장음표시 사용
151쪽
aequitatis, id est, rationis , quae sola moverat : Φ Ita interdum, unde iume vi deffeceris hominibus coactιν, armatisve , locum habere adversus omnem vim, quae ad caput, di vitam pertineat. et Eo enim, inquit , plerumqua fis . .. per bomines eoactor, armatosque οῦ Φ quae si ' alis consi io , eodem ρerjeuis facta fit, eodem iure esse voluerunt. In declamatione patris a Quintiliani exemis DisI. plum hoe est: Φ Cades videtur tin sic ore DuWinem , is ferrum si quiruaso. alio genere homo fuerit occisus, ad illam legem revertemur . Si ineiderii iulatrones , ri ' atit in aquas prαcipitatus , si in aliquam γγ immensa, altitudinem deiectus fuerit, eadem lege Niudicabitur, qua uis, qui ferro pe eusus fit. Φ Similis est argumentatio Ilaet oratione de Pyrrhi hereditate . eum ex eo, quod testamentum Attica lege vetitum esset fieri filia invita . infert, ne adoptionem uu quidem ea invita permitti . - , XXI. Atque hinc solvenda est celebris illa quaestio, quae dc apud b Gel ri it lium est e de mandato, an impleri possit non per idem, sed per aliud aetaque utile, aut utilius, quam erat id, quod mandator praetcripserat. xx Id enim ita demum licet, si constet, quod praescriptum erat , Φ non praescri pium fuisse τν sub speciali sua forma, 4 sed sub consideratione generali re, quae aliter quoque obtineri possit: quomodo eum, Φ qui fidejubere erae . L. ωI . jussus, mandare Posse credit O i, ut tertio pecuniam numeret , e a Scaevola D. Man. responsum est. Caeterum, ubi de eo non satis constat, retinendum est quod dati. apud Gellium eo loco legitur, 3 Φ dissolvi imperantis offetum, si quis ad id, qaod sacere jussus est, non obsequio debito, sed consilio non desiderato
XXII. . Restringens interpretatio extra significationem verborum , quin
rori Auctoris nostri, memoriae vitio duo diversi confundentis. I. B.d sed fias tonsideratione generaliore in Quin
Exemplum habes in excerptis legationum in alia Parte , quomodo legationes obeundae .aeeipiendaeque sints 8c in iis, quae Ioannes Iustinianeorum ducum unus seeit contra M.tisarii verba, Gothicorum I a.dc Iv. Scilicet apud PROCOP. Lib. tr. c. io. dc ἰm ad se. e. 23. AIιo consitio , eodem perienti Alia via, & modo, eodem iusto metu. ν In immensam altitudinem tecto excello, vel turri in humile solum . de iugo. aut cacumine monetis saxei in vallem , de plano in profundam foveam. t Ne adoptionem 3 Quia una utriusque ratio est, ne a filia invita hereditas abeat .rs Sub speciati suo forma Non ut j sum saetra modo, sed jussi in rem descibam
aci xs, quo alia eveniat ι illam vero aliam vel non omnino. vel dissiellius eventuram
appareat, si sie fecisses, ut ille jusserat. to Dissolvi imprrantis oscium γ Auctoriatatem imperii subverti. et Editio OMethti habet i si arriderism ιatrinas, μι dici quod omnino recti a est. I. B. c uu 3 Loeus est pag. ea. E.D. mech sed ubi hoc tantum dicitur . Patrem , qui solas filias ex iusto matrimonici natas relin- uir. neminem posse adoptare , heredemque cribere, nisi cui prius filiam in matrim nium collocaverit . juxta Legem Athenis constitutam. Deceptus est Auctor ab Interprete Iatino infelicissimo . qui ἐπι - - vertit, is tua filiarum ar,urio . Mα- -ν γυπτουρον, iustio ma ι . non Dirisi quum haec significent, non sine illis uxorious ductis ab eo . qui testanientqheres instituitur . Adde Viri Eruditissimi Jae. Perinonis Dissere. Triad. Dis 33. P. si . , seqq. ubi recte Iocum exponiis ut dudum post haec scripta animadverti. I. B.
152쪽
promissionem continent, aut ex desectu petitur originario voluntatis ,st aut ηa ex catus emergentis repugnantia cum voluntate. Defectus voluntatis originarius intelligitur e ex absurdo, quod alioqui evidenter sequeretur; ex cessatione rationis, φ Φ quae sola plene, Ac in caciter movit voluit. tatem ; Φ dc ex materiae desectu . st Primum in eo landamentum habet , ' quod nemo credendus est velle absurda. XXIII. Φ Secundum, ex eo, quod 33 contentum in promissione , ubi ratio talis additur, aut de ea constat, non consideratur nude , sed quat nus sub ea ratione Venit . . .
