Michaelis Angeli Chrysolii De principe liber unus

211쪽

dis Civibus inserre injurias pergat P Licet tunc saltem illi , qui obstinate ope

ram dat , ut cives miseros perdat resistere λ Ne tunc quidem licet . Resistendi enim Ius ex aequalitate oritur , quae inter Principem subditosque nulla intercedit . Itaque enixe tunc Deus exorandus erit , , ut Principi bonam mentem duit tneque enim facienda sunt mala , . ut Umniant bona, quod bene Apostolus monet.

Itaque modeste serendum . Quae quidem confirmari magis lubet, Scriptorum quoque aliorum , quos superius missos feci, mirabili consensu eoque pespicuo quem nonnisi a jure illo , quod a Natura ipse arripuimus, hausimus , expressimus, ortum

traxisse, censendum est. Repetam hic ve-το primum Augustini dictum illud celeaberrimum apud Gratianum I) : Generate pal*m es societatis humanae Regibus obedire . Afferam deinde neque elegantioribus ingeniis , quibus vetera maxime sapiunt, fastidium me creaturum suspicor in nonnulla Sophoclis effata , quae ad rem

212쪽

mihi magis facere videntur: quorum primum ita se habet i .

,, Quem Urbs praefecit, hic audiendus estis De parvis, justis, &injustis. Et idem v. 389. clarius ibidem.

se'Auctoritas non est violandari Eorum, qui Imperium tenent. Ratio est , quam ob similem sere caussam tradit Plautus et): si Indigna digna habenda sunt, herus D quae facit;

ut consistat nempe dominica potestas, servique heros debito prosequantur obsequio . In eamdem sententiam Sopho

cles sa) alibi , Principem inducit Creon

tem ita loqueatem:

213쪽

I 8 et

. is Est contumelia, sed serenda tamen. Quamobrem Plato, omnesque porro, qui Poetas secuti sunt Philosophi , aliique pro is orationis Scriptores , una omnes voce idem Ius contutati etiam sunt. Et

Plato quidem in Apologia i) Socratis :

euiquam injuriam , aut rebellem esse et , qui superior prae sit, seu Deo seu homini Mud Cero nefarium G turpe esse et, sene. autem ita scribit 3 , qui laenis Ciritur Θ plus illius eredas Ie

tentia, quam tuae. Rex es 8 Si noce utem

tiὶ Plat. s. m. 2φ. Q Apposive observandum est, Graecas Gentes

tanto cum obsequio Reges olim suos coluisse , ut nihil sibi adversus eos permiserint . Reges tamen apud eas, non erant, uti apud nos , summo aucti plenoque Jure. Vid. Diss. nostram in huiusce libelli calce. Adeo verum est, Reges tamquam Deo oriundos suspicere, subditos debere ' neque illud adrogari sibi resistendi Ius , quod Dei ordinationi opponi luculenter ex super. Constat.

2 Sen. De Ira Lib. II. Cap. XXX.

214쪽

c fortunae. Idem alibi I): agebant gratias, ' quorum liberi occisi , ω' quorum bona ablata erant . Apud Plinium vero extat Senatusconsultum hujusmὸdi ca):-luntati Principis fui , cui in nulla re fas putaret repugnare . in h- quoque re obscurum fulle Pallaniem: A Thuanum tandem Renandius ita loquitur s3) : Regibus parere, etiam iniqua imperantibus , υox Dei juber, eosque, qui potestuibus a Deo constitutis minime obediunt , Dei voluntati resistere , extra dubium es . Neque pbaliam rationem principalibus chrum fuit

wnstitutionibus ), sacrilegum qui de principali judicio di utaverit Unde

etiam veteri Romano Jure obtinuerat, ut res judicata pro veritate haberetur;& cum Praetor, cognita caussa , per errorem, Vel etiam ambitiose juberet, here ditatem , ut ex fideicommiM , restitui, etiam publice interesse censeretur restitui, propter rerum iudicatarum auctoritatem sue'.

