장음표시 사용
621쪽
si Lib. I Degenerationeis corrupti
sui conseruationem corrumpentur ergo, mintroducetur a materia eorum forma mixti, cuius dispositio conueniens sunt quatuor ipsae qualitates sic attemperatae; cum qualitates illae attemperatae habeant latitudinem intensionis, secundum eam habet latitudinem tale temperamentum nam attemperari possunt, ita ut calor uno gradu aur diro idio, aut minori parte intensiorias excedat frigiditatem, vel ut excedat duplici gradu, vel 'no cum dimidio vel cum myiori parte. Et eodem modo
potest frigiditas excedere calorem icque de humiditate, rasiccitate; secundum hos excessus activos, passivos diuersa
sunt, peramenta, secvudum diuersa temperamenta introducitur in materia elementorum sorrna huius mixti, vel illa, quae tale, vel diuersum temperamentum postulandi,&generantur diuersa cita. Et his modis potest mixtum fieri ex elementis per veram mi Xtipsem iuxta primam opinionem in
principio cap tis adductam, quae propria est ipsius Aristot x
vera Secundum opinionem Ver Empedoclis nullo modo fieri potest vera Iruxti0, deque verum mixtus ex elementis veargumento illo ad tria impossibilia ducente probatum est,quod idio non soluit, quia conuincere arbitratur illam opinionem esse falsam. Sed respondet duplici argumento contra propriam sententiam a se proposito. Et ad primum ait concedendum esse, quod
elementa applicata admixtionem non Omni in rumpuntur, .sed per mutuam ac 'nem, reactionem remittit virtutem, vel qualitatem, aut qualitates eorum, ita ut sub ea sic remissa conseruari non possint, rideo omnia corrumpuntur,in vene- .ratur mixtum, cuius propria dispositio sunt quatuor qualitates ad talem gradum remissum attemperatae Negandum vero est solam materiam elementorum Permanere, quia etiam permaneqt qualitates, quas refractae , aut remissa , eaedem quidem secundum peciem, vel niunerum ivi in diuersas opiniones de subiecto accidentinm. Ad secundum, negandam quoque essi consequentiam docet, quod mixtum non fiat ex elementis, neque elementa ex mixto', quia materia elementorum communicatur mixto, d praeter materiam Ialitares attemperrata disponentes eam ad introductionem forma substantialis eiusdem mixti, Wratione utriusque vere in proprie dicitux
.xtum fieri ex clementis, cum elementa per propriam materiana,inc virtutes proprias permaneant in mixto, vere, iroprie etiam dicitur ex mixto fieri, dum per corruptionem con
622쪽
op. VIII. Expositio textus. II
autem mixta corpora quacum tu circa
Breuis expositio textus. BReue admodum est caput hoc, cuius intentum est probare,
quod mixta omnia contineant quatuor elementa. Diuiditur autem in duas partes. In prima probat intentum dupliei ra-.tione. In secunda vero docet inter elementa omnia solu ignem nutriri. Probat ergo in prima parte, quod in mixto sint omnia quatuor elementa secundum propria virtutes.Mina,quae fiunt in terra, constant quatuor elementisa ergo idem est de caeteris. Antecedens sic probat. Haee mixta constant terra,& aqua:em etiam aere, igne,quae sunt eis contraria.Consequentiam proin bat, quia generatio ex contrariis debet fieri AE contraria idem lubiectum relpiciunt, circa quod possunt se expestere Antecedens vero sie ostendit. Haec mixta conseruantur in terra, ad illam mouentur naturaliter,si separata sint:ergo partieipant naturam eius,quia simile a suo simili conseruatur,xad ipsum naturaliter mouetur. Terra vero sicca admodum erat ideo quasi coagulari indiget,ut figuram mixti recipere possit, ciuxta naturam ei us consistente, ac terminabilem fieri,ita ut nisi humido foueatur,conuertatur in pultierem: haec autem ab aqua debet acincipere, quae non solum humida est, sed partes terrae subintrare, quasi peruadere potest:quod non habet aer,etiamsiin summo gradusit humidus,& ideo necesse est,mixta non solum aqua,sed terra constare, igne vero, aere, quia contrarii sunt secundo
probat ex nutrmone per quam producitur pars
lis eidem substantiae viventi, cui superuenit, & producitur per conuersionem alimentici ergo aluntimim eisdem constare deis bet, ac substantia corporis viventis, ut ita verum sit, quod ex eisdem nutrimur,ex quibus geniti,ve compositi tum uulsed nutrimentum constat quatuor elementis ergo etiam mixtum, quod ex eo nutritur Minorem probat argumento a maiori in plantis nam si aliquod esset alimentum simplex, maxime ali mentum plantarum,quae magis terrestres sunt, & ideo alimento maxime ad terra simplicitatem accedente nutriti debent;sed alimentum plantarum constat quatuor elamentis: ergo quod uinque adita Minorem probat operientia agricolarum qu ,
623쪽
si, Lib. I 2 e generationeis eorrupi.
