장음표시 사용
501쪽
eumentum more militari constituam. C. Aviene , quod in
Italia milites populi romani contra rempublicam instigasti, rapinasque per municipia secisti; quodque mihi reique publicae inutilis suisti, et pro militibus tuam samiliam jumentaque in naves imposuisti tuaque opera militibus
tempore necessario respublica caret ob eas res, ignom, uiae causa ab exercitu meo te removeo, hodieque ex Mira
esse, et, quantum potest, proficisci iubeo. Itemque te, A. Fontei', quod tribunus militum, seditiosus malusque civis suisti, ab exercitu dimitto. . Saliene , Μ. Irim, C.
Clusinas, quum ordines in meo exercitu beneficio non virtute consecuti, ita vos gesseritis, ut neque bello sortes, neque pace boni aut utiles ueritis, et magis in seditione concitandisque militibus adversus Vestrum imperatorem, quam pudoris modestiaeque fueritis studiosiores; indignos vos esse arbitror, qui in meo exercitu ordines ducatis, missosque facio, et, quantum potest, abesse ex Aseica j beo. Itaque transdidit eos centurionibus et singulis non
3. C. Mene Vett edd. Praemit-runt quum ter. - Milites P. R. contra Ra . Ex mente Gron. L c. legi posset milites contra . P. R. Sed et Veli re, H, habet exercitus P. R. Inutilis. Si pro noxio mrent.. d. aci I se. 5.54; Ovid. , Μet. III, 38 Nepos Π, 7 Vid. Scio tum, Verisim I, 2 o. B. Tu uae vera, per id, quod tu se-eisti. Hunc sensum qui non viderant, mox milituusque ediderunt, quasi Respublica diceretur caruisse et opera studioque Avieni et mili-tinus Μ. - Quantum otest. Alii potes Oudendo ius malit pote, ut apud araeonem, Ciceronem et Pom
4. A. Maetri Ggente Fonteia plebeia, quae, ut indicant Ν I. Vett. Fonto Iani filio originem duce-hat. Nullus ex Fonteiis ad consulatum accessit. s. Sallene. Vid. ov. 8.-In ο-erc. henas Forsan in Mercitu, maesben eis. - Gerares vestrum m.
Peratorem. Hic ut excidisse e hum elabora ritis, aut simile quid. Est autem concitandisati militibus scriptura codd. omnium, etsi vulgata lectio erat eoncitana miluas. Porro adversus estrum est e Ciac- conii emendatione, anteritiem vi
versariorum nostrorum seu estro
legebatur M. Non opus suppleto Verbo, ut fulciatur in seditio
nius C. a studiosus in amen Benti velit et seditionis evincitandumst
502쪽
amplius singulos additos servos in navi imponendos separatim curavit. LV. Gaetuli interim perfugae, quos cum literis mandatisque a Caesare missos supra docuimus , ad suos civesperVeniunt: quorum auctoritate facile adducti, Caesarisque nomine persuasi a rege Iuba desciscunt, celeriterque cuncti arma capiunt, contraque regem facere non dubitant. Quibus rebus cognitis, Iuba distentus triplici bello, necessitateque coactus, de suis copiis, quas contra Caesarem adduxerat, sex cohortes in fines regni sui mittit, quas essent praesidio contra Gaetulos. LVI. Caesar brachiis persectis, promotisque usque eo, quo telum ex oppido adjici non posset, castra munit: balistis scorpionibusque crebris ante frontem castrorum Contraque oppidum collocatis, defensores muri deterrere non intermittit eoque V legiones ex superioribus castris deducit. Qua facultate oblata, illustriores notissimique Conspectum amicorum propinquorumque magitabant, atque inter se colloquebantur. Quae res quid utilitatis haberet, Caesarem non fallebat. Namque Gaetuli ex equitatu regio nobiliores , equitumque praesecti, quorum patres cummari ante meruerant, ejusque beneficio agris finibusque donati, post Sullae victoriam sub Hiempsalis regis erant potestate dati, occasione capta nocte, jam luminibus accensis, cum equis calonibusque suis circiter mille e
6. Sivulis nona . ingruos. Alii Adjici Codd. et edd. vett. abiei sin los n. a. in iis adiutis servis male. Vid. B. G. Tv, 3. - A. Sic codd. vel noe inhi a me salis Hic Hiempsal II est videtur lineola supra vocalem omis Iubae Regis Pater Guar. - μι - OBERL. State dati, Occasione via Leid. x et CAP. LV. I. Docuimus Cap. 3 a. d. Flor. accepta. ude . . con--- Navi sitateque. Sic codd. Vulgo icit scriptum fuisse data Masione, enolitica deest nocte. Sic et Benueius. In lections CAP. LVI. L. Eo, quo Sic DaVis vulgata legenduin foret miratiatem. o codd. Alii eo ut, vel eo quod OB Nil mutandum ex codicibus.
