장음표시 사용
411쪽
oo Lib. I. me generatione incorrupi.
ad produeendum suum effectum ad maiorem distantiam, de maiori velocitate , atque etiam ad producendum secundum maiorem intensionem, quam produceret sine illis, sed nullo modo ad producendum flectum intensiorem se.Ε hoe ultimum probatum est iam in confirmationem communis sententiae.Sed probo alia hoc argumento;maior magnitudo,seu maior densitas agentis , aut maior multitudo materiae, licet non sint rationes formales agendi, sunt tamen eonditiis s.&Hispositiones ad agendum, per quas eadem virtus agendi melius
disponitur in ordine ad actionem in effectum producendum, quia virtus unita per densitatem sortior est seipsa dispersa veriunt Lin pluribus partibus existens, vel in maiori magnitudine corporis seruata eadem intensione,atque eadem densitate fortior fit ergo maior est ei tribuenda sphera activitatis, per quam possit extetice suum effectum,& intra eamdem spheram intensior effectus,quam tribueretur,si his conditionibus careret et haberet oppositas. Probatur secundo euidenti experientia, quia aequalis intensio taloris in serro, aut torpore alio densiori citius, atque intensius calefacit manum,quam in aere,vel eo ore alio minus' denso,& aqua itius,atque intensius humectat manum, quam aer,quamuis intensiorem habeat iste humiditate. Ignis etiam magnus ad maiorem distantiam calefacit, quam paruus,&4ntra spheram minoris intentiorem calorem producit,quam minor ipse Et ladem videmus duo luminosa aequalis intensionis maiorem partem medi illuminares, quὶm illuminaret quodlibet per se,& in eadem parte medii ab utroque illuminata intensius lumen produci,qua si ab uno solo illuminaretur.Quod ex duobus probatur euidenter: ex primo quidem, quia experi- adur in eadem parte medii ab utroque illuminata scripturari,
aliquam legi posse, quae non posset legi si ab uno tantum illuminaretur.Ex se do vero,quia si corpus opacum ponatur medium mer utrumque luminosum,duplex efficietur umbra,vna versus unum,dc altera versus alterum. Ex quo emcaciter eoui-gitur,quod praeter lumen a quolibet productum in parte proximiori,aliquid etiam luminis producitur ab altero in emem; quod sic probo.Umbra causatur ex impedimet corporis opaci, ratione cuius minus lumen producitur in parte impedita, qua ru alijs non impeditis: sea pars illa aeris, in qualesvmbra, Rest impedita ab essedis proximioris luminoli, ut per se est manifestum Dergo impeditur ab effectu alterius: sed non impeditur totaliter,alioqui nulla causaretur umbra, sed causa tu quia ex parte sola impedit ergo habet ex parte effectum, quoa
412쪽
quod est aliquid luminis producere, praeter illud, quod producit luminosum magis proximum. Et ex hoe euidenter sequitur intensius lumen produci ab utroque agente cirea eamdem pamtem medii,quam produceretur a quolibet per se,propter maiorem magnitudinem maioremque multitudinem partiu utriusque, sed in nullo eas horum producitur forma, vel effectus in maiori intensione ea, quam habet in causa totali, vel partiali nam eator productus ab igne maioris manutudinis non excedit intensionem, quam habet calor in qualibet eius parte, nee totum lumen productum in medio ab utroque luminoso oredit intensionem, quam habet idem lumen in singulis et se
Ex quibus colligitur agens minoris intensionis ratione maioris densitatis , vel magnitudinis producere posse intensiorem effectum, quam aliud,maioris quidem intensionis, sed minoris densitatis et magnitudinis umquam tamen posse producere emestum intensiorem se. His suppositis restat respondere argumentis primae opinio innis: Et ad primum eorum concedendum est primum enthymema,quod virtus in densior' corpore existens magis est unita, &ideo fortior seipsa dispersa,hoe est fortior,quam si esset in eorpore minus denso,&ifleo intensiorem effectiam posse eroducere , quam posset eum minori densitate, quia rationedensitatis melius est disposita ad agendum,quam esset sine illa:sed nega da est alia consequentia,quod possit producere effectum intensiorem se,quia talem intensionem maiorem nullo modo eontiisnet forma, quae est ratio agendi, nec secundum se, cum tantum sit intensa ut quatuor,nec ratione densitatis,quae nullam potest virtutem agendi ei conserre .sed melius tantum disponere su tectum, ut eitius, vel ad maiorem distantiam, vel eum maiori intensione non exeedente propriam producat proprium
In secundo argumento asserebantur plures experientiae adprobandum agentia ratione densitatis, vel magnitudivis, aut multitudinis partium posse producere flectum maioris inistensionis, aut perfectionis ea, quam habet serma, per quam Operantur 3 Sc omnes experientiae praeter primam pertinent ad causas aequi uocas de quibus non proredit quaestio, ut in prineipio adnotauimus nihilominus uno verbo eis respondebitur statim. Ad primam igitur de productione ignis initiipa a ferro candenti,duobus modis respondeo , primo cone indendo, quod in ferro illo non sit forma ignis neque summus calor, sua infra octauum gradum , concedendo eriam, quod in
413쪽
ox Lib. L De generatione e corrupi.