ut plantas nutriant, ac lataeant, aquam terrae permisceant, ut ex utraque permixta alimenta eis praeparent, applicent. Ita secunda parte docet ignem solum inter elementa nutriri, quod probat,quia nutrimentu sic se habet ad nutritum tanquam materia, eum in ipsum eonvertatur nutritum vero quasi forma eius est, tum ei praebeat formam 1 sed ignis inter omnia elementa est sormalis ergo maxime conuenit ei nutriri Minorem probat ex motu eiusdem ignis, per quem tendit in orbem Lunae, qui quas sorma est corporum sublunarium, cum ea terminet, atque contineat. Unde sequitur ignem ei esse similem. quia numquo ne mouetur naturaliter in suum simile tanquam in terminum sui motus LM ideo esse formalem. sie ut ille formalis est Nutritio vero, quam asserit Aristoteles conuenire
igni, non est propria, quia non te per intus sumptionem, sicut nutritio viventium, sed per iuxta positionem pabuli.
suidnam sit τι in quo eon fiat tempera
mentum mixto n. Emperamentum mixti ut a nominis Myificatione inei piamus Doeatur eongrua illa dispositio, quam forma substantialis mixti eorporis postulat, ut introducatur,4 con seruetur in materia. De qua merito dubitamus, quidnam sit vel in quo consistatu Praesupponendum est autem non consistere in proportione primarum qualitatum formaliter semptarum pro relatione. Nam temperamentum mixti significationis gruam dispositionem praecedentem in materia pro introductione, conseruatione formae substantialis eius Ied relatio nihil ad disponendam materiam eonfert,in longe minus ad conseruationem, quia nee materia praeparatur relationibus ad suscipiendam sormam meo sorma conseruatur relationibus, sed qualitatibus ergo temperamentum non in relatione, sed in qualitate una, vel multis consistere debet. Secundo, quia inmixtis dantur contraria temperamenta, per quae agere possunt,
624쪽
pati sed relatio contrario caret in activa non est: ergo in Camon consistit temperamentum is in qualitatibus utrum inque habentibus.
Quo supposito, prima opinio tenet temperamentum mixti esse nam simplicem' ualitatem distinctam a primi r quae ex
corruptione earum sequitur. Itaque sicut m mixtione corrumpuntur sormae substantiales elementorum in succedit eis, Iorma substantialis mixti, in qua virtute continentur, ita cor rumpuntur omnino qualitates elementorum , ut non perma Deant in mixto , neque eadem numero , neque specie, sed eis succedat una qualitas distincta, in qua virtute contineantur.Ita Avicena . Sunicientiae cap. io Alberius Magnus L. Physic. tractri. cap. . Scotus m 1. dillinc'. I s. qvicit.unica Diuus Thornas in his Commentariis lech α .ad nnem .Probatur primo ex
dispositione corporis viventis iam effectus adeo diuersi, qui fiunt ab anima, caloreque naturali tanquam instrumento eius, non possunt fieri per lotam proportione primam qualitatum, etiam si diuersa haec sit in partibus et herogeneis viventis:ergo neceste est ponere diuersas qualitates in diuersis partibus pro diuersis effectibus praestandis. Probatur minor, quia etiam si eadem ellet, vel diuersa proportio primarum qualitatum inie tde,aut brachio , quae est in stomacho, non fieret in eis chylus
pro sanguinis productione: ergo ponenda ei peculiaris qualitas distincta a primis, immo distincta in singulis membris eorporis viventis, ut produci in eis possint effectus adeo diuersi. Secundo, quia si temperamentum mixti constiteret in proportione primarum qualitatum , in indivisibili consisteret, cum proportio conuitat in indivisibili,sicut aequalitasved tempera. mentum non potest consistere in indivisibili ergo neque in roproportione primarum qualitatum , sed in qualitate ab eis distincta habente latitudinem. Probatur minor, quia si temperamentum consisteret in indivisibili,quaelibet mutatio alicuiuspi ima qualitatis secundum intensionem, etiam minimam dis solueret temperamentum naturale mixti:& cum sanum sit corispus, dum habet temperamentum sibi naturaliter debitum, sequitur sanitatem quoque consistere in indivisibili 4 ideo sta tim,ac tantisper calor intenditur, vel quaelibet alia qualitas sanitatem amittere, morbumque incurrere, quod est contrarium communi consensui Medicorum omnium, atque euidenti experientiae;nam experimur laepe hominem per excessum motus, vel alia de causa nimis incalescere,, tamen nec debitum tem Peramentum amittere, nec praehabitam sanitatem. .ecuda opinio no tollit quatuo qualitates primas a mixtis, ἔ