503쪽
sagiunt in Caesaris castra, quae erant in campo proxime Uzitae locata. II. Quod postquam Scipio, quique cum eo erant, cognoVerunt, quum commoti ex tali incommodo essent, fere per id tempus, Aquinium eum C. Saserna colloquentem viderunt. Scipio mittit ad Aquinium, nihil attinere, eum cum adversariis colloqui Quum nihilominus ejus sermonem nuntius ad se reserret Sed restare , ut reliqua, quae ellet, perageret; a Viator praeterea ab Iuba ad eum est missus, qui diceret, audiente Saserna α erat te rex colloqui. Quo nuntio perterritus discessit, o dicto audiens sui regi. Usu venisse hoc civi romano A, et ei, qui populo romano honores accepisset, incolumi patria sertunisque omnibus, Iubae barbaro potius obedientem uisse,. Proaim ruitis locata. In omnibus codd. est, Proxime locum Uziatis Fortasse Hirtius nihil scripserat,m W--a, et Oetera interpolando addita sunt, e quibo editores id quod nunc in textu est, e Tm runt m m. CAP. LVII. . Cum C. Saserna.
Pro C legerem P vel potius L. ut ait Dater Publii Hostilii Sasernae, euius mentio fit eo ipso libro, o Porde Darei mam has videstinotam.
a. Sermonem nuntius adse referres.
Nuntius Scipioni resert sermone Aquinii ad se, ad ipsum iuuin nuntium. Si verbis aliter positis
legeretur, quum nihilom. με sermonem ad se nuntius referris, omnia
sorent plana Vidit aenaum Clar-kius mullus.
3. Sed restam .... Perveret. Haec
sunt ipsa verha Aquinii Dixit itaque: Sed resis , etc., quasi esset discere Mandet, quid velit, Scipio:
non curo; sed peralatam et manebo hic, ut relicina peragam in colloquio OUDRND. In edd. vig. est: referret, restaretque sed Oudend. honos codd. secutus est. Μou. Sed restare, ut Alii diseraesti tis, va restaretque ut Hoc Cessarius recepit, hoc sensua tanquam Scipionis mandatum nuntius Aquinio attulerit, ut restaret, at retiqua a veret Da . conjoctahat, prius scriptum fuisse ad M. i. e. ad Staptanem. E vulgato Benti expia tur loctionein hane: Q. n. m. Miam, nuntio ad Sestio in
remnente, restaret, ut, etc. m.
