Auli Gellii Noctes atticae

541쪽

468 Au LI GALLII ita postea Iobellum Z odium nivi indixi; alii inducias

cum ea varie factitabant. A P. VI.mod pudor sanguinem ad extera dissundit, timor vero contrahit.

In problematis Aristotelis philosophi ita scriptum est

.as moἰH, ωχ μοι ἐρυθριῶ0 , οἱ θ ψοζύιδ ιιαέχi καρδιαν, ἔς λειπέ - τ μερῶν. hoc ego Athenis quum Tauro nostro legissem, percunctatusque es lem quid de ratione ista reddita sentiret' Dixit quidem , inquit, probevi vere quid accideret dimiso sanguine aut contracto: sed cur ita fieret non dixit adhuc enim quaeri potest, quam ob causam pudor sanguinem diminuat, timor contrahath quum sit pudor species ti-nioris at clire ita desiniatur, timor justae reprehensionis. ita enim philosophi desiniunt, αἰχυν, εὐν pic C A P. VII. Quid sit obesum nonnullaque alia prisca vocabula. In agro Vaticano Iulius Paulus, poeta, vir bonus, rerum litterarumque veterum impense doctus herediolum tenue possidebat. 5 saepe nos ad sese vocabat, i&olusculis pomisque satis comiter copiosenue invitabat atque ita molli quodam tempestatis autumnae die ego S Julius Celsinus, quum ad eum cenassemus capud mensam ejus audissemus legi Levii Alcestin , rediremusque in urbem, sole jam sere occidia, figuras h bitusque verborum nove aut insigniter dictorum in Leviano

542쪽

A PC AE Z:b. I9. viano illo carmine ruminabamur: , ut quaeque vox indidem digna animadverti subvenerat, qua nos quoque possemus uti, memoria mandabamus erant autem

Verba, quae tunc suppetebant, hujuscemodi: Corpore, inquit, pectoreque undique obeso, Ac mente exfensa, tardigenuis senio oppressum. Obesum hi notavimus proprie magis quam usitate dictum , pro exili atque gracilento Vulgus enim κυρως

fel ἀν ip ta Obesum pro pingui atque uberi dicit.

item notavimus, quod oblitteram gentem, pro obliti rata dixit item quod iostes id dera franoerent fix- distagos, non foederifragos dixit item quod rubentem auroram, pudoricolorem appellavit, meni nem nocticolorem item quod forte dubitanter, Mab eo quod est sileo, silenta loca dixit, pi pertilenta, ' pestilenta, carendum tui est, prose, quodque magno impete, pro impetu, item quod fortescere posuit, pro fortem feri quodque dolentiam pro dolor avens pro libens: item curis in olerantibus pro intolerandis quodque manciolis, inquit, tenellis, pro manibus, quis tum silicet

item, fere , inquit, impendio insit, id est, impense feri incipit , quodque accipitret posuit , pro aceret. His

nos inter viam verborum Levianorum annotatiunculis oblectabamus caetera enim tuae videbantur nimium poetica, prosa orationis uni alieniora, praetermisimus veluti fuit quod de Nestore ait, traseclisene, dulcioreloquus item quod de tumidis magnisque fluctibus inquit, miιstigrumis istumina relu concreta tegmine esse onychino dixi qua multiplicia ludens composuit; quale illud est quod ituperones suos subducti supercilii carptores appellavit.

543쪽

7 Au LIGELLII A P. VII Lmoli an harena, coelum , triticum , pluralia inreantur atque inibi de quadrigis, inimicitiis , nonnesia

praeterea vocabul , an singulari numero compertia

tur.

Adolescentulus Romae, priusquam Athenas com cederem, quando erat a magistris auditionibusque obeundis otium , ad Frontonem Cornelium visendi gratia pergebam sermonibusque ejus purissimis bonarumque doctrinarum plenis fruebar nec umquam factum est, quotiens cum vidimus loquentem ciue audivimus, qui rediremus sere cultiores doctioresque, ve-

