장음표시 사용
511쪽
naVes consequerentur, primum ipse navigiolum parvulum conscendit in cursu quilam, multitudine navigiorum perterritum atque trepidantem nactus, hostium classismsequi coepit. Interim Varus, calenitate Caesaris audaeiaque motus, cum uniVersa classe conversis navibus, Adminetum Versus fugere contendu Quem Caesar in millibus passuum IV consecutus, recuperata quinqueremi cum sinibus suis epibatis, atque etiam hostium custodibus CXXX in ea me captis, triremem hostium proximam, quae in
repugnando erat commorata, onustam remigum epibatarumque cepit reliquae naves hostium promontorium superarunt, atque Adrumetum in Cothonem se universae contulerunt. Caesar 'dem Vento promontorium Superare non potuit, atque in salo in ancoris ea nocte commoratus,
prima luce Adrumetum accedit, ibique navibus onerariis, quae erant extra Cothonem, incensis, omnibusque reliquis aliis aut subductis, aut in Cothonem compulsis, paullisper commoratus, si forte vellent classe dimicare, rursus se recepit in castra. LXIV. In ea nave captus est P. Vestrius eques romanus, et P. Ligarius A seanianus, quem Caesar in Hispania cum reliquis dimiserat, et postea se ad Pompeium com ierat inde ex praelio effugerat, in Aseicamque ad Varum Venerat: quem ob periurium perfidiamque Caesar iussit necari P. Vestrio autem, quod ejus frater Romae pecuniam imperatam numeraverat, et quod ipse suam causam Caesari probaverat, se, a Nasidii classe captum, quum ad necem duceretur, beneficio Vari esse servatum, Postea iacultatem sibi nullam datam transeundi, ignovit.
a. Reliquis aliis. Deleverim aliis . Pompeii Iegato , in Hispania mit, Μ.male cod. 5764, ab hu taverat. Cellarius. - me orae CAP. LXIV. L. Pullius Lirarius. Suhaud qui. Frater Q. Ligarii, quem orato eo 'is A Nasidii Masse. Sic Mend. e manus postea dissendit apud Caesar eod. Ursini. Igo praepositis deesti maianus , qui in Aisani , -- --. Vid. . . Ir, 3. M.
512쪽
V. Est in Africa consuetudo incolarum, ut in agris, et in omnibus sere villis sub terra specus condendi frumenti gratia clam habeant, atque id propter bella maxime hostiumque subitum adventum praeparent. Qua de re Caesar certior per indicem factus, tertia vigilia legiones II cum equitatu mittit ab castris suis millia passuum X atque inde magno numero frumenti onustos neeipit 'in castra. Quibus rebus cognitis, Labienus, progressus a suis castris millia passuum M per jugum et collem, per quem Caesar pridie iter secerat, ibi castra duarum legionum facit; atque ipse quotidie existimans Caesarem eadem saepe frumentandi gratia commeaturum, eum magno equitatu levique armatura insidiaturus locis idoneis
LXVI. Caesar interim de insidiis Labieni ex per&gis
certior factus, paucos dies ibi commoratus, dum hostes quotidiano instituto, saepe idem faciendo, in negligentiam adducerentur, subito mane imperat, porta decumana legiones se VIII veteranas cum parte equitatus sequi; atque equitibus praemissis, neque opinantes insidiatores subito, in convallibus latentes, levi armatura concidit circiteri; reliquos in fugam turpissimam conjecit. Intorim Labienus, cum universo equitatu fugientibus suis suppetias occurrit.
CAP. LXV. . Est in Afris eon Hatione temporis. Nihil h. l. muta. ι-tudo, etc. Hoc in alidis resim . Aequa ipsa Hie male intam nitius facile saetu, in humidis vero maent ibi eontra o M. honos et edd. minus Mile. Si tamen arida est veti. - Consedit Alii considat: --inus fieri potest. Quod et solitum ius eonfidit, utB G. II, 58,7a. d.