stapa producat ignem , sed negando quod producat calorem veocto, se producit minus intentum,quam in se habet,& ille sus M ad introdueendam formam ignis in tali materia habente te a dii psitiqnc sicctatis, raritatis,4 leuitatis requisitas; qui is quia caret ieirum , n sufficit in eo calor maioris in sen gis, quem abut ad intcoductionem eiusdem formet ignis, sed cum propria cooseruatur. Quod exemplo aeris probari potest, qui in media regione infrigidat nubes, Quibus propterea frigidiqr est,ncor nicn conuertitur ' mu disci conuertun- tur 3 ubes quia deficiunx et caeterae dispontiones aquae connat aales,qua nubes habent, ut densitas, grauitas, caliae huiusmO di. Itaque nee neecllarius ei summus calor ad introductionem sorma ignis in materia sic disposita, immo nec tam intensius; quam ille qui ei in serro, sed nee iste sufficit,ut in serro intro. ducatur forma igitis unde non sequitur, serrum candens pro ci dignum in lupa, ergo intensiorem calorem eo, quem in se habet. Secundo respondeo, quod in ferro est forma ignis se
dum. proba, item sphtePtiam multorum, quam tenent Sca-lige ex c-iones C. contra Cardanum numer. I. Alexander
ρph mistus opusta mixtione,quod colligi uit ex fulgore eius, quia,ut asseruit Plato in Thimeo,nihil potest fulgere, ne igne. Rec ditheile est id intelligere, Quia cum sit adeo vehemens e lor terri, facile creditu eli, quo Laerem in poris existentem, M adde dispositum pro sorma ignis in ignem conuertat ab hoc igiti ur igne inpuris seri e istento producitur ignius aliet initupa,& non auol calore serri. Ad alias vero experientias de causis equi eis uno verbo resis pondeo, admittendo illas, sed negando quod in aliqua earun, producatur effectus maioris persectionis, quam causa, immo cum aequivoca sit haec, wideo alterius spe et ei,& ordinis, quam estedius a se productus, impossibile est hunc attingere per se perfectionem causae, sed semper manet inferior in itat censen dum est de et fectu causae vi uocae,qui numquam poterit inte Gionem sorimae agentis superare,quantumcumque cristat rati ne densitatis , aut cuiusuis maioris magnitudinis agentis, a Miultitudinis partium.
a ait et lim , aut similem in perstitione, vel orais intensionis
414쪽
VT intelligatur quaestio, notare oportet, non procedere deis Ieffectu simili, vel quali secundum perfectionem essentialem,nam curtum est, quodlibet agens uni vocum producere per generationem substantialem flectum sibi aequalem in persectione ellentiali, ut homo hominem,& leo leonem essed solum procedit de flectu simili, vel aequali in modo , ac perfectione accidentali, hoc est in gradu intensionis;& ideo,nec procedit de agente aequi uoco, quod eum habeat formam specie diuelsam, no potest assimilare sibi passum similitudine formali;nee etiam in formali intensione,ut per se patet: sed de solo agente uni uoco producente formam eiusdem speciei, Meodem modo ea pacem intensionis,ac est capax forma,per quam ipsum mei operatur. Quaerimus ergo an calidum ut quatuor possit producere in pallo, ut in ligno,aut serio calorem eiusdem intensionis cita vetotam virtutem intensionis, quam habet, possit refundere in
pallum;& facere illud aeque calidum,in omnino sibi simile, vel lolum possit producere inferiores gradus caloris. Et prima opinio alserit posse calidum intensionis, ut qua.
