장음표시 사용
181쪽
lam si res m eodem flatu maneas. Modo ille natus pertineri ad substamiam megeriri; hoe enim mutato cimmo st,spositio deficit. Quod nega dum est J is Hane negativam . .etam tae si status mutetur accIste malas , is supra ei fi . f p r. proba iurus.
uam diram 3, raris- -cissem esse λ μ Re-- ctius di nisi status pertineat ad substan
is Restringens interpretatio extra verborum is fgnificatiorinin , 3uxta lenient iam Auli is m, mistur aut ex desinu originario v is luntatis, Rug ex casus emergentis repuis gnantia cum voluntate. Vid. g. 22. Deri priori hactenus, nunc de posteriori. M aurem αυμκ Auctor repugnare , ait, voluntatem duobus ex indietis: i. si illieitum est verta sequi; at id non pertinet ad interpretationis regulas, nec quaestio hic voluntatis est, sed juris; nee verba hic sequi ideo Iacet , quia partes nolunt , sed quiruparies non possisu : x. si verba sequi grave , di intolerabile est; uti si de eo Criu non e g Iintavit, di si cogitasset . facturus non fuisset , vel sacere non potuisset: de quo f. ses.
Aux ex re Iurati ramone a se Quae scilicetis disponentem in Uit.
Sensus est, quod is, qui aliquid vult ,
is aequitλtem, di aequi prudent Iam prae ocu-- lis habuisse videatur aequitarem is Quae opponitur verbis te is gis, seu iuri stricto. Apud Donatum legiis tur 2 1ων est, quina omnia νina, oe inito. ,, ribilia σxigis ἔ α irat est , quae de νμ eis multum remistis. Ἀμ. ό. originem di is serentiae aequitatis a stricto rare solideri demonstravit B. Parens in D p. de tabel is aeratis, quae ex stat Val. II. Bae. 8 . In q- ex inflati ob ian eryatirarem is adeo ut lieet lex generaliter loquatur. man ob aequuatem quidam inde exci. . plantis casus . Via. si sisit. D. Ese. ad ad aestas-- , in pacta μ maenaeo -- debet ι ., Nimirum , ut vi oneravis sis pacto . sive testamento, etsi iugera
is De legibus id ita trudi ur L 3. ου. - . ri eta. φ. e. - -H. α- ροι tacu res est , s Messi. e -- Setiaeer. fidem casu non cogitavit. εe u cogitasset, iacturus non fuisset, vel facetae navi potuisset. N in si cogitavit . di tamen non excepit , continetur pacto ; ῶ non e sitoit, sed apparet non excepturum filicis, itidem ἀ-dim . se Haec interpretatici non est ex iure natu δε - , nam qui in genere disposuit, etiam itari genere voluit obligari: quod vero casua is quosdam ex mutua fuisset si de iis cogi se rasset, hoc dubium est, adeoque de ea via luntate non e uM. Sane, semper hoc m is do excogitarr quid posset, ob quod rumis perentur pae A. Cons. Lis. s. II. Nom tamen temeret ri Quis inter gentem is judex erit Verius igitur est, generalem se dispositionem etiam in genere obligare. Id enim esset Dominam se famis actuaationi Cum potaus quilibet suorum Fer is borum sit a terpres . Uera latio est 4 is quod inter utrumque ici seuere disposi-- tum st; quod auer tua interpret
is tione alteri stularete nequitia
Sed o fugisse. Has in iei fi Uariati indicia Auctor iam suppeditavit, & ul- ,, terim suppeditat. Certissimum indicium es , si qao easu fm a
Mi υerba Histarum e JA Iairno tunc non quaeritur, an voluerit disponens . sed an potuerit: adeoque voluntas ibi restringi ne non ex Casu aliquo emergenta , quasi ipse exemturus hunc e sum fuisset .. sed quia
non potest de re issicita disponere. Emimendis sint neoesarro is At non eXM in e relatione volvat tu, sed quia defi-- eit Multas di sponenda . i. e. quia notari potest velle. Vid. fur. c. II. g. 8. se . Nos reddet serenti Nam eum hocis nihil agi potest: & hine sidamnum inde
Di, is Immo iure gentium deponenti re is di s nino debet; quod vero dominu&
182쪽
is praeseratur, id meri iuris ei filia est i utiis vidimus supra c. I . I. I. m.
in .sa ἀμ-ara. M a is presse 'flamo reperitione Iustior autem est repetitio is stomini, quam praedonis: at id dein utriri ratione habita mxtas rimi, adeoque exis iure positivo esse, ipse sinus ait, λι. pr.
in atili mimininus J A Auctost supra a. v g. I. n. 4. supposuit, introdum dominios, inter dominos scim aetatem quandam essem contractam, ut qtu rem alienam in sua is potestate habet, eam domino reddere deis es beat. At ibidem iam notaurinus, verum is non esse , talem societatem inter homines A introducto dominici contractam unquam is suisse restituendi necessitas non oritur ex ω aliquo pacto domin rum, sed ex volu is i te ereatoris, qua unicuique hominum is facultatem Occupandi res natius dedit; . quod erga homo ex eoneessismo divina te.