Germanis suo tempore testatur a CAP. LXVI. I. et veteranas.cit in lib. de eorum moriuus c. I 6. Caesar modo septem veteranas a. solent et subterrane, meus Verire, cum hinebat Hegendum ergo P
513쪽
Cujus vim multitudinis quum equites pauci Caesariani jam
Sustinere non possent, Caesar instructas legiones hostium copiis ostendit. Quo facto perterrito Labieno ac retardato, Suos equites recepit incolumes Postero die Iuba Numidas eos, qui loco amisso, fuga se receperant in castra, in
VII Caesar interim, quoniam frumenti inopia Premebatur, copias omnes in castra conducit; atque pMsidio Lepti, Ruspinae, Achillae relicto, Cispio Aquilaeque classe transdita, ut alter Adrumetum, alter Thapsum mari obsiderent, ipse castris incensis, IV noctis violia, acie instructa, impedimentis in sinistra parte collocatis, ex eo loco proficiscitur, et pervenit ad oppidum Agar quod a
Gaetulis saepe antea oppugnatum, summaque V per ipsos oppidanos erat defensum. Ibi in campo castris unis p sitis, ipse frumentatum circum villas cum parte exercitus prosectus, magno invento hordei, olei, vini, fici numero, pauco tritici' atque recreato exercitu, redit in castra. Scipio interim , cognito Caesaris discessu, cum universis copiis per jugum Caesarem subsequi coepit atque ab ejus castris millia passuum sex longe, trinis castris dispartitis copiis, consedit.
VIII oppidum erat Zeta quod aberat ab Scipione
millia passuum X', ad ejus regionem et partem castrorum
set Frustra: nam sumetis ire me in m. Iuris. It octo, ob ea quaenire, accurrere, sunt latinae Iocutio sequenti vite traduntuae; verum nes Ad Gronov. ad Sen. Controv. non ita praecis ista definienda sunt. x pag. 86. - ejus remonem... - -
Cin LXVII. T. Cispio Aquilae Haec mihi non sunt satis Permicua quae Vid. c. 62. Μ. Miser isti puto tamen commode seria esse in metum, alter Thapsum χλiderent itinere mam T. I, Pag. 6s, in Pro obsidererit, lege obsideret cum Angi., pag. 6 : κέω, siluae M. Goduino dia terriliare de Sci on. at avrae Aem Pauco tritici. Insole hoc. d. atte milia a a is ure com - mo habet Parum; Mid. I., arm armee M. Nomen a arith, Misae,
514쪽
eollacatum, a Caesare autem diversum ac remotum, quod
erat ab eo longe millia passuum XVIII. Huc Scipio legiones
duas frumentandi gratia misit. Quod postquam Caesar ex perfuga cognovit, castris ex campo in collem ac tutiora loca collocatis', atque ibi praesidio relicto, ipse quarta vigilia egressus, praeter hostium castra proficiscitur cum copiis,
et oppido potitur. Legiones Scipionis comperit longius
in agris frumentari Dei, quum eo contendere conaretur,
animadvertit , copias hostium iis legionibus occurrere suppetias quae res ejus impetum retardavit. Itaque capto C. Μutio Regino', equite romano, Scipionis familiarissimo, qui ei oppido praeerat, et P. Atrio, equite romano de con-
Ventu Uticensi, et camelis XXII regis adductis' praesidio ibi cum oppio legato relicto, ipse se recipere coepit ad
LXIX. Quum jam non longe a castris Scipionis abes