tuo producere quatuor alios gradus caloris in pallo ac etiam luminosum posse producere lumen eiusdem intensionis, quam habet in se. Ita aut hores illi,quos quaestione praecedente citauimus pro sententia quae asserit simile posse agere in omnino simile intendendo qualitatem eius; nam consequenter dicere tenentur posse producere totam intensionem , quam in se habet in uia si calidum ut quatuor potest intendere calorem ut quatuor existentem in ligno , vel aere, demus illum tuendere
usque ad quintum gradum ex quo sequitur , quod possit producere quinque gradus caloris in alio subiecto nullum calorem habente, ut in aqua, vel terra. Probatur autem haec sententia, Aratione in experientia. Ratione quidem, quia calor existens
in aliquo subiecto secundum omnes gradus intensionis, quos in se habet, est qualitas activa ergo secundum omnes gradus est productiva alterius sibi similis ; quare in subiecto capaci poterit producere omnes gradus intensionis , quos in se habet. quod est posse producere aliud sibi omnino simile. Probatur etiam experientia: nam euidens est unum ignem posse prodit cere alterum: ergo potest producere calorem ut octo. Probatur consequentia, quia calor ut octo est dispositio ad forma ignis; qirare non potest negari,quod possit agens produceres tectum
tantae intensionis, quantam habet forma, per quam agit Immo nec negari potest,quod acri producat, ita non producit ut ignis line calore ut octo. Et ex hac experientia deduci potest
hoc argumentum. Si calidum ut octo , quala est ignis, non
415쪽
posset producere calorem ut octo,sed minorem aequitur uum gradum caloris non esse qualitatem activam;quod est falsum cum omnes gradus sint eiusdem rationis sed probat consequentia, quia numquam potest illum gradum imprimere subiectori ergo nec per illum potest agere, quod est non esse
Secunda opinio est quorumdam reeentiorum asserentium, quod licet non pissit corpus habens formam tantae intensionis, producere aliam eiusdem intensionis in alio eorpore, nisi fortε eum eo esset penetratum et in superficie tamen eius, per quam cum eo se penetrat superficies propria , produeere potest totam intensionem, quam in se habet quod hoc exemplo potest declarari. Demiis calidum ut quatuor approximatum ligno, vel alteri corpori non habenti calorem, tune asserunt, ratione dimstantiae inter agens, partes profunditatis passi non posse in eas producere totam intensionem, quam habet, sed minorem; sed in superficie eius, per quam se tangunt posse producere indivisibile intensionis ut quatuoriquod probant hoc argumento. Si calidum ut quatuor se penetraret eum passes, nihil obstaret, quin pollet producere in eo calorem eiusdem intensionis, quia sola distantia impedit modo productionem totius intentionis ἔsed per vltimam superficiem se penetrat cum ultima superficie Pasu:ergo poterit circa illam producere indivisibile intensionis ut quarum. Probatur minor, quod se penetret, quia duo cor pora se penetrare, non est aliud, quam utrumque correspondere eidem spatiori sed durae illae superficies agentis,& passi cor rei pondent eidem superficiei indivisibili spatii, ut per se est manifest- Et probatur in baculo existenti in aqua, Maere,cuius superiale correspondent ultimae superficies aeris, aquae:em
se penetrant.1 Nostra sententia quatuor asserit, primum est,corpus magnitud in is,ae densitatis, oportio natae suae naturae,& siue intensi inni posse producere enctum sibi omnino similem,hoc eli, et ius. dem intensionis eire passum eiusdem magnitudinis, ac densitatis i sit tum eo penetratumquod lieet non possit naturaliter contingere, quia penetratio corporum non est possibilis naturaliter;s tamen per diuinam potentiam se penetraret,produce - talem effectum. Probatur incaeiter hoc argumento Virtus agentisaeeundum totam intensionem, quam Fabet est activaa&itoduetiva alterius sibi similis,in per penetrationem agen iis, lassi, perfectissime approximata, ita ut nul l a sit distanistia inter agens,& passum neque aliquid aliud,per Quod aliquomodo impediri, vel retardari possit a misecta productione sui
416쪽
estectus ex alia parte agit naturaliter,& in quantum potest: ergo producit estectum sibi omnino aequalem in gradu intensionis. Probatur consequentia,quia agens naturala nullo modo
impeditum perfecte operatur, rideo perfecte assimilat sibi passum sed perfecta animi latio in his formisaicit similitudinem non solum in natura specifica, sed etiam in eodem gradu intensionis ergo producit effectum sibi omnino similem in gradu intensionis, vel totam intensionem, quam habet, imprimit passo.
