장음표시 사용
251쪽
Scholia in m. LXXVIaliud hostis in Iudaea props Hierosolymam ita doleti exemplum sibi in historia occurrat. Sy- riacae hujus carminis translationi hoc prassoriptum legitur: Quum pascita Die Rabbah -- monitarum ' ,' prao erea indicat uisionem Iudieii Chrisi es orsus impios. Quod eX parte amplinxus est G Roae ius, ita ut Platinum victis --nionitis scriptum, sed eo postea Eaechiam, liboratum ab Assyriis usum osse Censeat. Deniqus
ad Antiochica tempora carmen refert RUDINGE Rus I. Certa tamen atque indubitata temporia
indicia nos quidem in hoc carmines deprehendi
etoriae, qua ins hoseo fe confecerum, non congruis Psalmus, sed Dictoriae ei, qtiam Iudas confra Gomgiam obtinuke, Per omnia , o Maccab. LV.; mmquacorura L. iam , GP. V. et de solo cr si sexennii ejus.
Do tempors Psalmi idams Usa exi imo sum , qui tritiarum feeia Psalmi eum , quem Graeci interpres-ων, nimirum ossa Odam factam προς τον Ἀσσύριον. Baia anim Gorgiaa Syrus, qui et Assyrii, et potes inori,
. ut non Per euia gera numari, ingura communi, fe-rie Aσσυριον, M non Ασσυρίους, sed ue Roc modo Goris
252쪽
οιμ, Ionge lateque in terra lsraelitica fama eius uel in
. 3. Pro latu 'rim Alexandrinus καὶ ἐνεψῆνy ο τοπος αντου posuit, quod et vulgatus sequutus. ae si tabo nomen appellativum esseti Syrus tamen et 'Chaldaeus 'recte Iarusalem reddidarunt. Nam, ut be Bo o u Λ R T V a observavit in Phaleg. Lib. U. cap. XXIV. atque in Histos. P. I. L. n. C. XV. Tom. I. P. 373. ed. Lipl. , in locorum nominibus compositis apud 1lε-hraeos, compendii causa, pars prior saepe omittitur. It Iamini pro Bon- Iemini, Esth. II, 5.; et Saba pro με Soba Jos. XlX, I.; et Si iam pro Abeι-S--, Nnm. XXV, I., et pro G- Tholad , Tholad, I ParaL Iv. as Quia nomen itu Ps. X, 9. et aliis locis de Iustro leonis, et Ierem. XXV, 58. de Jova dicitur: δε eruit tanquam uo γ', cum nimirum ut leo ait praedam paratua et in hostea irrupturus illio autea desedisset; Κimestius et hoo loco Deum existimat tanquam leonem sisti, qui e latibulo in hostes pronIiat Vs. 5.), praesertim quum et i Vc tu altero hemistichio de antro leonis usurpetur Amos III, 9. Nomen tamen utrumque et de tabernaculo sacro aut tem-pIo dicitur, vid. Ps. XXV, 7. XXVI, 8. LXVIII, 6. Beiano Chaldaei r n'I 'UE na'nis morosolymus domus sanctitaliaeuus , H AMisacvium domua Pr entias majestiuis Iu i in Siones, monte arcis Davidicae, ad quem delatam svissa . arcam, tanquam praesentiae divinae symbolum constat ex a Sam. VI, II. ,
4. alii aliter interpretantur. Alexandrinus τα κράτη των τοξων, hincque Vulgatus potentias aris
evum, nec non Syrus et ini. or brachia --um, sensu quidem b. I. Iat; s apio, sed qui ceteris Io eis, quibus occurrit, Deut. XXXII, a . Habac. III, ib., Ps. LXXViri, 48. Job. V, 7. Cant. VIII, 6. minimaeongruit. Nonnulli tameti trAaslationis Graecae Alexan-
