장음표시 사용
371쪽
46 Lib. L De generatione se corrupi.
agere, 'ati. Si vero secundum concedant,frustra ponunt ta-lcsat homo intra poros, quia icut athona cedunt corpori subintranti,ita partes corporis post int cedere alteri,praesertim si fluidae sint, cita aeque tacite poterunt ageret pati corpora sine poris vacuis, aut athonais plenis ac si non darentur,&irOpterea frustra ponuntur. Et si dixerint non esse necessarium dari vacuum intra quemlibet athomum, sed satis esse si detur inter unum , alterum eadem ratione probaturi non esse necessarium dari poros vacuos,nec at homo intra illos, ut num
corpus agat, alterum patiatur, sed sine illis post agere, sicut pori ipsi inter sese agunt ;& patiuntur sine his per solam contactum.
TEXΤVS RISTOTELIS... Quo autem modo insit generare entibus, facere, os pati, dicamus es C. Breuis exposti a textus.
INtentum Arist. in hoc y. eap.est,ex propria sententia locere, quonam modo corpora agant, patiantur postquam sententias aliorum refutauit.Diui clitur autem caput in duas parres.In prima enumerat quatuor conditiones,quas habere deber agens,& pallu Dreiicit quintam ab aliis additam,tamquam falsam. In ecunda vero parte docet, opinionem Democriti ponentis indivisibiles at homos in oris eorporis ad agendum,& patie dum necessarios, non solum generationem corporum tollere. sed etiam alterationem, Maugmentationem. Prima c'mlitio agentis,& passi est,ut agens in quantum tale sit in actu ossunt in potentia, ut ignis agit in quantum est calidum in tonim patitur, in quantum est in potentia ad recipiendum actum eius,nempe calorem. Fecunda conditio est ut agens, lassum se tangant, proxi inc quidem,si agens proximum sit, vel ultimum, inter quod palliina no M aliud agens ive remote,si non sit agens ultimum, D'd primum,ue intermedium,ut Sol tangit aquam medio aure, sed aer,quod est agens ultimum immediate per se,uel etiam tam fit formati,aut virtuali, ut capit. 6. explicatum est a nobis. Ex quibus equitur, non esse necessarium, quod corpus secundum quasdam partes Iantum patiatur, nempe secundum porosas,
372쪽
non secundum alias, nempe solidas sed secundum omnes pati potest. Cuius ratio,inquit,est,nam ideo potest corpus agere secundum omne partes, quia secundum omnes est in actae sed etiam secundum omnes est in potentia ad actum recipiendum Pergo secundum omnes potest pati Probatur mino quia omnes partes sunt eiusdem naturae propter eamdem sermam: ergo eodem modo se habent omnes, sicut ad agendum, sic ad patiendum. Tertia conditio est, quod agens, lassum non sint conti 39nua quod non cst intelligendum de continuatione materiali. aut quantitat tua: nam euidens experientia docet, partem calidam corporis agere in partem frigidam sibi continuam, sed de continuatione ccundum eamdem formam agendi,& eumdem gradum eius,ita ut si duo sint continua,& eamdem formam, in code mque gradu pariicipent,no possit unum agere in alterum,
quod patet in partibus ignis,uel ferri aeque calidis:si enim calor remissior esset in una,quam in alia sbi proxima, posset absque
dubio intensior in remissiorem agere. Quarta conditio est,ut agens lassum sint in debita distantia, hoc est, ut passum sit intra spheram activitatis agenti saeum enim agentia naturalia,immo & creata omnia finita sint,& Iimitata,non possunt actionem suam extendere ad quamcumque distantiam,sed ad certare & limitatam, ita ut ultra illam agere non possint, rideo nisi passum intra talem distantiam contineatur,non poterit agens circa illud agere,neque aliquid ab eo patietur passum. Aliqui addiderunt quintam conditionem, nempe quod pas 4. sum non secundum omnem partem patiatur, sed secundum unam in non secundum aliam. Quam probat esse falsam, ideo non necessariam: quia si verum esset,inquit,corpus naturale componi ex athomis indivisibilibus, ut d uit capit. p eadenti Democritus,vel ex superficiebus adiutribilibus,vid .cebat Plato,nsi posset pati secundum quamlibet partem, immo secundum nullaim uia nulla pars eius esset diuisibilis, nee extensa, immo nec esset corpus;quae omnia necessaria sunt ad patiendum,immo nec totum corpus ita compositum esset continuum, vel extenuia quia nec indivisibilia possunt continuari, nee aliquid extensum incere.Dicendum igitur est,posse totum rpus pati ab alio,& secundum quamlibet partem, nee ad hoc esse necessarium, ut partes eius actu sint diuita, sed satis est, quod sit diuisibile secundum omnes,& singulas. In secunda tandem parte capitis docet,opinione Democritironestis indivisibiles at homos incia poros corporis ad acti