set, quae eum necesse erat praetergredi, Labienus Daniusque, cum omni equitatu levique armatura ex insidiis adorti', agmini ejus extremo se offerunt, atque ex collibus primis exsistunt. Quod postquam Caesar animadvertit, equitibus suis hostium vi oppositis, sarcinas legionarios
eharius, Ioc est. ad caput 6 a et supra, cap. o. In codd. aerea. a. Col eatis. Rectius forsan e latis, ut M. 61, ubi codd. quoque habent couo M. 3. Miatio Regino. Variatur Hemire Mincio, Minnio, Nim o est. Rectius forsan Mucius scriberetur. Remia meminit Cic. ad Att. X, xa alias Basilus vel Rasinus Voc tur. Vid Orosium VI, 5. B. Hic Μutius non videtur fuisse e gente Muria, etsi tamen C. Μucius comminine Cordus, unus ex Posteris C. nutat Scaevolae qui eastra Porsennae
ingressus est, eum Percussuxus, ut
omnes norunt, sub P. Cornet Sulla ad magnos magistratus accessit. 4. Adrietis. Iurinus malit ab diaetis aene. CAP. LXIX. T. Adorti Davisi malebat oborti Jurinius coorti; nono s. misturit Alii exeunt. Exsi tere, idem quod apparere. H. B. C. I. III, Ios. . Gil. Primis. An proximis M. a. Sarcinas Intellige non impedimenta legionum, quibus in hac
expeditione non fuit opus, sed sa cinas frumenti et aliorum cibariorum, quibus erat potitus Zetae. Sic Guiseh., Mem milito es II, P. 161. Djψjtjgsui QOO J Ie
515쪽
in acervum jubet comportare, atque celeriter sima hostibus inserre. Quod postquam coeptum est fieri, primo impetu legionum equitatus et levis armatura hostium nullo negotio loco pulsa et dejecta est de colle Quum jam Caesar existimasset hostes pulsos deterritosque finem
lacessendi saeturos, et iter coeptum pergere coepisset; iterum eleriter ex proximis collibus erumpunt atque e
dem ratione, qua ante dixi, in Caesaris legionarios imp tum sariunt Numidae levisque armaturae', mirabili velocitate praediti, qui inter equites pugnabant, et una pariterque
eum equitibus aecurrere et refugere consueverant. Quum hoc saepius sacerent, et Iulianos proficiscentes insequerentur, et refugerent', stantes propius non accederent, et
singulari genere pugnae uterentur, eosque aculis convulnerare satis esse existimarent Caesar intellexit, nihil aliud illos conari, misi ut se cogerent, castra in eo loco ponere,
ubi omnino aquae nihil esset ut exercitus ejus jejunus,
qui a quarta vigilia usque ad horam X diei nihil gustasset, ac jumenta siti perirent. X. Quum jam ad solis occasum esset, et mo totos centum passus in horam fIV' esset progressus, equitatu
suo propter equorum interitum extremo agmine remoto',3 Gνisque armaturae Edd. Vett. tiuis Codd. quidam, a Murae alterutrum rectius. Vid. not. ad c 5 I. Cod. R. 764, loriaque armatum . Alter vero υνique a ratum. 4. Et refugerent. Fortassis exeidit aliquid. Iegendumque est,co Emaos refuerent. Vid. c. o. Sic tria escuntur, quae dicenda erant in-quuntur rosmiseentes, refugiunt. ---s, non aecedunt propius alantes. Edd. vias hahent instan fas, ut refugere i ramus ohaereat; correctione M. -- oram daeiamam Ea est simile quarta Pomm
ridiana, ut hoc loco si inhi passim. CAP. LXX. . In ἄν- WJ.
