장음표시 사용
341쪽
ia tionem veniant, & iuxta gradus iniuriae,&- malitiae, pqna, seu talio austetur; quod is optime observarunt Romani j Cti in L 16. A D. ae pso. Quibus principiis positis tota. tio rinarum perspicua erit. Malum passanis, quod insigitur si malum actioni, J Rectius definivimus Naam, ni
,, Haec definitio non differt a priori ris nam ille quoque , qui privatur iueum is ditate aliqua, v. gr. in liberis, Sec. P is titur malum aliquod . Atque ideo ad pisomor fune referenda lis Revera enim mali aliquid patitur quiis ad operas damna ur.
Hoprie pama nou sunt ) ,, Etsi enim in I. A lum hie sit passionis, id tamen non est bis malum actionis, sed ius quaesitum ause
is tur ob utilitatem publicam, &c. Ita entin eb orbum contagiosum , v. g. leprRm, ,, commerciis interdici alicui potest, Leυ ,, etc. II. ob corpus mutilum excludi ad i. h gnitatibus , Detueron. 17. i. ob impuriis tales quasdam a coetu, & consortio ho. is minum, Levit. II., ob similitudinem , G per M.fouem
is Quia revera malum aliquod pati inr, etsi is citra culpam. seu malum actronis. Nattira ipsa dictas is Per convenientiam, is stilieet, cum societate humana. At saeis is pius dictum est, tale dictarum non dari ri, quia humana societas non existit :is adeoque ex alia naturae ratione origiti nem p rarum demonstravimus. Ut qua matam fecit, malum seraτὶ,, se nis enim iniuria tolli debet ἔ eaque estis naturae obligatio e non autem reparatur
se nisi restitutione rei, & damni; & prae. M terea per talionem, quae est aestimatio, is seu pensatio mali, quod illatum est. nodarusti omMm, o Rbadamant6eum Dy v eam J - De antiquitate hujus iuris is vide pr. h. g. pNU. III.
se dem sei licet reipublicae , euius,, Deus est . Iniusti agenti uou uendam ignam is Cons
Malisiae modi atrieram γ M Nam poeiae , sunt instλr medicinae , qua assiecta coris A pora curantur. Tesmar. λ ω Grat. t j.
- g. 7. n. r. Add. c. I. c. 23. q. s. Lis. is 28. 2 7. Senec. de ira lib. I. c. I 6. Ge. ,, Annal. I. c. M.
suae proprie ita nominatur ,, Et quae :is infliguntur ob malum actionis. O desacta reddinur se rina enim estis aestimatio malitiae, seu malis insociis , is L. I. D. M IV. mod ad Prua1 etiam, quae a Deo irrogan
tur . perti. M Si scilicet Deus malam in-- seri hominιbus propter peccata. Ceterum. δε- non omnia mala a Deo illata sunt -- is aliquando enim sunt beneficia: semperis autem jus Dei est , ereaturae suae calamuis rates inferre, quod thema latius explic is vi supra lib. I. e. I. g. I m. 6.Laret lpa, rubi non ιater re a se Tune,, igitur malum patitur ob malam acti is nem, quae homines, non Deum latet . M Caeterutri , plus Deus malum hominibus is inseri, ubi nee culpa, nec rina est, exem is plo Iobi : iure enim dominii, quod in via ,, ram, & in res terrestres habet, pro I is bitu de utrilque disponere potest. Eius caput
AN ad assignauiram, an vero ad explere m justitiam tima pertinear Quid a uctor pertas justitiae species intellinat , vidimus sum
Pra lib. I. e. I. I. 8. uni simul notavimus, jure naturae nullam Propomonem , neque assignatricem . neque expletoriam , i. e. neque geometricam , neque arithm
ticam locum liabere . Caeterum , si quae dam proportio attendenda esset, rinae ad exeletricem justitiam potius pertinent , quia tendunt ad reparationem injuriae , adeoque ad expletionem iustitiae . Ideo ad assigna trierm Hstitiam ranas res runt i is Qua a non videt ut praeite expleri sa-- ctum; sed pro qualitate, Seirca tristan- , , t iis sarii psna attribuitur . seu asI:gnatur. Veroran non esse , tu principis oferas huis ostendimus is Mil. I. r.e i. g. 8. ubi fama is refutat eos. qui aiunt, i initiam attribu is tricem versari circa res singulorum. Ia per eonsequintiam diam ruat eαenit ais Immo id i pluui est ex justitia expletris ce, quia praecise iniuria reparari, i. e. ω t tundem mali reddi debet.
342쪽
AEqualitas inter cMjam , . Iam Q Equalitas inter culpam, 1 nam, rim cestario esse debet, quia de inque ustaimis tundem pati debet Drali; quanzum m
M nam imponi, honesto est . Sed nee alterum , quis iiii tonunt Qui is scilicet poenas ad justitiani assignatricem
D relarunt. 'uas omnes venire ex toto aes ta rem i. is e. comparatam , eoque geometricam PIO.