XXIV. ρ Tertium, in eo, st quod materia, de qua agitur , semper imtelligenda est s obversari animo loquentis, etiamsi verba latius pateant. Haec quoque interpretandi ratio a Rhetoribus tractatur in Ioco περῖ λ, διωνίας, dc titulum habet , in cum dicitur εε non semper eadem semientia .
Φ XXV. i. Sed de ratione notandum est, sub ea φ comprehendi saepe quasdam res ετ non secundum existentiam , ted secundum potentiam mor liter consideratam , 'quae ubi locum habet, restrictio facienda non est 4 Si es cautum sit, ne exercitus, aut classis aliquo ducatur, non poterit duci , se etiam .animo non nocendi. Quia in pactione non certum damnum , . 1ed periculum qualecunque spectatum est.2. Solet de hoe disputari, st an promissa in se 3 habeant tacitam com ditionem , si res maneant quo sunt loco : st quod negandum est , nisi ammtissime pateat , . statum rerum praesentem in unica illa , quam diximus , ratione inelusum eme . Si e passim d in historiis legimus, εν Φ Iemem a su- d PM M.
scepto ἐtinere domum rediisse deserta legatione, quod res ita mutatas intelia Iegato. T. ligerent, ut tota legationis materia, aut causa cessaret
1e est, ab initio liane voluntatem paciscentis non suisse. 11 Ex eastis emetaeuota Aut suisse quidem . sed non . si tale quid conti Meret , quod intervenit. I Non hie est senins Auctoris : fed ea sum . de quo agitur, talem esie, ut in mentem non venerit loquenti , Nec venire potuisse, praesumatur ι quum in Priori speeie, ubi est defectus originarius' notis . casus excipiendus censeatur ab initio obvertatus eri animo Ioquentis, ecum tum adeo ab illo exceptus. I. B. Contemptum in promissione γ Res pr anisi . m. m.
24 Nan eonsideratur nude Non promitata eli omni modo . sed ob impellentem rationem . sine qua promissum non esset. Ut cum apud Sueton. couagitur, Tiberium ne-eessitate magis, quam judicio adstitum sue testorem ab Augusto , quia praesitus sit intestamento a QMoniam siri a fortuna C. o. α πιιω - hi eripuit , Ti. Baros oti .
rs obversari anima Atque ita qui sen
sus extra materiam est, animo eius obversatus non vlletur.
16 Non semper earim Iisdem verbis de
negotiis diversis. - . 2ν Non feeiandiam exissentιam Non quae jam nune sint. dc respiciantur, sed ex quibus existere possit quod respicItur. 88 Habeant tacitam eonditionem ὶ InteIlirantur noa aliter impleri debere, quam fi Acc.
tre missus ad gratulandum Galbae, qui M. ei sus interim erat, Othone succestore . Taritie. x. hil . h
153쪽
I, istae. Φ Est autem duplex: nam aut voluntas colligitur γ' e ex naturali ratione , - aut ex alio signo voluntatis. Di udicandae voluntati ex naturali ratione Aristoteles , qui hanc partem accuratissime tractavit, Φ pr priam virtutem tribuit in intellectu , sive μγνω-σύνην , id est , aequia pνudentiam , in voluntate vero ἐπιώκει , id est, Φ aequitatem , quam sapienter definit, correctionem ejus, in quo lex deficit ob universalitatem: Φ quod ad testamenta quoque, & paca a suo modo νeferri debet Namst quia casus nec praevideri omnes potiunt , nec exprimi , ideo liberta in quadam opus est eximendi casus, ρ quos qui locutus est , si adesset, exi meret: Φ non tamen ' temere ; Φ id enim esset ys dominum se sacere actus alieni; Φ led ex iusti lentibus indiciis . . . . a. Certissimum indicium est , ' si quo casu sequi verba illicitum e set, id est, pugnans cum naturalibus, aut divinis praeceptis. Talia enim .ss cum obligationis capita non sint , Φ eximenda sunt necessa iis . Quae-f D. I dant . ait Quintilianus f pater , etiamsi nulla significatisne Deis eo re- ais. ' bensa sunt, natura tamen excipiantur. Ita qui promisit depositum. gladium reddere, . non reddet furenti, ne aut ipsi periculum creet , aut aliis inis nocentibus . . Sic nec reddetur res deposita ei, qui deposuit, φε si dominus e r b. eam repetat. Probo, inquit g Tryphonius , hane esse : ustitia in . quae suum fides. 31. cuique ita tributo, P ut non disrabatur ab ullius personae justiore repetitione. D. ἡ ρε Ratio est, quia, Φ ut alibi notavimus , introducti semel dominii ea vis siti' est, ut rem domino cognito non reddere omnino iniustum sit.. XXVII. i. Secundum erit indicium , b si s verba sequi Φ non quidem - με in , sh, & o lino illicitum sit, sed aeque rem aestimanti nimis grave, atque 'ι. - intolerabile: νs Φ sive absolute spectata conditione humanae naturae, Φ si e M . comparando personam, & rem, de qua agitur, cum i plo fine actus. Sicqu1σεm Φ- rem ad dies aliquot commodavit, st intra eos dies repetere eam poterit, la. ipse valde egeat: quia actus tam benesci ea est natura , . ut non credendusse s 'sit quisquam ad ni agnum suum incommodum se voluisse obligare . Sic qu
Istu ea εν. controversia 2'. In lege, Inquis.
nihιι excipitur . seu muιta . quamvrs non extimantur, intemtuntur : seriptum leris avustum es, interpretatio diffusa; qua dam υero tam manifesta sunt . ωι nu tam cautionem desiderent.