625쪽
61 Lib. II. Degeneratione se corrupi.
sed addit praeter illas alteram , ita ut illae quasi fundamentum
eius sint,temperamentum vero non consistat formaliter in pro portione illarum, sed in quinta illa qualitate. Pro hac nullum auctorem inuenio, sed solum rationem hanc non contemnendam si remperamentum mixti consisteret in sola proportione primaru oualitatum,sequeretur passim interire quodlibet mixtum,quod est absurdum.Probatur consequentia,quia proportio primam qualitatum debilis est, parum firma,racileque mut
liu a musis extrinseeis,usque adeo,ut propter nimiam intensi nem caloris, facile extinguatur frigus, i contra propter intensionem frigoris extinguatur calor, sed una qualitate extincta, extinguitur omnino temperamentum in proportione omnium eonustens, consequenter extinguetur mixtum, non a lans consistere sine temperamento,quo medio conseruatur ma in materia quare necesse est ponere quintam qualitatem sua virtute continentem omnes quatuor, in qua consistat temperamentum in per quam possint desectus omnes primatum reparati,4 qu.elibet earum si nimis remittatur intendi, wco roborari i& ita diu conseruetur temperamentum in eisdem primis qualitatibus fundatum,& ex consequenti mixtum tilla, Tertia opinio est quasi media inter has duas extremas, nam ex una parte tollita mixto quatuor prima qualitates elemen torum. Ex altera vero ponit duas alias, unam mediam interlorem,& frigus;& alteram inter siccitatem,& humiditatem. Ita Saxonia quaest. s. huius libri Fundamentum huius sententim
est quia per has qualitates medias immodius possunt fieri es sectus omnium primarum qualitatum, quam per ipsas prima
quae ratione contrarietatis sermalis, quam habent, possunt ab aliis agentibus intendi,& remitti,& ideo intensiores,vel remis' sores iactus praestare,quam naturae corporis mixti conueniat Vltima opinio tenet temperamentu mixti consistere in proportione primarum qualitatu,nec praeter eas fiam qualitatem ponenda,quae sit temperamentum. Ita Marsil.q.xx huius libria Fernelius lib.2.Philose. 3.Tolet.q. I 8.huius libri, Conimb.c.8. huius lib.q. I art. L.& est comunis inter recentiores,& tanquan probabilior tenenda. Et in primis videtur expressa D. Thom. ., part quaest. γέ arti c. 4. ad 4 ubi nullam aliam qualitatem praeter primas attemperata ponit, quas dicit esse tufficientem diser 3 positionem pro sorma mixti. Sed probatur ratione Primo aduersus primam sente retiam,quia temperamentum non est aliud,
quam debita dispositio, per quam conseruatur forma in materia, sed debita hare dispositio conseruans non potest esse aliud praeter prima qualitates attempeiatas ad certum gradum:em
626쪽
i, hac proportione, seu temperie primarum qualitatum,& non in alia qualitate superaddita conlisti temperamentum. Probatur minor, quia per eamdem dispositioncm conseruatur forma in materia per quam introducitur in ea, quia introductio ordinatur ad conseruationem ; sed primae qualitates, ita proportionatae sunt conueniens, naturalis dii politio pro forma mixti introducenda,atque etiam sufficiens, ita ut non sit necessaria alia qualitas disponens braeter illas, quod etiam fatentur aduersari j,cum nemo sit, qui aliam qualitatem praeter quatuor primas ponat ad introductionern forma mixti necessariam ergo nec alia debet poni pro eadem