M portionem hie obtinere, d. f. 8. n. a. . Me in tali aequalitate se Hane enimis saepe locum habere, dixit, non semper, ,, d. f. 8. u. a. Nee in processu a rato ad partem Quia in iustitia assignatrice aliquando simpli- ,, ei commensione attributionem fieri, diis ,, xit d. g. 8. n. 2. Sed in sabendi rati με eius aptitndinis Aa ius yricte Hrum in se non e tineis Plurima ei rea haee principia auctoris nota- ,, vimus d g. 8. Diximus, I. aptitudinem ,, plane ad ius non pertinere, adeoque nec se ad iustitiam assignatricem : 1. proporii in ,, num usum in iure milium esse, adeoque
se sev stra de his subtilitatibus quaeri. , Quid vero Grotius per aptitudinem , M leu ius naturae laxius, εc quid per ses. practe dictum , seu facultatem , intelliis
gat, late explicavimus supra lib. I. e. M I. g: F. 6. ubi simul notavimus, hancis distinctionem nullum effectum in iuris D naturae tractatione , quatenus de iure,, hominum inter se agitur, habere. Non eo tamen id spectar, ut ipsi aeraritali Mid, quod .gnatrix iustitia postulor O, sensus est, quod etsi aptitudo quoque ins, rinis rectui ratur , eoque rinae ad iusti- ., tiam assignatricem spectare videantur , , non tamen talis aptitudo hie si, qualemo. σμη-rix iustitia nostilliit, quippe cuius ., natura in eo polita sit, ut quae iuris sunt M alteri permittantur , aut impleantur . I. I . cum iussitia comes sit earum
is virtutum, quae aliis hcminibus utilit
is tem atterunt, lib. I. c. I. S. S. n. I. Quae is examinavimus ibi αΓream et xla com Metricem υρωπι ia d. is Dδ. I. e. L. F. S.
Ita eu m n titima his tau sideror , quas nocturi allatilia re inur Nimirum , m nraium pro alio malo, quod fecit. Sicus in come esibus fera Dior si Nanto fingunt, eum, qui mali aliquid saeit., , contenti e in talaam, adeoque quasi enis pactu tener . Vι d. n. se Decepit eos vulgaris Dentro, qua dicimus .
is ait, Paena tanto facinori debetur.
Nam cui proprie debuαν aliquid, is ianiterum ius habet o Delinquens autem is nullum ius habet in eum , quem laedit. EqMum esse ut tAniatur J is Rectius Ἀ-- na ei de ri ideo dicitur, quia mereturis Poen Am ex facto suo illicito. Iu proia primo, ac Per se, exerceri exple- Itricem justitiam Hoe resutavimus suis pra sib. I. c. I. I. R. 5c demonstravi. is mas, in iure nullum esse pinportionum is usum , nedum dati aliquam iustitiam, , expletricem , seu commutativam . Si,, vero proportio quaedana observanda esset,
is negari nequit , tanam infligi debere iux,, ta iustitiam expletricem .
VNia scilicet qui tunis , oeci ius hasere deber is purienaum Ei enim debetur
se reparatio . adeoque hactenus in alterumis ei ius competit. Vid. n. Irae in . Quia ad contractuum naturam accedit l,, Immo toro caelo disteri obligabo, quae ex ,, contractu est, & ea, quae est ex delicto . - Ac unde poena debetur. Prior obli attois oritur ex utriusque consensu , & ex lictoo quoque licito: Immo semper supponitis tactum illicitum et & p na debetur etiam is non consentienti, immo & invito. Duia sicut qui e e te, G in obligasse forensetur iaci ea omnia, quae venditionis sunt se Vox venditionis natura sua quam scit. laxis ei vilis, & nsus ei indidit indogitat nego. tium, quo res pro pretio utriusque conisibo su in alterum transfertur qui proinde attiis se vendere, ille omnia expressisse videtur,m quae natura vocis comprehenduntiar.
Ita qui Aeliquit. sua vestiniate se videturo sag pr Fallit haee comparatio e de is linquens enim non ideo tenetur, quia N- is nae te obligare voluit, sed quia dolo, velis culpa jus xlterius ust; adeoque etiam itis ii vitus
343쪽
is vitus ad reparandam injuriam, Pt endo
tantunadem mali, quantum fecit, enetur. Ira ut qui dι recte vias 'ceare, per est V
quentiam cir Imam mereνi voluerit J ,. Im- mo etsi declaret, se spe impunitatis deliis ciuisse, tamen inde oblisatur ad venam.
is subdat Italiae, quia nolens Quoque re in .is re tenetur malum, quod alii intulit. Sus merito iam itim puniri, i. e. sua votam
rate , , Immo haec plane diversa sunt; μα- merito enim puniri, nihil aliud est, quam is puniri ob malum actionis, etsi puniri no-- iit, Et contrariam declaret voluntatem .
is verum quoad operas, Ec res suas, qua is tum arbitrium in dominum tonsensu suo is transfert, & iure transferre potest: iusis autem vitae, & necis , non transit ex conino sensu . sed ex dispositione legis in renam. Est his quo animedo datis, in acceptis γri Valde improprie , Sc allegorice magis ,
is quam vere haec ita diei , apparet ex is ad te ela voce qu.dammodo.
ri a veteribus t Ctis eo sensu contractusis nunquam appellantur.