Iuti fuit illa quodam die sermocinatio illius, levi quidem de re, sed a Latinae tamen linguae studio non abhorrens. nam quum quispiam familiaris jus bene eruditus homo, tum poeta illustris, liberatum esse se aqua intercutis morbo diceret, quod harenis calentibus esset ususci tum illudens Fronto, Morbo quidem, inquit, arcis sed verbi vitio non cares. ajus enim Caesar ille perpetuus dicitator Cn. Pompej socer, a quo familia appellatio Caesarum deinceps propagata est, vir ingenii praecellemtis , sermonis praeter alios suae aetatis castissimi, in libris, quos ad M. Ciceronem de Analogia conscripsi, harenas vitiose dici cxictimat; quod harena numquam multitudinis numero appellanda sit, sicuti neque caeli

neque tritico contra autem quadrigas, etiamsi currus unus equorum quatuor unctorum agmen unum sit.

plurativo semper numero dicendas putat; sicut arma cntaeniad comitia cinimicitias ni quid contra ea d:cis poetarum pulcherrime, quo de te purges de non esse id vitium demonstros. De caelo, inquit ille S. tritico non

inficias eo, quin singulo semper num cro dicenda sint, neque de armis & ma niis & comitiis quin sigura multit

544쪽

danis perpetita censeantur cvidebimus autem post demimicitiis & quadrigis ac sortassean de quadrigis veterum auctoritati concessero; inimicitiam tamen, sicut inscien riam Sc impotentiam Minjuriam, quae ratio est quamobrem C. Caesar vel dietam esse a veteribus vel dicendam a nobis non putat 3 quando Plautus, lingua Latinae doc deliciam quoque ενικως, dixerit, pro deliciis ZMea, inquit, voluptas, mea delicia. inimicitiam autem in Ennius illo memoratissimo libro dixit: Eo, inquit, ingenio natus sum: amicitiam Atque inimicitiam in fonte pro 'atam gero. enim harenas parum Latine dici, quis, oro te, alius aut scripsit aut dixi ac propterea peto, ut, si C. Caesaris liber prae manibus cst , promi jubeas ut, quam confidenter hoc dicat, aestimari a te postat tunc, pr lato libro de analogia primo, verba haec ex eo pauca memoriae mandavi nam quum praedixisset neque caelum triticumve neque harenam multitudinis significationem pati: Num tu, inquit, harum rerum natura accidere arbitraris , quod unam terram ct plures terras ct urbem urbes ct imperium ct inperia dicamus, neque quadrigas in unam nominis Muram redigere neque harenam in multitudinis appellationein convertere psimus f his deinde verbis lectis bi Fronto ad illum poetam, Videturne tibi, inquit, C. Caesar de statu verbi contra te satisque aperte iatisque constanter pronunciasi ' Tum permotus auctoritate libri poeta, Si a Caesare, inquit, usir vocandi foret, ego nunc ab hoc Caesaris libro provocassem sed quoniam ipse rationem sententiae suae reddere supersedit mos te nunc rogamus, ut dicas quam esse causam vitii putes, cin quadriga dicenda .in harenis. Tum Fronto ita respondit, Quadrigae semper, etsi mul- tijugae non sunt, multitudinis tamen numero tenentur:

545쪽

AuLI GELO Idrijuga vocantur neque debet prorsus appellatio equorum plurium includi in singulari numeri unitatem. Eamdemque ibi rationem habendam , sed in specie dispari; nam quum harena singulari numero dicta multitudinem tamen e copiam significet minimarum , ex quibus constat, partium .indocte Minscite harenae dici videntur: tamquam id vocabulum indigeat numeri amplitudin quum ei singulariter dici ingenita si naturalis sui multitudo sed haec ego, inquit, non ut hujus sententia legisque sitndus subscriptorque fierem sed ut ne Caesaris viri docti opinionem μυριυθη ον destituer .

nam quum caelum semper ενιμῶς dicatur, mare uerra non semper, pulvis, enim, fumus, non semper: cur induciari caeremonias cliptores veteres nonnumquam singulari numero appellaverunt: serias S nundinas Minferias & exsequias numquam, cur mel vinum

atque id genus caetera, numerum multitudinis capiunt ria non capias quaeri , inquam, ista omniavi enuclearid excuti ab hominibus negotiosis in civitate tam occupata non queunt. Quin his quoque ipss, quae jam dixi,

demoratos vos si video, alicui, opinor, negotio desinatos ite ergo nunc: , quando sorte erit otium. quaer: te an quadrigam harenas dixerit e cohorte illa dumtaxat antiquiore, vel oratorum aliquis vel poetarum, id est , classicus assi tuusque aliquis scriptor, non

proletarius. Haec quidem Fronto requirere nos ulIit vocabula, non ea re, opinor, quod scripta esse in nullis veterum libris existimaret sed ut nobis studium lectitandi in quaerendis a toribus verbis exerceret. Quod unum ergo rarissimum videbatur, invenimus quadrigam numero singulari dictam in libro satirarum M. Varronis, qui inscriptus est, Exdemetricus harena autem πληθυνπικῶς dictas minore studio quaerimus quia praeter C. Caesarem, quod equidem meminerim, nemo id doctorum hominum dedit.