4. Romano Post haec verba edd. - . addunt nismor, o in codiscea Ptimos Monuerunt Davisi et Oudendo in infinitivum etiam h. l. absolute Positum Eme, ut in sermone admirantis et indignantis. Poterit ergo intelligi ,Mena ne Me, Me iam vanissa M. Simile exemplum P. Iustinum II, 14; n.' 6ss item supra B. G. 1, 27. mnores a viarat Mox dicitur M. Djsj1jgsui QOO Ie
504쪽
quam aut Scipionis obtemperasse nuntio, aut caesis ejusdem partis civibus, incolumem reverti malle Atque etiam superbius Iubae factum non in Μ. Aquinium, hominemno um pamumque senatorem, sed in Scipionem, hominem illa familia, dignitate, honoribus praestantem Nam quum Scipio sagulo purpureo ante regis adVentum uti solitus esset, dicitur Iuba cum eo egisse, non portere illum eodem uti vestitu atque ipse uteretur. Itaque factum est, ut Seipio ad album sese vestitum transferret, et Iubae, homini superbissimo inertissimoque obtemperaret. LVI1L ostero die universas omnium copias de castris omnibus educunt; et supercilium quoddam excelsum nacti, non longe a Caesaris castris aciem constituunt, atque ibi consistunt. Caesar item producit copias, celeriterque iis instruetis ante suas munitiones, quae erant in campo,
nator. Ejusdem artis, in qua fuit ille ipse civis Romauus --Inc lumem re rei, a Caesare servatum potius in patriam redire, quam I his harbari benevolentiam captare. Sedoud monet, haec Verbat Sis .... malle tantummodo in Leidensi prum exstare in aliis quibusdam et edd. primis esse Caesaris Pro caesis, quod in se sensu earet; sed, si addatur, in aliis rursus duobus hoc verbum Cresaris legi, illa vero om
esse, facile oritur suspieio inter Polationis; estque nobis sensus -
incertus M. Codd. quoque nostri saris pro cams, sine sensu. s. Atque etiam .... factum. Mil. insint, narratur M. - Par m s natorem Davisius nove dictum putat, et librario tribuit, vultque rium en legi, de quo Geli. N.A. III, 18. Contra udend. in assidendis bene defendit eo, qui Η ratius in pod. I , as dixit, in
Vid Beli. G. Ir 88. Plutarchus in Caton. e. 57, etiam notatis e biam Iubae, qui aliquando in colloquio cum Scipione et Catone suam sellam mediam poni voluerit; a Catone tamen ita sit eorrectus, ut transpositis sellis, Scipio in diu sederet. Conqueritur idem Plutarchus d adulatione, qua Scipio captarit Iubae favorem. Μ. Factum ast. Addunt alii illiso. CAP. LVIII. r. Vercilium L eus editus, ossis. Vide Virgilium Georg. libro I v. Tox:
et Gesneri thesaurum Etiam Graece sic dicitur ρbς, de quo multis egit Westentus ad Evang. Lucae x
505쪽
constitit; sine dubio existimans, ultro adversarios, quum tam magnis copiis auxiliisque regis essent praediti, prom
ptiusque prosiluissent, ante se concursuros, propiuSque Se accessuros. quo circumvectus, legionesque cohortatus, signo dato, accessum hostium aucupabatur ipse enim a suis munitionibus longius non sine ratione non procede
bat, quod in oppido Ugitae, quod Scipio tenebat, hostium
erant cohortes armatae eidem autem oppido ad dextrum latus ejus cornu erat oppositum; Verebaturque, ne, Si Praetergressus esset, ex oppido eruptione facta, ab latere eum adorti conciderent. Praeterea haec quoque eum auin indi
davit, quod erat locus quidam perimpeditus ante aciem Scipionis, quem suis impedimento ad ultro occurrendum
fore existimabat. LIX. Nom arbitror esse praetermittendum, quemadmodum exercitus utriusque suerint in aciem instructi'. Scipio hoc modo aciem direxit collocabat in fronte suas et Iubae legiones postea autem Numidas in subsidiaria acie ita extenuatos, et in longitudinem direct0s, ut procul simplex esse acies inedia in legionariis militibus videretur; in cornibus autem duplex esse existimabatur Elephantos dextro sinistroque cornu collocaverat, aequalibus inter eos intera. Eidem autem omido, etc. Iurin. haec ita refingit eid. a. Omido ad
larus, deatrum eis comu ; non male, sed sine auctoritate. - Euan adorti Iuris conjicit verto OB. CAP. LIX. I. Quemadmodum.... in. structi. Hunc quoque locum tractavit Guyschardus Mem. m. Via. II, p. 246, Vel T. II, P. 34 suamque explicationem in adversarii d bitationibus ita defendit Mean erit. at hist. P. 529, Vel T. IV, P. 26 ,
ut cap. 6 totum Verteret et pro
pemodum verbum de verbo interpretaretur, et in altero libro tabula aeri incisa illustraret. Inde ergo rei cognoscendae studiosi adjumentum sibi petent M. Vide quoque Supplementum ad quartum viam me nostra editionis. Pro fuerint, quod eodd. dant, alii fuerurit. a. Ab gionariis Delandum est M. Acies media Scipionis videbatur legionariis Caesaris esse simplex. Μ. Davis interpolata putat haeo verba ab leg mil. Clarhius pro Mutat ex Iuris explicat Post Amon rios milites Guischardi explicati nem M. Ix, pag. 46 , sequitur.