conseruanda,& ideo nec pro temperamento mixti. Secundo, quia Medici omnes , immo, omnes Philosophi asserunt viventia omnia corporea ex propria natura afferre siccum internam causam morborum omnium, atque etiam senectutis,4 corruptionis,4 hanc causam esse,quod ex contrariis,& inter se pugnantibus sit compositum: quod patet esse falsum,si una tantum qualitas sit temperamentum eius,& prima qualitates elementorum non habeat, quia contrarietas in uno solo non saluatur, sed duo extrema, ut minimum requirit Et si dicatur qualitate illam virtute continere contrarias. Probatur id non sufficeres, quia sicut non est sibi a contraria propter virtualem continentiam contrariorum, ita non potest esse principium coiruptionis,quae in sola contrarie late consistit. Tertio, ad mutuam actionem, lassionem Ladmutuamque actionem,& reactionem, atque etiam veram passionem, corruptionem necesse est ponere in mixto qualitatossormaliter contrarias, quales limi prima elementorum, quae si non ponantur, non poterit retistere elementis in se agentibus,
sed in instanti corrumpetur ab eis. Probatur aperte, quia formalis,& actualis resistentia non potest dari, niti inter tormaliter actualiter contraris; sed illa qualitas non est actu, formaliter contraria alicui ergo per illam non potest actu, deformaliter mixtum resistere elcmentis.
Probatur deinde, quod non detur quinta qualitas, quae sit temperamentum existens in mixto,cum quatuor primis contra secundam opinionem , quia operationes qualitatibus elementorum, proprias exercere potest mixtum per primas qualitates, immo per has potest resistere contrariis, de defendere ab . illis, mon per illam, ut probauimus: crgo supcrflua est talis qualitas, quia sine necessitate ponitur. Probatur consequentia, quia nec ad reparandos desectus primarum qualitatum requiritur; sed sicut in elementis ad recuperandam intentionem aio illain cuiuilibet qualitatis non requiritur alia qualitas sed
627쪽
sis Lib. I De generationeis corrupi.
vi mite propriae formae substantialis se reducit elementum ad intensionem sibi debitam, nisi impediatur, ita mixtum potest virtute propriae formae se reducere ad intensionem amissam suae qualitatis in hoc satis est, ut non facile extinguatur. Quod si contraria sint potentiora, extinguetur, quia corruptibile est: quate corruptio eius non debet pro inconuenienti adduci. Is Probatur tandem non dari in mixto duas illas qualitates medias inter primas pro temperato mixti aduersus opinionem tertiam, quia per experientiam tactus cognoscimus mixtum habere calorem, frigiditatem in suo statu naturali;sed memae illae qualitates non possent causare sensationem caloris, Jrigiditatis:ergo falsum est eas ponere pro extrentis.Probatur mi nosiquia sicut solus formalis calor,vel lux potest sentiri per vissum,& formalis sonus per auditumuta solum formalis calor, frigus possunt sentiri per tactum. Ad primum argumentum primae opinionis negandum est
