장음표시 사용
221쪽
tris nomine mulier: vel is cui legatum est , legatorum seruandorum causa in possessionem mittatur, mandari potest . Dare itaque bonorum posscssionem , & in possessionem mittere, alijs delegari potest. Huic sententia Vlpianus subscribit in I. quarta. s. duas. θ'. de damno insecto , sic inquiens et Praetor, vel Praeses, duas res Magistratibus municipalibus iniunxit, actionem alias,& rectius,cautionem & possessionem,caetera sitae iurisdictioni reseruauit. Itaque cautio & posses sio alijs delegari potest. Contra haec duo respons,, alia duo obijciuntur. Contra primum si ilicet Martiani I risconstuli responsum , Obijcitur Vlpiani responsem in I. iubere cauere. T.de iurisdict. ubi dicior Iubere cauere,&in possemionena mittere, imperij magis est, quam tu risilitiionis.Magistratus municipalis facere non potest,
I. ea quae, fCad municipat. Ergo non poterit iubere cais uere damni insecti nomine, nec in possessionem miti re,conrra d.5.Vt possessio qub manifeste dicitur,ea aliis delegari posse. Item contra d. g. vi possessio, Pauli r sponsum contrarium extat in d. l.ea quae,*. Magistratibus, in quo sic scribitur: Magistratibus municipalibus
non permittitur in integrum restituere, aut bona rei seruandae causa iubere possidere : aut dotis seruandae, veIlegatorum seruandorum causa . Cum tamen in d. g.veposeisio, contrarium responsum a Martiano, cum inquit, mandari non posse, ut in possessionem mittatur legatariu= legatorum seruandoriim causa. Quod quidem Pauli responsem in d .g. Magistratibus repugnat alii responso Pauli, quod supra citatum est in l. 4. 6.duas.T. de damno infecto,in quo scripsit, possessionem Magistratibus municipalibus demandari, cum tamen in L Magistratibus, sentiat Magistratus municipales iubere possidere non posse.
Sol uis. Cognitio potest mandari, sit danda vel non bonorupossesso ,ut in d.f. ut possesssio, sed ipsa possessio non,
ut ind.l.iubere cauere.. Apertius hoc declaro, quod di citur
222쪽
eitur in s. ut possessio:mandari posse, ut bonorum pos sessio detur: sic intelligitur,ut delegatus cognoscat,dan, da sit,uel non possessio, &etiam pronunciet mittendu, uel non . Et hoc in quandam consequentiam, quia de qua re cognouit iudex, de ea & proni inciare debet,l.de qua re,fl.de iudic. C. eterum ut cognoscat & pronunciet. & re ipsa mittat, mandari non potest. Nec obstat etiaml-.g duas .fl. de damno infecto,ubi Praetor delegat mis. lsionem in posscssionem.
At T Paulus Iurisconsultii, in d .l. vstis ructus, in
multis casibiis partem dominij esse. Qua rati . ite Caius in t .in venditionei fl . de bonis auth. iii dic. post putat in uenditione bonorum debitoris usi im- fructum uenire, quia appellatione domini, ususructua
i At idem Paulus sibimet reptionans alio in loco,nempe in l. recte dicimus. st .de uerb.Dg. penitus aliterquam sci ipserat,opinatum fuisse, coiitrariamq; sententiam dixisse inuenitur, scribens hoc modo: Recte dicimus eum fundum totum nostrum esse, cuius usis ructus alienus est,quia usiasseu ctus non domuiij pars, sed scrititutis sit, ut uia & iter. Quae ratio penitus aduersa est superiori sententiae, qua sensit usum fructu in dominii partem esse. Qua quidem ratione motus Vlpianus in t .falsius.s.s.C. de surt. putat, si ususfructus seriti peruenerit ad surcinscrui, non extingui actionem furti. Et huius rei ratio nem addit: quia fructuarius dominus non est. Vid 1 mus
223쪽
inus igitur in his quatuor Iocis maximam in Iurisco
Sed primo loco quod dicitur a Paulo in I. recte diciamus, de uerborum signis c. id generaliter accipicndum est,usumfructum scilicet non partem dominij,sed seruiatiuis es e,ueruntamen hoc, quod traditum est pro regi la ab eodem Paulo, exceptionem in multis casibiis habet,itaque Paulus in d .l. . U.de usiuis. non regulariter dixit usumfructum esse dominij partem, sed sui utar ve ho Doctorum nostrorum cum grano salis locutus est, adiecitq; haec uerba,in multis calibus, significans certe, quod uerum est, id plurimis in causis locum habere, noautem regulariter in omnibus. Exempla quinque subiicit in eadem l . .& in l. seq. cum habeatur pro dominio usus fructus,& non sit pars seruitutis. Primum eXemplum est: quia praesens S ex die, uel ad diem dari po- rest. Secundum, quia pro parte indiuisa,vel diuisa eonstitui poteli. Tertium, quia per legem Falcidiam mumi potest. Quartum exemplum est, quia reo debendi destincto, ususfructus obligatio diuiditur in partes haereditatis. Quintum si ex communi praedio debeatur,
uno c x socijs defendente, pro parte destia lentis siet re- istituri'. scd in caeteris servitutibus secus est,ut ibi not. iplo. & probariir: primum seruitutes constitui non pota sunt ex tenη ore, uel ad tempus u. .ff. de seruit. Secundo, pro parte constitui seruitus non potest.l. pro parte. sis de sei uitiit. Cui uidetur obstare .l. ad certam,eOd.tit.