9 Ex urturali rationa 3 Quot homo sanus, Ne suae t pontis id ita esse, vel eo casu Oluisse, non Potuit. si Cerro tionem Exceptionem a lege , quod eum possit aliquo modo sub eam tra ni , revera tamen definitum non est . quia universalia tantum, non etiam singularia
si Temere 3 Ex nulla , vel levi ratio s3 Dominum se fatera Pro arbitio mu
tare, atque interpolare . quod non cit no
stri, sed alieni arbitrii 94 Ss quo casisse ι Talis sit casus, ut
adhaerendo verbis fiat res vetita. νς Cum obligatio m Cum ad ea nemo potuit obligar . 6 ri dominus 3 Is, ad quem aure Pere1net, quamvis eam, qui deposuit . aliquam diu possederat.
9ς sitia absoluta vel evivis homilis pro capta nostrae frui litam . vel ei , auxpromisit .
154쪽
quantum coplis opus habet, i Et g concessio immunitatis vectigalium , tributorum Φ intelligetur de quotidianis, & anniversariis, non de iis, quae summa necessitas exigit, dc quibus carere respublica non potest . Vis e. ,- a. Ex quibus apparet, nimis laxe dictum a Cicerone, k Φ non lervandare. Ill.. . Hpromissa, quae sint iis, quibus promiseris, inutilia, Φ nec si plus tibi no-χ De D. ceant quam illi prosint, cui promiteris. Nam an res utilis sit sutura et , cui promissa est, a st judicare promissor non debet, ρ nisi sorte in casu suis roris, de quo supra diκimus: dc ut promissum promissorem non obliget, non satis est 3 quodlibet nocumen'um in promissorem , sed tale oportet sit, b in quod pro natura actus credi debeat exceptum. Sic qui operas vicino ad dies aliquot promisit, non tenebitur, si eum ' morbus sonticus patris, aut situ C p. im detineat. Er hoc recte Cicero de ossiciis I primo: Si constituerii te euipiam
aduocatum s in rem struesentem esse Tentvrium , atque interim oraviter aegratare filius ecperit, e non fit contra esse iam non facere quod dixeris. 3. In eundem senium accipiendum , nec ultra trahendum est i quod apud mm D Be- Senecam legimus: ε Tunc fidem fallam, tune in constantiae eximen audiam , v cum omnia eadem sint, quα erant promitIente me, non praest itera pro- imi sum i alioqui quicquid mutatur , libertatem facit de integro eo utendi , Θ meam fidem liberat. Pr.m ast Oeationem ; postea apparuit, per tuam care di s Φ praeiudicium iu patrem meum quaeri : promis me peregre una it jum; Φ sed iter infesari latrociniis nuntiatur: in rem praesentem venturus
suetudines Parisienses tit i. Paragr- fl. v. n. Fos. V .lmis de Hic cellionum creatione libio G. Parage xv M. num. 8 . Autonιum Fabrum rerum in Sabaudia Iudicatarum libro iv. tit. 3o Zalium in i. sti-Pulatio hoc modo cii. num. 3. de vero arum ligationibus. Adde e. qaeaiadmodum 1 .ut iurejurauis, Ac Alcisc-m ad L. cuias ζ--τι tigat . eodem tit
de semur . Naa in ommes datur actio , δε --rentem vis maior excusat . Ubi saepe hoce suetio Angli. Uide C amrinum in anno MDXCV. tum in matroversia cum Batavis, tam in altera cum Anseaticis.
Cuero: intelligit enim, quae rever Omn umianorum iud clo sunt mutilia , non uniuε Promisi,r s.