506쪽
vallis interjhctis post autem elephantos armaturas leVes Numidasque substituerat auxiliares Equitatum frenatum uniVersum in suo dextro cornu disposuerat; sinistrum enim eornu oppido Utita claudebatur, neque erat spatium equitatus explicandi. Praeterea Numidas levisque armaturae infinitam multitudinem ad dextram partem suae acie Opposuerat, fere interiecto non minus, passuum spatio; et ad collis radices magis appulerat, longiusque ab adVersariorum suisque copiis promoverat id hoc consilio, ut, quum acies duae inter se concurrissent initio certaminis, paullo longius ejus equitatus circumvectus ex improViso clauderet multitudine sua exercitum Caesaris, atque perturbatiun jaculis configeret. Haec suit ratio Scipionis eo die praeliandi. LX. Caesaris autem acies hoc modo sui collocata, ut ab sinistro ejus cornu ordiar', et ad dextrum perVeniam habuit in sinistro cornu legionem IX, VIII . in dextro
cornu XXX , XXVIII XIII XIV XXIX, XXVI in
media acie ipsum autem dextrum cornu , secundam
3. Praeterea Numidas Alii Promterea vel Postea. CAP. LX. I. ordiar .... lemonem. Haec ita sunt mutilata in codicibus, ut necessario conjectura subveniendum fuerit lectioni. Eam ex parte protulit ingenium Mellicani, quae est sensim recepta in editiones. Res ipsa declarat, nihil aliud seribi ab Hirtio Potrisse. Est autem in Leid.
gionem Ix VIII in sinistro Ornia, xx xxxVIII, caneris omissis. In aliis est, ordinaret ad dextrum i monem Ix et VIII, in sinistro cornu
nummis Consentiunt codd. et edd.ant. Tum Verba, imum autem ....couocarerat, mi non videt sensu
destituta esse 'Itaque uischardus -m misit. Vol. II, P. 24Q, Vel T. I, P. 344 et Mem cris et hist. P. 53o, Vel T. IV, p. 37 dicit, ex hac diversitate lectionum locum sibi videri sic constituendum m. buit in sinistro ornu legionem x, VIII in demtro ornu XX XXVIII in media clei XIII XIV, XXIX, XXVI. In media autem acie
imum deaestum cornus secundam aciem fere .... Ol careret. Itaqu Verba,
in media eis, a librariis altero loco omissa putat. Jam hanc lectionem, ab se constitutam, ita vertit 'an Miame et la huitiam etaient a Latia uiam laurentiam et L ving hui-tieme ala droite Marrit eme la quo torrieme la ivt--uyieme, lamino.