546쪽

dolis, moribusque S fortuna bene ornatus, ad rem musicam facili ingenio ac libenti, coenam dabat amicis ac magistris, sub urbe in rusculo, celebrandae lucis annuae, quam principem sibi vitae tabuerat Venerat tum nobiscum ad eamdem coenam Antonius Julianus rheton docendis public juvenibus magister Hispano ore, si rentisque homo sicundiae, uerum litterarumque veterum peritus is , ubi eduliis finis ioculis mox , sermonibusque tempus fuit , desideravit exhiberi , quos habere eum adolescentem sciebat, scitissimos utriusque sexus, qui canerent voce&qA psallerent ac, poste quam introducti pueri puellaeque sunt, jucundum in modum κνακρεον vi pleraque, Sapphica, poetarum quoque recentium ἐλεγειαι 'uaedam erotica dulciari venusta accinerunt. Oblectati autem sumus, praeter multa alia versiculis lepidissimis Anacreontis senis quos equidem scripsi, ut interea labor hic vigiliarum cinquies suavitate paulisper vocum atque modulorum ac quiesceret. Ποτ ρυον ,sῖλον

547쪽

Tum Graeci plusculi qui in eo convivio erant, homines amoeni nostras quoque litteras haud incuriose docti, Iulianum rhetorem lacessere insectarique adorti sunt tanquam prorsus barbarum Magrestem, qui ortus terra Hispania foret, clamatorque tantum facundia rabida urgiosaque esset ejusque linguae exercitationes doceret, quae nullas voluptates nullamque mulcedinem Veneris atque Musa haberet saepeque eum percontabantur, quid de Anacreonte caeterisque id genus poetis sentiret, iecquis nostrorum poetarum tam fluentes carminum delicias fecisset , nisi Catullus, inquiunt, sorte pauca, Calutis itidem pauca nam Levius implicata, mortensius invenusta, minia illepida,&Memmius dura, ac deinceps omnes rudia secerunt atque absona. Tum ille pro lingua patria, tanquam pro aris socis, animo irritato indignabundus , Cedere equidem, inquit, vobis debui, ut et tali asotia atqiae nequitia artium vinceret psis sicut in voluptatibus cultus atq revictus, ita in cantilenarum quoque multis anteiretis sed ne nos, id est, nomen Latinum , tamquam profecto vastos quosdam S insubidos αναφ ο limc condemnetis:

permittite mihi, quaeso , operire pallio caput, quod in

quadam parum pudica oratione Socratem fecisse junt Maudite ac discite nostros quoquc antiquiores ante eos, quos nominastis, poctas amasios ac Venerios suisse tum resupinus , capite convelato , voce admodum quam

suavi versus cecinit Valerii Aditui veteris poetae, item

548쪽

Porcii Licinii, Muinti Catulli quibus mundius, ve nustius, limatius, pressius Graecum Latinumve nihil quicquam reperiri puto versus a diluit Dicere quum conor curam tibi Pamphila cordiscius id, abs te quaeram 'perba labris abeunt. Persidiu miserum manat subido mihi sudor. Sic tacitim, subidus Dduplo ideo pereo. atque item alios versus ejusdem addidit, non hercle minus dulces quam priores: Quid faculam praefers Phileros, qua nil opus nobis ZIbimus , hoc lucet pectore flamma satis. Isam non potis estiis saeva exstinguere venti: Aut imber coelo candidispracipitans. At contra hunc ignem Veneris, ii, is Venisi i , Nulla si qua psit is alia opprimere. item dixit versus Porcii Licinii hosce, Custodes ovium teneraque propaginis agnivusuaritis ignem 'ite huc, quaeritis ' ignis homo-st. Si digito attigero , incendam silvam simul omnem: Omne pecus: flammas, omnia qua video. Q. Catulli versus illi fuerunt: Aufugit mihi animus credo, ut solet, ad Theotimum Devenit sic est perfugium istud habet. Quidsi non interdixem, ne illunc fugitivum Mitteret ad se intro sed magis diceret 'Ibimus qua tum verum ne io teneamur Formido quid ago da Venus consilium. A P. A. Verba hec , praeter propter, in usu vulgi prodita etiam