'uodlibet notument .m 3 Qualecumque Mincium, quod inde sentiat promissis. IM, ΘΛ ticar Gravis, quo viri Po
6 Tuηe Ad n fallam J Iudicinor tidem seselli se, de levitatis infamiam subi ille.' Cum omma eidem 3 Quoties nihil extrins e so interveniens Aciem rerum . ac
8 Ad lationem 3 Me xl leui advocatum
9 Pra iudietura Aliquid ita ut . quo ea la patris mei pendens in lite fiat detei ior .
155쪽
fuerint eam promitterem . ut promittentis Dena te t. ' Omnia intellige, pio. achus ejus, de quo quaeritur, natura, ut jam in O.lo exposuimus. - ών. Φ XXVIII. Diximus, n alia quoque elle poste ligna voluntatis , . quae 11 . i. ostendant io casum eximendum . Inter ea signa nihil validius est, quam - verba it alio loco posita , non ubi directe pugnant quae est arris. ta, . '' cujus supra meminimus, i sed cum velut imperato ex ipso rerum eventu inter ie committuntur , quam . . Rhetores Graeci vocant rω ἐκ πεμ in ἀ
XXIX. i. In hae dilceptatione Φ utra pars scripti eum ex ea su sicol li lio praevalere debeat, regulas quasdam ex antiquis auctoribus h Cicero potuit, quae ut i pernendae neutiquan sunt, ita mihi non suo ordine videntur coIlocatae. Nos eas hunc in modum digeremus. i Φ Ut quod permit
tit is cedat ei, quod jubet et yy ' quia qui permittit alisuid , ita permittere videtur, nisi aliud quid obstet, quam de quo ibi agitur: ideoque
ut ait iΦ Scriptor ad o Herennium, plus Ualet ianctio permissone. Φ Ut μ D. quod iaciendum est certo tempore , ei praeseratur , quod quovis tempore fie- 'φ' ri potest: unde sequitur , ut plerumque Φ pallio. vetans vincat jubentem, quia pactio vetans obligat ad quodvis tempus . jubens non item , nisi aut tempus sit expressum, aut iusso tacitam prohibitionem contineat. Intereas pactiones, quae supradictis qualitatibus pares sunt, ut praeseratur quod magis est peculiare. ιχ ad rem propius accedit: ρ nam solent specialia eia ficaciora esse generalibus . dc in prohibitionibus , in ut quae poenam adjunis clam habet, ei, quae poena vacat, & quae majorem poenam minatur , et , quae minorem, praeseratur . Tum vero, ε ut iuperet quod causas habet aut magis honestas , aut magis utiles . Φ Extremo loco, ut ta quod postremo dimim est vincat. 2. Illud ex superioribus hic repetendum est , ω paclarum iuratorum eam esse vim , ut intelligi debeant secundum rete piissimam proprietatem , dc st ut omnes restrict lones tacitas, dc ex natura. rei non omnino necessarias, quam
to Caram eximendism Tari easu non voluisse seti, quod quis voluit seri . ii Alio Iseo possia ) Non conjuncta . cproxima illis, quibuscum pugnant.
duntur, de eventu . Ωusur ι l. r. r. 13 Ciaas et Minu, obligans, urgensque redatur, quam , dcc. 4 seripta. ad Herennium Lι. II. e. iora sana.o peνmissi a ) Quod imperatur . . neeestarium s quod permittitur . voluntarium est. Ge. a. de Inven ..49. is Urias MIetat ad euadtas 3 Quod ve
tatur omnino, quamvis non desinito tem pore, habet tamen certum tempus , mne
videliceti quod autem jubetur infinite, tempus habet nullum. sed quovis seri potest.
rati . Iussum autem Particulare: alias id . quod iubetur univeris liter, cedit Permissoni particulari ἰ ut ad . PUFENDOR FIUM Observatum est. I. c ar Restula illa hele non bene aptavitur. Illa eni in vxlet, ubi omnimoda , de perpetua est repugnantia inter utramque partem scripti: quum hete a sine de collissione in certas tantum casibus . Plura dicemus in Notis nostri, Gallici, ad hunc lo cum, J. B.
156쪽
.XXIX.-XXXII. De Interpretatione. IUmaxime repudient . Quare &. si juratum pactum eum non jurato pu et certo eventu , m ' praeserenitum erit Caa cui adest Brisjurandi religio. XXX. solet di hoc quaeri, '' an in dubio contractus persectus censeri debeat antequam scriptura consecta sit, dc tradita. Nam ' id Murena tau-ν auia..tabatur adversus ea, quae inter Syllam , dc Mithridatem convenerant. Miu Avith.. p. hi aperta in videtur, ni aliud convenerit, ' Φ eredendum , scripturam ad hu xx . ELberi , ut 3T monumentum contractus , non ut substantiae ei ux partem . H PA,
in Alioqui exprimi id solet. ut in iudicii et cum Nabide z q Ex qua .ie de- tibi.,
seristiae eonditiones edit x Nabidi forent . . I. xxx lv. XXXI. Illud vero non admittam , ε quod quibusdam placuit, contra-e. 3s.ctus regnum, & populorum quantum fieri potest in in derpretandos ex jure r v. Romano: nisi appareat, inter quosdam populos jus illud civile in his, quae mu' tr iuris sunt gentium, st etiam pro jure gentium receptum esse ; Φ quod temere praesumendum non est . XXXII. De eo vero, quod Plutarchusis in Symposiacis movet , con- M . SI ' ditionem offerentis, an aceipientis verba attendi magis debeant , ita vide- a 'tur, cum aecipiens hic sit, qui promittit, Φ ejus verba formam dare negotio, si absoluta , dc in se persecta sint . Nam Φ si is per animationem
respiciant Verba osserentis, tune ea ipsa ex naturae vocum relati Varum. re
petita in promissione videbuntur. Φ Antequam vero accepta .sit conditio , ne eum quidem teneri , qui obtulit, cert8m est; in nullum enim adhuc jus quaesitum est, ut ex his, quae de promissione supra i diximus, apparet . , L. Et haec oblatio conditionis Φ minus est promissione - e. Tr. 6.