HUJUS iuris Itibiectum , i. e. cui Muisbetur. is Intelligit personam , eui iusis punrendi comperit. Per naturam Usam determinarum non os Auctor hic repetit errorem, quem supra M. I. c. I. I. Io. . t e. a. q. s. late resutavimus e nimirum , ius puniendi eompetere omnibus, qua simili erimine non la. borant ; de hoc lenta hos esse superiores ei, qui.nocuit: quod A uctor ex dieto Caini, &responso servatoris, probare voluit. Diximus in allegatis locis, pugnare cum naturae ratione, privato, dc pari competere impe.
rium in alios, nedum in Propria caula. D:xi. mus, Cainum metum tam um Vindictae ex m. nere, non ius: Ser atorem autem non conia cedere ius punienda adulteram accusantibus.
sed exprobrate apsis saltem propria vitia.. Se &-i m probavimus . ius ou. mendi ab inario competiisse toti humano generi. eoque diviso singulis civitatibus quae aliquando ius suum in unum . velitares confert. in . sv. g. ρὶ Numquam ergo comperit privatis, nisi i in easu necessariae defensionis , a. ubi lex id permittit. De quo g. II Addisio. ,, Nostra principia circa originem iudia is ciorum, Ac ius puniendi, exposuimus iase Dus pom. XIL g. 6I 2. IN. ConvenientissimMm esse, ut id far as eo, ut Iuperior est i is Natura autem superioresis sunt patres lanulias non ergo , ut Aue ot,, putat. quilibet homo, qui eiusdem eriis minis reus cion est.' Inter samilias ipsuis autem si quid admittitur, non potest aliuis eui superiori jus puniendi nocentem comisis petere, quia familiae communem lane. ri riorem non habent: adeoque jure belli . is seu necessariae defensionis demum laesus ais nocente pςnam sumere debet. Quis v se ro nocens lit, ex sine demum litis, sea
is ex vidi oria apparebit. Non tamen ut omnino Me demonstret ussu cessariam γ - Immo id absolute necessa , , rium est intra fines familiae, in qua ip- sa natura patrem sit periorem eant lituit. Nisi vox superιoras eo sematur sensu, Deir, qui male egit , re V so se Polι atio 1 e- . Norem censeatur feras is Nemo unquam is vocem superiorit hoc modo intellexit. In tensum AJamm J is Nec hoc concediis Potest, quaelibet peccata ita deformareis nominis dignitarem , ut ob ea patratari statim velut inter bestias sit reserendis: , , nulla ratio naturae ideo allegaeri potest. - Vid. P . lib. 8. e. r. f. I. Sane , cumis omnes homines delimnant , omnes in ,, censum bestiarum detrudi deberent, ocis sic non magis alter hule, quam hic λυ,, teri subjectus esset .
is rantia principiorum iuris natiarae. Sed Scis plane alio sensu id Theoloei illi dixere. Natura evenis tit moti, sequiret impree Resutavimus hue alibi . Sane , Pruden ,, tia nemini ius tribuit in imprudentio. M tem, Sc quilibet se prudentiorem alteis ro assereret. optime dictum hoc expliis eat risendos l. c. g. I.
Deteriora comparata esse in Utim melio
rum o Immo hoc universaliter verum ,, non est , dc inprimis in moralibus salis lit, quia quilibet inter meliores rece
is seri cupit. Quis ergo iudex t
i consequens est. tia satiem ab aeque acente aeque noeens puniri non debeo is Immo is nee ab innocente puniri nocens potest,
is quia jus illius laesum non est: sed ει sallit
344쪽
illa regula in superiore , qui etsi aequeri nocens sit, tamen nocentem punire pinis test.
is non Rit, adulteram multa non posse a legiis tima potestate, etsi in nari reatu constituis
si in; sed in Scribis , de Pharisaeis improbat,
tres fines rinarurn statuit: t. emendationem eius, qui deliquit: 2. utilitatem eius, eo tra quem peccatum est 2 ς. exemplum rati ne reliquorum. th. o. seq. Nos di Murus , unicum ritiarum finem natura esse reparationem injuriae , seu talionem I nam ubi satisfaelum . M ius laesi reparatum est , quod contra aequitatem accusent adulte- cessat in uria, eoque delictum is tam . cum aeque adulteri , aderiae in Reliqui autem fines omnes sunt iuris poli-- p.ri reatu constiIuti sint . tivi, ut emendatio eius, qui peccavit, semiaisia ιδεο dixit ὶ se Diximus , servato- sumnae, L. Σα D. denu. dc exemplum reliis tam non voluisse Indicare , Ptarisaeos ideo quorum, ut deterreantur. μου. C I. p U. is iudices esse non posse , quod aeque nocen- NMent ιι M iniuriam non feri si puniamur γis tes essient. tiam de eo plane quaestio non Quia ius alterius laedunt , quod reparari ., erat; eonstabat enim , solum masistratum natura debet. de adulterio cognoscend: ius habuisse. Sed Inde vero non sequitur, em niuo Iuniendos. is de sola accusatione quaerebatur, an scit. A Pharisaei adulteram leam facete possint, se eum ipsi ejusde in eriminis rei egent. Quaproprae inexcusabilis es, o homo, qui altam damnas J - Immo nec Apostolus hieis ait, iudicem esse non possie qui aeque no. eens est : contrarium enim in Davide, is alisque, videre licet. Sane, ille non de- siit esse iudex, licet & homicidium cominis miserit, Ac adulterium . Apostolus ergo dea is hortatur saltem doctores, ne id commi is tant, quod in alias damn nt. GL M Ram. cap. a. v. 11.22. vitia igitur docentium is reprehendit, non vero statuit, nocentem is ab aeq ue noeente puniri non debere. Egre.., si e rem explicat Zisterus in naris h. I. ubi ,, ita loquitur : Hoc effatum non Me pertinet, is ut veliι definire , nocentem as aeque u se cente puniri nou Gbsre i sed at quaestionemis raptiosam declinaret. Ο indirem responari denda iudicum inquinatissimarum vitrare. D preMisere .