373쪽
36 Lib. I De generationeis corrupi.
nem,& passionem necessarios,non solum frustra eos ponere, ut capite praecedenti probauit,sed tollere alteratione, & augmentationem:alterationem quidem, nam experientia constat, totum eorpus ealefieri, vel infrigidari sine ulla diuisone suarum partium:quod tamen impossibile esset in sententia eius,qui dicebat athomos illos per quorum unionem generatur cyrpora, discontinuos esse debere, situmque,t positionem mutate progeneratione, eorruptione unius in alterius corporis, ex consequenti pro alteratione:augmentationem veris,quia una ex
conditionibus augmentationis propriae sumptae est,quod quaelibet pars corporis augeatunsi vero augmentatio per ingressumathomorum in poris existentium fieret,no posset quaelibet pars augeri,immo neque ulla, quia indivisibiles athomi augeri non polliunt, sed solum fieret positio quaedam unius iuxta alterum;
quam constat veram augmentationem non esse.
TRACTATUS DE ACTIONE& reactione corporum naturalium,&de his, quae ad eam pertinent.
Λ Cturus Arist. de mixtione elementorum, ex qua resultat Acompositio corporinaturalium, quae appellantur mixta, agit prius de actione, lassione, quibus mediis admiscentur elementa ad compbnendu mixtum,& consequenter de his,quae ad agendia, patiendum requiruntur,& cum actio,& pallio sint inter contraria,quae ab eodem ubiecto mutuo se expellunt per contrarias qualitates,ut patet in igne,in aqua, in aere, arara, necessario agendui fuit de similitudine, te dissuri ilitudine,atque etia de distinctione inter agens pallum requisitas,& tandem, Alui agens,in passum mutuo se expellunt ab eode subiecto pex mutua actionem, palsione unius in alterum, Dunius ab altero,quae quasi pugna,aut bellu vocari potest,&Philosophico, cabulo vocatur actio & reactio unius in alterum Agit etiam de hac actione,& reactioneae qua nos tractatu nostrum instituimus,tamquam de principaliori, ac di faciliori, ad qua requirunturin ordinantur praedicta omnia.Sed quia actio,& reactio inter contraria fit per activitate,& restilentia,quia sicut quod libet
374쪽
Cap. IX. Tractiae actionestes react. Vis st L 363
Iibet contrarium agit in aliud, ita resistit actioni alterius,&α- pulsioni propriae a subiecto,resistentia vero , sicut actio fit m
diis qualitatibus 5trariis,propterea agendum est de resistentia in primo loco,explicandumq3 quid sit, quotuplex, quonam
modo conueniat qualitatibus contrarioru corporum,presertim
primis,per quas agur, patiuntur elemeta,ex his enim maxime dependet notitia alioru,de. quibus in hoc tractatu agendum est. Primum igitur,quod quaerit titulus quaestionis est,quidnam vix sit resistentia. Et prima opinio asserit,resistentiam realiter esse actionem ipsam per quam unum contrarium agit in aliud, r tione tamen ab ea distingui, ut resistentiam ignis no esse aliam rem a catinctione, vel exiccatione, per quas agit infiigidum,
aut siccum uia eadem actione, per quam ignis agit in aquam
eam calefaciendo,defendit se ab illa,ne eum infrigidet,ratione tamen distinguimus in calefactione,seu in calore,qui est virtus activa, activitatem. resistentiam, seu potentiam activam, resistium,nam in quantum ab eo procedit trectius,dicitur virtus,vel potentia activa, medium,quo procedit, dicitur actio; sed in quantum per eamdem virtutem te defendit a frigiditate aquae, vocatur virtus,vel potetia resistiua,& actio ipsa,in quan- tum est medium se defendendi,dicitur resistentia:& haec distimclio sussicit,ut dicatur una qualitas magis activa, quam resisti-
,Vel e eontra,vnum elementum magis achivum,quam resistiuum.Probat exemplo intellectus,qui cum sit eade potentia re lis,distinguimus in eo rationem inteIlectus, memoriae,& di- cimus,unum hominem habere persectiore intellectum. memoria minus perfectam, atq; etia e contrario:ergo licet eadem
res sint virtus activa, resistiua, sussicit distinctio rationis, ut veru esse possit,unam qualitate esse magis activam,quam resistiua,vel esse magis resistiua,quam alia.Ita soZinas . Metaph.q. s. Haec tamcn lententia,aut salsa est,aut inses ficiens,falsa qui sdem, si loquitur uniuersaliter de resistenria Qu'd sic probo. In multis corporibus datur resistentia, quae nec sit actio, nec fiat per virtutem activam verso non potest esse uniuersaliter verum, quod resistentia non sit aliud re ipsa, quam actio, vel resistere, quam agere. Probatur antecedens, quia albedo,&nigredo, raritas,in densitas, atque etiam grauitas, immo &quantitas,resistunt nihil prorsus agentes; albedo quidem in se lecto, in quo est, resistit nigredini, impediendo introductionem eius in eodem subiecto, densitas etiam impediens introductionem raritatis, vel alterius qualitatis: corpus etiam graue suo pondere resistit volenti illud mouere,& una quantitas in suo loco exul, suo modo rcsistit aIteri per proprias
