Michaelis Angeli Chrysolii De principe liber unus

81쪽

soobringere emquam Imperium, Dei cura speciali . Consentit Diodo i is, qui si) de AEgyptiis loquens , eos, ait, existimare, non sine Divina quadam Providentia , Reges summam de omuibtis

Potestatem coissecutos , αντυς τετε χεναι της Y- ολων Uno tandem ore unaque

menter reliqui consentiunt omnium aetatum Gentiumque Scriptores . Hinc profecto Tacitus sa) : Principi summum rerum arbitrium Dei dederunt; subditis obsequii gloria relicta es . Plinius vero in Panegyrico, Traianum Di initus consitu.

dieit a)' ; itemque Principem Diistinillimum , castum , sanctum, praestabi-

iliis ac pulchrius Deorum munus appellat. Deinde contendit ibidem, Trajanum haud occulta fatorum potestate , sed ab Iove ipso coram ac palam repertum, electum. Quaesiverat primum utrum sorte casuque rectores Terris , an aliquo Numine darentur ρ Quod profecto ad propositum meum ficit u) . Curtius quoque scripsit

82쪽

psit si Regium nomen , Gentes , quae

sub Regibus sunt, pro Deo, colere. Vitigis etiam apud Cassiodorum haud con . tra set) sentiebat : omnis Provectus , aje-bat ille, maxime Regius, ad Diυinitatis

munera referendus es. Omnis autem pro

vectus adeoque & Regius ) non

σως a Deo est , ut antea dicebam , sed primaris . Hinc Titus Imperator apud Suetonium 3 , Potesates fato dari, ajebat: Fatum autem apud Veteres Gentes, illa ipsa erat Divina ordinatio , de qua antea pluribus ,. quam tamen a Iove n cessario pendere , a profanis , Homero auctore, credebatur; in quo a fato Christiano distat si loqui ita fas est , nempe a Providentia. Hinc tandem in num

mis Proυidentia Deorum legitur ) ;

Imperatores Orientis in Occidenti: vero a Deo coronatos ; quique hodie pu-

Gryph. Traiani electionem Dei opus appe Iat et quin eziam Deum ipsum Praecipuam. νoluptate operis sui pereepisse crediderim, : quare inferius pag. i3Q. .rit pinguam ad te Imperii summam , 9 eum Omniam rerum , tum etiam tui potestarem Dii transtulerint, tertium eon laetum recusasi . . t Lib. X. Cap. III. V Cassiodori vari Lib. X. Cap. XXXI. s) . Sueton. iit Titi Cap. IlI - ..' O Leg. Spanhem. adnot.' ad Iulian. Ot.nt

83쪽

blicis Europae rebus ae ditionibus praesunt, easque feliciter moderantur , se Reges Dei Gratia profitentur . Neque Vero ob aliam caussam Reges &'Imperatores post hominum memoriam , Diis ipsis compa .rati , ac polt mortem , facta immortalitatis fide ab ipso Populo, inter Coelicolas numerati, dignique habiti, qui Deo- .rum mensis adessent, propriis eorum voluptatibus fruituri. Percelebris est Iuliani sublestae fidei Imperatoris Caesai i-bus fermo; ubi Romulus Saturnalia celebrans , omnes Deos 3c Caesarςs ad convivium invitat sa).f. IU. Infinitum esset omnia' persequi, quae ex profanis Scriptoribus Graecae Latinaeque Gentis facile mihi suppeterent. Itaque , quod ad institutum meum modo pertinet , pauca potius ex Historiae Romana, & Langobardica , quae ad sententiam meam fulciendam iacta potissismum reor ,' paucis attingam ; eaque illustriora , qu6 major meae lux affulgeat sententiae , in contractum veluti orbem cogam Primum autem quod mihi laet-

currit , est ab inauguratione Romuli pe-

0 Iul. Imp. da Caesari sermo ex vers. Caad clari Pag 25. Tom. I. in 3.

84쪽

1ndole adolescens, Numitori Albana permissi re, a Regni cupidine sibi non temperavit , deque nova in iis lyis, ubi simul cum Remo expositus, ubique educatus fuerat,Urbe condenda, magna coepit consilia agitare . Cum ge mini essent , Regnique eupido , avitum nempe malum, utrumque tetigisset, constitutum ; ut Dii quorum in tutela ea loca essent, auguriis legerent, qui nomen