Non potes aeuam avictoritarem habere .. Se ilicet, inter bonos viros, qui sempersi male de tali iudiee opinabuntur: at auii
is matem omnino habet eontra peccantem.
quisque de alio iudιeattiras, d se ipso primum judicer Ambrosius virtutem, Aeis persectionem hic inenleat; hortatur iudi-
, , cem. ne ipse peccet, quia damnando a. is lios ejusdem peccati reos se ipsum d mnaret. Utitur igitur hoc argumento . is ut iudices a peccando deterreat.
Ne in id verum es J Nam remitti aliquando iniuria a laeso potest ; de tune satis actum ei est . At id generaliter non obtinere , infra videbimus.
Et D i is Si Deus quaelibet peccata
se statim puniret , nemo hominum superi resset ἱ nullus enim est, qui non peccet. A Lactanti de ira e p. zo. Et Miniues rancio aut is De remissioneis delicti agemus infra g. a I. fefm precetur Adeoque ne vel is, quiis nocuit , amplius nocere possit , vel ut se alii deterreaentur ne peccent.
Non int sciendos , nisi id expediat Ise Adeoque remitti rina potest si id expedit. Ut noeero ei non diseo, nisi Ge. J - Quod
is homo homini nocere non debeat , nonis est ex aliqua cons uinitate, sed quia jusis in alterius res, Si actiones, nullum ha-- bet; indeque extra facultatis a Creatoreis concessae fines, eoque iniuria ageret: ad se cuius reparationem cogi potest . Nisi Mai alicuius consequodi ea D J o Re-- ctius, nisi injuriae reparandae causa. In Deo alia res est Qua nocere potestis etiam non consequendi alicuius boni causa; is quod verum est : at tunc non est pςna. Dei enisn actiones niti Iossunt νῖδε summi d minii iure I se Vi cuius planum Ius an vitam, is & bona hominum habet; quod late e se plicavimus L I. e. I. f. IO. n. 6. dc e. q. is 3.7. n. I. Cons. 'Heg. 6. I 8. Si infra c
Praefretim ubi meritum Lominis speciale a redis Cum enim Deus . tanquam omnium is rerum arbiter, sine causa vitam . de bona
,, hominibus pro lubitu auferre possit; nisiis to magis id poterit si ex iusta causa sat .
345쪽
Diamsi findim ηultum sibi proponam extra ipsas ) is Sentus est, Deum punire posse quia
is vult, etsi extra hanc voluntatem aliam is ea ulam non habeat. At bene notandum est, is noxam hanc non esse poenam : adeoqueis Deus nocere quidem pro lubitu potest, atis non punire, nisi ob delictum praecedens. Res sing, at Deus facit proster ipsas, etiam impium ad diem matam in se Dictuin hoe planeis huc non per inet, nedum interpretatio Au-- ctoris dmitti potest. Salomon non ait, is Deum sine ulla causa, & delicto non praeis cedente, punire homines posse; id enim iustitit eius repugnaret: sed assetit saltem,
Minutam omniuis Deum esse e aulam omnium; ita enim Vul-- gata vertit: απλersa propter semetipsum operi ratus est dominus, dc tune addit, eum se
is esse etiam impium ad malum diem. Quod se itidem propter semetipsum secit, ut ma-- nisesset justitiam suam , puniendo eos , is quos bonos ereavit , Ec qui impii factiis fuat: adeoque non sine fine. Non alia fine De saeis, quam μι puniar se Contraerium ex hoc ipso loco apparere .
Receptiorem interpretationem , , Non qua- is si Deus res singula s saeiar, propter ipsas is sed propter semetipsum. Eadem res retarit is Uerum sensum ibis lius dicti iam explicavi. I. e. iure summae liberraris, edi persectio. his nihil extra se quaerens J is Hie sensus,, repugnat iustitiae divinae e omnis poena ,, supponit delictum ; adeoque nee Deus, , .punire poteli nisi ob malum actionis. Αποφυνς Natus ex se ipso. ia non est Uttis ex aliquo se Ipse enimis est causa necessaria omnium rerum, eoque is aetermis, i. e. a seipso. At inde non s
uitur, eum punire sine causa homines pos- se: nam cum ens sit persectissimum, nihilis sacere potest,. quod persectioni illi sit con- ,. Irarium. Equidem pro lubitu Deus vitam, is Si bona hominibus, etiam piissimis aufer- , re potest; at tunc non est poena: neque id is iacit tanquam iudex, sed tanquam rerum is omnium arbiter, δc dominus; quae duo, , confundit Auctor.
Ciam dicunt , eum voluptatem evero exi istim malo is Quia id pmmeriti sunt ris adeoque mira voluptatem capit dum s is lissacit iustitiae suae, & irridet impios , is quod leges Creatoris sui tam pertinaei- is ter transgredi audent. Tam vera extremum iudicium, oe' is Au-Ηenrie; de Cocce ἰ commentarius,, ctor ut probet, Denna iure summae liberia'
se tis citra ullum finem emendationis punire, is provocat ad exemplum ultimi iudicii, scis obdurationem quorumdam in hac vita; in is ne viro enim casu emendationis finem esse, is est: unde concludit, Deum punire non , ne peccetur, sed pro ibo lubitu . Equidem ,, ii ps et emendationem alius finis pena.