375쪽
36 Lib. I. Pegenerationeis comi t.
dimensiones,ne eumdem locum ingrediatur. Si vero non to quatur eadem sententia, niuersaliter de resistentia, hoc est de omni,sed tantum de aliqua,inlussiciens est,quia aliqua tantuin resistentia explicata,& non omnis, usurficienter cxplicabitur,
quid sit refutentia. Nostra igitur sententia est, quod praeter resistentiam pure
negatiuam,quae non est aliud, quam omnimoda incapacitas subiecti respectu talis actionis, ac formae per eam imprimendar,distinguenda sit duplex resistentia positiua,una activa, alia passiua,aut formalis.Ita tenet omnes recetiores, wideo solum oportet explicare,quid sit resistentia in communi, quonam modo in haec membra positiva diuidatur, quid etiam sit qua libet earum in particulari, ex quorum explicatione censebitur nostra sententia sufficienter probata. Resistere alteri uniuersa liter loquendo est impedire,vel retariare actione,vel effectum eius,ne fiat,vel ne fiat ram cito,vel tanta intensione,aut perfectione. Exempli gratia idum ignis calefacit aqua, sua actione debilitat virtutem eius, impeditque, ne agat in se,aut si Vcrepermittitur,non tanta velocitate,aut tanta intensione ac ageret,si non impediretucifrigiditas etiam aqua informas aquam eo ipso impedit actione calidi, ingressum caloris in eam, Mimpedimentu hoc praestare,dicitur proprie ei resistere.Resistetia vero sic incommuni sumpta,& explicata duplex est,activa, formalis:activa est actio agentis,in quantum impedit contrarium,ne in idemmet agens, quo ipsa egreditur,agat,aut ne tanta velocitate,aut intensione,ut actio ignis,per quam debilitatur frigiditas aquae dictitur resistentia activa eiusdem ignis tresistentia veris formalis, licet dicatur respectu actionis, vel activae virtutis,non est actio aliqua,sed solum informatio eiul-dem forma incompossibilis cum forma agentis, in quantum impedit, ne actio agentis contrari in subiecto , quod inso mat,rccipiatur, ut resistentia formalis aquae respectu ignis est insormatno frigiditatis incompossibilis in aqua cum calore itaque frigiditas per solam informationem impediens ingressum caloris,dicitur resistere aquae formaliter. Et denique illa omnia, quae probauimus resistere alijs nihil agendo aduersus primam os trionem,resistunt resistentia formali. s Nunc autem probandum est primo, utrumque membrum huiuς diuisic nis dari. Probatur aute ex delinitione communi resistenti aemam rei istere contrario est impedire actione eius, α introductionem tuae forma in eodem subiecto sed utroque
nicido contingit sc impedire actionem, ueffectum contrari j, aftiuo, parsiue aut sermalitur:ergo datin duplex resistentia.