ubi ad certam partem potest constitui seruitus, sed interiin breuiter iespondendum, haec de parte pro indiuiso intelligi: illa de parte pro diuisb. Tertio , quia caeteraeseruitutes sum indiuiduae, i. uiae itineris, is deseruitutibus,t. I. g.si usus fructus. q.adlegem Falci. Ideo per eandem minui non possunt. Quarto, quia in caeteris se uitutibus debitore mortuo, quilibet haeredum non pro parte,sed solidum restitii et, l. loci corpus .g. si sui us,E. ii seruit.uend. Quinto in caeteris seruitutibus, si ex c immi
224쪽
muni praedio debeatur , seruitute uno ex soliis dese dente, in solidum fiet restitutio,d.6.s standus. Secundo Ioco ad duo superiora hesponsa Cati & Iuliani haec responsio dari poterit. Vsufructuarium dici poste domitanum, & non dominum diuersimode, siue respectius; dest, diuersis respectibus : Dominus quidem dicitur improprie in usu fructu, scilicet utilis, sed ususructuariu non est dominus, scilicet dilectus,unde eleganter Balde in I.proprietatis,C.de proba.duo genera dominij dillinguit, unum est quod directum appellatur, & id est pro prietas, aliud utile,quod est in usustu.
IN priore i iudex lite suam facere intelligitur, cum
dolo malo egerit: in posteriore iudex qui litem sua facere,cum ex quasi maleficio teneatur, nihil dolo fecisse. Superius dolo secerat iudex,secundo loco, non dolo,sed per imprudentiam: quod tum tist Elaeaxius,quia ex ipsismet textibus fundatur.Nec enim procedit, si ex indeterminata quispiam decisione legum nos impellere pergat: nam sicut.in Logica, indefinita oratio in accidentalibus non aequi pollet uniuersali: ita, in lege, pro regula seruatur , quod ab indefinita dccisione, ad taxati uana vel uniuersalem , aut praecisain t nisi propria exigat ratio, non arguatur. Itaque cum d. l. si filius fami l. doceat itidicem tune litem suam facere, cum dolo egerit, non sequitur,qubd eo duntaxat casu litem suam facere dicatur : potest enim iudex do-' Io, potest & praeter dolum, ex imprudentia litem silani
225쪽
IN '-hος iure factum ad diem, & erat conditionale,
&iad euentu tertij rei jciebatur: quo casii, quando cunque etiam ante diem conditio defecit, pura iam erat promissio ,ex coni munibus auris regulis. At in l.insulam, laetum a promi libre ad diem duntaxat explicandum fuit, unde tota obligatio tanquam non habens conditionem,cuius euentus expectetnr. Alius at tem textust.stipulationes,in fin .se soluit,ibi enim ante
diem, non ad totale factum agitur sed ad id , quod in partem interest, non esse coeptum, Proinde propria rurio quamque lesem defendit.