. net id auferri ab alii xta equit, di si insenis tur, restitui debet ex resula natumlh , D qnod suam cuique tribus debeat. . is Apparet ergo, di sententiam η-- , ω εc rationem Auctoris seram . n esse.
ALTERUM indie tam valuntatis repu-enantis Auctor statuit, si gravis, tot u bilis est Loomia. Sed nec hoc itae generaliter admiti debet, quia potest esse grasitas,
quam dram Inus curat Guxncin furi t. Adeo.
que tale incommodum requiritur, eae quo eorto apparet, dominum in hunc missimi dic positurum non suisse : uti in exemplo ali. Mao ab Auctore. ubi quia aelii eommoda aequum, quo posteλ ipsa utitur ; hoe e udontinua etiam nondum finito usu rem e
equum potest . quia muneo, in pri e ti statu dominum eommodaturum equum non fuisse, L 7. e. La su Ita qui promisit auxilium . non tenetur si ipse periclitetur, quia an nampublieam dese- , di aliam de-
m nullam interpreta Ionam paritur , etsi ali. is quid grave , aut intolerabita inde sequis.. tun quemura ideo, quois illa disp is sitici sis absurdat, aut gravis, alii ius in situm auferre potest; Moo ab initio is est uestimam posteae fit neeamtaris. Quod is ergo sommodans rem ante finaeum usum
vi repetere posset, si ipse didigeat, id me. se ei iuris civilis est. . - 'ν - , g, -nino A eiram
Quo casia nora cessat volun M, sed sa. is cultas, uri vidi mum, praecis. - isse ina spectara e-raianae Aumanae -- ὶ - Adeoque quae sua natura hom, is nibuςgrariae, & intolerabilia sunt i quinis datu enim talia saltem esse vident . Sive comparando personam, o rem, in mam ru , --ν οβ- actas, is in, si ex fineis negoti. ap mi, di ponentem sta is,
Intra eos Mus repαννε -- roravis, β ipso vadis emas yis Non emm eogitavit de pr is pria uecessitate; 8t non dedisse , s prae, M videre egestatem pol set.Adaeis...is Dirim ua . commodantem , et fi ipsa
- Ut, rem commodatam P. Belle nauis posse nisi finito vili . Sane , is, qu, adis cerrimis usum alta em fram commodati
is voluntate decimatae. nom uero ev vagisse ejusmodi coniecturis P quid , min, nociis inde inserri posset
ExeusMίων, quamdiu ipso dom, pinis . - is Hoc imm indet est . quia ipsi is grave, a. intolerabile est, sis quia imis euitas disponendi in talem ea61m eta. is fi agitur enim de iure Rae remubli. se cae, adeoque de iuro Hreno, Qui oese, is sionem deserere nequit. -- ἀ- δε ρο ad mois yis Immo tota is dispi vitio nulla est , quia illi erex estis hae concessio 3 est enim de iure reipis.,, blitae. adeoque de re aliena. Unde in is iam dierum est, primipem iure mrermis reditus ad defensionem reipublieae destin is ton ad alios usus expendere non possis , is sed ideorationes reddere reneri. Adeoque is seustra quaeritur, an eoneessio immunia
is taris ad extraordinarias tollectas exae
is denda sit, & friustra id ex restringento ali. n qua
183쪽
ὰ qua tuterpretatIone , vel ex coniecturari aliqua deducitur, cum concesso immuni. is taris nec in ordinariis valeat, sed ab ipsori concedente pro lubitu revocari possit.
a Non serυanda promissa , qua sint iis, quι-bur promiseris , inutilia ,, Iocum huncis Ciceronis examinavimus lupin L. M ς. II.
λ I. n. a. Sane , ex dispositione jus ori- tur, sive id utile sit disponenti , siveis non; susticit en: m, it inter partes comis venisse .
Nee si plus tibi uoceam , quam tui prosint , cui Irom eris se Hanc quoque semis tentiam & auri, & aequitati repugnare ,
is diximus ate . c. II. g. I. n. a. Iudieare promisis non ebet si Sane , si is damnum in se recipere velit, aIterius nonis interest, qui obligatur ex suo consensu. Nisi forte in eais furoris I se Auctor re is spieit ad id, quod g. praeced. n. a. diis xit, gIadaum deponenti promisitim nonis debere dari farenii.
ptum se At nec haec exceptio admitti de- bet; quis enim iudex erit inter duas gen- ω Ies, altera allimante , altera negante ἐis Sane, hoc effugio omnis dispositio evertiis ab alterutra partium posset Rectus ergo is dicimus, Omne pactum valere, δι nubis lum damnum exceptum videri, nisi pariis elici ipsa sit illicita, vel impossibilis... Non tenebitur si eum morbus Ionticus panis, aut filii detine- A Nam pactio iari hunc calum Illicita .foret, quia iure n M turae quoque aegrotorum parentum , &is filiorum curaui habere debemus.
