Michaelis Angeli Chrysolii De principe liber unus

241쪽

2 Iopasti sunt, decimum quemque potius apparitoribus interfici, uti jusserat Imperator, quam sacra Diis Idolisque facere . Valens quoque Imperator crudeliter nimium impieque saeviit adversus eos, qui contra Arianorum sententiam Filium Patri ομοουσον professi erant, Catholicis Nicaenis consentientes : nemo tamen ullus , licet plurimi fuerint', armis semetipsum adversus Imperatoriam saevitiam tueri cogitavit; at Christi exemplo , eo usque patientiam porrexit, ut crudelitati aequo animo cederet. Quod quidem minime factum est, ut nonnulli putant, ex virium desectu': apertis namque verbis idem Tertullianus I praedicat: Cui bello non idonei , non prompti fuissemus etiam copiis impares , qui tam lubenter trucidamur , si non apud istam disciplinam magis occidi liceret, quam occidere P .uod repetit etiam Cyprianus sa) ad Demetrianum; egregieque Cyrillus Iohannis locum de Petri gladio, in eamdem exponit sententiam cet).f. XIV.

o Tertul. Apolog. Cap. XXXVII. et Pag. l . edit. Feli. 3 Consat hinc, quod pluribus ostendit Dupi.

242쪽

XIV. Cui confirmandae magis veteri Christianorum consuetudini, quam tant pere laudo, afferam hic quoque Nangianaeni testimonium , quo clarissime ostenditur, Christianos , quos omnis ferme Impetatoris Juliani exercitus complectebatur, unis lacwmis pessiiuum defectorem repressisse . -Namque forum . Me, Nan Zi-aenus I) ait cinna per pu-rem orar

φαρμακον. Itaque Ambrosius hujusmodi veterum facta imitatus , ipsiusque Christi aemulatus exemplum, noluit, cum tamen possiet, Μaximi copiis abuti adversus Valentinianum Iuniorem Imperatorem, jam tandem Arianum , Ecclesiaeque hostem infensissimum. Idemque, qui subditorum ossicia bene callebat , Mediolanensis P inpuli satis iam satis concitati motu imp tuque adversus eumdem noluit abuti : qui-

243쪽

2I nimmo , coactus , inquiebat , repugnare non που s s) . dolero potero , potero flere, potero gemere : adversus arma , milites Gothos quoque, lacrymae mea arma sunt Talia enim sunt mαnimenta facerdotis raliter nec debeo , nec possum resiseere apud Gratiannm paulo ante e

dem loco, &Ep. 33. ad Marcellinam sor rem: s patrimonium peritur invadire ; scorpus, occurram . Vultis in vincula raperer vultis in mortem P voluptati es mihi non ego me vallabo circumfusone Populorum, nec altaria tenebo vitam obsecrans ,

sed pro altaribus grarius immolabor. Quae veterum Ecclesiae Patrum effata , qui Christo & Apostolis virisque Apostolicis proximiores, eorum praescripta & intelligebant melius & persectius implebant , luce clarius testantur propositum meum . f. XV: Ius tandem Civile , huic de non resistendo Principibus sententiae, veniat suppetias. Constat primum, ex l. I 2. C. De Leg. , Imperatoria Maiestate nihil praeterea inter mortales saninus esse, ne-

i Anitims orat contra Auxentium Coes. Grati Caus. IXli L q. VIII. c. 21.

244쪽

que venerabilius: quippe quae Deorum in Terris impginem praeseserat si). Quam obrem eodem jure cautum est , proximum a) sacrilegio esse censendum laesar Majestatis crimen. Hinc apud Romanos florente Republica, ad praescriptum XII. Tabularum, vel Legis Corneliae de injuriis, maledicta in ingistratum jaculata, vindicabantur. Unius postea Imperio o, firmato, laesae Majestatis crimine tenebantur , quicunque dixissent scripsissentque ,

quod infamiam Imperatori crearet aut

flagitium . 'Crimen, Paulus inquit 3 ), M satis non solum facto , fed'vem

bis impiis oe maledictis maxime exacerba- νιιr . Quare Arnobius : Majestatis sunt apud vos rei, qui de vestris Regibus δε-cus obmurmur erint u) . Quae licet scripta sint generatim, ita tamen accipienda sunt, ut nemini, Summae Potestati resistere, liceat , neque verbis neque factis , quamvis Summa Potestate sua, Majestas abutatur . Alioquin opus hando 3 erat

si Sen. De Clem. . L . I. Cap. I. Ego ex Om- nil as mortalibus, inquit Nero , placui electu ursum . qui in Terris Doorum vice fungerer.

245쪽

. . .

erat hujusmodi legibus et quippe certum est , non licere neque in . privatum quemque maledicta gratis evomere, tan

tum abest, ut feri illud possit in Principem. Quamobrem Charondas si) apud Tullium non jussit solum, subditos Ma

gistratibus obtemperare ; verum etiam praescripsit, ut eos diligerent colerentque. Cultus autem persectust in eo prosecto positus est, ut sive Magistratus bene , sive male agant , subditi tamen debito eos prosequi teneantur obsequio, eosque nedum amare, sed timere. Unde Zaleucus Locrensium legislator nominatissimus;

f. XVI. Accedit praeterea ad nostram tutandam sententiam, Ius Wisigothicum ac Langobardicum , quod aeque ac Ius 'Romanorum, Principum cavit securitati . Lippis ac tonsoribus nota est Lex Wisigothica de non criminando Principe, nec maledicendo illi, quae sic se habet : s- t et) in persona Principis omnibus pro-

hiis i Cie. De Leg. Lib. III. Cap. II. sαὶ L. VIII. Τk. I. Lib. IL Leg. Com ment riolum ad h. L. ciaris imi Fr. Lindebrogii in in. tonis Thesaur. Iur. Civ. Tom. IV.