253쪽
drinae eodiem habent, Agellio observante: τα Morae των τρεων, ,,ut Vaticanus codex habet vetustiora script ra, et Romanum Psalterium, et Ambrosius fio legit: ibi confregit cornua arcuum. Sensum utcunque expressit Chaldaeus, dum sagittaa ει arcua posuiti Becentiorum aliqui fritia via arcus reddunt, i. e. sagittas, - instar scintillarum celerrime ab arcu avolantes, aut in aera veluti scintillantea et eoruscas; staminarum lignis.cationem praesertim I is Cant. VIII, 6. et Ps. LXXVIII,
48. aptam putant. J A notis nomen negat idem
significare hic, quod Cant. VIII, 6., Ioimittas nimirum
aut prunu/, quae significatio in arcum non possit cadere; siquidem hoc loco si a lene, illio sorte ac dagellatum. Vult igitur significari h. l. a ea, vel potitia sagittas, avium itistae volantea, quo sensa et Ps. XCI, 5. mentio sit δε- gulae Dolamis. Probat hanc signisicalionam tribus ex locia Deut. XXX lI, 24., Job. V, 7. et Ps. LXXVIII, 48. darebium sequutus I. D. Mitria E. tira, tam iit libro quem inscripsit: Πωriheitan der Milιal, esia auarisore
nae Hebri Spracha su Dorsa n, ubi p. v 98 - bo'. multis de tiao voco disputavit, quam in Sum mm. ad Oxx. Gebr. p. 2a68. seq. , nomini 'UI omnibus quibus . eperiti ir Iocis, Milia significationem aptam esse probare studuit. Nec sane inepta aut inelegans figura: Midea arcua
pro sagulis. Similem figuram a Ferdusio, celebri Pers rum poeta. in Iaudatissimo illo carmine epico, quod dLM, Se M nameli, i. e. regum liber inscribitur,. usurpatum reperimus capud do Nas in Mog. Asas. Commensar r. p. u.6. ed Lips . Narrat Samus, nobilissimus heros, se arcum regium cepisse, cum sagitta Populea, cu- , si idem habente ferream r
254쪽
volare laci, fanu , sim. a. in tuam o H. Attamen a doria, flamma significatum sagitat Ioeua Canti VIII, 6. . ubi verba rq nis vix aliise verti possunt quam ita: ardorea σπι amoriris sunt ardores' ignis, Famma Iose a. Et infra LXXVIu, 48. , ubi do ea plaga Aegyptiis inflicta agiαtor, qua eorum greges grandino Et fulminibus oecili sunt Exod. IX, 23. a.. , id hia verbis exprimitur retra I ιriaciidie erandini Iumanιa eorum m sviri, α, 'Nuη et pecudas eorum futininibus, sio enim postremam Versua vocem reddondam esse, docet rea ipsa, qua agitur. Hoc igitur loco 'ipse fulmina arcua eleganti imagine dicantur sagitiae. non Sch H britam, seil. frangit i. e. omnia bellica instrumenta. Chaldaeus verissum nosti um ita axplicavit: ra, muri P I 'PHηυνη mna ivn ra n 'dui,dia Quum donina IsraM esse aram ejus iocarit; ha ars seu majoratem suam inter eos; tunc fretu δεμι- M arcua populorum, pr Gumium ad hiarum s iculum et acies mili area abola u. F. Splendidua, i. e. illustria, gloriosus, ut et 'alia Participia passiva naturam indu uul adjectiorum, ut
mirabita, Ps. XL, 6.; Ra a, torribi a Ps. XLVII, 3.