Haec esset ei ita destina ant meridiana. Quorsum emo diceret, Piousque mane Caesareas progre sua, quum jam magi ad solis Me
suini Verissima octio est eod L idensis primi et Maligerant,
Aoram, h. e. inino a gingvias, et numeri nota deis aest. Alii habent
in horis IV, quod et ipsum serri
potest et eat enim, intra spatium quatuor horarum M. 2. Extremo agmina remoto Magmine extremo removet, visee mDjsj1jgsui QOO Ie
516쪽
legiones invicem ad extremum agmen Vocabat. Ita vim hostium, placide leniterque procedens, per legionarium militem commodius sustinebat. Interim equitum Numidarum copiae dextra sisistraque per colle praecurrere, coronaeque in modum cingere multitudine sua Caesaris copias; pars agmen extremum insequi Caesam autem non amplius tres aut quatuor milites veterani si se convertissent, et pila viribus contorta in Numidas sestos conjecissent, amplius II millium numero ad umim terga Vertebant, aerursus ad aciem passim, Universis equis, se colligebant, atque in spatio consequebantur, et jacula in legionarios conjiciebant. Ita Caesar, modo procedendo, modo resis tendo, ta lius itiner consecto noctis hora prima omnes suos ad unum in astris incolumes, sauciis X factis, reduxi Labienus, circiter CCC amissis, multis Vulneratis, ac defessis instando omnibus, ad suos se recepit. Scipio interim eguine productas cum elephantis, quos ante
Castra in acie terroris gratia in conspectu Caesaris collo-CaVerat, reducit in castra. XI. Caesar contra ejusrnodi hostium genera copias suas, non ut imperator exercitum Veteranum Victoremque
maximis rebus gestis, sed ut lanista tirones gladiatores
i. t. Etiam in hoc capite, omninoque hac narratione, cap. 68 1, ischard albi visus est manum interpolatricem detexim negat enim, haec ita ut seripta sunt, in homine militaris rei perito scribi, ae ne fieri quidem aio Potuisse.Vi LMamiares milic Via x, Pagin. 262; T. 1. Pag. 36 a. . 3. In annis. Sin coda. Rectius foret in castra, ut edidera Moos. et St h. CAP. LXXI. r. Ut lanista tirones. Laniatae erant qui docebant gladia ore batuendo rudibus artem gladiatoriam De militum exercitatione lege Vegetium, quam nec se indignam Caesar judicavit Tirones quidem quotidie et mane et a meridio
omnibus armorum generiuiis exer--bantur veterani ero semel. Idem Augusti atque Adriani constitutionibus ait cautum, ut te in mense tam equites quam pedites ambula tum dueerentur. Hoe enim verbo
genus hujus exercitationis appellatur X millia passuum armatus gradu illo militari quem diximus ibat redibatque, sed magnam partem itineris planiora gradu , maximam Djψjtjgsui QOO J Ie
517쪽
condocefacere: quo pede se reciperent ab hoste, et quemadmodum obversi adversariis , et in quantulo spatio
resisterent modo procurrerent , modo recederent, Om-
minarenturque impetum ac prope, quo loco et quemadmodum tela mitterent, praecipit'. irifice enim hostium
levis armatura anxium exercitum nostrum atque sollici
tum habebat quia et equites deterrebat praelium inire propter equorum interitum, quod eos jaculis interficiebant', et legionarium militem defatigabant propter velo
citatem aravis enim armaturae miles simul atque ab his insectatus constiterat, in eosque impetum secerat, illi veloci cursu facile periculum vitabant. LXXV. Quibus ex rebus Caesar vehementer Comminvebatur; quia, quodcumque praelium quoties erat commissum, equitatu suo sine legionari milite hostium equitatui levique armaturae eorum nullo modo par esse poterat
Sollicitabatur autem his rebus quod nondum hostium
cursu perficiebat; neque planis tantum locis haec itinera fiehant, sed elivosis et arduis, ut nulla non Provisa dissicultas esset. Si ambulatio nulla esset, exercitatio tamen non deficiebat. Μiles sylvam caedebat, aestivi temporibus natabat, ad ρο- Ium dimicabat, saltabat, currebat. ExempIa hujus exercitationis crebra sunt apud Livium. Sic illa de Seipione Africano III, Decia. lib. v Primo die legiones in armis V millium spatio decurrerunt. Secundo
die arma curare et temere ante tent