novae Urbi daret, qui conditam Imperior eret si) . In luce meridiana ccecutit hic, qui non videt, novi Regis electio-Cem non quidem a Populo , sed a Diis potissimum expectari. Neque regerat quis Iortasse morosior , ex evanida Religionis Graitium: superstitione non desumenda homini esse argumenta vere christiano, eui perseasum' sit, veterum auguria pra, stigiis haud multum abfuisse . Id saltem enim' exindς patet, veteres Gentes ita sibi ab inveterata Patrum traditione, persuasisse , a Diis praecipue Imperia de serri. Redeo nunc ad geminos Fratres 'quos nunciato dispari augurio sa), utrum-

θ Liv. Lib. I. Hist. Rom. Cap. s. ex edit. ad usum Delph. Q Liv. Lib. L Cap. VI. ex passi edit. ζ ,

85쪽

que Retem sua multitudo consalutava n. Utrisque nempe sui fautores qui uni potius, quam alteri novae Urbis Imperium deserri mallent. At de dela.

tione Imperii jam nunc non quaero . satis sit ex Romuli inauguratione , duo tantum observasse, nempe electis- nem , ct cm ut ionem multitudinis ;quarum illa haec vero feeindario Romulum novae Urbi praefecit II. Romis. um procella sublimem raptum , sive quod verius est, Patrum manibus ob s

vitiam impie, disterptum , excepit Numa mpiliust : cujus electionis eadem fere

deguntur apud Livium: I . Caeteris deunterregno missis , 'quae noni sunt 'his. jusce loci, in variis voluntatibus, Regem; tamen omnes libertatis dulcedine nod- .dum experta, volebant. Quod autem im.

- clyta justitia religioque ea tempestate', Numae Pompilii erat ; isque omnium

aetatis , suae ' vir erat omnis divini humanique Iuris consultissimus; audito ab omnibus nomine Numae, ad unum OmΠα ei deserendum Regnunt decernunt. Quo aperte Vero posteritati innotesceret, non H Liv. Lib. I. Cap. XVI. M XHI.

86쪽

quidem a Populo Summam deserri Maiestatem Principibus, at a Deo; non nisi mi ilis ab Augure, pro more Gentis, auspiciis , Rex declaratus de templo , Numae descendit. Notanda prosecto sunt , quae Augur Jovem Patrem dupplicando, verba

sucidit supplicia hujusmodi : Iupiter Pa. s es Di nempe si tua est ordinatio,) hunc Numam , cujus ego caput te neo , . Regem Roma esse , uti tua signa nobis certa O' claris snt inter eos fnes , quos feci . Quae Numae electio meae sem

tentiae magis confirmandae, alterum arguamentum est primo fortasse validius. Namque accitus Numa non prius ReX a Po-

pulo declaratur , quam Diis auspicato consultis : ut inde nimirum ostenderetur, non a Populo Summam proficisci Pote- , statem , nisi fecundario , quatenus nimirum & Populus Dei ordinationi paret Regem declarando, quem Deus antea tu serit sive expressis sive tacitis signis;& quatenus solemnibus quam plurimis institutis , iisque postea non omissis , at summa cum religione servatis , Regem perpetuo declarat. III. Eumdem semper in creandis legitimis Romanis Regibus morem obtinuisse censendum est; neque ul-

87쪽

lum duNitationi locum relinquendum ex eo, quod Livius aliquando tithaec omittat solis lemnia. Haud me sane piget, monumen tum unum ex Livio I recitare, ex quo patet, quod Numa mortuo, Tullum I silium. Regem Populus , auctoritate Patrum, jussit. Ubi sollemnia Livius omittit , quae alibi singilbatim memoraverat , quaeque hic non minus intelligendum est, Romanos summa cum religione misisse. Neque negotium alicui facessat , quod Regem Populum iussisse, persaepe Livius narret : frequentior enim apud Latinos Scriptores eam reperias dimonem ; quae non eo plane sensu accipienda est , qui indomoribus sedit, quasi iubere idem sit ac praecipere cum au oritate summa. Pa. tres reipsa apud Romanos Populi jussio- nibus auctores persaepe fiebant quin sexcenties apud Comicos legas , ut apud Terentium a) , jubeo Chremetem , ubi 'o jubeo , latiori non nisi sensu accipien-iduata est. q. V. Illud etiam hic non praetereo, quod saepe Populus Regem jubebat, quem antea intellexerat sorte, vel claro aliquo