Non sis contra offficium J A Fidem datam
is non violari. 3 Sι m omnia μά- μι J A I. e. quo se ties status subitantialis non mutatur .is Vid. sv. c. I . f. IUN. Praejudιcium in patrem meum q-ri lis Forte quod in contumaciam processus se instituebatur. Sod iter infestari latrociniis nunei-- is Modo periculum certum sit . Pacturnis enim foret de re illicita, quia nemo seis exponere periculo potest , nisi pro de- ,, sensione alterius iter se suscepturum pro- is miserit. Omnιa λι ιι ge pro aestis eius , de quo
quaeritur, natura , , Immo haec omnia su- unt non ex interpretatione aliqua rei rin. gente, neque ex indicio , quod disponen.
D tes non credantur aliquid grave , & in. Commentarius ' bis tolerabile voIuisse, sed quia de trii ex lais disponere non possunt , adeoque quia ta-
is cultas, non quia voluntas deficit.
SI duae simi dispositiones , di posterior
ex post fiat contrara a priori, non valent. quia contraria subsiliete nequeunt. Quae ostensant ea m em mmaum t is Quia se is, qui locutus eii, si adestet, i pie exeni
se turus suisset. ι a. g. 27. U. I.
jMs supra in nu. I. Ubi dixit . si quod si eerta sit pugna , deroget pri
se ribus id, quod pollerius inter contra se hentes placuit. At notavimuς ibidem , se tune dat positionem nullam esse. Da cum urint insperato ex ipso rerum eventu inter se commiuuntur is Quando igitur duae exstant dispositiones , quae sua natura non pugnant, at ex casu inopinato sate simul nequeunt tunc is casus exceptaha videtur salvis reliquis: quod ex regulis L seq. politis magis illustrabitur. Rhetores Graeci Vid. Quintil. Inst. 3- e. Io. ρος ἶ8
UTRA pars seripti eum ex casu fir eoia xii m si Adeoque cum sua natura non pu -- gnant dispoiationes, sed ex eventu dubiae
cero 'quis Regulae Ciceronis vix usum aliquem habent; in singulis enini par pote stas est, adeoque vel prius valebit , 1i jus
natum ; vel posterius, si res adhuc li Potestate promittentium est e si utrumque ., liquomodo fieri potest , eo modo praestari debet. A Aio. is In genere notandum est , Cieeronem
is non agere de interpretatione pinor m , is sed de interpretatione legis, vel ultimae, vottintaria dubiae di si nimirum ex seripi ιο-- nis ratione aliquid dubii nascitur . m. m
is veni. i. a. e. 26. p. m. II 8. seq.
is Dubium autem oriri posse . ait. vel eruis ambiguo, vel ex seripio , o I utentia 'ri vel ex contrariis legibus , vel ex ratiociis is natione, vel ex definitione. Cic. d. ι. c. 26.
184쪽
- Ex ambiguo nasci eoru roversiam, at , ,, cum quid senserit A lictor obleurum est i is v. g. si te stator dixit: haeret meas xx riis meae vasorum argenteorum ponas io. NB.
qu.e volet. dato. Dubium enim hie est, is quae pondo debeantur, an quae haeres va-M ier, Rn quae uxor , quae vata magnifica
petebat, ae L c. 27. is Ex mipto, O sententia nasci controis vertiam , ait, si alter ad verba scripti,
is alter ad mentem loquentis provocat: eois autem casu dispiciendum esse, putat, an is sententia semper idem ville demonstret, is an saltem ad certum tempus, aut even. is tum voluisse conseatur, is. . c. 28. Ex contrarais legibus dubium nasci, ait, is cum inter se duae videntur leges , aut ,, Plures discrepare. Exemplum ponitdu is rum legum , quarum altera smmittitis P mium interficienti tyrannum , alle-
ra iubet cognatos tytanni occidi ; &,, tunc suppomi calum , ubi uxor mari- , , tum tyrannum interficit, & praemia i ,, eo vitam expetit filii, qui inori ex alis tera lege debuit, E. I. c. 29. Ex νatiocinarιone, cum ex eo , quod
is uspiam est, ad id, quod nunquam 1criis Ptum, pervenitur, a. i. c. IO. ,, Ex a uitione, cum Inscripto verbum
is aliquod eli positum, de cujus vi quae Π-ia tur , d. i. e. II. o Apparet ergo loculenti mi me, I. regulas is has non pertinere ad interpretationem pa- is diorum , seu disposition uin , quae interis duos fiunt, sed ad dispositiones unius , is nimirum, vel legis, vel te toris. Sed&is II. ex ipsa inspectione ccinstat , regulasse illas plane non pertinere ad casum, quemis Audior supponat: is enim ponit calum,
is ubi t. verba εn eodem scripto alio LeoA Ium posita, quae 2. veluι in Perato ex tris Io rerum eventia inter se committuntur ἀ
is sed ubi mens se tabentis dubia est , vesis ubi alter ad verba, alter ad mentem scri- bentis provocat; via ubi duae leges eon- ,, trariae exstant ; vel ubi de vi verbi in is scripto posita quae ii oest. Sed de M. nullais harum tegularum reflairi potest ad casum ,
., ubi vetat insperato ex ipso rerum a vent ,, verba alio ιμο Iosita mere se comu utran . . tur , qu λ in exempli. Ciceronis non ca
M su, vel insperato eventu steollisio, sedis vel quia intentio scribentix, vel eonir , rietas tecum, vel verba apta dubium esti- ,, clunt. Repetendum igitur V. est, quod ,, antea diximus , si pacta contrarietatemri inferunt, ni hal actum videri . Ut quod permittit, cedat ei, quod iubet Iussus omnino tollit permissionem, iacuit te inque ret ringit si pollerior sit ; pugnat igitur, permistum esse quod vetitum est .