antecedens, quod non sussiciat diuersa proportio primaram quasi talum,ut per diuersa membra corporis viventis possit anima per suas potentias, instrumenta praestare enectus diue sos.Sed revera fiunt diuersi effectus in diuersis partibus propter diuersum temperamentum primarum qualitatum, simul cum secundis ex eo procedentibus. ac Ad secundum concesso antecedenti,quod naturale temperamentum in indivisibili consistat,neganda est prima consequenti quod per quemcunque excellum caloris,aut frigoris ex illis cauus prouenientem dissoluatur, nam cum temperamentum sit secundum se permanens , eum sit dispositio naturalis corporis, non quicunque excessus ex causa facile superueniente, cito transeunte procedens,dicitur illud dissoluere,nam statim a propria natura reducitur ad naturalem statum: quod si diuturnus sit,dissoluetur quidem,& mixtum non habebit statu naturalem, sed violentum,& censebitur esse in via ad corruptione:.Secunda vero consequentia de sanitate,& morbis concedenda est;sed distinguendum csisequensinam sanitas,& morbus dupliciter pinsunt sumi,nempe in rigore Philosophico,& sic verum est sanitatem in indivisibili consistere,, per quemlibet excessum, vel
defectum intentionis ex causa aliquantulum permanente pro eedens,tollit,& morbum incurri. Sed non sumitur sub hac Physica sormalitate a Medicis,sed prout notabiliter laedit,vel pro' xime ledere potest operationes corporis,& membra eius graua reme proprias possint functiones, aut munera exercere. Et hoc modo posset sorte vocari morbus practice: ille vero videtur esset
morbus quasi speculatiuus tantum,de quo cura est Medicis so-
628쪽
tum in gymmasiis,ubi de natura eius disputant.De morbo vero in alia acceptione agunt Medici cum infirmis,& ideo hunc solum communi modo loquendi morbum vocant, ex quo potest eis lucti aliquid prouenire Iundamentis vero aliarum opinionum satisfecimus in confirmatione nostrae, ideo non bportet
n detur in mixtis temperamentum aequale ad pondus' DVplex temperamentum distinguunt Medi ei, atque Phil II
soph unum vocant temperamentum iustillae, vel aequale quoad iustitiam L est illia,quod constat primis qualitatibus an eo gradu intensionis ut in ea proportione, ae conueniens est formae mixti, etiamsi in gradu inaequali contineat omnes qualitates. Ideo enim vocatur temperamentum iustitiae, quia quod debitum est alleui,ex iustitia ei conserturiergo illud temperamentum, quod debitum est formae mixti, merito vocatur aequale,vel coueniens quoad iustitiam.Aliud potest excogitari temperamentum aequale ad nondus, quod constat ex quatuor qualitatibus in gradu intensionis omnino eiquali,nempe calor Vt quatuor, frigiditate ut quatuor 34 pariter de caeteris. Et do temperamento iustitiae nulli dubium est, quin detur in I xtis; sed eertum est dari in omnibus, ouae sunt in statu naturali,hoc est naturae suae corruenienti,ideo de solo temperamento aequali ad pondus quaerimus,an detur in mixtis,uel altem inadiquo. Et prirsa opinio negat omnino dari tale temperamentum in
chael de Medina in tua Parenesi Conciliator dif48.& hanc fere sequitur ol.q. II huius libri, aperte asserens tale temperamentum vix dari posse in rerum natura. Probat Auerme pri I mo , quia ad mixtionem non possunt conmuere qualitates inaequali gradu intensionis ergo neque ad mixtum. Euidens est Conlequent ia,quia temperamentum mixti resultat ex mixtione
elementorum, per quam corrumpuntur: ergo si mixtis non sit
ex qualitatibus in quali gradu intensionis concurrentibus, citemperamentum mixti potest ex eis in aequali gradu constare. ςdprobatur minor,quia si qualitates elementoricoci Trevem
629쪽
ci Lib. I De generatione 9 rrupi.