215쪽

cui Maeciani sententiae apposite' audi e tiam potest celeberrima illa Ulpiavit 1). lex, cui est initium , Barbarius Philippus. q. 1V. Sequitur hi , omnes olim 'pe - eque Gentes censuisse i Civibus' non litere Principi obsisteres etiam injuste a. , flenti: quippe & dum. ita agit, summum

e ei rerum arbitrium Deus tribuit . obse--: quii tantummodo gloria subditis reli

cta sa). Quod ita quidem intelligendum

puto, ut a civibus jus sit omnino sera Vandum, non resistendi necessit s , hac si resi se sine dubio contra Dei voluntatem p ccent: a Regibus autem minimo

i) L. a. ff. De ossic. Praetor. la) Itaque videmus , quod licet aliquando Reges si quid delinquerent , apud nonnullas Gentes suorum lacinorum poenas luerint, eaedςm tamen ausae non sunt Regibus suis manus inferre impias violentasque . Tectatur sane Plinius Lib. VI. Hist. Nar. 2q. v. IO. ex. edit. Hard. Tom. I. in fol. pag. 3 q. Incolas Talrubrane es , Regem , δε quid δε- linquae , morte muli tiri nullo interimente , aυersantibus eunetis O mmmercia etiam sermonis negantibus. Caeterum chrissime Dupinus oriendit, quod Reges , ij quid peccent, a nemine praeter Deum tempora ii poena plecti possunt . Leg. Dup. Disi. De An tiq. Meles Dis l. m. Cap. II. g. u. 9 eumdem. Datis Traiiὸ de tu otisanee -Eetas, o Temporei. or. II. Secta Presve Pag. 9a,

Corali

216쪽

ius est pro lubidine Civium bonis abuti, ipsisque civibus injurias inferre manifestas. Quod si faciant , Deum'vindicem

fore aliquando : impune autem facturos , certum est: ratione Populi , qui cum minime sit Principis βελτ/ων, ipsis resistere nequit. Omnia itaque veterum Scriptorum, quae attulimus, testimonia , de Regum more ac facti impunitate, non autem juris, intelligenda arbitror; quemadmodum

intelligenda etiam Memmii Tribuni Pl bis verba apud st) Sallustium ; impune qui is facere, id est Regem esse , hene . censet clarisi. Barbeyracius sa) . Neque secus intelligenda est Ulpiani lex s3), qua sapientissimus hicce Iurisconsultus, Principem legibus solutum pronuntiat : quatenus nempe deficiat vis coactiva , qua Principem legibus compescat . inamobrem recte etiam doctissimus P. De Mar

ca lege Iulia Majestatis eum teneri

i) sallust. De Beli. Jugurth. Cap. XXXL in

s a) Barbeyr. ad Grol. Lib. I. C. IV. n. 2. 3) L. I. n. De Leg. 4 Ρ. De Marca De Cone. Sac. 9 Ιmp. Lib. I. Cap Quamvis autem civilibus iugibus solutos se Principes intellexerint , Imperii tamen'di-ἔnum

217쪽

noxium, eo sensu, ut si in leges impingat, poenis legum queat coerceri : cum alioquin ex AEschyli sententia, quam ali-hi retulimus, ,, Rex est suo utens iure, nullio, obnoxius.

Rui enim aliter illius dignitas sive Maiestas constabit, qui summo fungitur imperio , nisi omnibus Bluta legibus, liber quoque sitiromiscua a subditis resistiudilicentia8 Hinc apud Aristotelem extat, quod

aliquem verberatar , reverberandus non

i). Quare jure civili apud Romanos

enum intestate puta at , legibus vivere . Quod 3iυi Severus & Anto sinus saepe rescripserunt. Quare Paulus L. 23. D. . De Leg. s. decet totae --nsati, eas smara leges , quibus ipsa Alutus esse Oidetur . Ipse autem Imperator Alexander L. 3. C. De Testam. rescripst; nihil tam proprium ineperii esse , quam legibus vivere . Scite Paterculus e priarinceps imterio maximus , maior es exemplo. Cons. Se nec. Lib. Lab. I. de Clem. Cap. I. 0 Aristo: Ethic. ad Nicom. C. 8.