G R O Τ I I. pactis antemiptialibus , observatione 6 I r. qui re non satis Probabile est , quod tit iam Praser ndum erit etii adest iuris jurandi eus id fert de instrumento x rege subscri-
Acontius apud Ois iam pio , sed no dum addito sitillo . de secretarii manu . libro Ir. rerum Italicarum Promisit pater hanc: huc iuravit amanti: Guietiardini. Ille homines, hae est teffigeata Deam. me metuit mendax, hos periura vicari: GRO NOVII. Num diaitas, hιesit major,an ille metus
c Epist. Heroid. xx. 03 tia haberi possie de eo a tractus non ut ex ean Credendum seripturim adhiberi. utino. demum contractus Mictoritatem accipiat..umentum eoutractus, non ut substantia ejus i et Accipians hie sit. asi enuit Osieri . artem L. in re. 4. Ic l. si res testa. s. sicit optionem, vel electionem eaus. utrum, D. .e fide in frumentorum l. pactum, quod duorum. aut quid e Pluribus velit. bona fide, tr. C. de pactis. sie te em contra- is Per Urmataonem si accipiens non reum . quae est i . C de fide instνtimentorum, totum dicat, quod vult. sed tantum, acci- interpretantur Barretur. 5e Johannes FaMν, pio, vel, maxime, vel, ita sit. Saluetur, quorum sententia in iudiciis con-
157쪽
L I P. II. ABSOLVIMUS materiam de promulis,
eoramque iure; sequitur nunc tractatus de interpretatισne promissorum dubio rum . Auctor admodum prolixus est in demonstr n-do hoe themate; ubi in genere notandum , plerasque regulas inter petationum . quas Auctor suppeditat, desumtas esse ex Rhetorica, adeoque non pertinere ad explica.tionem thematis: modos enim suppe iratquibus thema ampliari potest . Vera ergo praemittemus principia , quis in positione nostra IV. continenIur.
D spositio non fisi ι Ariarata non est dispositio, neque ius inde oritrer 2 idemq- de factis non probaris dicendum est.
Saepius die uni est, decla ti voluntatem hominum per signa , quibus animi sensa exprimuntur, di quae duplicia lunt, verma, vel ficta , sub quibus continentur gestus, vultus, nutus, aliaque signa volunt rem declarantia. si proinde talia signa voluntatis eerta, & evidentia non exstant, de .ficit dispositio , & nemo sibi ius ex tali
Verba istisιa intelligi debent i. ex Q. ' i quem is, a. ex usu tublico , R. ex proprieς
Saepius contingit, verba dubia esse , fleab altero hoe , ab altero alio sensu sumi
& utrumque sensum verb.s convenire posiser tune igitur ad interpretationis natur iis regulas recurrendum est. Interpretatio igitur eli voluntatis diibne declaratio , de non tantum an verbis, sed Si in factιι n cessitia est ι de priori hic agimus. I ersa autem interpretationem recipiunt
I. ex more loquentis . Nam cum de ejus mente, ac voluntare quaeratur , inprimis
videndum est i quid ille solitus fuerit tali verbo exprimere: quisquis enim mentem suam exprimere solet verbis sibi familiaribus: indeque verba intelligi debent uti loquens ea intelligere solitus est ; quod etiam iure Romano ita statutum est. L. I . fiu. Legit. r. L. 73. de Legat. I. t. 69. Ret. iuri Exerpe , si inter duos res agitur ; tunc enim verba explicati debent iuxta id, quod inter utrumque actum est, . II. II. Ex uia imbstra : si scilicet mos loquendi spec: alta eius, qui disposuit, non apparet, ad intelligendmn est , quod publice intelligi solet , d. i. so. f. f. d. i. s ; sermo enim ideo introductus est , ut homines se invicem intelligant. Unde Aristote .es definit vGba , quod sint signa ex