b,no, Lutata ilia, AL ullI, a. In verborum, quae s. quuntuae: u m N, interpretations magna sentiamm varietas. , Alexandrinas hune versiculum ita transetulit: φωτίζεις συ λυμαστως 'οἰτο Ῥέων alωνίων, hinequa Vulgatusi Iutiminans tu mirabiatur a montibus aeternia, quoa vel coelos intelligero licet, vel montEm Sionem, in quo tanquam loco et domo stra habitam dicitur; hune eerte intellixit ' rus, qni haec habet: o al
255쪽
μασώς απo ὀρέων fo n. h. I. significaxo existimavit, ut ΕEech. XVII, 9. Sed reliqui interpretea
nomen illud usitatiore praedas significatione acceperunt. Aquila: ψλωτισμὸς συ ὐπερμεγέθης ἀπο ορέων αλωσεως, et Symmachus: ἐπιφανῆς εἶ υπερμεγεθης απο ορέων θήρα Atque hos quidem omnes particulam Ira ante ex ac-eopissa patet. Ita sensua erit vel hi ut tu, potentissime, perinde ac leo, qui cum in montium cavernia ac Iustria habitet, ad praedam rapiendam decurrit, non aliter ex monte luo saneto, in quo habitas, in exercitum hostium irruens, omnea interei nisti; vel comparatur Deus, hostium victoria potitus, leoni e praeda redeunti atque exultanti, hoc modo: tu totus nunc emicas et sulges, sicuti quum leo praedae satur e montibus redit jubar hinc indo superbe quassans. Alii praefixum illud D reddendum putant Prasi magia, atque monιea praε ae intelligunt, ut latronum praedonumque sedes, ut sensus sit talis: es illustrior et formidabilior quam montes praedatorii, id est, quam potentes et violenti illi reges in terris universi, qui regna et populos praedantur. Cuius interpretationis, ceteris omnibus haud dubie praeserendae, auctor est Chaldaeus, qui integrum Versum ita explicavit: 'is' R. n 2 aER 'N a N: 'ta 'anna P no Hr ,n 'qi nn a n et a 2 Spiandidus, formidabitis ια, Deus, Du-
ndua, ex halizasiona sanctitagia tuas; contremi una coram is reges, qui habitaris in arcibus montanis, loco conlectιonia praedae eorum. J A n o H I per montes praedas homines giganteos intelligit et montium initar altoa praeda .que assuetos, quorum potentia nihil sit ad Deum. Mitto alias nilnus probabiles Ioci hujus interpretationes, qua-
rutri quidem ope Arabici fax novas excogitavit I. D. M acu AEnis in Supplemm. P. 1 36.
6. Prasia facti funi, respieit ad illud,
quod Versu praeced. dictum erat de violentia alios infimmior . depraedantibus, ut sensus sit, Deum merito cun-- ' eii,
256쪽
etis excessiorem dici, utpote cujus nutu et virtute isti, qui alios praedati sunt, nunc ipsiniet fiant praeda aliis. Vexbum UithpaeI Syrorum more sermatum, characteriastica praesermante A h posita pro ris, ut pro 'n,Nan Ies LXIII, 3. 'annm pro 'arinn a Parat. XX35.ὶ, passivam habet i significationem non reciprocam , scut et Aramaeia passiva hoc modo esterri soIent, adeoque proprie est proadam inari, siapotiari, quo modo semeIadliue form tua Bithpaei oeeurrit JeL LIX, 15. 'me dans a malo Ν, nso praedas ovoscua es. Vujusmodi Passivus conjugationis quartae signiscatus deprehendituratiam in illo Coh. VIlI, Io. n&nvia', et obliseioni tradia
IIII, 4r XC, 5. Quapropter, ut indicaret certi generia
somnum, non vulgarem, apposuisse videtur astixum: fomnum suum. Alexandrinus prius hoc hemistichium hoo
modo reddidit i ἐταραχθησαν παντες cI ἀσυνετοι τν καρ- ὀίφ. υπνωσαν υ6ον αυτων, hincque vulgatus: eurbasi
eonturboli fuerunt omnes sulti corda elo. Pro Graecum interpretem 'n'IN πeI ' ΣΗ, et et ' permutatis,