- Cicero si ex contrariis legibus controis versia nascitur ) considerandum esse , ait, , , utra lex jubear aliquid, utra permittat λis nam id , quod imperatur , necessarium , se illud, quod Permιttitur, voluntarιum esse, ,, d. l. c. 29. p. m. IV. Sed hoc casu porro is distinguenduin es , an lex permittens sit ,, prior, an posterior ; nam si permittens ei tri posterior, ea necessario tollit anterioremis rubentem. Iterum igitur ex his constatis r. Ciceronem non loqui de interpretationeis pactorum, quae duorum consensu constant, ,, sed de interpretatione dispositionis unius, is scilicet legi,latoris: a neque regulas in. terpretationum naturales ab eo tradi, sed A suppedriari oratoribus causarum inventiciis
A nes defendendi caulas sibi commi ssas, peris explicationem , & amplificationem thema. o tis; quod ad Rhetoricam pertinet: a. necis Ciceronem loqui de casu , ubi verba iari eodem Icripto Habi posta dubiam dispo-- sitionem reddunt , sed ubi duo fer ι
is eontraria exii λnt ἰ quod ex singulis reis gulis magis perspicuum fiet. Mula quι termittιν ait quia a se Rem itari explicat l/usen . d. i. g. 2'. Permissoni
in q,od faciendum es certo tempore , ei praeferatur, quo qμ is tempore fera Dies Iis si utrumque aliquo modo fieri potest , , , eo modo fieri debet.
,, Puse orsus mentem Grotii hoe modo
is explicat: δει in unum tem us inrisit Alia ,, ga ιο-m drearum impirato , quarum uniis non nisi cereo, eoque praesenti rempore re-
185쪽
, eontroversia oritur considerandum esseis λ t, re um ex lege sta ιm fieri nec β, , , utrum habeat al/quam moram, E IUM is να:onem : nam id, quod statim facisndum, fit, perfici prius opo rere, d. l c. 29. p. m. I44. Certissimo Indicio, Ciceronem pi is ne non cogitata de interpretatione da se bia pactorum . Paetio vetans vineat idibentem Haec pugnant ; posterius ergo valet sublato priore eum simul stare non possinet: secus si ponfimi aliquo modo ; rime enim utrumque expediendum. Addisio.
sensum Auctoris ex Nieat Piisendorfimis L. R cap. XII. g. et3. At res ita se ha-- bet e Cicero ubi controversia n scitur ex is legum contrariet te coasideraendum e lIe, se ait, μι- teae iubeat , mrea veter mis μ' eam , quae vetas, quasi exceptione 'M- is dam υideri corrigere illam, qua iniat. Ainis paret ergo, hanc quoque regulam nonis pertinere ad pacta, sed ad leges; neque is hic asi de controversia, quae ex vemissi alibi in eodem scripto positis, sed quae is ex duabus legibus contrariis oritur: ubiis certum est, legem posteriorem derogar. . priori. Haec regnia naturalis est , necis ulla interpretatione res indiget. Ut praeserara , νω magis es preuliare Specialia derogant generi, quia inde exemta sunt, &in iis aliud dispositum est : manet ergo prior dispositio in reliquis. Addisio. is Puse orsus eodem loco g. 23. mentemis Auctoris explicat. At hic quoque Cicerois non de interpretatione pactorum, sed le-- gum agit. Nam in controversia, qBae ea M lesibus contrariis oritur, considerandumis eide . ait, retra leae de genere zmni, retrais de parte quad m, utra eommunirev i. plia is rex, inra in certam aliqum rem scripta is videatur ἰ uam quae in partem aliquam .is quae in oenam lmanaeiam rem scripta ,, est, Prosius ad causam accedrae v d ni , M CZ ad iudicium magis Pertinere, d. l. c.
naturale est , speetalla derogare generi, meti regniae exceptio e se naturae regula est, ne homo hominem occidat ; sed exceptio est in magistratu. in qua nuam adseructam baset et , aenna υ-- I mmo ex utraque aeque tenetur Commen tarius abstinere ; sed s caveri nequit, minus malum eligetur, quia quatenus majus malum eligit, ultro peccat . A itis. is Pusendo us sensum A uctoris eIarius emis primit. αι. g. 23. Athaee quoque regula
is ad pactorum interpretationem non peridi net. Nam Cicero qui de controversia, is quae ex legibus eontrarias oritur, in ven. ,, Iiones Continuat e siderandum esse, ait m m Mira Dpe , si non obtemperarum sis , is rema af --, aut ire Mira maior par is statuatur; nam maxime reservandam .
minorem Reεula generalis est : lex posteri Gederogat priori. in superint quod rinisas habee aut magis Musas . aeue magis inuet J Si utrumque potest, praestari debet et alias ipsius elerito est e quo casu laudabilius est faeere id , quod honestius.
