecum vel Latinum,&coronam e lauro plexam;totidemque res quaerebat quot homines istic eramus, quumque cas omnis exposuerat, rem locumque dicendi sors dabat quaestio igitur soluta corona praemio donabatur; non soluta autem tramittebatur ad eum, qui sortito successerat idque in orbem vice pari servabatur si nemo dissetvebat quaestionis ejus nodum; praemium ipsum corona deo, cujus id festum erat, dicabatur quaerebantur autem res hujust modi, aut sententia poeta veteris lepide obscura, non anxie, aut historiae antiquioris requisitio, aut decretii

juspiam ex philosophia perperam invulgati purgatio,

aut captionis sophisticae solutio, aut inopinati rariori iaque verbi indagatio, aut tempus item in verbo per i-cuo obscurissimum itaque nuper quaesta esse memini numero septem, quorum prima filii enarratio horum versuum, qui sunt in satiris Q. Ennii, uno multifariam verbo concinniter implicati. quorum exemplum hoc est: NIam qui lepide postulat, alterum frustrari,

Luemfrustratur , si Hira eum dicit frustra esse.

518쪽

No CT ATTI Cis. Lib. qs Num qui sese pustrari quem fustra sentit, Qui fustratur. Iustra eis: 'non, ille est fustra.

Secunda quaestio fuit, quonam modo audiri atque accipi deberet, quod Plato in civitate, quam in libris suis condidit, υινας - γ- κοας esse censuit; de praemia viris sortibus summisque bellatoribus posuit saviationes puerorum: puellarum. Tertio in loco hoc quaesitum est, in ciuibus verbis captionum istarum fraus esset,&quo pacto distingui resolvique potant Quod non perdidisti, habesis cornua non perdidisti: habes igitur cornua. item altera capti, Quod ego sum, id tu non es: homo igitur tu non es. Quaesitum id quoque ibi est, quae esset liujus quoque sophismatis resolutio suum mentior mentiri me dico, mentior an verum dico 'Postea quaestio ista haec suit Quam ob causam Patricii Megalensebus mu-ritare soliti ni, plebes Cerealibus f Secundum ea quaesitum hoc eli; verbum veram, quod significat vera dicunt, quisnam veterum poetarum dixerito Sexta quaestio fuit, asphodelum cujusmodi herba sit, quod est dus in isto versu posuerit r

Ουεοον εν μαλάχη me ασφοδελον κέγ ινειαρ ωquid item Hesodus se dicere sentiat, quum dimidium plus esse toto dicit Postrema quaestionum omnium haec fuit; scripserim venerim, legerim, cujus temporis e ba sint, praeteriti, an futuri, an utriusque. Haec ubi ordine, quo dixi, proposita, atque, singulis sorte ductis. disputata explanataque sunt, libris coronisque omnes donati sumus nisi ob unam quaestionem, quae fuit de verbo orant nemo enim tum commeminerat dictum esse a in Ennio id verbum in tertiodecimo annalium in isto versu:

Satin vates erant etate in agunda

Corona igitur hujus quaestionis deo feriarum istarum Sa

519쪽

AuLI ADLis A P. III suid Eschines rhetor in oratione, qua Tisnarchimide in . pudicitia accusavit, Lacedaemonios flatuisse dixerit I per sententia probat ima , quam improbat imus homo dixisset.

schines vel acerrimus prudentissimulatae oratorum. - qui apud conciones Atheniensium soruerunt, in oratione illa saeva criminoseques virulenta, oua iamarchum de impudicitia graviter insigniterque accusavit, nobile millustre coni ilium Lacedaemoniis dedisse dicit virum indidem civitatis ejusdem principem, Die atque aetate magna praeditum. Populus . inquit, Lacedaemonius de summa republica sua, quidnam ellet utile ionestum, deliberabat tum exsurgit, sententiae dicenda gratia , homo quispiam turpitudine pristinae vita defamatisIimus, sed lingua tunc atque facundianiamium quantum praestabilis consilium , quod dabat, quodque oportere fieri suadebat, acceptum ab universis & complacitum est futurumque erat ex ejus si tentia populi decretum ibi unus ex illo principum ordiane, quos Lacedaemonii, artatis dignitatisque majestate tamquam arbitros .magistros disciplinae piiblica verebantur, commoto irritatoque animo exstit: , ii nam, inquit, Lacedaemonii, ratio aut quae tandem spes

erit, urbem hanc hanc rempublicam salvam inexpugnabilemque es te diutius posse, si hujuscemodi anteactae vita hominibus consiliariis utemur ''ubd si proba ista haec & honesta sententia est; quaeso vos, non sinamus eamdcm dehonestari turpissimi auctoris contagio at Ure ubi hoc dixit , elegit virum fortitudine atque justitia praeter alios praestantem, sed inopi lingua infacundum; iussitque eum, consensu petituque omnium, Cam-dem illam sententiam diserti viri cuicuimodi posset ver-

520쪽

NOCT. ATTICAE. Lib. I 8. bis dicerer ut nulla prioris mentione habita scitum atque decretum populi cxijus unius nomine fiet et, quod ipsum denuo dixerat atque ita, ut suaserat prudentissi-rnus senex, factum est sic bona sententia mansit; turpis auetor mutatus est. . A P. IV.

Quod Siιlpicius Apollinaris naedicantem queindam a sese uno Sallusti historia intelligi illusit, quaestione propositu, quid verba ista apud Sallustium significarent: perincertum stolidior, an vanior.

Ouum jam adolescentuli Romae praetextam S tu rilem togam mutassemus .magistrosque jam nobismetipsi exploratiores quaereremus : in Sandaliario forte apud librarios fuimus quum ibi in multorum lio' minum coetu Apollinaris Sulpicius , vir in memoria nostra praeter alios doctus, jactatorem quempiam venditatorem Sallustianae lectionis irrisit illusitque genere illo facetissimae dissimulationis, qua Socrates ad sophistas utebatur nam quum ille se unum inicum doctorem esse enarratoremque Sallustii diceret, neque priamam tantum cutem ac speciem sententiarum, sed sanguinem quodue ipsum ac medullam verborum ejus cruore atque introspicere penitus praedicaret tum Apollina .ris amplecti venerarique se doctrinas illius dicens, Per , inquit, magister optime , exoptatus mihi nunc venis cum sanguinein medulla Sallustii verborum hesterno enim die quaerebatur ex me, quidnam verba ejus haec in quarto historiarum libro de Cn. Lentulo scripta significent de quo incertum fuisse ait stolidiorne esset an vanior eaque ipsa verba, uti sunt a Sallustio scripta, dixit At Cn. Lentulis patricia gentu , collega din cui cognomentiιm Clodiano fuit , perincertum stolidior an vanior, legem de pecunia, quam Sulla emiori bibonorum