507쪽
aciem sere, in earum legionum parte cohortium collocaverat; praeterea ex tironum legionibus paucas adjecerat Τertiam autem aciem in sinistrum sum cornu Contulerat, et usque ad aciei suae mediam legionem porrexerat', et ita collocaverat, uti sinistrum suum cornu triplex esset Id eo consilio secerat, quod suum dextrum latus munitionibus adjuvabatur'; sinistrum autem, equitatus hostium multitudini uti resistere posset, laborabat; eodemque Suum Omnem contulerat equitatum Det quod ei parum confide
bat, praesidio his equitibus legionem V praemiserat' le
vemque armaturam inter equites interposuerat. Sagittarios Varie passimque, bcis certis , maximeque in cornibus collocaverat. LXI. Sic utrorumque exercitus instructi, non plus
passuum CCC interjecto spatio, quod forsitan ante id
tempus acciderat nunquam, quin dimicaretur, a mane
Mille Quod si verbulum de lectione addere licet, in extremi vertiis, iri
dum se Iectionem genuinam puto. Μ. Bose in Comment uber die Comment dea Casar P. Eo8, o msentit eum Guiachar in media aris his legendum essa --m negat octavam legionem adfuisse in acto,cmippe quae, cap. 62, domum advenisse fertur eum septima. Itaque
2. Et usque ad .... Parrae ras Lo
508쪽
usque ad horam X diei perstiterunt. Iamque Caesar dum
exercitum reducere intra munitiones suas sepisset, subito uniVersus equitatus ulterior Numidarum Gaetulorumque sine frenis ad dextram partem se movere, Propiusque Caesaris castra, quae erant in colle se conferre coepit;
stenatus autem Labieni eques in loco perinanere, legionesque: distinere quum subito pars equitatus Caesaris eum levi armatura, contra Gaetulo injussu ac temere longius progressi, paludemque transgressi, multitudinem hostium pauci sustinere non potuerunt; levique armatura deserti, ac pulsi convulneratique, uno equite misso, multis equis sauciis, levis armatura XXV occisis, ad suo refugeriint. Quo secundo equestri praelio facto, Scipio laetus in castra nocte copias reduxi Quod proprium gaudium bellantibus ortuna tribuere non decrevit: nam que postero die Caesar quum partem equitatus sui Leptim, humenti gratia, misisset, in itinere praedatores equites Numidas Gaetulosque ex improviso adorti circiter centum partim occiderunt, partim vivorum potiti sunt. Caesar interim quotidie legiones in campum deducere, atque opus
sacere, vallumque et Assam per medium campum ducere, Mersariorumque excursionibus iter ossicere non inter-eirciter tertia aut quarta pomeri eodd.' equitatus, etc., misisset sic diana Mox pro dum legendum est unus eod.), in itinere .... . Idem quum. Μon placet Davisio vulgatum retineta Equitatus ulterior Quem, ut Clarh. subaudito milites Oudend. est c. so, Scipis longius a carieris subintelligio frumentatores. Verbae iis Promoverat. Μon. Pars frumenei gratia a codd. Variis exu- equitatus rvressi. Synthesis lani. m.
Plane sie Sallusti, Iug. 6o 4. Iter of ere Vel iter deleo, 3. Promium gauinum. Vide ad vel ita ego Darisius Idem sentite. 32. . Praemissum quod perpe Oudend. item Benu Itineri hostiumram damnat Maliger valet idem o seere Sall. hahet, c. sa. Transitive quod ad judice Darisio. Verum diei posse censet Cellarius, quia
nec hoc necesse Re ativum est et passive apud Lucret. II, 55, of bene positum. OB. - Cum Parte tauritur OF cuia et IV, 767, cor
quis Lege quampartems sic quidam oris offecti sensus. B.
509쪽
mittit Scipio item munitiones contra sacere, et, ne jugo a Caesare excluderetur, approperare. Ita duces utrique et in operibus occupati erant, et nihilominus equestribus praeliis inter se quotidie dimicabant. LXII. Interim Varus classem, quam ante Uticae hiemis gratia subduxerat, cognito legionis VII et VIII ex Sicilia adventu celeriter deducit, illamque Gaetulis remigibus epibatisque complet insidiandique gratia ab Utica progressus, Adrumetum cum LV navibus pervenit. Cujus adventus inscius Caesar, L. Cispium cum classe XXVII navium ad I hapsum versus in stationem, praesidii gratia Commeatus sui, mittit citemque Q. Aquilam cum XIII
navibus longis Adrumetum eadem de causa praemittit. Cispius, quo erat missus, celeriter pervenit Aquila, tempestate jactatus , promontorium superare non potuit, atque angulum quemdam tutum a tempestate nactus, Cum classe se longius a prospectu removit. Reliqua classis' in
salo ad Leptim egressis remigibus, passimque in littore vagantibus, partim in oppido victus sui mercandi gratia
progressis , Vacua a defensoribus stabat. Quibus rebus Varus ex perfuga cognitis, occasionem nactus, vigilia secunda Adrumeto ex Cothone egressus, cum primo mane
CAP. LXII. 1. Varus De eo vide B C. l. III, c. 37.-Legionis VIIot VIII. Intellige Caesarianorum.
e codd. I. Ad Thapstam. Ita codd. Vett. Alii praepositionem omittunt. 3. Promontorium Edd. Vett. Pra mittianistro ius. Nactia , cum ci se navium longarum. Si Paulo ante.
