Cicero medicus, h. e., Selectos e M.T. Ciceronis operibus locos : vel omnino medicos, vel facillime ad res disciplinasque medicas transferendos

311쪽

portas ieco14. sic enim appellant ductas et dire

ctas Vias, quae pertinent ad te Cur Ciquo adhaerent. Atque inde aliae pertinentes sunt, per quas cadit cibus a iecore dilapsus Ab eo cibo cum est se creta bilis, iiqis humorCs, qui ex Cnibus Prosunduntur, reliqua Se in SctUgUmCm Ortiant, ad as denique portas CCoris Consulint, ad quas omnes eius Viae pertinent: per quas Iapsus cibus, in hoctipso loco in eam Venam, AURO CRUR appellatur, conrunditur, Perque eam ad Cor Cons Clus iam o actusque perlabitur: a Corde autem in tolum cor pus distribuitur per Venus admo tum multas. in Omne parte Corporis ea tinentes.

Quemadmodum autem relictiliae cibi do

pellantur, tum adstringentibus se ni stinis tum relaXantibus, haud sane dissicile dictu est sed tu men praetereuDdum est, ne quid habeat iniucunditatis oratio. Illa potius explicolur incredibilis

1ubrica naturae Nam quae Spiritia in piulmones anima ducitur, ea caleSCit primum ab eo spiritu,

deinde contagione pulmonum: CX aque par redditur reSpirando, pars concipitia cordis pariCqUndam, quam Ventriculum Cordis appellant: cui similis alter udii Dctus St, in quem sanguis a C core C Venam illam cauam influit. Eoque modo ex his partibus et sanguis per Venas in omne Cor pus S miraditur, et SpirituS per arterias Vtrae que autem Crebrae villaeque toto Corpore intextae

vim quandam incredibilem artificiosi operis diui nique testantur. Quid dicam do ossibius quae

subiecta corpori mirabiles commissuros habent, et ad stabilitatem apias, et ad artus siniendos a Com modulas, et ad motum, et ad omnem Corporis actionem. Huc adde neruos a quibus artus Ora

312쪽

56. Ad Itan prouidentiam naturae lum dili gentem tamque sollertem adiungi multa poSsunt, e quibus intelligatur, nantae res holminibus a deo. quamque Timiae tributae sint qui primum eos

hiana OxCitulos, CCISOS C erectos Constituit, Vt deorum CognitionΟm, Coelum intuentOS, CRseΓC.

possent. Sunt enim e terra Ion atries non ut in colae atque iubitatores, sec quRSi Spectatores.

ctaculum ad nullum aliud genu animantium per tinet. SORSUS autem, interpretes ac nuntii re rum in Capite, tanquam in arce, mirifice ad Vsus necessurios et acii et collocati sunt. amiculi tanquam Speeulatores, altissimum locum obtinent ex quo Plurima Cotispicioni os fungantur suo munere. - Et Et reS Cum Sonum percipere debeatas, qui natura in sublime sertur, recto in ulti Corso. rum partibus Collocatae sunt. Itemque Iros, O quod omnis odor ad supera sertur, recte SUTSum sunt et quod ibi et potionis iudicium magnum Carum St, non Sine Causa ViCinitatem oris Secutae sunt. Iam gi SintUS, Ut sentire Corum, quibus Vescimur, genera deberet, habitat in ea parte oris, qua esculentis ' et osulentis iter natura pale fecit. Tactus aut m loto corpore aequabiliter u sus CSt, Vt omnes ictus omnesque nimios e frigo iris et caloris appulsus sentire possimus. AtqUO, ut in aedificiis arctiitecti avertunt ab oculis et ira xibus uotiuinorum ea, uae Prolluentia HUCUSSario i