376쪽
Cap. IX. Tract de actione, strea'. sus L. 3 6 e
Probatur minor nam ignis agendo in aquam, debilitando scieriditate citis per impressionem caloris mapedit, ne incipium
agat,vel non tam c: to,aut tanta intentione, quod est retardare
actioncm cius Praetcrca calor ignis per suam informationem
impedit,ne aqua agat in ipsum,aut propriam frigiditate ei imprimat,vel non simul,aut non tanta intensione, aut velocitate:
ergo resistit formaliter, quia id,quod formarraestat per suam
informatione,dicitur praestare in genere causae formalis. Probatur secudo,quod eadem diuisio sit adaequata, quia non datur restitentia aliqua,nec dari potest, vel excogitari quae non fiat
per actionem, vel insormationem , ut euidenti inductione discurrent pc lingulas resistentias facile constare potest rergo non est cxcogitabilis alia resistet iapi aeter activa& formalem. Sed aduersus singula membra huius diuisionis propono singula argvinenta , ut ex eorum solutionibus magis explicet diuisio,& melius intelligatur Ec primo aduersus resistentiarn formalem probo non clarimam forma informans subiectum non impedit actionem agenti per quam introducenda est opinposita ratione suae informationis,sed per aes ione, qua coseruatur ab agentc,ut calor ignis impedit actione frigiditatis,&introductione cius in eo designe, in quantu c5seruatur peractio primae caulae, atque etia suo modo virtute forma substantialia eiusde ignis,quae sicut effective,cocturit ad emanatione caloriaci se, ita ad conseruatione cius,quae non est aliud, qua continua . tio ei ut de emanationis:eigo haae resilientia formae quae appia latur a nobis sorinalis , potius cit activa pertinens ad primum nrubru:quare nulla dabitur retilientia formalis. Probatur cosequentia,quia actio agentis,& substantialis formae, per quas co- seruatur,non pcrtinet ad genus causa, imalis, sed erficientis:
ergo nec resistentia ipsa. Quod hac ratione potest constrinari: na si sorma ratione suae informationis resiliit agenti, vel iesistit in eode instanti, in quo agens agit ad introducenda oppositam,vel antequa agat .Primia est impossibile quia in initanti, in quo agit,si actio eius sit instat ea, iam est introducta forma opposita,ut patet in generatione substantiali viventi in ergo iam n5 est forma expulsa: sed quod non cit, non potest retistere sicut nec potes agere: ergo in illo instanti non datair resisten- , tia formalis;& eodem modo , ii agens agit actione successitui non potest sorma eius resisteres, dum agit;quia tempore, quo agit, introductus est aliquis gradus formae opponte; ergo etiam etsi expulsa eade forma prae existens,quZrirna ad illu gradum, ratione cuius relittere non poterio neque ratione at oru permanentium, ia adhuc non agit circa illos contrarRL: od veri
377쪽
366 Lib. L Degeneratione 'corrupi.
non resistat forma agetis per suam insorinationem, antequam agat,euidens est,quia non dicitur unum resistere alteIt aate. ouam ab illo impugnetur, ut docet experientia.
Propono secudum argumentu aduersus resistetiam achivam hoc modo:li detur talis praesentia, quae sit realiter eadem actici agentis,seo uitur,nuli ualitatem eis magis activa, quam rositiua,vel e conuerso,sed omnes esse aequaliter activas,in restis stivas, consequciate nullum elementu esse magis activum, quam restitiuum .Probatur consequentia, quia quaelibet qualitas dicitur activa in ordine ad actionem,cuius principium est; sed per eamdem actione est resistiua, in quantum per eam de- itans virtutem contrari,impedit actionem eius:ergo aequaliter erit restit inua, activa.Consequens aute est contra communem modum loquendi,& sentiendi omnium fere Philo phorum,& expresse contra Aristotclem 2.lib. de Generat.text. 3.& .lib. Metaphcap. I expresse asserentem, calorem, & frigiditatem esse qualitates activas,humiditatem, sisiecitatem paD si uas .Pro solutione primi argumeti adnotandu est, quod actio, per quam conseruatur forma in subie hes, ordine naturae pr. supponitur ad agendum vel resistendum. Dd sic probo Exi stetia actualis rei extra causas praesupponitur actioni,& passio ni,& ex consequenti praesupponitur resistentiae actuali, quae in agendo, patiendo interuenit;sed conseruatio rei no est aliud,