ad mixtione in gradu intentionis aequali,non sequeretur actio, nec fieret mixtio, quia ab aequali proportione non sequitur actio. Quod potest confirmati, quia vel mixta sunt perfecta,
quae constant quatuor qualitatibus clementorum vel imperfe-uae non omnes habent. Si perfecta,omnia lunt sortia,atque conlistentia, in quibus praedominatur terra ut patet in omnibus,quae degunt in terra; sed raedominante terra debent prae- dominare qualitates eius, quae sunt siccitas,atque frigiditas:ergo repugnat in his mixtis dari temperamentum aequale ad pondus. Si ero sint mixta imperfecta,quae non constant omnibus
qualitatibus elementorum;euidentius patet praedominari in eis elementum , a quo extrahuntur, vel ex quo generantur,in ex consequenti qualitates eius, ut patet in vaporibus , in quibus praedominatur aqua, in quam facile conuertuntur: in exhalati nibus vero terra,vt probat siccitas maxima earum:qua re neque
in his dari potest temperamentum aequale ad pondus. t His argumentis alterum longe difficilius addere placet,quia si detur temperanientum mixti aequale ad pondus maxime in viventibus,vci possibile foret,non est dubium, quin persectissimum esset, quia mixtis persectissimis conuenuet, qualia sunt viventia; sed repugnat viventibus:ergo nulli mixto potest conuenire. Probatur minori quia uiuentia habent partes diuersas, per quas exercent diuersas operationes, ideo in his partibus postulant temperamentum diuersum , scut animalia in corde, aut iecore calorern maximum propter sanguinis, atque spirituum vitalium generationem , in cerebro vero maximam frigiditatem, ut oportet ad generationem spirituum animalium, atque etiam ad species sensibiles clinendas, operationesque sensitivas exercendas, sicque de reliquis paretibus pro ratione suarum operationum ergo repugnat his mixtis temperamentum aequale ad pondus. xo Secunda opinio est quorundam Medicorum , inter quos refertur Hugo. Senensis , qui quatuor videntur icmperamen radisti figuere in animali Primum vocant naturale innatum , est illud, quod fuit conueniens dispositio ad introductionem formae mixti in materia in ideo sub quo fuit genitum animal. Et hoc negant posse esse aequale ad pondus. Secundurm temperamentum vocant influxum , quia resultat ex influxu quarundam partium in alias. Cum enim corpus animalis diuersa habeat organa pro operationibus exercendis valde diuersis, diuersa etiam postulat temperamenta in eis, quia repugnat per membra eius de temperamenti exulcere. Exemplum elle potest
in coide, & cerebro, in illud est quali sanguinis, & spirituum vitalium
630쪽
vitalium incina, hoc vero quasi totius sensationis, spirituum animalium fons ad species vero intentionales producendas, recipiendas,in retinendas requiritur abundantia frigiditatis, sicque de cineris membris, qua vicissim se temperant mcmbris calidioribus frigidiora calcfacientibus .frigidioribus refrigerantibus caliua Nihilominus secundu hoc tempeIamentum 1 tinfluxum asserunt animal magis esse calidu, humidum,quam
si igidum,& siccum:ex utroque autem hoc temperamento videtur resultare tertium,quasi mixtum ex utroque,quia qualitates influxae colunguntur cum naturalibus, videtur temperamen tum quasi totale constituere inluale ad pondus,quia inaequalitatem primi temperamenti naturalis reducit temperamentum influxum ad quandam aequalitatem , quam in cute cuca quam primo sit tactus ostendi sunt habente omnes quatuor qualitates ad aequalem gradum intentionis attemperatas Vltimum
temperamentum dicunt esse quasi aggregationem omnium qualitatum, vel totius intentionis earum in partibus animalis existentium. Et hoc dicunt esse aequale ad pondus in toto animali, quia aequalis est intensio omnium qualitatum, ita ut tautam habeat intensionem caloris totum animal simul accipiendo eam,quam habet in omnibus membris simul sumptis,quantam habet intensionem frigoris,& eaeterarum qualitatum. Vltima opinio concedit, naturaliter esse possibile temperamentum aequale ad pondus secundum pri inas qualitates, ita ut ex omnibus in eodem gradu intensionis constet Autor huius opinionis fuit Galenus lib. l. de temperamentis cap. '.& lib. 2. cap. r. quibus locis non solum dari posse tale temperamentum docet,sed esse omnium optimum , quae potest mixtum naturaliter habe.& ideo in specie humana, in qua reperitur mixtum perfectissimum dari. Ita sentiunt cum Galeuo Fernelius lib. 8. Philosophiae cap. Thomas de Garuio in summa titulo 2.de
complex.q. 9. Vallesius lib. I. Controuer c.7.Isaicus cap. I.die tarum uniuersalium,& Medici omnes, Marsilius,& Saxonia ubi supra,Conimb. 2. lib. te Gener.cap. 8.q.2.art. 3.& est communis
inter recentiores Philosophos,& videtur nobis tanquam probabilior sequenda,ad quam reduci potest alia sententia diit inguens temperamentum aequale ad pondus secundum qualitatcsa terati uas,& motiuas,negansque possedari utramque simul,&concedens quod naturaliter possit dari,quodlibet separatum ab altero, quam tenent Albertus Saxoniae q. II huius lib. ωMar. q. ibi Irae qua agemus inferius. Pro eius aute explicatione distinguenda sunt temperamenta uemixtorum secundu geneta, species, indiuidua, silc ut distinguit