Pugnant. cum l. In fraudem , princip.f. de ii redam. Dc. L. Cum quidam,de reo loquitur,qui accusariis quidem erat, verum nec damnatus, qubd verba indicantiis non acquirendo, in fraudem fisci nillil commisit, se adhuc dubium erat, condemnaretur, an non condemnaretur . Regulariter enim acquirere nemo tenetur,lclui autem,T.quar in fraud. credit. At in l. in traudem, iam damnatus erat,qui lucra sibi oblata non acciuisierat,merito in fraudem flai censebitur secisse. Quod autem d.l .in fraudem de damnato loquatur, Probatur ex priamo responso eiusdem i.ubi res alienatae reuocantur: reuocari autem non possunt, nisi post condemnationem ,
226쪽
per te xan l .facultas desensionis. C. eod.lib. I o. Praeterea &subtilius dici potest,quod l. in fraude,de eo intelligatur qui dum damnatus esset, directo S ex sua ipsius persona acquireret, adeoque rem illicitam secit. Sed in l.cum quidam,reus actu licitum secerat, quod necdudamnatus, filium emancipauit: ouo casu licet in consequentiam non acquireret haereditatem enim filio de
latam filius sibi quςssuit in fraudem tamen fisci secisse
non dicitur, tum quia adhuc accusatio dubia erat, tum quia administrare adhuc poterat,i. aufertur, g. in reatu, Ceod. Item causa fili j fraudem excusabat propter naturae pietatem. argum .eorum quς no. in l. Iul. in si.fl si quis omissa causa test. Denique fraus tum facilius excluditur, quod reus,ut diximus, lirecto & principaliter, vel ex desinato non acquirebat,sed per consequentiam,& velut per obliquum,quorum nullum in l. in fraudem, concurrerat . Haec, ut videtur, est vera solutio, quamuis Bart. aliter sentiat. N hiscell.vno casu coustabat emptio aeriς pro Vide Iacob. I auro: alibi in mensa, quae nutabatur argentea, cuia .lι b. r. n qnconstabat. Quippe in l.quid tamen, male observat. ria erat mixta. confusum enim erat aes auro,ut sic in ma cap. . teria non suerit prorsiis erratum. Sed in i .cum ab eo,penitus errabatur in materia , mensa enim licet esset argento cooperta, laminis sorte, in materia tamen nihil
fuit argenti. Sic & qui acetum pro vino emit, si a principio acetum fuerit, nihil aget: secus si vinum ex post facto acuerit,i. in venditionibus, in fin. eod.titu. Sumitur & facilior solutio ex textuum serie : nam in l. curi 3 o. t. Quid ta-
l. Cum ab eo,' .de contrah. est uenditio.
227쪽
eo,aetiam suerat, ut mensassilida argentea vender hi quod in I.quid tamen,non erat.
N hisce legibus, is qui soluit non debitum ve-Ι ro creditoribuno loco repetit, alio non repetit. Sed si luentium conditionem consideres, facillime videntur pose conciliari. Siquidem quisbluit suo nomine, nihil dubitans se esse debitorem, is repetit,d.9. I. Fallebatur enim & proposito se luendi, S s cto solutionis. Sin soluat ut debitor, sed non alio respectu, quam ratione rei quam debuit, is non repetit, d. l.repetitio.Licet enim opinione falleretur, ipsa tamesolutio. propter rem debitam facta,nihil fefellit. Exemplo res plana est inhaerede putatiuo qui haereditatem tanquam credens se haeredem possidet:issi creditoribus haereditarijs soluat suo nomine, non ut possessor, euicta haereditate repetit,d.f. quamuis . Sin ut possessor soluerit, id est, propter haereditatem, non repeti d. l. repetitio,sed haereditati evictae imputat. Vtrobique erat haeres, putatus utrobique creditores suum receperunt:
sed primo loco solutio debiti ex sola indebite siluentis persona sun labatur. Alio loco non solum persena soluentis,qui nihil debebat, sed etiam cx re,ides haerediatate,quae obligata suit,processit solutio,vnde merito illic condicitur. Et praedicta declaratio tum ex d.g.'uauis,tum alibi ex l. si quidsosse Gr. U.de petit. haereclita. eleῆant re fundatur, ubi Iurisconsultus possessorem haereditatis,qui Gluendo creditoribus non est factus locupletior, ab eo qui est saccus locupletior, non alia ratione su Geuit, quam quod hic condictionem indebiti h beta
228쪽
bet, ille non habet. Cuius diuersitatis quae potest alia
esse ratio, quam quod alter io, alter haereditatis nomine soluerat ρ -Soluere autem vel expresso haeredit ris nomine posse textus docet tu Ls6.sin autem,C. de petit.haeredita.