218쪽

receptum, quod si miles si) Centurioni se castigare volenti restiterit ; si vitem idest baculum, uti Gronovius censet , quo Centuriones uti in signum dignitatis . solebant) tenuit, militiam mutat; si ex industria fregit; vel . manum Centurioni intulit, capite punitur. Ubi male satis Pererius sa) putat , resistere posse militem , si Tribunus atrocius c stiget: quae-Vis enim atrocitas militi , qui obnoxius est, jus nequit tribuere, quo Centurioni iure resistat. Adscita enim hac licentia, jam amplius militum disciplina non constat. f. V. Quo posito temperamento de Regum jure ac de non resistendi necessitate ratione Populi, facilius Lex Hebraea in.

telligetur, quae nostrae confirmandae sententiae videtur apposite facta. Verum enimvero ex Reg. Lib. I. apparet, quod magno animorum motu Hebraeos Regem

petentes Samuel hisce verbis sa) alloquitur . Hoc erit ius Regis , qui impera- rarus es vobis: filios vestros tollet oe po-

219쪽

tes oe praecursores quadrigarum suarum . Et constituet sibi Tritanos oe Centurionesu oe aratores Urorum suorum messores segetum Jabros armorum o furruum suorum. Filias quoquae vestras faciet sibi unguentarias focarim cI' paciscas. Agros' quoque . vestros o vineas . oliveta opti

geres vesras oe vinearum reditus addecimabit , ut det Eunuctis oe famulis suis. Servos etiam me os , ancillas oe jumenes optimos c .asinos auferet oe ponet in op νe suo. Greges quoque vesros addecimabit,

mosque eritis ei frui : clamabitis in die illa a facie Regis vesri , quem ete-gissis vos, m non exaudiet vos Dominus in die illa, quia petistis vobis Regem .

Noluit autem Populus' audire vocem Smmuelis, sed dixerunt. Nequaquam : Rex enim erit super nos . Et erimus nos quo- ique sicut omnes Gentes , oe judicabit nos Rex nser, oe egredietur ante nos oe pugnabis bella nosera pro nobis . . . . Dixi autem Dominus ad Samuelem : audi vocem eorum , o construe super eos Regem . Ex omni autem veteri Iure Sacro vix novi quidquam v lidius aut luculentius argu

men.

220쪽

mentum ad sanciendam non resistendi obligationem illam, quam posui ; quae id propterea inter Regis jura hoc loco statuitur. Et re quidem Vera ex hoc loco patet . quod si Rex summa abutatur potestate , subditisque agros per summam injuriam, vingas & oliveta abstulerit optima, tamen jure faciet; quatenus nempe hoc Regis, factum, aliquem juris effectum contineat, idest patiendi necessitatem ex parte Populi , sive non resistendi obligationem . Quamobrem in compertis est apud doctores I) homines, Samuelem hic haud loqui de iure vero, quasi Regis apud

Hebraeos fuerit, subditos opprimere, eos ' que omnibus fortunis evertere ) , quod longe aliud fuisse constat et) aliunde; neque nudum hic Regum indigi tari factum. Hebraea mox, inquit Calmet , sonans jus mel judicium, significar etiam morem, usum, consuetudinem - juxta hunc sensim , Ius Regium illud dicitur, quod sibi permissum Ren arbitraturus esset , quodque facturuς

Q vid. Calmet ad h. L. Com. Li t. in Lib. I. Reg. Cap. 8. a. II. dc Grol. Lib. I. Cap. IV.