secundo asterit,agens eiusdem virtutis, eodem modo proportionatum pata secundum densitatem, magnitudinem non penetratum cum eo,sed ei contiguum,non poste producere effectum ire ipsum aequalis intensionis, sed minoris tantum. Quod hac ratione probatur,approximatio agentis ad passum eli conditio necessario requisita ad agendum,&ideo proin pter maiorem, vel minorem distantiam diuersarum partium eiusdem passi respectu agentis asserunt omnes uniformiter dinformiter circa illas agere, hoc est, simul imprimendo eamdem formam omnibus, perfectius tamen, vel intensius proximioribus: sed agens, iasium non sunt perfecte approximata, etiam si sirit eontigua, nisi se penetrent: ergo non poterit agens perfecte agere in passum,nec perfecte illud sibi assimilare,nisi fie
rit cum eo perietratum, ex consequenti nec producere in eo totam intensionem,quam habet. Probatur minoriqui ea, quae
non sunt simul,aliquo modo distant:ergo non sunt persecte approximata; sed ea, quae non se penetrant, non sunt simul, licet sint eontis vergo non sunt persectet approximata. Probatur iterum minor, o uia se penetrare duo corpora idem est, ae esse simul loco, vel patio, ita ut eisdem partibus spatij eorrespondeant partes utriusque corporis;quod patet non habere eorpora contigua, sed diuersis spatiis correspondere, Mideo aliquomodo distare inter se saltem negative, licet nullum sit corpus medium inter utrumque & propterea non esse perfecte approximata,vt requiritur ad persecte agendum,& patiendum. Tertium, quod asserimus contra secundam opinionem est, agens non poste producere in sola ultima superncie passi, per quam tangitur ab eo totam intensionem , quam habet, immo nec madorem,quam in partibus profunditatis. Probatur primo ex parte subieeti,nempe eiusdem superficiei,in qua tecipi debet talis effectus, quia non potest effectum maioris intensionis recipere,quam partes profunditatis, quas terminat, nisi in quantum est terminus earum: ergo praecise liquantum indivisibi-
h. sed indi uisibila non potes cile per se alterabile, quia ciui
417쪽
op Lib. I. Pe generatione incorrupi.
cumque Qtus alterationis est accidens corporeum diuisibile postulans subiectum , ut probauimus 6. lib. Physicor ergo repugnat dati motum alterationis in sola indivisibili superficie terminante corpus,& consequenter repugnabit aliquam intemsionem caloria recipere praeter illam, quam recipiunt partes profunditatis terminatae. Probatur vltima consequontia, quia non potest talem calorem recipere, nisi per motum, quiadu ecisiue ilium recipit. Secundo, quia vel indivisibilia continuatina, aerminatiua qualitatum lunt modi, vel res Si dicas en modos , euidenteriequitur nec de potentia Dei absoluta, oue separari ab ipsa qualitate, quam continuant, vel terminant & etiam si velis eis res, naturaliter rcpugnat separari a continuo, ut faten lux omnes Nemo enim umquam dixit, quod punctum pollici palari naturaliter a linea vel iuperficies a corpore neque ullo modo existere per se separatum in rerum natura, quia etiam si sit res, imperfectili inritamen,& naturaliter dependensa reipsa, quam continuat, vel terminat tamquam aliquid eius, propter quam, non propter se sit a natura sed ii superficies vItima passi intensiorem recipit calorem, quam partes profunditatis corporis, qua terminat, equitur euidenter dari indiuitibile qualitatis realiter separatum aqualitate ergo impossibile ceniundum est. Probatur minor, quia in partibus solum recipitur calor,ut tria exempli grati ia in superncie vero recipitur indidi sibile caloris intensium, ut quatuor quod euidens est nullas