quam continuatio existentiae eius extra causas,sicut prima productio eius et incipere esse extra causas:ergo conseruario forinman & consequenter actio ipse,per quam conseruatur, praesup
ponitu actioni,per quam agit,4 resistentiae,per qua resistit agenti. Vnde sequitur,ralem actionem conseruatiuam non esse resistentia activa,neque formalem eiusdem rei, quae conseruatur, sed conditionem necessariam ei praesuppositam, quia sicut non potest agere res,nisi actu existat , ita non potest resistere: actio vero,atque resistentia quid aliud eonsequens, atque natura posterius esse debet,nepe actio eiusdem rei,vel repugnatia formalis, per qua sol maliter resistit contrario negari tamen non potest,conditionem hanc' supposita iuuare ad resistendum, quia quo a fortiori causa conseruatur forma, dissi ei lius expellitur a subiecto,& si a multis,atque diuersis,longe dissici liustergo magis resistit actioni agentis eontrari contendentis eam expellere.Gratia exempli,Calor productus in aqua, quo a pluribus agentibus conseruatur, magis resistit resistentia sor-
mali activitati eiusdem aquae,per quam intendit, atque conatur cum expelleie,ut se reducat ad naturalem frigiditatem. Sed quod intendimus est, has actiones conseruantes non esse resistentiani
378쪽
stentiam activam , neque formalem eiusdem rei conseruatae, sed utrique praesupponi, utramque iuuare. Et ex his soluitur primum argumentu nam ad formatin eius negandum est an recedens,quod forma non resistat actioni agentis per suam informationem, sed talem resistentiam potius fieri per actionem conseruantis;quia licὸt actio conseruantis sit conditio necessatario praesuppo ita,ut forma possit resistere,quemadmodum prassupponitur necestario actualis existentia eiusdem formae, ma tamen ipsa conseruata in esse, per suam informationem incompostibilem cum Arma contrari j, absque aliqua actione impedit actionem contrarii modo iam explicato uc aute eam impedirαcit resistere rinaliter.Vel secundo responderi potest concedendo:quod acta conscruantis formam sit quaedam resistentia activa,non quidem procedes a forma passi, cire quod operatur contrarium sed ab eodem conseruante eamdem formam,praeter quam resistentiam forma ipsa per suam informationem, ideo in genere causae formalis propriam habet , atque distinctam,quae vocatur formalis, immo & propriam acti-uam peractionem a se procedentem. Itaque licet resistentia actina. quasi remota conseruantis, coniungatur semper eum formati,tamquam ei neccisario praesupposita, hoc non tollit distinctionem utriusqu quia una est actio, cilia insorinatio Pro solutione confirmationis notandum est,quod sicut sor asma substantialis, non est per se immediate activa, sed per suam virtutem accidentalem superaddicam, ita non est per se immo diate resistiua, non solum resistentia activaci quia cum hala sit realiter ipsa actio, si forma non est activa per se immediate
nec erit resistiua vi resisteria, sed nec resistentia formali qui non impedit per se immediate actionem agentis, sed per suam
virtutem accidentalem contrariam virtuti agentis, per quam
agit. Exempli gratia A qua immediate per suam substantiam ficut non agit ita ne resistit resistentia activa, sed periri ditate et humiditatem utrumque praviat,4 eodem modo non resistit actioni agentis contrari resistentia formali, nisi per easdem virtutes,quia si illas non haberet, nec esset sormaliter contraria igni,nec resisteret actioni eius resisteria formali, sed in eodem momento posset ignis suum alorem ei imprimere supposito ergo,quod per suam virtutem resistit resistentia i mali,quaerebat argumentia,an resistat agenti antequa asta vel lum iam agit.Cui respodent iuniores quida no resistet prinqua operetur ied dum a operari; S licet tunc a non sit sermulacim dum illu gradum iam expulsum, sum cit in inediate extitiἱle, ut resistero dicatur per eunt;quia cum iesistentia formaliqnc si
379쪽
3 68 Lib. I. Pegeneratione incorrupi.