ri jussit. Tertio die sudibus inter sata modum justae M e concurrerunt, prinpuatisque missilibus jaculati sunt. Quarto die quis data. Quinto uerti in armis decursum est. Quibus porro modis obviam ea ur elephantis, lege Issi. In Vegetit, c. 4, quo loco fuse tota res illa explicatur Gon. a. Praeeirit. Alii princiPeret, P ejerent, unde Davis VultPraeciPere, ut respondeat τω condocefacere; sed solemnis Hirtio temporum variatio. 3. Interficiebant.... defatigabant. Pluralis pendet a collectivo. Mai. eeod suo et Ursini dat interficiebat...defati bat. Insectatus. Sic se πνPassive aeeipitur. Vid. ossium de anal RTI, 6. Cas. LXXII. I. Maias ex rebus... Noties, etc. Quaecumque his oeeu runt variae lectiones, vel inest quis, vel eommotus legitur, es meh. comm quiaquodcum omittitur petae sunt vel ab emendandi studio, Ves, ut omissio plurium verborum, a festinatione librarii. . Nostri codd. --dem quam elegimus laeti exhibenLi. . . Autam mavis mali Dem. Djψjtjgsui QOO J Ie
518쪽
legiones cognoverat, et quonam modo Sustinere se posset
ab eorum equitatu levique armatura, quae erat mirifica, si legiones quoque accessissent. Accedebat etiam haec causa, quod elephantorum magnitudo multitudoque militum animos detinebat in terrore tacui uni rei tamen invenerat remedium. Namque elephantos ex Italia' transportari jusserat, quo et miles noster speciemque et irtutem bestiae cognosceret, et cui parti corporis ejus telum facile adigi
posset'; ornatusque ac loricatus quum esset elephantus, quae pars ejus corporis nuda sine tegmine relinqueretur, ut eo tela conjicerentur; praeterea, ut jumenta bestiarum odorem, stridorem, Speciem , ConSuetudine capta non reformidarent. Quibus ex rebus largiter erat consecutus=: nam et milites bestias manibus pertractabant, earumque
tarditatem cognoscebant, equitesque in eos pila praepilata conjiciebant; atque in consuetudinem equos patientia bes
3. Italia Sic seribendum esse, Ciaocon ad h. l. et Lipsius Eleci.
xx , a docuerunt: nam constantem codd. et Vett edd. lectionem, in Italiam redarguit non modo res
ipsa, sed et locus Dion Cassii xGII, 4', ubi disertis verbis est, Caesarem et milites et elephantos ex Italia amessiisse. Hoc omnes fere inter Pretes monuerunt. Μ. Operam ludit Goduinus, qui vitiosam lectionem ProPugnat, et tueri conatur.
4. Adigi posset. Sic bene codd.
et edd. Vett. Male Scal adjici. Sine tegmine. Videtur interpretamentum Μ. ivtarum. Si elephanti capti erant a Caesare, cur ex Italia transportat Leg. e cod. Davisti, capta sic jumenta dicun
tur capta esse consuetudine, ne
reformidarent bestias. . Bene sic Morus et Benu Male ea ta reserunt alii ad vocem consuetudine. B. s. amiter erat consecutus Vel intelligetur, vel addetur, quod ut oerat. onuit Cellarius. Μon Scal. delenda putat haec, quibus ex rebus. Clain ellipticam locutionem elegantem Pronuntiat. - μα Pilata: non cuspide praefixa, sed hi oacumine , et instar Pilae rotundo.
metaphorice cornua locustarum ρω
pilus dicit et Quint. PV, 12, 17,
declamationesρ Filatas exercitii gratia institutas. - Patientia bestia rum et dum coguntur equi perpeti indolem bestiarum, adducuntur ineonsuetudinem earum. . In codd.
519쪽
LXXΙΙΙ. ob has causas, quas supra commemora i , sollicitabatur Caesar, tardiorque et consideratior erat sactus, et ex pristina bellandi consuetudine celeritateque excesserat nec mirum copias enim habebat in Gallia bellare consuetas locis campestribus, et contra Gallos, homines apertos minimeque insidiosos, qui per Virtutem,
non per dolum ' dimicare consuerunt tum autem erat
ei laborandum, ut consuefaceret milites, hostium dolos, insidias, artificia cognoscere, et quid sequi, quid vitare conveniret. Itaque, quo haec celerius conciperent, dabat 'peram, ut legiones non in uno loco contineret, sed per causam frumentandi huc atque illuc raptaret ideo quod
hostium copias ab se suoque vestigio non discessuras existimabat. tque post diem tertium productas accuratius suas copias sicut instruxerat, propter hostium castras tergressus, aequo loco invitat ad dimicandum. Postquam eos abhorrere Videt reducit sub vesperum legiones in castra.