, rum non daretur, vera esset lententia au
se Eloris: at nos snem psi arum unicum po- is nimim in reparatione iniuriae , quae fit pa-- tiendo tantundem . Hunc autem finem
se Deus ipse, dum punit, respicere debet,
is nee absque iniustitia illum omittere po est. Quod contra Platonem, e. Qui Deum is quoque ad emendationem , adeoque adis certum finem punire, ait. Ae honis eum hominem sibi natura parem I Mnis Par parem natura punire nequit si se superior adest ; uti semper adest si interis membra familiae res agitur: paterfamiliasse enim iudex est naturalis . Vid. Di etiis profrm. XIl. I. ista. θ'
se verum de indice puniente. At is finis nais tu a neque emendatio est, neque exemis plum, uti Auctor putat , sed reparatiose iniuriae , quae fit init istendo tantundem is mali, quantum alter iecit. Non debere in maci exi quam ecquiescerentii remis an um a se Iudex odio eau ae pu- is ni re debet, non odio personae. Si tamenis iudex contrarium facit, non contra iuris, is sed contra persectionis regulas peccat. Sed boni ati cuius ea a) - Praecipua cauis sa est reparatio iniuriae e re i quae cautaeis sunt mere civiles. Quaedam , i. e. peris mentia, liberalitas, 5ce. QMςdam ob aliquam n eustatem ) - Qq is cellante actus desineret esse honestus. In ta artim examet, Recte : quia D alius finis, quem paniens tibi proponit,
honestus non est , extra necessitatem
te, & ex sua natura . ut es D quae consilit in reparanda injuria.
AD Eo per se earet ratione, νι saepe ser fur tu ea, qu nm Vserunt ,, Hanc iramis furorem , 3e insaniam vocat Senec. E-
346쪽
, quod non ex affectabus . non ex imperi tu, δι mero iniit octa, sed ex solaratim
i, dictum : at neutri magnoscima I. Sane,nec ,, ius laciale, nee rationale, leuius huma- is nae uriturae. in sensu Audinis dari, de- A monstravianus supra L. r. c. I. D 9. Dq. is & Distret Iram. I. ω II. Iure naturae
si nihil aliud ad iustitiam pinae requiritur,
is quam malum actionis, propter quod n se eens mali aliqu:d vicissim pati tenetur. Ne- ,, que tunc ratione Iustitiae interest, an pu-- niens id faciat vindiciae causa, & an v se luptatem inde capiat, an nonὲ nam id is ad persectionis regulas pertinet, adeoque is ad alterius disciplinae patres pertinet. ειι agmiam, inuo ureeatur AELuri A Vide supra g. 4. n. a. PMileg. q. 8. si id Matiuis aliquia haseat propositum Propositum autem bonum non est nisi qua-
is tenus tendit ad reparationem iniuriae. a fias autem εat ei Mure uultam est ba.
m l Si puniens solam vindictam sibi pro-
positam habet, vitiose agit, non intulte :m Π anet enim proposi um primarium, repa- rati9 iniuriae. sane, reo non fit iniuria is qui malum patitur quia niale seeir. Ita uiae 6-- ,, I. e. nullo respectu is habito ad emendationem : rectius , ad M repar itionem iniuriae.
Nisi s sum, Cr imaginarium ., Quod
is in sola voluptate vitiosa eonsistit.
Atque hoe sensu l ., Quando poena sal-
tem vindie ae caula sumtur, ut alter e is lorem sentiat.
Sed in Pialosi i se Hi omnes loquunturri de eo, quod periectionis est , ultionem is enim, i. e. reparationem iniuriae, quae is vindictae e usa exigitur, non improbantis tamquam iuri naeturae , sed tamquam se virtuti contrMiam. In manumὶ se Seneca igitur fatebatur, is Verbam ultionis pro iusto quidem receis plum, sed inhumanum esse .
in s natura θ.Aetur o Loquitur deis auctu vitioso naturae, de qu u. I. egit. Pugnat ergo cum natura bominis J Re-- ctius , pugnat cum persectione naturae
, , Humanae, non cum n re naturae.
Dua dolor est: - Non habito respectu adi, emendationem. Ouo hominum qui ne minut v
fu I. e. Quo nominum affecturi tus naturales, minus per phi, , Sc perfectionis regulas, retini Liquu ergo ab homine) o Postquis operose satis probivit, inter hori nam non obtinere nisi propter Mis nem, seu propter aliquod boniis iam concludit, homines paniri nis nisi quaedam utilitas pinnam justa QMς ergo utilitates Emendatri rum, reparatio, & exemplum, se bus mox .
PERTINET aut m hiae: se Sei liceis cognoscendum quae sint illae utilitiis quae tranas iustas iaciunt. Τ mimn addidit Tarartis 3 - Ηie soluis nis naturalis pqnae est, ut nimirum is paretur iniuria r quae rep ratio nonis nisi infligatur tantundem mali, ac i,, seeit. Reliqui fines sunt mere civile Mali retrabat iuram, gus ad Miseruis istisarem resertur in is Retributio mali se,, ad poenaem sufficit, et ii exigentis nulis sit utilitas : nam puniri laedens debiis propter malum actionis, sive id utile si, , punienti sive non . Omis rana exemplari is Quia me reci. ,, vilis est.