313쪽

tolri essent aliquid Ilabitura: sic natura res similes Drocul amandauit a sensibus. 57. Quis ero opis CX, PraCter naturam, Uanillil potest esse callidius , tutilum osseri iam CP- sequi potuisset in sensibus quae primum Culos membrunt tenuissimis est uit et sepsit' quas Ρrimum perlauidus fecit, Vt per eas Corni OSSet; firmus autem Vt Conlinerentur. Sed lubrico OCU Io secit et mobiles, i, doc linarent, si quid noceret, et adspCCtum, quo Ollent, MCile Conuos 4erent. CiCSque is a qua CernimUS, qua pUPUl Vocatur, ita parta est, Vt a qua ΠΟCCI Cpossint, fucile itet. Ilpebrdeque, quae sivit

xent Ciem, aptissime factae et ad claudendas pia pulus, e quid incideret, et ad operiendas idque prouidit, Vt identidem fieri posset cum maxinquCOleritate. unilaeque sunt palpebrae tanquam Vallo pilorum quibus et pertis cladis, si quid

incideret, repelleretur; et Somno conniuentibus, cum oculis ad CernendUm ΠΟΠ gCI CIDUS, Vt qui, tanquam inuoluti, quiescerent Lalent raoteroa utiliter et excelsis Undique artibus Sepiuntur. Primum enim Superiora, SUI'OPCiliis obducta, sudorem a Capite et a frons defluontem repollunt. Genae deinde ab insoriore parte uia11lur ubiColae leuiterque eminentes. NISII ita Iocasus est, ut quasi murus oculis ini CriCCtus Osse ideatur.

Auditus autem semper patet. Eius enim

xuosurn iter habet, ne quid intra a C Possit, si sim

314쪽

plex et directum pateret. Prouisum etiam, H, si qua miniana hestioI Conaretur irrumpore , in or dibus aurium, tanquam in Visco inhaereSCeret. EXtra autem eminent, quae appellantur aures, o tegendi causa factae tutandique sensus; et noadiectae Voces laberentur atque errarent, priuSm quam serasia ab his pulsus esset. Sed duros et quasi corneolos habent introitus, mullisque Cum flexibus, quod his naturis relatus amplificatur So 1ius. Quocirca et in fidibus testudine resonatur, aut cornu et ex tortuosis locis et inclusis reseruntur ampliores. Similiter nRTES, quae Sempe Propter necessaria Vtilitates patent, Contractiores a boni introitus, ne quid in eas, quod nocent, OS sit peruadere humoremque semper habent ad pulverem multaque alia depellenda non inuli Iem. GUStatu praeclare sepius est ore enim Conti Detur et ad Sum apte, et ad incolumitalis custo diam omnisque sensus hominum multo antecellit sensibus bestiarnan.

59. Ad Vsuin autem orationis incredibile

est, nisi diIigenter attenderis, quanta pCTR R-chinas a natura sit. Primum enim a pulmonibus arteria usque ad os intimum pertinet per quam VOX, Principium a mente ducens, percipitur et

funditur. Deinde 111 oro sita lingiua est, sinita

dentibus. Ea Vocem immoderale prosusam singit Et terminat quae sonos Vocis distinetos et pressos em it, cum et ad dentes, et ad alias partes pellitoris. Itaque Plootri similem linguam nostri solent dicere : Chordarum dentes, nares cornibus iis, qui

ad neruos CSonant in Cantibus.

315쪽

tium ministras Rrius natura homini dedit Digitorum enim contractio facilis facilisque porrectio, Propter molle Commissuras et artus, nullo in o tu laborat. Itaque ad pingendum, ad ingendum, ad scalpendum, disertiorum liciendo sonos Qtibiarum apta manu est, admolione digitoriam. Atque Ilaec oblectationis illa necessitatis cultus dico agrorum CXStΓUCti ΟΠCSque teCtorum, Ogumori ta corporum Vel exta, Vel suta, omnemque fabri Cain aeris et ferri e quo intelligitur, adiuuenta animo, percepi a sensibus, adhibitis opificum a TubUS omnia nos Consecutos, Ut tecti, ut Vestiti, Ut Salui esse possimus Vrbes, muros, domiCilia, de Iubra haberonius. Iam vero oppribus homiΠHIN, id est, manibns, ibi oliam arietas iuuenilur et Copia. Nam et agri multa serunt manu quaesita, quae et Statim Consumantur, Vel mant Cutur Ondi ta Othi stati. Et praeterea vescimur bestiis et terrenis, et aquatilibus, et Volatilibus, artim Capiendo, partim alendo. Enicimus etiam domitu nostro quadrupedum Vectiones quorum Celeritas atquctvis nobis ipsis affert vim et Celeritatem. Nos onera quibusdam bestiis, nos iuga imponimus nos CIC-