SI ID P M in priore lege, fructus sine usi
non consistit, quod adempto usu & fructus periit: in posteriore consistit,cum fructus sine usu legari possit. Solutio ita procedit: nam cum fruetui ex natura rei insit utendi commoditas, quod nemo frui, nisi utendo, possit: mirum non est, utendi facultate adempta, etiam fructum adimi, vid. l. per seruum . Ad hoc de ea utendi facultate, qu. e ex concomitantia seu stum sequitur , intelligi conueniet. Potest tamen nihilominus fructus legari sine usii, quaest separata seruitus d.l.huic,quo casu fruituarius, licet fruendo utatur causaliter, seorsum tamen uti iure seruitutis non posset. Itaque in l.per seruum, fructui inerat facultas utendi ex concomitantia, l.huic. Ius sentiti tis usus , fructui formaliter non inerat. Nec est haec di uinatio impertinens: nam usus coniunctus fructui, no
potest alius esse, nisi uel concomitans, uel ut cum interpretibus loquamur causalis. Duo enim formalia iuri coniungi non possitnt,l. I.f2 devssifr. leg.quod & ipsa sani hominis ratio docet. Separatus itaque a fruetiavsis , mox sormalis est, x in iusseruitiitis erumpit, qui coniunctus fructili , causalis erat, & proprij iuris nomen perdiderat: recte sicut apud Imperat. Institiit. de P rerum
229쪽
terum diui s. si iamen alicitam. Purpura iuncta vestia mento , potestate iuris ccssat esse purpura: separata avellimento, iam in nomen purpurae reuertitur. Sic tegula, sic tignum iunctum domui, vim propriam pem didit , & domui accedit: separatum a domo rursus tignum nominabitur, l. eum qui, fi de ussicapio. In istic tamen iuribus incorporalibus subtilius res procedit: aliud enim est, cum fructus legatur sine iisti,nam tunc a principio,vsus pro iure seruitutis non inest, utendi i men commoditas inest: aliud cum usu sfructus legatur, hic enim vis a principio ita innectitur fructui causi liter, ut separari in ius sormale nunquam possit, qui tamen a principio tanquam ius proprium per se stare poterat: quam subtilitatem in intigno S purpura, quae
exempli causa addiximus, non inuenias . Quod autem
mictus, sine usu a principio constare possit, probatur in I.sed si, in fine.ffide usu &habit.ubi proprietas sun di mea erat, fructus Titii, vis Flacci. Haec ergo iura formalia a sese mutuo separari possunt: quae tamen coiungi, imo connecti & confundi videas, si ususfructus apud unum sit,&cessabuntes e tui a sormalia. Colligendo ergo,aut usus legatur,aut fructus: si usus,nihil tam comune cum fructu, nec causaliter, nec sormaliter habebit,l. i. Ude usu &habitat. Sin fructus,hoc casu pro iure seruitutis separatus est, d.l.huic. Pro concomitanti vero & casuali utendi lacultate separatus non est, ut l. per seruum.Ad prςdictam riostram elucidationem,qua
commodissime facit,l.qui usustuctum,*.sed qui, cum f. seq. ff.de verborii in oblig.ubi qui actum stipulatur, deinde iter, nihil agit sc & qui usu infructu stipulatur, deinde usum nihil agit, utiliter tame nouandi animo utraq; stipularetur. Cuius nulla est alia ratio, quam quod superioribus casibus, iter, id est, commoditatem eundi: &vsum,id est, commoditatem utendi causaliter stipulabatur,quo casu inerat, in posteriorr responsio, nouare, id est, seruitutem itineris-actus, formaliter constituere
230쪽
voluit,quae non inerat ' quam distinctronem etiams 'da l. la piipillus,J.qui actu na,isde nouat.
TRhCTOT Vlpianus veterana mancipia
ea es e,qi iv trita sunt, nouitia adhuc rudia intellisit. Ediuerso Ventil. ait veteratorem ex nouitio fieri, etiam qui tritus non sit, sed nouiter ad ossicium aliquod assumptus. Sed s ei lis est harum legum solutio, si enim in mancipio se utendi assuetudinem aestimaris, veterana erui quae tritamr,quod Vlpianus in dicta l. praecipiunt, significat. Simex ossicio initi iacto, iam qui ante officium nouitius erat, post veterator erit. Nec obstat quod Venuleius d.l.sia. ad s.veteratorem non spacio seruiendi, sed genere dicausa aestimandum, scribit,subauditur enim dictio,iai tum,ut sic negatio non pure,sed complexitio veniat.
3 Irraescriptis,ult. cum LSi quissi a n .de diuers. F de usucap. , temptraescr. L Praescriptio,vit sede usu cap. S usurpat. Ex diametro dissidet, cum l. si quisquam,Ede diuers & tempor. praescript. Nam illic qui phreibus annis piscatus est,non potest prohibere alium eodem iure uti volentem, hic autem in casu omnino pari,prohibere potest. Glo.post
alias solutiones dicit piscatorem hic fuisse in quasi pocsessione piscandi, illic autem non suisse in quasi posse iasione , quam solutionem Bar.recipit, & dicit eam abi ; P α alija