Hunc sium speciem scilicet , satis-- faetionem. Exigentis eausa, ut ei fatii fiat satis- is iactio autem haec ncin in eo consistit, quod is utilitas aliqua ea: genti inde accedit, sed is quod alter tantundem maeli patitur. Quam ipse commuιatricens vocat - Ubiis Ostinere. aiunt, Proportionem arithmeis is licam . Vide ea, quae dacta sunt l. a. c., , I. g. 8. Ech. c. s. a. Sed sublilius ) se ius nxturae hae in reis simplicissimum est. Poenae finis natur is lis unicus est repaeratio injuriae alii illa. is tae ἰ quod sit per lxtionem. DiomMs ergo Tot dem verbis haec refert Galenus apud Auctorem seseq. n.
Aue DrιIιtatem eius, ροι pectara Usis scilicet emendetur: at hunc finem esse is mere eivalem, diximus, Aut eius , ωμι latererat M In menχ- is rum nuteria temper interest punientis, v v a is non
347쪽
g4o Henries de cicera; Commentaria
, non precarum ine, etsi utilitatem nul. is tam inde percipiat.
is uni nocuit, aliis quoque noceat; aut ne
is alii impunitate illecti aliis quibusvis m M lesti fini. MA. f. s. At hic quoque finis is est mere civilis.
1 PRIMUM Se ilicet, utilitatem eius,
is qui peccavit. At diximus, punientes huneis linem sita propositum non habere. Quod is vero emendetur reus, id per Meldens fit, ,, absque proposito eius , qui rinam exi. ,, git: memoria enim mali, quod passi M. is mus , & metus , ne rei erato crimine,, malam quoque rei teretur . nos melioresis reddit. Pertinet yma ,, Immo unieus finis pce. is narum est reparario injuriae, quς fit pero ta ionem .
Qua constitnitur in emendosenem - Haecis en definitio poenae ei vilis. Matinebo se Uti Hierocles dixit, mali.
ἀ tiae medicatricem . Vid. f. I, n. X. Simili tuisse dinem hanc explicat Seneca de Ira I. I. c. . in eum, νι pereavit, reddat meliorem Ideo non infligitur poena , ut I modo vidiis
A mus; sed & ratio illa non est universa. se Iis; eessat enim in p is opitalibus. Medendi modo , qui est Per πrraria . is Per renam enim, i. e. per inflictionem ,, mali, Eneela corpora curantur, d. g. r.
Ideo visio, quamprimum fieri potes, ad menda est liue bra J - Immo haec vera r is tio non est; sed ideo puniri debet, quia is alterius ins laesit, quod reparari nisi i
3 auae hiae fini) - Quatenus, sti licet,
M talitati ejus, qui peccarit, consulit. Natina in vis esse initam, pia Maicis vinisM J - Emendare enim nequit eui iudicium is deficit: ut in insanie , & furioso.
Et ejusmodi vitiis , aur paribus , no is πιπιών si Nocentem enim ab aeque nocen, is te maeream sumere non posse, Atrinor du,, xit supra g. 3. u. I . quod ibidem resut
Ex ea. P verbis fit , castigarismo any - Uerbis aliquem castigare, non estis pinna. ni si a superiore fiat: vere enim ,, hic non est mλIum passionis.
Immune est faeisur . Ipse Auctor ει -
, , tim ait, nihil coinionis hic contineri. Iu verberibus vero diserimenὶ - Sensus est ris Natura quidem unumquemque, qui aequeri nocens non est, nocentem emendare pos- ,, se . verbis eum castigando, immo verbe- , , tabus qu ue, alusque rinis coae rvrs ἔ,, leges autem civiles hane facultatem saltem is restrinxisse ad parentes, & propinquos: ,, caetern m , hoc punienda genus, ad emenda.
., tionem scilicet, ad mortem extendi nouis posse nisi reductive, i. e. nisi quatenus,, rina illa est beneficium eius, qui pecta. vrt, &c. At nihil holum rationi naturali
is convenit: Uerum enim I. non est, casti
is ga tonem, quae verbis fit , proprie 'mis nam esse: verum 2. non est, castigati is nem verbalem fieri non posse ab aeque se nocente: verum 2. non est : natura u. numquemque verberibus emendare polis se peccantem . Quod vero parent is puniri liberos possint, id non demum estis ex lege civili, sed ab ipsa natura ; eu. ius rei rationem explicavimus alibi. Sed is 6e s. vetum non est ; hominem in e is deni familia eonstitutum sibi parem mor is te mulctare posse reductive, nam paer in is p rem plane ius non habet. Inter pers uas, quibus id licear, aut non ieear, non est factrem a natura Ex hy- thesi Auctoris natura unusquisque estis vindex δέ tuae, & Hima injuriae: ade is que in et proximos & extraneos hacteti nus nullam naturali ratione esse disse. is rentiam , Rit.