Iegisse aliqui putaui, hoe est, perduos corda. Sed quum et des. XLVI, io. al. XLVII, I. eadem verba hebraea,
ΣΝ ΣΜ, Alexandrinus οἱ μολωλεκοτες τiν καρδίαν reddiderit; videtur vel utroque loco fortes i. si a cordeaeeepisse in malam pallem de tem .riis hominibus, qui stulta
257쪽
stulto et eoeeo impotu sese perieulia objiesunt; vel, quaa AgelIii est conjectum, gratiam inspergere sermoni voluthul το παρ' υπόνοιαν subjungeret: isnam cum exspectaretur ex consequentia sermonis: turbati sum foma cor , subjunxit similem vocem sin uehraeo puta, 'Dare Pro IN substituendoJ sed contrarium signiscantem, ρε uos coris do , simili figura, ac si apud Latinos cum dicturus puteritur aliquia prasduoa oorde, praeter opinionem dicat peris duos corde. Az-mo in-nertant omnea Diri forιea marius Das, i. e. qui urbes, qui regna vicisse gloriabantur, eos vires ipsae Dianuaque suae deldeerunt. Manus pro Misibus, ut a Sam. IV, 2. a Reg. XIX, 26. - Ezech. VII, a7. Veterea ante Libandierunt praesxum 2, unde Alexandrinus: κώ ρυκευρον ουοὲν παντες οἰ ανδρες τος πλουτον ταῖς αυ- τίον, exque hoc Vulgatus: utarit in uerum omnes iniri viriliarum in manibua fuis; nomen tabit' pro vibυδ a
cepit, qnomodo saepius occurrit, et hi, substantive, nihil: ita sensus erit litor qui vel suis opibus et divitiis co sidentes sto freti bellum Israulitis intulerunt, vel ad praedas laetendas strenui, nihil viribus suis acquirere polum runt. Chaldaeus: ' 'R., ' ρε
ilii, qui curribus, quam qui equis vehebantur. Syne doche, qualis t Reg. X, I 8. N Ma pro rebu1 equo ve-elis, at des. XXIII, I. - ia pro ita, quae navi insunt. De eurribus bellicia vid. Exod. X lv, 7. Iud. iv, 3. Ps XX, 8. Duplex ' an is adi et diu distributionem importat, ut Genes XXXVl, a. . Alexandriuus hebraea
258쪽
rara, σι aenerDasi subverti fune eguis. g. pinΗ Μ' a nrN Tu terribilia ια, i. e. es, posteriva pronomen vices gerit verbi substantivL Sensus: tu soIus terribilis es. Est quis stabis eoram ισῖ quis tam intrepidus est ac sortia, ut te sustinere possit, vel increpantem vs. 7. . non modo adversus pugnantem' Quo eodem sensu vorbum sara Ios. VII. I 2. Dan. VI IL4. - N NU Ex fumo irae tuae, i. e. inde ubi ira tua exarserit semel. Chaldaeus: ex temis Pors quo in Diauerit ira itavi. Datus us poli A. ScriULTENs in Commensar. ad Iob. III, I .ὶ propten far rem iras ι-a reddidit, ut h. I. sit nomeni substantivum ab
veram sententiam, In N Terra ιimuit et qui ια fuit. ΚIMcn I: isTimuit Deum terra gentium, et quievit ab oppugnatione Israelis. ouod 'haustum ex hao Chaldaei interpretis explicatione: n ri' 'DUM' NID N 'U Hv H terra gentium timuit, era terra Israatis quierit. ro. Dependet hic Versus ab eq. qui proximo pra eessit, hoc sensur terra tremuit et quievit. postquam Deus tandem exsurrexit, ut poenas ab hostibus judicio persoqueretur, contra Vero lsraelitia salutem clarret. Chaldaeus: p sub diu δ' et rein visum pile exsurges adjud erandum eum impiis Deus. - fa os faceret ex mania
I. η' e num , 2 Nam furor hossitim laudabia se labrabit ιο, i. e. dum judicium ita exerces, evenit, ut enascatur tibi laus maxima ex ipso hostium sorore; 'vel: suror hostium a te domatua materiam te celebrandi prae- i
259쪽
het. verba, quae actionem seu effectum notarit, de oec
sone ejus liaud raro intelligenda sunt, ut Genes. XLI 28. XLIII, 6. Exod. XXIII, 3. Vid. Gnas a II Phuta.