partes intensionis terminare, cum non possit terminares, nisi calorem intensum, ut quatuor, talis non detur, ut supponimus,nec proinde potest eis adhaerere, quia indivisibile non adhaeret partibus nisi eas terminet,vel continuet ergo est separatum ab eis realiter,in per se separatum ab omni alia re est in
9 Probatur tandem, quia vel illa maior intensio caloris,quam recipit sola superficies terminans, producitur per morum, vel per mutationem instantaneam utrumque est impossibileaergo repugnat superficiem recipere effectum maioris intensionis, quam partes. Probatur minor, quod non per mutationem, quia euidens est; recentiores, qui sequuntur illam sentetitiam,id concedunt, intensionem illam successive produci; cum habeat contrarium in subiecto ergo non per mutationem, sed per motum producitur. Quod vero hoc sit impossibile proba- tur, nam vel motus iste est idem numelo cum motu totius corporis: hoc non, cum sit in subiecto realiter distincto, chabeat terminum realiter diltinctum. Nec etiam potest distingui nu
418쪽
gui numero, cum nec subiecta sintdastincta numero mam indivisibilia quantitatis,vel lubitantiae non dit tinguuntur numero abripla quantitate; substantia,ut per se est mana itum rergo repugnat produci permutationem , vel motum. Et si dicas produci per motum distinctum numero a motu partium , non quidem numero totali, complet , sed partiali. Hoc probatur falsum , quia terminus productus per talem motum non
est pars termini motus earumdcm partium,cum nec componas eum illis eamdem numero qualitatem , nec ullo modo eis adhaereat, ut probaui, quia nec eas continuat, nec terminat: ergo nec motus per quem producitur talis maior intensio po
tet compωnere num motum numero cum motu partium;
cum nullo modo ad eum pertineat, sed numero debet distingui ab eo,& ita necuis est concedere , quod idem corpus mouctursimul duobus motibus calefactionis solo numero distinctis, quod patet eis falsum Et probari etiam posset talis distinctio numerica motuum ex eo, quod motus partium est diuisibilis secundum extensionem,motus vero superficiei indivisibilis hoc modo:ergo repusnat esse eumdem numero motum. Probatur Consequentia,qui repugnat eam de entitatem esse diuisibilem,
Dindiuisibilem eodem modo diuisibilitatis: impossibilis est ergo productio talis intensionis maioris in sola hi erficie. Et si pro eadem sententia dicatur , dari quaedam accidentia, s 8 qua solum inhaerent in supelficie corporis,& non in prosunditate, ut figura color, quem ideo definit Aristoteles in lib. de
sensu,&iensli,dicens: C olor est extremum perjicui in corpore rerminato Atque etiam de lumine , quod videt ut inhaerere in sola superficie parietis,in ideo non esse reputandum impossibile, quod maior illa intensio caloris recipiatur in sola superficie passi. Respondeo, nullum ex his exemplis vim habere ad id probandum, nam de figura, & colore manifestum est esse accidentia corporis,ut corpus est, ideo secundum itinam dimentsionem longitudinis, latitudinis, profunditatis ei inhaerere, quamuis solum appareant in superncic. Et ideo Aristoteles videtur colorem definisse sub ratione visbilis in non sub ratione secundae qualitatis ex mixtione primarum procedentis. Et de lumine probabile est in solo eo ore diaphano inhaerere tamquam in Hibiecto; opacum vero solum extrinsice illuminare. Probabile est etiam oppositum quod in corpore opaco recipiatur,& non in sola superficie eius,de quibus suis propriis locis disputabimus. De qualitatibus vero activis, palliuis, praesertim de primis quae sunt materia praesentis disputationis euidens est,quod in profunditate corporis per se inii excant.