m explicat B. Parens in uia. de Ρώμιο πιο is ram membr. a. f. 8.Asseramus igitur, illis, in quorum pol ,, state alii sunt posti, ae inprimis patrifum,. lias in omnes illos, qui paterno. vel aliori domestico . dc singulari ipsus imperio coeI- ,, centur, ob morum perversitatem , nonis quidem ad infit gendas rinas atroces, & capitales, uti olim quidem jure vetera ubis i , ac necis, Lis. de lib. postri. L no. C. is de Pare. M. L s. ad L. Po- 3. de Ramcticis i ῖ. 4 C. de lao 'cit. L Mnie e. de em'nis dat. Propinquor. sed modicae castigationisis j compei eie ; quod quadem damesticum
348쪽
is plenius apparebit. - Et huius iudicii morum domestiei eer. is titudo quoque apprime eonstat ex eoli is tione semetum iuris naturalis, sentrum, is divini, Et humani; ut praeter alia inserimis tradenda colligere est ex eo. duo san is mina 3 s. XXIII. s. 4, cujus haec verba
is sient cuigur regenti atta, Cy accommodarao es : non fumum Di oto regemi plebem is fuam , seu pauperi regeoti familiam
is Iu . moiro re uti eoniugem suam, pa- is tri regemi prolem Dam, iudiei retonii pro. vinciam suam, Regi regenti gestem fuam .is Hic ergo non minus domino in familiam, is marito in eo niugem, ae parri in prolem, is quoad coercitionem morum potestas trio buitur, qnam Episcopo, iud:ci, ae regiis in subditos . Hoc iudicium domestieum
is diserte quoque adstruitur ex Luit. C. auri foro. pro suo G A Uerb. dumi res eu veni :is ubi intelligitur ean ventio instar iudieii, is quia Guυrnire aliquem in iure dieitur iu- dicio contra at quem agere , de domesti. ca conventio opponitur conventioni e ,, ram praeside: uti ex inspectione patet :is quo eodem sensu in I. 4. C. do patri sonis controversia in ra domum terminanda di- ,, citur. Et in L Mn. C. de emend. pro sq. is graphice id describitiir , quod sit ausi is ritas, quae iure patris corrigat propinquiis iuvenis erratum, fle privata animadve is sione compescat: item, quod sit ius d , , mesticae emendationis. Aperte autem in se ι Tr. yrid Fura. dicitur: ideo patri acti A nem furti non proditam , quia ipse po- se test in furem eeu filium statuere. Unde is ex d. I. ult. notat Baldus in d. t. n. I. perso
se nam mere privatam in suos habere quanis dam iurisdictionem . per t. I i. in diu. deis lib. p b. e. I I. io fu. extri de si . comp. se Adeo ut Innoeentius instet OdDyr. s. ex riis de 'r. de idem Baldas in I. r. n. a. Qis de Κρυα Cr Cirrc. asserere non dubitent, is quod a potestate patris in filium incepe. se rit prima Iurisdietio mundi. Qua iaciuntis tradita Mainaei de I. m. te. 2. D. 22 n. s. δε νε in Lamauui l. s. Threso'. morat. tr. ,, Io. Pan. l. e. a. in P lipp. Pascha ius rea. , Har. G ess i. patri potest. Quae communem illam g o rix humani Pr pinquitarem ad proximas affectus restrinxemur J is sensus est, leges ius illud punan.
si di boni alienius causa i. e. ad emen. is dandum peccantem vorberibus , quod is toti humano generi, Se sinetulis foetet
is iis illius communis membris naturaeom. o petiit, saltem proximioribus eoncessisse; ,, quod supra examinavimus. stitandarum rixarum ergo , circ. ,, Quae ,, ex pomis a remotioribus infligendis oriis ri possent. Ad mximos affectas restrinxeran A I. e. is ad parentes, di maritos e quibus naturata ius in liberos, de in uxorem concessit. Vid. ,, Dig. ymam. VII. g. 6t a. seq. Qnod verois reliqui excludantur a iure emendandi, id is non a legibus est, sed ab ipsa naturae alius is enim in alterius mores nullum ius habet. Ut videreres tum alibi, Cons. Cis. liba . ,, do I gib. I bom. Aquin. fumm. a. de g. 6 o a. 7. Os ud. in annis. ad Grai. g. 7. m. M 3. h. C. Tom Odico Iusiniau σὶ - Immo etiam is iure Digestorum, L. I a. D. dea D nisse. tui. L. s. f. 3. D. ad Leg. Aquit
'aenam debere m', profiteor , qualem rentes, Oci l se l. e. nullam, quia ius eor-- rigendi liberos natura competit parent bus.
me vero puniendi nuut in is Per verbera , is aliosque cogendi modos. Ad murrem pertis ere non pol st in se Pa- is rentes, de mariti, tanquχtn iudices n is turales, liberis , Sc coniugibus criminisi, reis, etiam mortis penam apud Rom is nos dictare potuerunt. Via. Disi proaem. is XII. f. 6i a. seq. Nisi eo modo, qu m reductivtum votor I. e. Si nulla emendationis spes superest.
Quo negationes reducuntur ad rerum ut
Iliarum geuera , Quando id , quod poenais videtur . vere est beneficium , quod pec-- eanti redditur : ut i si vi vendo peior reddo retur. Atque hue pertinet, quot Auctoris su .ra l. c. I. . O. n. l. dixit, esse quae- , , dam iuras naturae reductive. At dictum ram
, est, non cuivis homini innoeenti ius itari puniendi competere , sed soli superiori. Si nari mnquam egent γ M Propter m se lum . quod com nrisere , 5c commulario non sitissent si nunquam in rerum natuis ra exstitissent . Minus o malum emori , quam vivere At inde non ius oritur morte aliquem ple-- ctendi; maxime enim dubium adhuc est, D numne ad saniorem mentem noeens stri venturus. Sed de alia eoercendi media su-D Persunt, ut aeterna vincula, de c. Si ergo
349쪽
UTILITAS Oi- , exiMι intererat non Iec earum es - H:c est alter pinarum hnis.,, QM l. 7. n. a. inbae rate quid pariatων ab eoAm e M a Dr - Adeoque ut sectar inti laesi pro-- spiciatur At hic verus penarum finis esseis non potest . quia cessat tu eo, citi vita estia erepta a nocent. . Geuiali. D e. ιε.