Additis . se Pusendor fias iuem affundit hvie regu Iam, , d. LI. 23. Verum nec haec regula ad in- ,, verpretationem pactorum referri potest , Cicero enim in Ouini seri pro dubio . suae se me ambiguo dubium nasoriar, c. V. p. mia is r Ist, sive ex aιcto, oe Imremia, e. 28 'is m. I 2, sive ex legibus emtrariιν, e. 2 is p. m. I 44, sive ex matre natione, e. Io
D p. m. 14s. 3 examinandum esse, aut, quia is milius, quid honestius, aut quid magisse necessarium sit et id esum scribentem in magis voliri M. G. II. Extremo loco , aer qaod tostremo Am diis E mes vineae se Ciem, is ex legibus com
is trariis controversa oritur. considerandum,n ait, retra sex posteri- ista fir ἰ rostremam is enim Pamque gravi μm es : d. l. e. x .is P. 144 Diximus . hanc regulam nainralem is esse, sed eam a naus paria dubra pertin a re, sed ad leges conitari q . Pactorum se torrem stam es vim ,, P ,, cta Iurata intelligi debent iuxta id . quod ,, Inter utrum e actum. pparet: qnod exis ratione, di fine agentinm constat: si id se quoquo dubium sit, interpretatio si ex is communi loquendi usu. et inmisa restrictimor pataras μερο em , is Adeoque & reservxtiones morales . Viae M L a. c. 33. f. Pνaeferen m reis me tae' seriuraramessi
religio in ,, smirentes regulas jungit Pinis
186쪽
sueta maturi cessit obligatio imperfecte, , mutua. H. Laet reficientiae eedit legiis gratitudinis, cateris paribus . LII. Quo is arctiori vincula aliqua persena nobis comis iungitur, eo praestationes , quae ipsi de- ,, bentur,. aliis praeponderant. Caeterlia P ribus, &c. At hae interpretationum reis gulae nulla ratione ad pae a dubia a is plicari possunt. Nam r. obligatio imperis is fecte mutua non est obligatio. 2. Legesis beneficentiae de valitudinis ad ius nais turae , quod homines inter se obligat , M plane non pertinent ; adeoque senstrais quaeritur , quarum altera alteri eedat . a. Graduum proximitas in pactis nηlis tum inestam habet, sed omnia ibi v ,, Ient ea disposilaone partium, Sc ex m. , , luntate sulticienter declarata.
AN in dubio e tractus pesctus censeri debeat antequam scriptura confecta sis AD firmatur , uuia contractus natura est , ne opus si scriptura: consistit enim in dispo.tione partium , quae effectum habuit antequam scriptura cognita suerit e ea igitur saltem ad saei liorem h ibetur proba.tionem .
Excipe , si partes non nisi in scriptis
contrahere voluerum ἰ tune enim nihil
valet nisi scriptura persecta: quia ita di Dposuere partes, ut non nisi scriptura obligari velint.
Cred/ndum, feripturam adbiberi, ut monumentum couIractus , non ut substoriae eius
partem sensus est, scripturam adhibeti, se ut probari facilius possit dispositio, nono ni ex ea demum valeat.
AIioquι exprimi is soler J - Si igitur interis partes expresse actum est ut in seriptis ,, contrahatur, non valet ni R seri plura peris secta sit.' ita enim paries voluerunt.
- thuros Duch de areth. iis. crv. t. I. c. 2
Interpretandas ex iuro Romano Norma interpretandi contrinus naturales est ius naturae, non ius civile.
a isto. - Interpretatio pactorum regiorum desu. A mi non potast ex iure Romano qua tali, is quia Romani ius. in gentes non habent; is at quatenus principia interpretandi natu .is rasia eo iure continentur, hactenus alleis sari ius Romanum potest. nec tunc iusis illud auctoritatem habet nisi ut testimo. is nium de iure naturae. Etiam pro iure gentium rereptum Io Ius gentium voluntarium non dari, supra is probatum est. Sane, si plures gentes idem is tarte ius suis subditis statuunt, id nou esto ius gentium, sed ius civile, quod nonis inter eivitates obtinet, sed in singulis sal o tem civitatibus. Quin etsi gentes inter sese semus idem ius secuti sint, inde nulla estis obligatio ratione suturi . Quod temere praesumendiam non es ta exceptio inanis est; ius gentium nut. tum existit, adeoque nunquam receptum M praesumi potest.