246쪽

hibemus aut commovere nequisiam cogita xionis aut manus iniicere ultionis , ita etiam nullum patimur in eum , aur noram ponere criminis , aut verba congerere malediactionis. Ex quibus verbis facile insertur, adeo fuisse Wisigothis Personam Principis sanctam , ut non solum nefas putarint, criminis notam Principi inurere , eumque maledictis lacessere; verum etiamne de Principe quidem nequiter cogitare,

cumstamen cogitationis poenam in soroexterno nemo patiatur. Verba autem illa, aut noram pοuere criminis , clare ostendunt , nemini apud Gothos licuisse Prinacipem criminari, si male ei agere videretur, adeoque multo minus ipsi resistere . Congruit Wisigothorum Iuri Lex etiam Langobardica , quae est hujusmodi quis contra animam Regis Rotaris Rex sanxit) cogitaυurit , aut consiliatus fuerit , animae suae incurrat perι- culum , cs' res ejus in centur . Nequε longius hinc abit Cicero pro Rege De-

Q Leg. Lang. Lib. I. Tit. I. L. I. Leg. Ludov. Muratorium Rer. Italic. Scriptor. Tom. I. in lal. P. II.

247쪽

416 iotaro . Quod si clarissimi Imperatores Theodosius, Arcadius & Honorius, celeberrima illa constitutione, quae una eX-tat in Codice , sub Titulo , si quis Imperatori maledixerit, noluerint eos , qui pudoris modestiaeque nescii, improbo petulantique maledicto , nomina sua lacesserint , obtrectatoresque suorum temporum fuerint, poenae sub jugario illud quidem non ex eo utique processit , quod impune a quovis tantum facinus 'admitti posse censuerint , at ex consilio solito sublimiori . Quod alibi nostrae congruen. ter sententiae exponemus I . f. XVII. Illud modo paucis perpendendum restat, utrum scilicet, Magistratibus saltem inferioribus fas umquam sit, eorum resistere injuriis, qui Summum Im- perium tenent 8 Nam nisi privatis id liceat , quod ultro concedunt nonnulli ; lieneri tamen Magistratus , sunt qui pu- tant, etiam sub peccati poena . In quo turpiter non minus , quam qui privatis resistendi licentiam sinunt, hallucinantur. -

i) Leg. Commentariolum nostrum ad L. un. si quis Imp. maledixeris, in hujusce libelli calce.

248쪽

237 Age autem amoliamur hanc quoque sententiam paucis . Perspicuuin est ex Petro li) Apostolorum chorypheo, subjectos nos esse debere aliter Regi , aliter Magistratibus, Regi quidem , v τ ρεχον

Supereminenti , Magistratibus autem tamquam missis a Rege, αντο πεμπομενοις,

sive tamquam ejus legatis , qui potestatem,suam omnem a Rege derivant . Quamobrem & Magistratus Regi subditilant non minus, quam privati , ac respectu Regis a privatis non abeunt longule . Unde Augustinus sa) ad Iohan. de Pilato recte pronunciavit: talem quippe Deus dederat illi potestatem , ur esseretiam ipse sub Caesaris potestate absolute ab omnibus obtemperandum est, Magistratibus vero non nisi cum exceptione, nempe, nisi aliud jusserit Imperator ut alibi idem inquiebat Augustinus. Praeterea Paulus Apostolus sa) ubi ait Potestatem Summam a Deo esse, ibidem ide-

249쪽

2IS cernit, omnem animam Supremis. testatibus subicii debere, adeoque ipsos etiam Magistratus inferiores . Demum numquam apud Hebraeos, inferiores Magistra tus , quorum plerique sortes fuere, atque

piissimi, Regibus suis apertam ullam vim opposuere'. Ipsemet Samuel. I coram proceribus & Populo, Saulem Summa jam

Potestate abutentem , summa perpetuo veneratione est prosecutus . Quod Procerum praecipue ac Magistratuum inferiorum debitum officium est. Neque Vero,

si aliquando apud eosdem, inseriores Magistratus illud sibi juris usurparunt , ut Regibus resisterent , factum id est, sitne Dei mandato speciali. Quamobrem apud scriptores etiam profanos , si quid adversus Reges aperta vi fadium a populo aut Magistratibus fuisse, legitur ; illud quidem non in humani facinoris approbationem , sed in divinae Providentiae id

permittentis testimonium, narratur. Sicut

ad divinam quoque Providentiam plerumque refertur Reges a summo fortunae iapice in humilem conditionem deiectos .

250쪽

II9Ita Imperator Valentinianus post quindecim annos in tristem servitutem ac inhonoratam a Sapore Persarum Rege re

dactus; ac Cyrus ipse, nisi salsum est,

quod nonnulli posterorum memoriae prodidere qui per annos triginta Persarum Rex felicissimus extitit, quique longius super Scythas Imperium proferre iam cogi tarat, a Foemina tandem, Thamyri vi

truncatur . Quae nonnisi permittente Deo,

qui Regna Regesque moderatur , facta 1uisse recte Lipsius si affirmat . . q. XVIII. Quibus omnibus hactenus hinc inde perpensis, res modo postulat ,

ut longiusculam veluti navigationem emensus, me tandem in portum recipiam, atqui longiori huic prae caeteris capitula finem faciam. Paucis itaque me si cncolligam . Nefas omnino estiex Dei consilio , vel privatis, vel Populo, Vel Magi- stratibus inserioribus, Principibus quoquo modo resistere : Summa namquebPotestas a Deo