instituto hominum introl icta , ae mI Pr. c. I . Atque hine proverbium illud: V. ba malos infas si ι nummi t hc Η 'ratius de nia ait: quem tenos arue tritim es , O norma sequo' di. Ad . Pro p. Van I. I. I. Qnod adeo verum est, ut ne princeps nomina ita ter centes recepta, Ac usita a mutare possi. Vid. Atit. ιο -δ. ad ιί. E. 3-όique Tm m. III. Ex proprielmo vocis . oe ninum nor Dονω m. Si igitur nec pub leus usus aliquis definit, ex natura vocum intentio elici debet . L. 6 p. r. f. I. is legar. g. l. 67. Reg. jur. Tamdiu enim res manet in suo Stata naturali , donec inde appareat recessum . Unde quam maxime interest , veram V cum significationem in singulis linguis addiscere : atque In eo maxime operosi suere JCti Romani. tot. tia is verb. siquis
158쪽
ctatu naturali, 2. ex ratione, J. ex circumin
stantiis e quae si de laiant nihil actum vide
si proinde facta dubii sunt , ea itidem
interpretationem recipiunt. I. Ex more agentis s 8c inquiri quam mχ-xime debet, i. quid ab eo actum sit , dcba. quomodo hic actus intentioni agenti, conveniat . L I pr. r g. iurra L M. pr. Res. duo. Excipe si inter duos agitur . tunc inspicitur mos utriusque agentis. εc quid proinde inter utrumque actum sit . . II. si specialis mos agentis non appareret, id sequitur , quod communiter per talem actum intelligitur, d. t. J . o. a tsi non e. Ira communis intentio est, ut actuet subsilixi . I. I 2. L 21. Eo reb. EM. I.ῖψ. g. I. legat. savere familiae , aut cognationi suae, I. Io. C. legat. I. so. in sta. ug. I. cansiderare merita In liberalitate, L
III. Si nec publicus usus aliquid definit,
decidenda res est ex ipsa natura actus, seu negotii, i. 69. pr. g. I de legat. I. I. 67.
Reg. iuri Et in hac specie amplissima, dc varia est interpretationis materia. Unde viden, dum, ut partes negotii inter se , dc eum toto, pro cujusque natura apte cohaereant,
nec tantum cum ipsa subitantia negotii ;sed δι cum antecedentibus, de consequentibus, immo de cum ipso iure , ac ratione, qui de voluntate disponentis, Cie. ι 2. de inventi loco ex ambiaua . Et hae convenientia partium negotii inter se, de cum antecedentibus, Se consequentibus , dc cum ipso toto, est praecipuum interpretationum sundamentum . Hinc si plures sint personae , res, summae, Se altera non sit satis definita . definienda est ex altera, quae praeced.t, δέ sequitur; L so in f leg. I.
Quid vero si plures eiusdem verbi sunt si- nificationes, δc plures eiusdem actus fines
ane,i iure naturae hie omnis deficit disposito: quia jus tantum oritur ex dispositione,
adeoque ex declarata voluntate; ea aurem non est declarat , quamdiu est incerta.
Cum vero in negotiis privatorum intersit admodum, praescindere controversias ex dinpositione dub: a oriundas, jure civili certae Interpretationum regulae sunt inventae ; iuxta quas iudex decidete causas debet. Huc
perlinet.. QMd in dubio valeat , vel credaturia, quod veros milius est, L. ii . a jur.
rosimilius est prius periisse imbecilliorem rhuc quoque pertinet regula, quod in dubio
aliquid actum videatur. II. Quod valeat negotium in favorem ca sae, v. E. dotis, ecclesiae, testamenta, liber. t tis . Haec interpretationum regula est meri iuris civilis ; nam jure natura non ex sa ore, vel grat: a, nec ex odio ius alii quaeritur,
sed ex sola voluntatis declaratione, ubi saltem quaeritur, quid voluerit, non cui magis, Rut minus faverit.
III. Quod aliquando interpretatio fiat in tanam: t. 3'. f. Pact. uti si potuit disponens apertius lege in dicere rei suae : nam iurae naturae ius demum oritur ex voluntate satis declarata, non ex eo, quod ius civile in poenam demum statur l.; id eni inmerς posilivum est. IV. si plures coniecturae concurrunt, e Lficiunt vel semiplenam probationem ,- dei sectum iuramenti suppletotii ; vel indi-eia saltem, ad et sectam iuramenti purga torii: idque itidem mere civile est; quia