CONDITIONEM clerentis , an Meiapientis verba attenis magis debeant Iure naturae non magis nnius , quam alterius veroba inspiciuntur , sed utri uiuue: si dubia sunt, neutrius; Et dispositio cessat. Unde regula, quod interpretatio fiat contra eum, qui apertius loqua potuit. & quae habetur in L 3pss de pati. est mnalis, adeoque mere civi. iis . Cons inst. I. I. c. m. g. M. Eius verba formam dare negotio, si abs
lura , γ in se per a sint Quia ex illa
promissione demum utriusque consensus se. quitur; adeoque forma negotii ex eo mei. pere videtur . At verum id non est , sed inspiciendum est id, quod inter uriumque
actum est. Si id dubium sit, nulla est dinpositio,
debuntur J - v. g. Aliquis ex alio quaeritis decem , damtim tuam dare sponaes is alter in genere ait , spondeo , utrumque se promitti & deeem , & domum : si vero is domi solam spondet, dispositio saltem se de domo valet; id enim solum inter
is trumque astrum est. Antequam accepta fit conditio, ne quidem
eum teneri , qui obtulit Quia pactum Z a se defi-
187쪽
is duorum in idem placitum eom is oblatas conditiones Meeptat. sensus. miliam enim ad e ρω quaesitum est is Ius enim in alterum transfertur non exis inta oblatione, sed tunc demum si alter Minus est premi n. , 'Immo eiusdem valoris elis uti enim oblatio non valet sine Meeptatione , ita nec acceptatio sine oblatione effectum habet.
De damno per iniuriam dato , & obligatione
I. cu*am obligara ad restitutionem damni iata Damnum releuigi , quod pranat eum Jurestricte dicto. III. Aeeurate dis inguendam aptitudinem a Jure fracte dicto , ubi con-
IU. Damnum is ad fructus pertinere. V. Ad lucrum cessans quomodo e VI. Damnum dare facientes primario: VII. Erfecundario :vIII. Item non facientes quod debent: primario. IX. Et fecundario. X. ia vatis efficacia circa actum ad boerequiratur. XI. Quo ordine teneantur. XII. Obligatiovem extendi etiam ad damnum conse ensis
XIII. Exemplum in bomisi . XIV. Deo, qui alteri vim intxtin XU. In adultero, σ stupratore r
II. In eo , qui ea am promissam Iaedit per dolum, aut metum imbustum. vi υρσο naturariteν ελι A. ad dem'tu, quemJurgentium pro rufo hisbet XX. Potestates civiles quatenus teneo tureae damno per subditos dato rubi quaestio de praedis in mari actis - οι contra imperium publicum. A XI. Vaturariter ex animalis fui , reuenavis suae facto fine eulpa neminem
XXII. Damnum dari, is adversus f mam , is bonorem , quomodo
veniamus ad id , quod ex maleficio naturaliter debetur Φ Male siri, hic appet Iamus culpam omnem, sive in iaciendo, Φ sve in non et cland pugnantem cum eo , . quod aut 3 homines communiter . . aut pro ratio' ne certae 3 qualitatis facere debent a tkli eisi Α, 'D
Personae, quam gerunt . Conter, in toto illo capite , P I. FENDOR FIUM nostru nil de Iure Nat. Gene. Lib. m. cala l. l. B.
188쪽
6. II. III. De Damno per iniuri dato, oe obligatione ἰnde orIunda. I 8 r
II. 1. Damnum rte a demendo dictum, est is a Moax , cum quis minus habet suo, Φ sive s illud suum ipsi competit eκ mera natura, . sive accedente facto humano, in puta dominio, st aut pacto, Φ sive ex lege. Φ Natura homini suum est vita, ε Φ non quidem ad perdendum , sed ad Custodiendum, corpus, Φ membra, ' fama , honor, τ Φ.actiones propriae . Dominio, dc pactis o uomodo suum quid cuique sit, ε Φ superior tractatio docuit, tum quoad res, Φ tum quoad jus in actiones alienas . Φ Simili modo ex Iege jus suum cuique oritur, st quia idem, aut plus lex potest , quam in se, ae sua singuli. Sic pupillus jus habet ' Φ exactam quandam diligentiam exigendi a tutore, st respublica a magistratu, nee respublica tantum, Φ sed de cives singuli, st quoties lex id expresse, aut per sussicientem consequentiam significat. 2. Φ At eκ sola aptitudine, st quod jus minus proprie dicitur, dc Φ ab assignatrice justitia spectatur, non oritur verum,dominium , Φ ac proinde restitutionis obligatio: Φ quia non id alicui suum est, ad quod aptus est retriam κνω Καν, ait b Aristoteles, . ut βιηγησας χαμήμασι δἰ ά, λευωρία,' Φ Contra proprie dictam iustitiam nihil eommittit, qui pecunia sua alteri non fucis eurrit, prae tenaeitate . Cicero pro Cn. e Plancio: Est bisee eonditio Iibe νο-rum populorum, Q posse suffragiis vec dare, vel detrahere quod velit euique; dc tamen mox subdit, accidere ' ut populus faciat quod velit , non quod debeat. Φ voce debendi sumta in laxiore significatu . III. Sed eavendum hie, Φ ne confundantur quae diversi generis sunt. d Nam eui magistratus collatio mandata est, is rei publicae tenetur . ad eligendum eum, qui dignus sit ; dc ad hoc exigendum respublica jus habet proprium: quare si ex indigni electione Φ damnum secerit respublica, ille s resarcire tenebitur. Sic etiam civis aliquis non indignus, ' etsi ius proprium ad officium
b Damnum forte a demendo dictum Ita
Varro libro iv. Damntam a demtione , eum mmus re tactum . quam quanti constat .