350쪽
Am is Fateor, me non tutelligere quidri Auctor hie sibi velit: non enim explicat,
is quaenam snt ea, qua uersario, is non necessario, rei accidisnt. Si divinareis licet , intelligit solennitates . quae , ut is exemplum praebeant , adhiberi solent ;is illa enim solennia non necessario rei ac D cidunt.
M unumquemque natura Iuris sui esse vindi cem, Auctor statuit. Quod ita generaliteris sumtum verum non em , saepius diximus. Siυe M aiio J,, Immo naturali ratione ali
is ni iuris vindex nemo es , et si xiiii te l. M so id petenti liceat. Quando hominem ab bomino ari ari na rura es Uentauram J - Consentaneum au. tem non est, nisi laesus roget. Non opinis, sed is ara vis affert J is Quaeri ex iustis rationis conelusionibus apparet. Colloeat υiηdicationem is Non privatam, is quae tu a pari in paerem, a privato laeso is contra privatum laedentem ; sed eam, quae is r. fit jure belli inter duas summas potest is tes; a. inter privatos deficiente iudice; ,, 3. per magistratus : quod ex ipsis verbis,, ab A uctore relatis satis apparet. DUeadeu si Mil. Bello inter gentes, is & jure necessariae defensionis inter pri.
Uufrenda γ - med fit inter gentes peris bella olfensiva, quibus vindicamus inju-is Nam illatam, & inter privatos per iudicia. Et Per quam precata punimur Adito se stilitat, si inter privatos res 1gitur, su-- periore, & legitimo magistratu. Pro Mur ne tamen sua omnes ferram stri aere is Mithridates non loquitur de latro- , , nibus privatis, sed de libera gente, deis Romanis , nimirum , ibi quael tro GAt , is contra quos bellum parabat Nithridates .is Ut vero ad bellum hoc milites excitaret , ,, oratione habita ait: optaudum sibi fuisse ,
,, ωι de eo liceret consulere, heltamno sit rem ,, Romauis, a pax habenda: feae in eo M. ω, tu rem non se πm tire e gur ora nouis Mutum animo hostiGror , hae erιam Aritori congressit. GRYnantibur igitur resiperis mis esse, et per victoriae dese M. Et tum ad- ,, dite quippe aedυersus iatrames fi nequeant m pro Iahcle, pro ultione eamen Da om eff,, ferrum vere. Hic igitur Imus ad pα- n s. quas privati inter se pater ab inui. M cem sumunt, plane non petriret.
δεμορος νῆμεν I is Legem p opulsationis
is iniuriae: adeoque loquitur de necessaria ,, defensione.
Hoc naturali iure J - Intelligit ius illud rM naturale , quo quilibet privatus poenas ais nocente sumere potest, ad eum finem , is ne pollhac tale quid patiatur ab eode in , aut ballia. Vide h. s. n. I.
,, Samsonas defensio, totumque factum it A lieitum est. Iniuria enim privata ei α- Socero illata fuit, 'ui uxorem eius al-- tetrus potestati tradidit e huius injnriaeo privatae Irinam a tota Philistaeorum genis,, te sumere non potuit, inprimis ex quo
is Philistaei facti hujus certiorati supplicium,. tum a Socero, tum ab uxore sumserunt.
, Unde populus Israelitarum improbavites vindictam Samsenis , ae eum Philistaeitis vinelum tradidit. Iurici et .
is non approbavit populus, de merito.
sent priorer j ,, Philistaeorum gens Iniuriam ,, non fecit, nec eam approbavit; adeoque M ab ea tanam sumere non potuit. Iure apua omnes inrepto , uν hostiata par utem, O in is Thucydides hie non lo- ,, quitur de privatis poenam a se invicem
,, sumentibus, sed de gentibus, quae jura se belli inter se agunt. Ut eum, qui nosta vi rapiat, ulcisi v bis Di sit Vel loquitur de necessaria is defensione, & ea et ixm inter privatosis licet et vel loquitur de reparatione , is haec non nisi a superiore fieri inter pimis Vatos Pores. Si ab iure gentiam'sa 'Obiguerit , i. e. ab M io, γ - sallustius itidem de ultione, , loquitur, quae iure belli inter duas genis tes obtinet.
Visionem fumi de his, qui iniuriam saev- re versis D r A Recte et at inde non se- quitur, quemvis pro se, & pro aliis ul- tionem sumere posse. Sed ea sumitur velis iure belli, si .lis sit inter duas gentes , is vel implorato offero iudieis, si inter pri. se vatos lis est, & hoc casu proprie renais diei in re vel inre necessariae de ensionis, ,, si iudieia inter privatos cessant. Puia etiam Sabbato J is Id iure belli sa-- cium est. IMre gentium paruas νεροβο Per pinnas hie intelligit reparationem iniuriae , quae iure belli fit. ectu eorrumpimur is Quod prolixe per- 4