XIV. Legati interim ex oppido Vacca', quod fini
timum fuit Zetae, cujus Caesarem potitum esse demonstravimus, Veniunt petunt et obsecrant, a ut sibi Ρωώ-dium mittat se res complures, quae utiles bello sint, administraturos. Per idem tempus, Deorum voluntate
variis et edd. est legitur atque in qua Sassust. Ing. α 29 47. 2. cons. eqvi rimarum bestiarum ad , Nostri odd. Vaga. id Indi in sensu vel sit satis apto Geograph. - Zetre Codd. et edd. CAP. LXXIII. I. Non per dolum. Vett. ει- Pro quo ante Scal l Μultos tamen Gallorum dolos ipse gehatur initae. n. Nostri codd. Caesar in suis Commentariis de Zeis, Pro Zetae. - Demonstraν--. scripsit. onus. Cap. 68 Monus.
s. Productas accuratius sua -- a Deorum.Vulgo, da eorum, sine ρις, etc. Cisrh. Proponit: roductis sensura et Deorum codd. satiatam ciccur suis viis. Non necesse est mant M. Confert Daris hune I
CAP. LXXIV. . Vaeea. Urbs cum eum B. M., cap. 7s et mox Africae propriae discernenda ab alia Cum e. 82. Non tamen video, qu cognominis ejusdem in Numidia, de modo haec eum naurato accensium Djψjtjgsui QOO J Ie
520쪽
studioque erga Caesarem, transfuga suos ciVes facit certiores, Iubam regem celeriter cum copiis suis, antequam Caesaris praesidium eo perveniret, ad oppidum adcucurrisse, atque adveniente multitudine circumdata, eo pol,
tum pomnibusque ejus oppidi incolis ad unum interfectis, dedisse oppidum diripiendum delendumque militibus.
LXXV. Caesar interim , lustrato exercitu a. d. XII Kal. April. postero die productis universis copiis, pr gressus a suis castris millia passuum V, a Scipionis circiter II millium interjecto spatio, in acie constitit. Postquam satis diuque adversarios a se ad dimicandum invitatos, supersedere pugnae animadvertit, reducit copias Postero die castra movet, atque iter ad oppidum Sarsuram , ubi Scipio Numidarum habebat praesidium, rumentumque comportaverat, ire contendit. Quod ubi Labienus animad
vertit, cum equitatu leVique armatura agmen ejus extremum carpere coepit Datque ita lixarum mercatorumque,
tristi fato eonveniant. Iurimus ideo legi optat de eorum via studioque ema Ges transfuga Scipionem Deitcert. tum Post adcucurrisse addi jubet unitum est, vel quid simile. Lipsius, El. II, a locum interpolatum judicabat OB. - iayes, hoc est accenses legatos, qui
CAP. LXXV. . . d. XII GL . Est dies a ianuarii juxta s- serii Amial , ad a. m. 3958. Sed
ex ratione Gessehardi in Mem. Alit. Vol. II, P. 266, et tom. II, P. 368, erit dies x Ἀ--hris. Vide ad cap. r. . Sed ita Mam erit. P. 3so, XII, sebr. nil. - Pro e stis. Sic Rhellicanus voluit legi, et editoaees e codd. quibusdam rece
perunt: nam alterum, Processus
quod plerique codd. habent, in iulius aetatis scriptore vix defendi potest, etsi Cellarius e Seribonio
Largo defendit, qui processam cietatem dixerat. . Sali etiam, Iug. a, eo Processum estu. a. versedere M in Leg. ρα- a. ut Latinitas flagitat Daristas. Iter.... ire. Si et c. 6, et mox
hoc ipso apite. 3. Sarsuram Codd. quidam Sa--yriam. Differt omnino a Sasura Ptolemaei o, 3. Vide Cellarium Ν. O. A. I , , I, 9. - Habuerat praesidium. Lege e codice Davisti hebat nam eo ipso tempore praesidium ibi erat, c. 76. Davisius. Verum et alibi plusquam perfectum pro imperfecto positum reperitur, ut c. 76 88 89. OB. 4 Limarum. Qui fuerint lixae satis explicat Caesar, et Liv. l. Q minias