Pag. 4t. Ed. H. Steph. Alii magis probant derivari a graeco --, ut sit dap. num . deinde damnum, ut υπνω s . opoux .fomnus. Nee absurde deducas a graeco ἀώρον, quod est βιου , ine ex se iam, damia, iam.
4 Forte a demendo seatigeν a δαπάνη . A deimione Uareo l. 4. de L. Ae Isidorus v. orix. ιν. Ouid si a δαμ- . ste a M. Illiad 6-m t. t. s. . 6 Nam quidem ad perdendum Ut eam ipse sibi ait ferre P issit. 2. s. 6. γ Actiones prcsν a 3 Quas aure suo tractat. Ac In quibus eum non oportet impediri. 1 Superior tractatis a. I.
s Exactam quandam Non tantum ut dolum, aut culpam caveat, l. 13. D. de R.
io Ciis, singuli in Hine Tiberiu . bonum,& salutareni principem servire dc re , de universis eivibus saepe, de Plerumque sin
ii Ab ag naιrice t. r. r. Ze s. ix Magistratus couatis Ius eligendi. Seordinandi praelaturos opPisi , pago. Pr vineiae, aerario, aut cuicumque Parti publicae administrationis.13 Refarrare tenebatur Noveli. O . e. 16. quae Iuliano AOteres I . c. I 6- Pae. ι93. Quod si talis administrator parum ido. neus vIdeatur. 1ubemus alium an Deo eius subrogari, eum deereto episcopa . o, habita. treum e3usdem civitatis ι orentibus uom . roribus, quod si aliquod per eum υι ata adlatum sit detrimentum de pro tis faculta tibus Me resareare est autuν Ita leg. nam de praecessit : quod νιιιquatus fuerat patrec is ipse, quem dc ad nistratoren Ppel. Iat civitatis, ab eo exeatur pericula eo rum, qui denominatores e us fuerantis
189쪽
eium aliquod non habeat, habet tamen st verum im Petendi jaxia ali r. in quo jure si per vim, aut dolum impediatur, jam non totius rei expe-o so . , litae, sed . incerti illius damni aestimationem exigere poterit . e Simile erit ιιι. V. q. in eo, cui Φ ne quid Iegaret testator, vi, Vel dolo fuit impeditus; nam M ι σώ- eapaeitas legati ius quoddam est, cui id est consequens, ut libertatem is statoris in eo impedire injuria sit . I i . IV. Minus autem quis habere, ac proinde damnum laci sis intelligetur , non in re tantum, sed & in stuctibus, st qui proprie rei fructus sunt ,st sive illi pereepti sunt, . sive non , . si tamen xpie eos percepturdis fuerat, . deductis impensis, quibus res melior facta est, aut quae ad fructus percipiendos suerunt neeessariae, Φ eκ regula, quae nos vetat locupletiores fieri cum aliena jactura . U. . Sed & γ spes tueri ex nostro aestimabitur, non ut 3 illud ipsum , f Φ sed 3ν secundum propinquitatem ad actum, Φ ut in semente spes messis.. VI. Tenentur autem , t praeter ipsam, qui per se , & αμεμις damnum . maii.. dat, in alii quoque iaciendo, aut in non faciendo . bb Faciendo alii pri- D ad mario, alii secundario: primario, Φ qui jubet , - qui contensum requi Dr. FHi- situm adhibet, . qui adjuvat, st qui receptum praestat , Φ aut qui alio modo in ipso crimine participat. . . v II. Secundario, Φ qui consilium dat, laudat , assentatur . enimaisu. interest 4 inter Dasorem facti. σ probatονεm ρ ait Cieero b Philippica secunda Saro. ιῶ. VIII. . Non iaciendo item primario, aut secundario; primario, qui cum ' Φ ex jure proprie dicto . debeat vetare praecepto, aut opem ferre es,
is Capacitas legati Posse ex leuamen in in aliquid capere. fi proprie rei frumn Non fieben tur singulari eurae. industriaeque possesseris. qualis a domino experuri nequeat. ir spes Ivim ) Quo verisimilites suis enipolitus, nisi rem meam alter possedisset . aut ea me frui prohi isset . . ig Illud in m Non quanti lucrum Ioialidum solet, id si pereepissem alba trio. boni viri. prout propior, aut longinquineta sparato eventu ahiai l prout Plus. aut minus perienti restibat at eventum conseia, quendum, si non intercepta spm ruiset crueo, qui damnum dedit. is Me duis sis, iuras/- Prout facilior, ae promor ad id sierit via. Eo Consensum reqvi. Qua cun tine consensu. ae nutu ejus damnum mihi dare non posset adversarius, peienti ut liceret is indu liit. 1 Qui rereptum L. i. 1. D. r
xa Ex sine momis Ratione perlonae . muneris, Potinatis . .c λ Vide quae sese notavimus ad Lx- bellum P UFENDOR FII . De O . --., ov. Lib. 1- cap t. rum lcri ae quartae Edd. ubi de concurria ad lac raras alie aum accuratius, qu-uterque Auctor rata nostr ram, egimus. I. s.