S. ed. Dath. P. Io 4. seq. AIii iram hominis accipiunt pro homine irato, abstracto posito pro concreto, sensum- quo iaciunt hunc: reliqui mortales tunc tremuerunt et quieverunt Vs. 1 o.), quoniam necesse est, ubi vis, omnea homines, quantum via seroces et furentea, tibi cedere. tuam potentiam agnosere et Celebrare. 'ann muri Rosdiam irarum accivis. Irae humanae opponit iras Dei graves atque muItas, et quidem tales, quas adhuc nondum exseruit, sed in suis quasi armamenta ita resem vavit, unde nomen n ' Hvi, restatium, usurpat. Senius igitur erit hic, vanum hominum furorem irae Dei praebere tum ansam, tum celebrationis materiam, quando nimirum iste hominum furor essicit, ut Deus instar timroia ira succensi, residuum irarum apparatum, tanquam arma, Producat, eodemquo se gladio et pliaretra accingat. Verbum enim 'ari do armorum bellicorum apparata dicitur, Vid. I Reg. XX, Ii. Iud. XVIII, II. I 6. 17.
Ps. XLV, 4. I A Roni confringandi, cohitendi notioneaeeipiendum Putat, ex usu linguae Mischnicae, ut sensus
integri Versus sit hic et quum ira hominis eon ebiIur Iaci. e. quum hostis, qui ira et furore armatus in populum tuum et sancta tua tanquam insanus serebatur, victus a quo prostratus se merito Poenas dedisso eognoverit, tunc reliquias irarum tuarum fuccinges et suppIicium, si quod reliquum erat, eique debebatur, 'praecinges ac ligabis, non omnem poenam irrogabis. Veterum solus Symmaehua verba hebraea accura e expressit: οτι Θυμος αν ἀπου ἐμμολογῆσει σοι, Θυαου περιζωσεν. Sed Iongius ab Hebraeo disjeedit Alexandrinus: οτι 6Θυμιον ἀνθρωπον ἐξομολογέσεταί σοι, και ἐγκαταλειμμα ἐνθυμίου ορτάσει σοι. Quae Vulgatus ita xeddidit: quoniam cog eisio hominia eo rubisur tibi, et reliquiae cogitasionis Hem festum sene stat. num nomen a verbo rana,
260쪽
poeni uis, deductum putavit; nani et Genet. VI, 6 tinam transtulit Graecus interpres; pro autem ηbrin a verbo intelIexit. Sensum putavit olla hunor poenitentia facti, quae hostiurn animis post acco-ptam cladem successit, tua laus est, et tuae potentiae confessio ea vero poenitentia dueti, quod inta temere et audacter contra Teligionem cultrunque tuunt ab ipsis comis missum est, tui nominia observantia, sacrificiorum Oblais ione atque donariis compensabunt. Syma in prioris hemimebit interpretatione sequutua est Alexandrinum r
eto Ilii hominia oonsectitur tibi; et reliquum iras Uua vibrumpet indignationem. Obaldaica duplex extat hujus loci interpretatio, altera talis: n2N lov ad n N iveth Pan' Eri DN Uv Nra U IU P quam trairatus fuisses in poeurum tuum, miseratus .a eorum, μι- quo ilia laudarunt nomon tuum, et reliquum fer ria, quod ιῶbi reiaquum mansi ex ira qua commesua stra . a cinxisi ad perdendum gentes. Altera haec: n
a. rad n ΝN nin', Deto et perfoἰνὰν vota δε - MO Mesro. Adhortatur Non barbaraa gentes, sed Israelitas quorum proprie Deus erat Iova), atqucthoa quidem OH ita mediis adhuc periculis constitutos, ut vota Deo concipiant, Dei eosdem in Iibertatem jam asse tos; atque hac ratione Imperativus vim habebit loquutionis conditionatae, ut Luc. X, 28. Fac Mo M GDσε. i. o. si seceria hoc, vivos. - a 'a 2q ,x O-