4. Reliqua lassis Navium ori rariarum. Sic diserte paulo Post. Aliis aliter videtur, quia Verba piam lasse in edd. quibusdam paulo
ante ponuntur ante e um m montorium, et ante verbum se ru
sunt, unde post alios Oudend. sic legit: qui , te jactatuε,
Μ. Ruben. Electi II, 4, non attendit ad elassis navium longarum et onerariarum discrimen inde factum, ut contradictionem in hoc loco deprehendero sibi videretur. - In 'pido Alii in oppidum. s. Experfuga. Alii expersia a. Eae Corione Verbum hoc etiam Djsj1jgsui QOO Ie
510쪽
Leptim universa classe Vectus, naves onerarias, quae longius a portu in salo stabant, incendit, et penteres duas Vacuas defensoribus, nullo repugnante, cepit. LXIII. Caesar interim celeriter per nuntios in castris, quum opera circuiret, certior factus, quae aberant a portu millia passuum VI, equo admisso, omissis omnibus rebus, celeriter pervenit Leptim ibique hortatus', omnes ut se
C. 6 3, occurrit. Si Servium ad Virg. n. , a s et Festum in
Gihones, seu, ut quaedam edd. vitiose exhibent, Catones audiamus, ex est . portus in mari intexto,es, arte et manu facti, appellantur Cottiones; et ex Servio Cothone sunt ortus non naturales, sed arte et manu factici cuiusmodi ossitio portus Salmasius
ad Solin pagin. 940 a Latinis sossas, a Graecis καραδρας dictos esse monuit. Sin ulterius quaeramus, non abhorret a vero conjectura
Cessarii ad quam ipsam fere. Salinasius inclinat existimantis, Adr melinos suum hoc navale Cothonem dixisse, ad similitudinem C thonis Carthaginiensis Milicet e Strab. xvri, p. 83 sq. hscimus, vicinum fuisse Carthagini του Κω-ο-α, quam dicit esse insulam rotundam, canali cinctam, et utrimque navalia habentem. Quem quidem locum Appianus Punic. p. 57,ed Steph. , sic describit: intra unum Portuum Carthaginiensium fuisse
insulam habuisse erepidines, in quibus fuerint navalia Satis ex his intelligi potest, qui fuerit CO-thon Carthaginiensis, sive totum illud opus omnino; sive naVale, quod ibi fuit; sive canalis dictus
ait Cothom potuit enim usus Verbi variari nec miram est, alios etiam, ob Carthaginiensis operis similitudinem, suum navale Cothonem nominasse. His certiora de nomine non habeo; et sufficit, rem omnino intellexisse. Interpretes nostri laci locis Servii, Festi et Strabonis jam usi erant. Illud non bene fieri Putem, si quis Graecum Verbum κωθω Comparet, et similitudinem figurae poculi suspicetur nominis causam esse : quidni enim Carthaginiensis Cothon Punicum , aut omnino orientis orbum fuerit pridquod interpretibus Stephani Byκ
in Καρυα, jam in mentem en rat. De sit Ioel Mawianum iter conserendum est, T. I, P. 237. M. Ed Angl. p. I9.1hi nomen duciture Phoenicio atham, Meidere. Vid. et Boch Geogr. S. P. II, I, 24. Cum m. mane. Sic boni codd. Penteres Attici entirem , Pentere
moratus; sed, ut monuit Oudend., huic celeritati Caesaris mora non convenit.Μ.Vulgo moratus, in codd. et edd. vett. Sed omic cod. 4ortatur, unde Clarh. bene hortatus. Iurin mali neque moratus pnon ita male tum Benti post coriaequerentur
addi jubet, i erat,ime e nou OPUS. OB Noster quoque cod. pl. 5764 ibique hortatum unde minime dubia est lectio nostra. - Contundit Alia