I. N. ex voluntate declarata ius initur , non ex vagis conjecturis.
No . Ius civile ex circumstantiis saepius aliquid inducit, se pro vero ponit, adeo ut e probatio in contrarium admittatur; cuius exempla sunt in L 28. de V. y l. a. C. R. V. I. Io. C. Iur. IDA. ign. Latit. eο-Iend. Di. 42 e quas coniecturas vocant iuris , Sc de aure. Quaeritur, quis probet vel mentem, vel usum communem loquentis, aut agentis , vel naturam verborum , dc ad ius λ Resii. Videndum , quae propositionum invicem adversantium prima incerta sit, ita ut quae ea in praecedit quoad genus suum certa siti; pro illa enim praesumtio, δι alter λ probanda est: sed cum duo invicem contradicunt. Et contendunt agendo . excipiendo , replicando dcc. videndum unde incipiat incertum ; quod
enim primum incertum esse incipit, id pro. bandum : seu videndum, quod ultimo ce tum est; id enim praesumitur, de quod sequitur, ac incertum est, id pro ri d. t. Si eo perveniri non possit, sed utrumque maneat incertum, videndum, quid magis sit certum: idque tamdiu praesumitur, dqnee
contrarium probetur. Verum , cuna' hoc exitum in vita ei vili vix habere possit, nec certa incertorum mensura dari possit, hine JCti Romani merito id restrinxerunt ad piae
sumtionem iuris, ut si talis pro aliquo militet
159쪽
tet, ea transferat in alterum onus probandi .
Additis. o Haec principia distincte exposuit B. Pa. rens in disputatione de eo, quod iustum ,, es in sibio, Da. I. 2. . 3.
Nos pauci ssimis regulis totam interpre- tationis materiam absolvimus: vel enimis de interpretatione verborum agitur, velis de interpretatione is rum. ,, si VERBA dubia sunt I. Regula genera. M lis est, quod is sensus verborum valeat, is quem contrahens scit alteram intelligere. is si proinde quis alio sensu verba contra. o ctus aceipit, ae alterum intellexisse sei- is vit, sallaciam committit, nec est utrius- que consentus in idem placitum. II. Si contrahens neget, sibi cognitum ,, suisse alterum tali sensu verba intellexisse, se verba sumi debent ex usu communi: adeo. que interpretatio sit contra enm, qui usumis illum communem scit, vel scire debet. M III. Uerba interpretationem recipiuntis ex fine negotii promissi . Si e qui iteris permittit , reditum quoque permittereri videtur. is M. Denique interpretatio quoque fitis ex medii necessitate , si nimirum finis is promissi aliter obtineri nequit ; qui eis nim vult finem, vult quoque inedia. , Si FACTA dubia sunt, interpretatiose fieri debet i. ex ulti communi, quid ni-
mirum communiter per talem actum inisis telligatur : a. ex actionis fine necess rio ;M ita enim qui ehi rographum redditi, de. is bitum remittere tensetur I secus f pi. gnus saltem reddit.,, 7. In actibus unius praeeipue inspicio solet , quid agens per talem actum si- ,, gnificare solitus fuerit. - Η is regulis defieientibus , negotium ,, nullum est; deficit enim dispositio.
A D s. I. IPSUM, qui promisit , solum si specta-
mus 3 - i. e. Non habito respectu ad id, is quod inter utrumque actum est. Stome id praesare siligatur i. e. E se spectare non debet ut is, cui promissumis est, cogat promissorem ad praestandumis id, quod promi sit. In quod inritari voluit sentientesti enim in aliquam rem , consensu obligariis ex votantate nrestra viaemur quae suntis verba JCti in L. sa. f. q. f. o. H. In fide quid senseris , non quid dixeris , euisanatim) A Cicero loquitur de reserva-
tione mentali , non de interpretationeri dubiae voluntatis.
Sed quia interni actus per se spectabiles non seni J A Adeoque non constat, in quid o-- bligari voluerit. Ne nnua sis obligatis, si quisque sensum . quem Dellet, sibi adingendo liberare se posset
,, Si de intentione pacistentium dubitatur, si & alter hoc, alter atro lensu voluntatem is explicat , nullus pacti effectus suin ruso esset , si unicuique liceret , affingendo is verbis sensum, quem vellet, liberare sese ab obligatione. Ufa dictante ratione natarati ius est oec Tere ad id, quis recta ιnterpretat is fugi rit J is Thesis vera est : at regulae plerae que, quas Auctor suppeditat, non suntis naturales . compendium earum exhi- buimus in Dius troarm. VII. g. i. seq. γ- quibus positis nulla pam dantur, quae exis illis infamari, vel in alium sensum deis torqueri non possint : immo adeo obscurae, o & tam longe petitae sunt, ut vix persuadeo re mihi possim, Grotium serio putasse, se summas potestates ex iis obligata. Consis quae diximns in dis. Eig. g. 38. n. II. - Vera principia modo exposuimus. Nam alioquin res exitum no reperier Obligatio enim dependeret ab arbitriori cuiusque paciscentium. Quia i. moralibus reo Lm Ussiti ha bour J.. Paria ergo sunt, impol sibilem esse prae-- stationem ex pacto, & eam exitum h bere non posse .