Exn:i fuisse. Memini me quondam ωCelsinum Iulianum Numidam ad Frontonem Cornelium, pedes tunc graviter aegrum , ire sivisere atque ibi, qui introdu-

549쪽

cti sumus , Endimus eum cubantem in scimpodio Graeciensi, circum undique sedentibus multis doctana aut genere aut fortuna nobilibus viris assistebant fabri aedium complures balneis novis moliendis adhibiti: ostendebantque depicitas in membranulis varias species balnearum ex quibus quum elegisset unam formam spe lciemque verisci interrogavit quantus estet pecuniae conspectus, ad id ratum opus absolvendum quumque a clii tellus dixisset necessaria videri esse sestertia serme trecenta unus ex amicis Frontonis S praeter propter inquit, alia quinquaginta tum Fronto dilatis sermoniabus, quos habere de balnearum sumtu institerat , ad sp ciens ad eum amicum, qui dixerat quinquaginta esse alia opus praeter propter quid hoc verbi si et, praeter pre-pter, xnterrogavit atque ille amicus, Non meum, inquit, hoc verbum est, sed multorum hominum quos loquentes id audias quid autem id verbum significet, non ex me, sed ex grammatico quaerendum est ac simul digito demonstrat grammaticum, haud incelcbri nomine Romae docentem, sedentem tum grammaticus usitati pervulgatiove verbi obscuritate motus, ira

rimus, inquit, quod honore quaestionis minime dignum cst. nam nescio quid hoc praenimis plebejum est,&inopiscum sermonibus, quam in hominum doctorum, notius. At enim Fronto, jam voce atoue vultu intentiore, Itane, inquit, magister, dehonestum tibi deculpatumque hoc verbum videtur, quo I M. Cato MM. Varro pleraque aetas superior ut necessario MLatino

usi sunt atque ibi Iulius Celsinus admonuit in tragoedia quoque Lianii, quae Iphigenia inscripta est, id ipsi uiride quo quaerebatur scriptum esh, Ma grammaticis contaminari magis solitum, quam enarrari quocirca statim proserri Iphigeniam Ennii jubes in ejus tragoediae choro inscriptos s. hos versus legimus ;

Otio si nescit uti negoti habet

550쪽

No T. ATT UCAE. Lib. I9. 71 Quam quum est negotium in negotio. Nam cui quod agat institutum est; nullo negotio

Id agit studet ibi mentem atque animum delectat suum. Otios in otio animus nescit quid velit. Hoc idem estis neque domi nunc nos nec militi sumus, Imus huc; hinc illuc; quum illuc rentum est, ire illinc lubet,

Incerte errat anium praeter propter vitam rivitur.

Hoc ubi lectum est tum deinde Fronto ad grammaticum iam labentem , Audistine, inquit, magister optime, Ennium tuum dixisse, praeter propter, cum selitentia quidem tali , quali severissima philosophorum esse objurgationes solenta petimus igitur dicas, quoniam de Enniano jam verbo quaeritur, qui sit notus hujusce

versus sensus: Incerte errat animus prater propter vitam vivitur. Et grammaticus sudans multum ac rubens multum,

quum id plerique prolixius riderent, exsurgit Mabiens, Tibi, inquit. Fronto postea uni dicam, ne inscitiores audiant ac discant atque ita omnes, relicta ibitquaestione verbi, consurreximus. A P. XI. Ponit versus Platonis amatorios, quos admodum jurenis lusit, dum tragoediis contendit. Celebrantur duo isti Graeci versicus, multorumque doctorum hominum memoria dignantur 'quod sint lepidissimi venustissima brevitatis neque ad pauci sunt veteres scriptores, qui eos Platonis esse philosophi assirmant; quibus ille adolescens luserit, quum tragoediis quoque eodem tempore faciendis praeluderet.