non sit achio aliqua,per quam producatur aliquis effectus, non necessario postulat actualem existentiana rormae resistentis. Hec tamen sententia falsa est quia licet resistere formaliter non sit agere,est tamen impedire introductionem alterius formae;sed dum agens agit, verum est, aliquam partem gradualis strinae esse introductam in aliam expulsam pergo crum est, formam secundum hane partem non informare,non impedire,& consequenter, non resistere. . t ergo explicemus veram solutionem argumenti,asurotandum est,quod nunc praχipue loquimur de resistentia,tam activa, quam formali in ordine ad actionem, lassionem Physicam,& realom,quae non reperitur, nisi inter proprie contraria, de quibus certum est,successive, mon in instanti se expellere ab eodem subiecto. Vnde sequitur, unam formam contrariam resistere alteri resistentia formali non esse aliud,quam impedire actionem agentis contrari j, ita ut vel non agat,vel no simul, quidquid potest, sed successive,& cum mora temporis, ut frigiditatem aquae resistere actioni ignis est per suam informationem impedire,nec introducatur calor, vel ne simul secundum totam intensionem, sed successive, Meum mora temporis, quiramen in momento,dc sine ulla mora intrφduceretur, nisi contraria frigiditas adesset. Quo supposito, respondeo ad formam argum.dum dicitur,vel resiitere frigiditate antequa ignis agat, vel dum Lagit dico non resistere, dum iam agit, nec prius tepore, quam agat, sed in instanti, in quo agere incipit, quod est
vltimum non esse actionis successivae, per quam agit Primam Parium protiat argum.quo refutauimus alium modum dicendi, quia illa pars gradualis codem tempore, quo ages Operatur expulsa, no potest resistere,cum eode tempore iam non sit,ia tunc per illam tantu posset res silere passum.Secundam vero partem, quod non resistat prius erupore,qua operetur,sic probo. Prius tempore qua agens Operetur,non aggreditur passum,neq; illud oppugnat,vel impetitur, immo nec omnino attingit;sed quod nn oppugnatur,nec aggres itur a suo contrario, nec attingitur,no dicitur ei resistere:ergo nihil resistit prius tempore,quam in ipsum operetur agens .Restat igitur,ut dragens approximatum passo incipit in illud agere,tuc primo passum dicatur actu resistere. Probatur hac ratione,si frigiditas gratia exempli Ino informaret aquam in eo instanti, in quo primo veru est,igne esse illi approximatu, introduceret ide ignis simul tota latitudinem caloris in ea .hac sola de causa, non simul, aut in instanti eana
inrto duci , sed succeisue,&cum mora teporis ac per partes proportionalca ergo in eo intrati impedit frigidit ster sua iose
380쪽
mationem introductionem formae contrariae, sed hoc est resistere formaliter:ergo in eo instanti, in quo agens incipit agerc, restitit illi contrarium resistentia formali.Secundo,bene sequitur,passum restitit agenti resistentia formati,ut superius probisuimus, sed non resiliit actu, dum agit,nec prius tempore, quam agat: ergo dum incipit agere Euidens est consequentia, quia non datur aliud instans, vel tempus, in quo resistat actu praeter tria haec; sed probatur minotinam dum agens actu agit, non estiam pars illa formae,per quam posset passum resistere,sed expulsa est ergo non resistit actu per illam. Quod vero non resistat prius tempore,quam agens agat,probatur,quia resistere formaliter non est aliud,quam formam per suam informationcm in pedire,ne agens introducat formam contrariam in eodem subiecto,vel non tanta velocitate,aut intensiones; sed nihil horum impedit forma prius tempore, quam operetur agens circa subiecium,quod informat:ergo non est verum,tunc resistere Probatur minor, quia etiam ii tempore illo non informaret subieetum,non introduceret agens in ipsum propriam formam:ergo non est verum, quod tempore illo impediat introductionem eius,& ex consequenti, quod actu resistat. Quod etiam probari posset ab inconuenienti: nam si prius tempore actu resisteret, dum nullum est ei approximatu agens, sequeretur, quod etiamsi nullum haberet contrarium existens in rerum natura,dicer tur semper ei actu refistere. Probatur consequentia, quia dum agens non est ei approximatum,non magis illud respicit,quam si in natura rerum non existeret: si ergo illi diceretur actu resistere, aetii etiam resisteret agenti contrario non existenti,
quod est absurdum. Et si aliquis dicat,eisdem rationibus probari,quod nee in instanti, in quo agens incipit agere,dicatur passum ei resistere, sistentia formali quia non resistit passum actu itur contrario actu agenti in ipsum iud in illo instanti non est verum, quod
agens actu operetur Pergo nec verum erit, quod passum ei actu resistat.Probatur minor,quia unum contrarium non agit in alterum: tu aerione successiva;sed actio successiva non est in instanti,sed in tempore: ergo nec verum est, quod in eo instanti actu operetur agens, seclin tempore statim sequenti desideo tune dicetur uallum ei resistere,& non prius. Respondeo, quod licet aliqui teneant in eo instanti actu operari agens actione instantanea , perquam producit primum indivisibile termini;
hoc tamen non cit certum , nec adeo consentaneum principiis
Arist qui in lib. Physic expresse negat, motum habere primumndiuisibile, sed solii terminali ait diuisibili quodam extrin-AA