Hoc forte fere M . eum do passis visio Ascrates ) ,, Immo Isocrates in genere com- ,. mendat, *dera esse servanda, non vero is de eorum interpretatione agit. licer. -υ. , , Challimach. p. m. 777. Ut redis eum locum emendois Hyer ,, nimns Wolfius ita latine reddit: εω reno
is nou risissimus. Res ipsa eum emendati ne Fabri convenit. Ut polo reme tam dixerat o In quibus is i foederibus ranta vis est , ut pleraequari res , tum Graecorum , tum barbisurum ,
si in pactis , intra π π mantvir , d. x pRecta interpretati ii m n ura est collectio
inutii ex Rηis maxime probabilibui A Nam 3, si
160쪽
is si inter partes de voluntate disceptatur , se regulam constitui necesse est, juxta quam is voluntas illa explicari debet.
Ea signa sunt auum generum, verba, o coniectur e .lliae is Nam voluntas verbis , , , vel factis deelaratur. Grotius aliquando ,. coniecturas admittit, quae plane volum tatem non inserunt, uti in progressu vi- ,, deb mus.
Aut sto sim reo erantur , , si se ilicet, . preter Verba nulla sit conjectura, quae , , ducat alio s θέν. t coninscrim) is Si praeter verba eonje-- cturis assumtis opus est. I id. g. 4. n. I.
SI utina su eouiectura, qua durat alio lis i. e. Si verba in 'a considerantur, semotis aliis coniecturis, g. Proeta. n. a. Verba intolligenda sunt ex proprietare li, Immo antequam ad uticum proprIetatem recurrere licet, inspieiendus est sensus , M quo vel promi rens , vel acceptans ait rum inte: lexisse stivit : si is probari ne-M quit, recurrendum est ad morem loquen- di communem p si Si is dubius est , timese demum interpretario ne ii debet ex pro- prietate vocis. Non grammatisa , quae es ex origine δει Cerrum est, plerasque voces alium ex usu M let sum accepisse, ae originarie illis triis butus est. Geli. 12. t 3. in eap. II . f. zo. Ωμι utit. IV. l. e. 6. Sen epist. 81. . II
Populara ex vu) - Quintilianus ait: con- ,, seruis certissma D Mendi ni istra os , ,, Hendramque plane si mone es ut nummo , is cui publica firma est . Locri ae merae cavillariones suerunt ,
Non interpretationes. Mens , dc verba dispo- mentium clara erant; per calumniam sensus detorquebatur. Sane , terrae insistere ex Prsi prietate vocis non denotat insistere arenae,qnam promittens , altero ignorante , in cxlceis habet: Beeapita. quae imposita humeris habebant, non era It capita loqueri elum, sed cadaverum . Aeeedit, quod illi, 'uibus promittebatur, rem ex sensu natura. ia acceperint: promittentes sciebant alteroseo sensu intelligere ς utrinqne agitur de v ἰuntate terra eoni Abat: ut proinde hie inre
Pr Mio contra proprietatem UOcum 4 men Vmqne d. onent imi fieri non potuerit .
is reddere, non stantem , sed eversam reddi- is derunt, quae nuda cavillario erat: eve is sa enim ei vitas non est eivira , nee ea is mens utriusque disponentis suit. Mahum is des Sullanus Euboea eapta eum dissecuit , ,. cui eaput incolume fore promiserat, qu is si secato homine eaput incolume dici posse sit . Cons. Pusend. I. . c. 2. g. 2. 3. Quia controisinam Mn habent I. e. se dubia non est dispositio, adeoque nee in D terpretatione opus est. Cons P end. deis I. N. i. s. c. I a. b. 2. 3.
se Gravius seri periurium : non enim tan- tum peccat promissor perfidiam eommitis is tendo: sed magis peccat , quod specie si iuris illam committat.
Nam ab arte sensus inditus est , ergo cerius,& tommunis loquendi modus is demum est , qui Ab artis per I is adhiberi solet.
Qiad sit Alo star ,, Maiestas enim artis
is vocabulum est, & denotat imperium , se q i id proprio jure defertur. tiria ι arricidium J ., Quod ex proprimis ixte vocis saltem est si filius . vel filia pa- ,, rentes Occidunt, at in doctrina iuris etiam A ad eos pertinet, qui liberos suos interi.
Exemplum, quod magis ad rem sic t ,
se allegat Auctor infra ι. p. eap. 2Ο. g. U. is ubi Rit, nomina regionum aeeipienda esse ex usu praesentis temporis, non tam vulgI, led peritorum . Agitata olim fuit hec quγ- stio . facta divisione regni Neapolitant loriis ter Gallum, & Hispanum: hic Capit is natum ut partem Apuliae vindicabat: Gal-- lus vero xccessionen Aprutii esse putabat, se seque in nominibus antiquis fundabat; it. o te in recentioribus, & lassi moderno. vid. is Henning. in nota ad d. g. a
η m J is omittit Audior essentiale requiis sit un4 : tu mirum, ut auctoritate summaeo po estati conscriptus fit ; neque nume, . ro is definiri debet, sed sume it matra hoste conteriptum esse. Ω- ad se tim si, aut Ialmei mium more Hine exercitus non est , licet prat. ,, eo maximam praedonum multitudinemo colligat.