e Laadae 3 Totilas in O atione ad Go thos , apud Procopium Gotth eorum III.
νιν, era et- : non enim oportet lauaando amreri malum.
d Inire fuasorem facti . , pro rorem Applieit hoc dictum Probo praesecto Am
mianus libiti xxvra eap. m. Lege Lam. auardiea libro t. tit. 1 v. etiam consulens ad compositioinem voeatur . Vide Rom. I. ni fine. εe ibi veteres scriptores. e AMe opem serre et . em fit in .eia , id non Deit Nuetas Chomares ciet, ese Com-
4 Ue um ιut petenda ) Ambiendi eum δMm μις. si e si milibus jure civibus f inde actio apud Ruintilianum decl. is x. Para.
190쪽
LVIII...xII. De Damno per iniuri dato, o ob Ilaatione ἰnde or Mnda. I 83 cui fit injuria, id non iacit. Is Chaldaeo Paraphrastae Levit. XX , s. 'xci
obfirmator dicitur. ΦX. Secundario, i Φ qui aut non dissuadet eum debeat, Φ aut factum reis i Loglib. titet, quod notum sacere debebat. Illud autem debere in his omnibus referimus Q ad ius proprium, quod iustitia expletrix respicit , Φ sive illud ex vrege, sive ex qualitate exoritur. st Nam si debeat 33 ex charitatis norma, peccabit quidem omittendo, non tamen ad reparationem tenebitur, . euius origo est jus aliquod proprium, in ut ante diximus. X. Sciendum quo ue, hos omnes, quos diximus , ita teneri , ἡ Φ si vere causa suerint damni, id est, Φ momentum attulerint , aut ad totum da misnum, . aut ad partem damni . Nam saepe accidit in agentibus, vel ne- s. o. . gligentibus ηs secundarii ordinis, interdum etiam in quibusdam , qui sunt 3 v. u. ν ordinis νε primarii , ut etiam η7 sine eorum actu, aut neglectia is, qui dam-- I num dedit , Φ certus suerit id ipsum dare e quo casu illi, quos diκi., 33. non tenebuntur. I Quod tamen non ita intelligendum est, st ut si alii de- ι mi. suturi non fuerint, puta qui suaderent, aut iuvarent , non teneantur uui a suaserint, aut juverint, si absque Ope, aut consilio qui dedit damnum , da- a .6. --turus id non fuisset. . Nam ct illi alii s suasissent , aut adjuvissent , te- . r.
XI. Tenentur autem m primo loco ii, ' ' st qui imperio, aut alio modo maliquem impulerunt ad factum ἰρ Φ his descientibus patrator facinoris: post eum caeteri, o in solidum snguli, qui ad actum causam dederunt,e Φ si totus actus ab ipsis quamquam non solis processit. XII. Qui vero de actu tenetur , g Φ simul tenetur de hrs , quae illum exactus vi sunt consecuta . h In Senecae contrOVersia n quadam hoc tractatur . in specie platani incensae, ex qua domus arserat, ubi hanc ponit sententiam: νεα- . Etiamsi partem damni dare noluisti, in in torum quasi prudent dederis Ienen- v. s. us es , 33 ex toto enim noluisse debet, qui m prudextia defendituν . Ariarathes o Cappadoeum rex eo , quod Melani amni exitum per lasciviam ob- , struxerat, cum eius perrumpentis impetu elatus Euphrates rapta parte Cainpadocum terrae, magna . cc Galatis, & Phrygibus damna intulisset , per- 119.
misso Romanis judicio, talentis trecentis dispendium sarcivit. G R o T I I.
23 Ex charitatis verma Ut vir bonus, aut homo hrilitanus.. R4 In MIentabus, vel negligentibus mi cuium dant iaciendo, vel omittendo i
18 Non emebuntur . tamen ) Seuiis, fi conscii non tuerint illitis eventus .
ciendum . 3i Ex toto enim misisse ) omnino nec in parte . neque in toto damnum dare non voluisse intelligitur, qui lic se defendit, ut ditat se inicio , a tetae imprudente datum esse a