si Liv. Lib. I. Cap. XXII. ex cit. edit. . i) Teri in Andr. Α l. III. Scen. III. U. I. ω

88쪽

facinore , vel mirabili aliquo viso po tento , Diis cordi magnopere fuisse, vel futurum . Ita sane ad regnum evectus Hostilius'; lia ad Regiae dignitatis cubmen excitatus Servius Tullius ; .ad quem propterea moribundus Tarquinius ait si): Erigo re , Deosque duces sequere, qui clarum hoc fore caput , Δυino quodam ci cumfuso igni portenderunt . Nunc te illa coelestis excitet flamma . Nunc expergiscere vere. Quare Lipsius ,cum probasset saxquampluribus petitis exemplis ab Historia antiqua , Regna & Reges a Deo trubui , ac deinde memorasset , Romulum& Tullum Hostilium utrumque ex Pastore , Tarquinium Priscum e peregrino& exule, Servium Tullium, quod ipsum nomen praefert, e vernula & servo ad

steptrum pervenisse ; insuper addit et Pi haec aliud δε- , quam

es Sidus & occulti miranda potentia fati3

Neque Romani tantum ex praeclaro alia quo signo Dei voluntatem conjiciebant , -

89쪽

ut aliquem Regem iuberent : Verum UI- deo etiam vetustissimas Gentes ex hujus modi signo aliquo externo , Dei volun talem conjecisse, ac elegisse Reges. Pr sedio ex Herodoto si) constat , quod AEthiopes , quem e popularibus maximum pro magnitudine validum judicant , hunc Regem deligendum censent . Plinius quo

que set dum Taprobanem describit , ibi

eligi ait Regem a Populo Senecta clemenis riaque, liberos' non habentem . Langobardi

versi convenere, ac Clephonem, insignem nobilitatir virum , Regem consalutarunt. Signum Dei voluntatem conjiciendi , AEthyopibus fuerat corporis magnitdido oemaliditas ; Taprobanensibus fenecta clemen-rique ; Langobardis autem nobilitas. f. VI. Redeo iterum ad id, quod modo dicebam . Livius itaque non semper

scribit, Popisum jussse Regem, at tape

etiam creasse comitiis habitis, Patrumque accedente auctoritate , nempe per Populi

suffragia , quae ut superius dictum et,

90쪽

Deus potissimum moderatur . Hinc sortasse clarissimus Sigonius numquam in

suis Libris De Regno Italiae , Langoba dos Regem scribit in in se , verum declarasse ac ut inde nempe conjiciendi cuique daretur occasio , ad PQpulum

tantum deblarationem pertinere, aut con-faluiationem , electionem Vero intrinseca

sive fusionem proprie dictam, esse ipsius Dei, qui solus potest , eam potestatem, qua pollet, Principibus elargiri. Quo Si-gonius scribendi utitur genere in Alboini I. Langobardorum Regis ac in Clephonis creatione, atque ita deinceps si). Quamobrem Plinius': quam peculiare gaudium eorum , qui re primi eodem loco δε- Iutaυerint Imperatorem et Z Quae in unum congessi omnia , non ut inde huic libello augeretur moles; sed ut rebus ipsis ac factis potius antiquiorum Gentium, proposita magis magisque sententia firmaretur . Antiquiorum autem Nationum facta & consensus procul dubio ' Ius illud sermant, quod Ius Gentium dicitur: itaque non solum jure Divino positivo ac

- si Sm. ies lem Pan 'ε6. . ' - Plin. Paneg. in Trajan. edit. Seb. Gryph. Isq7. simul cum Epistolis : pag. 32o. C f. quae alibi ex eodem Plinio descripsimus.