phantorum CV6SSimis sensibus, o Sagacitat CR-tium ad utilitatem nostram abutimur nos e terraecaueruis serrum licinius, rem ad Colendos agros necessarium no BCris, argenti, auri Vena S, e nitus abditas, inuenimus, et ad sum aptas, et domatum decoras : arborum autem consectione,

omnique materia, et Culta, et siluestri, partim ad calefaciendum corpus, igni adhibito, o ad miti-gandum cibum timur, urtim ad aedificandum, ut tectis septi frigora caloresque pellamus. -- osuis

316쪽

64. Iam pro immanes e seras belluas nun- Ciscimur Venando, ut et vescamur iis . et exercea mur in venando ad similituditioni bellicae discipli Dae, et Hamur domitis et Condocefactis V ele Phaniis multaque ex earum Corporibus remedia, morbis et vulneribus eligamus; sicut ex quibusdam stirpibus et orbis, quarum utilitates Ionginquii emporis su et Periclitatione percipimuS.Cic. de N. D. III, 4. Cur contuerero Utem

Bltero Culo Rusa non esset Cum idem obtutus esset umborum, et Cum rerum natura, quam tu sapientem esse vis, duo Iumina ab animo ad oculos perforata nos habere Voluisset.

6. At medici quoque ita nim dicebas saepe falluntur. Quid simile habet medicina, cuius ego rationem Video, o diuinati, quae unde

oriatur non intelligo. O. Vide, quaeso, Si omnis motus, Innia-que, quae Certi temporibus ordinem suum Consese

Vant, diuina ducimus, ne tertianas quidem febres et quartanas diuinas esse dicendum sit, quarum reuersione et molli quid potest esse constantius

Sed omnium talium reruti ratio reddenda St. Quod os, tum facere non potestis, tanquam in aram Confugistis ad deum.

317쪽

14. os autem ita dicitis, omnem Vim Sso ignem. Itaque et animantes, Cum Calor os ecerit, tum interire o in omni natura erum id tuere,

id vigere, quod Caleat. su Aesculapiorum Primus, Apollinis, quem Arcados colunt; qui Specillh1111 inuenisse, trimusque Vulnus dicitur Oblignuisse: secundus, secundi ercurii frater is fulmine percussus, di Citur 1umulus esse Cynosuris uertius, Arsippi et Arsinoae; qui primus purgationem alui dentisque uul Sionem , ut serunt, inuenit cuius in

Arcadia non longe a Lusio flumine sepulcrum et Iucus Ostenditur. s . Vt Vinum RegrotiS, quia prodest raro, nocet saepissime, melius est non adhibere omnino, quam spe dubiae salutis in apertam pernicioni in Currere si haud scio, an molius fuerit, humano generi motum istum Celerem cogitationis, Cumen, Solertiam, quam alionCm VOCamVS, quoniam e stifera sit multis, admoduan paucis Salutaris, oridari omnino, quam tam munifice, et tum large dari.

98. eo prodesse Voluit Pheraeo Iasoni is, qui gladio Vomicam eius aperuit, quam sanaris medici non potuerant. 5 1. V si mediCus grauitalem morbi, guber nator Vim tempestatis accusel. Elsi Iti quidem ho

318쪽

s98 CIC I DE NAT DEOR. muncuIi, sed tamen ridiculi. Quis enim in adIii huisset, dixerit quispiam, si ista non essent Contra deum licet disputare Iiberius. In hominum Vitiis ais esse Culpam. - si mediCUS seiat,

cum aegrotum, qui iussus it Vinum umero, O-ra Cius Sumpturum, Statimque Criturum, magna sit in culpa si Vestra ista prouidentia r Pellendenda, quae rationem dederit iis, quos scierit a Peruerse et inafΓOb VSuros. 5 u. am ut nihil interest, virum nemo Valent, a nemo poSSit alere Si non intelligo, quid intersit, Vtrum nemo it 89ΡiCIIS, an nemo OSSOPOSSit.