419쪽
& non in sola superficie terminante quare dispar est ratio de caeteris,& ideo nihil ex eis probatur aduersus traditam doctrinam de qualitate tangibili non imprimenda in sola superficiei
quia specialem continet repugnantiam iam a nobis Iobatam, 'uae non est in caeteris, etiam si sorte aliqua earum in sola superficie inhaereat. Vltimum, quod asserit nostra sententia est, agens ratione maioris magnitudinis,aut densitatis posse aliquando producere effectum eiusdem intensionis, rideo ex hac parte omnino similem. Ad hoc probandum praesuppono ea, quae in praecedenti quaestione dicta sunt, videlicet, quod quamuis densias corporis, vel magnitudo eius non sit ei ratio agendi, rideo non possint haee iuuate ipsum ad producendum effectum maioris intensionis ea, quam habet in se , posse tamen iuuare ad producendum maiorem intensionem effectus ea, quam prod ceret sine illis Gratia exempli,si eator ut quinque in aere exsestens potest producere calorem ut tria in manu i idemmet ea-Ior ut quinque in aqua existens poterit producere calorem ut quatuor in eadem manu, existens in ferro intensiorem Ex quo ita arguo screscente densitate, Maliis dispositionibus eo mirantibus potentior est virtus agentis ad producendum intensiorem effectum ergo per aliquam densitatem, magnitudinem recompensatur aliqua ex parte desectus approximationis, quem habet agens contiguum passe respectu approximationis perfecta:, quam haberet idem agens penetratum cum eodem pallo tergo crescente magis eadem magnitudine,ac densitate intensior enectit producetur plus recompensabitur ex eodem defectu approximationis. Vnde sequitur tantum posse illas crescere, ut totaliter recompensetur idem desectus approximationis, & agens eontiguum pata producat effectum aequalis intensionis, ac si esset perfecte approximatum per penetrationem, quod est totam intensionem in se habet. pollie producere non minus, quam si foret penetratum. Hula tamen argumento respondere imprimis conantur oppositum opinantes utentes communi illa distinctione proportionis Geometricae,acarithmetieae Asserentesque non crescere in . tensonem effectus in casu secundum proportionem Arithmeticam, sed secundum Geometricam crescente magnitudine, &densitate agentis,4 ideo numquam posse eo peruenire agens, ut posse producere totam intensionem,quam habet, sed min rem semper,quantumcumque densitas, & magnitudo crescant. Haec tamen distinctio proportionum, licet in aliis. casibus lo-
eum habere possit, quod modo nec definio, nec disputon in
420쪽
praesenti tamen locum non habet, quod sic probo Agens imperfecte approximarum non potest producere, nisi tantam intensionem enectus, I perfectius approximetur, produceret maiorem, ac tandem omnino perfecte per penetrationem producet aequalem pergo crescit intensio e tectus crescente approximatione secundum eamdem proportionem usque ad aram litatem intensionisued per densitatem,& magnitudinem agemtis suppletur defectus approximationis pergo sic possunt crescere, ut omnino suppleatur rac consequenter, ut aequalis intensio estectus producatur sine illa , ac produceretur eum illa. Quod alio simili argumento probo,nam ratione maioris de sitatis,4 magnitudinis potest agens ad maiorem distantiam producere eamdem intensionem effectus , quam produceret
sine illis in passo sibi contiguo ii his erescentibus potest ad
multo maiorem: tunc sic arguo, agens naturale fortius agit in proximum,quam in remotum intra spheram suae activitatis,demus ergo tale agens ita magnum e densum, calidumque ut quatuor,poile producere ad tantam distantiam tres gradus caloris eum dimidio,& tunc euidens est, intensiorem producere in partibus, quo sibi proximiores sunt, ac tandem se quitur producere totam intensionem quam habet in partibus passi sibi contiguis. Sed contra hoc ita arguunt, si ratione densitatis, inagnitudinis potest agens producere totam intensionem est in quam in se habet, sequitur, non esse uniuersaliter verum illud idem principium mox a nobis assumptum, nempe, agens naturale prius in fortius agit in proximum , quam in remotum intra spheram suae activitatis, quod est uniformiter difformiter agere. Probatur consequentia, quia si in passum sibi contiguum potest producere totam intensionem effectus,quam in sena es ergo si verum est idem principium , prius eam producet in medietate eiusdem passi sibi proximiorem , in qua non poterit deinceps aliquid producere sed solum in medietatem
sequentem Toto igitur tempore, quo in eam operatur, nihil operabitur in partem proximiorem contentam intra spheram propria activitatis,4 propterea non erit verum, quod fortius agat in partem proximam , quam in remotam suae spherae, immo arret in remotam , nihil agendo in proximam. Hoc tamen argumentum parula inicultatis habet, si modus agedi in eodem casu recte intelligatur;nam toto tempore quo agens producit in medietatem passi sibi contiguam totam intensionem, quam habet & minorom in medietatem remotiorem,Vtraque habet rationem passi, ut per se cit manifestum,& ideo verum sempcr