54 Idemque Dionysius Aesculapii Epidau

vi barbam auream demi iussit. eque enim ΟΠ' enire, barbatum esse filium, cum in Ouinibus se nis pater imbei bis SSOt. 35. Hunc igitur nec Olympius lapilor fulmine percussit, ne Aesculapius misero diuturnoque morbo labescentem interemit atque in suo lectulo mortuus, in Tympanidis rogum illatus est. - t

onim minora dii negligimi, neque agesso singu-

aut grando quippiam ocuit, id Ioui animaduer tondum fuit Ne in regnis tudem reges omnia minima curant. Si enim dicitis; quasi ego paul 1 ani de fundo Formiano P. Rutilii sim questus,

non de amissa Salui C.

319쪽

56. um quis quod omis Vir SSet, gratias diis egit unquam At quod diues quod hono ratus quod incolumis Iouemque optimum,

n)RXimum ob eas res appellant, non quod nostiastos, temperatos, Sapientes efficiat, sed quod Saluos, incolumes, opulentOS, COPiOSOS.58. eo ego multorum aegrorum salutem non ab Hippocrate potius, quam ab Aesculapio datam iudi Co. 59. Vt enim hominum membra nulla con lentione, mente ipsa a Voluntate moueantur Sionumine Corum omnia fingi moueri, mutarique posse. eque id dicitis superstitiose atque anili ter, Sed physica constantique ratione Materiam enim rerUm, X qUR, et in qua Omnia sint, lotam esse flexibilem et cominiacabilem, ut nihil sit, quod non ex ea quamuis subito fingi conuertique possit. Eius autem niuersae sotricem et mode Tatricem diuinam esse Prouidentium.

Cic. de divin. , 1 Chaldaei, non e artis,

sed ex gentis vocabulo nominali diuturna obser uatione sideriura, Cientiam putantur effecisse, Ut praedici possut, quid cuique euenturum, et quo quisque fato natus CSSel.

6. Duo sunt enim diuinandi genera quo

rum alterum actis est alterum naturae Quao

320쪽

Soo CIC DE DIVIN. est autem genS, aut quae Ciuitas, quae no aut Cilis eCudum aut monstra, aut fulgura interpre 1antium, aut auguTum ustrologΟΓum, aut SoΓtium, ea enim sere artis sunt aut somniorum, aut uti Cinationum, liue enim duo uturalia putantur)Praedictione moueatur quarum quidem rerum CUCnta magis arbitror, quam CauSa quaeri porto re. Est enim is et natura quaedam, qua Ciam Obseruatis longo tempore signinoationibus, tum aliquo instinctu inflatuque diuino futura praenuntiat. . mirari licet, quae sint mmaduerSx a

medicis herbarum genera, quae Idicum ad

morsus bestiarum, ad oculorum morbos, ad Vul Hora. Quorum Vim atque naturam ratio Nunquam explicauit otilitate et ars est et inuentor probatus.1 o. Quid Cammoneae radix ad purgandum, quid ariStolochia ad morsus serpentum

Po8Sit, quae omen ex inuentore reperit, Om ip sam inuentor CX SOmnio, Video, quod Sati est cur possit, CSCiΟ.14. At nonnunquam ea, quae praedicta Sunt, minus eueniunt Quae tandem id ars non 31abet

Earum dico artium quae coniectura Continentur et sunt opinabileS Au medicina ars non putanda est quam tamen multa fallunt. IS. Quid singulari vir ingenio Aristoteles, et paene diuino ipscue errat an alios vult er