장음표시 사용
71쪽
atroci nuntio famam spargi curat, nota ignarui in tanti
rerum commutationibus tam falso, quam vero mometa esse. vias omnes oblidet, ne tristi nunciant ibit' aditus daretur, in eos cuin Sebavinus incidisset, edoctus quid facto opus esct,fronte laeta,& verbis omna fausta pristiere ba rem ipsam secreto consilio reseruabat. Elfuia in laetitiam ciuitate,& filiae gr)tulationis V siuera plaudente aula,de summa rerum Abissinus,loannes, Garamas, Hanantis, Sebaymus moesti coni ultabant Regni & vitae paritor discrimen proponebatur. Princepς tamen spe in Deum nixus, di non modo supra aetatem. sed humanum etiam modum ad fortuita impavidus, dem coeteri consedere. cumque fixis in terram vultibus 2 sermonis initium nςmo saceret, silentium suum ipsi formidabant, quasi tantis cladibus consilium, &remees dium deesset. Ioannes exordium loquendi secit. Hactenus, inclyte rex, discipulus & alumnus nobis paruisti, nunc imperator, domi 'usque noster, u iubendi, no parendi vices habemus. Atque utinam tant feliciter impcres subiectis, quam modeste famulis tuis obtempe rasti. Valcstatis tuae vocem praeire non licct. Si quippi,in interrogare aut mandare placet, ad respondendum, agendunque parati adsumus. Erexit omnes vici sanctiloratio,quam pro regni augurio habuerunt. Abis sinus at te trahens suspiria, lacrymis ubertim manantibus. Ve stram,inquit, in summo periculo vocem exspectaui, q a meo bono, in secunda patris S mea fortuna semper sericulus lum. De tristissimo parentis exitu doleo. que cum diceret, vi nas ror. vox interes usa eii, diuq; contra C mitum & singultum luctatus, animii si mauit, & loqui per interualla flet tu perrexit. Regnum in manu est Ometinia videntis,omnia potentis Dei,in qua & vita nostra. iulo inuito nec dati pol is pote st, nec eripi. An regnare posse sim,non du experitia sum pax re iam didici. siliave- sua non velut regnanti obnoxia, scd quasi priuato dat: libera exspecto. De repub. igitur Ioannias dic,quid ce'
72쪽
Dὸamiaciactu. Πaesitus, de re multis disseruit. Deum humanis rebus terine, eius iudicio praemia virtuti, delictis supplicia
cerni, interdum lenta, aliquando propera, nunquam illa. Nuper Taprobanen & Caiaten, nunc Acthiopas templo esse,alios alijs in posterum fore. increbrescinisbus vitiis alium se nunquam exitum exspectasse. Sanii ne nocentum utcunque regnum expiatum. Supersutquit,boni,& minus mali,hos tu regendim suscipe, crisgnum ordire, Omnis mora noxia est. Primum qui-: in nobis teli ibus sanctissimum iusiurandum coram agnoDeo concipies allius te religionem, cultumq; rς- auraturum. Populum legibus S regia potestitua si iijs ad virtutem reuocaturum. Ex aequo& bono ius, .ciuru ab iniuria potentioru infirmos de sensurii. Eo-em nos facramento tibi obligabis, fidos hac in causa,aauosq; administros fore. Non deseret tam sancta pro stum Deus, deinde rei gerendae ordinem edocuit, cc iisque assentientibus discessum est. . . .
Altera die liti, auroram sacrificante Ioanne, liuisis in xxx itigem, fisciosq; mysterijs utrinque iuratum est. consiiDeus promouit, coeptisq; successum dedit. Orto solo
ilites, classiari; tirones conuenire iussi, armata Abis- ni familia interiorem aream occupabat. Vrbis portae ausae, dispositique custodes. Postquam nouus rex seo cultu solium conscendit, omnibus exspectatione spensis, atra illi togam insigne luctus Hanantis imp sit, inges orta comploratio, studia enim militii habebatia losambus. facto silentio pauca pro tempore verba cit, seruato decoro, quas dolor voce includeret. Sibiitre, ipsis regem ereptu. Lacrumas se patri honore ro habituru . Hanc illis selicitatem contigisse, Ut notum,mmilitone primi regε audiant, cingan tueantur, eos bi si atrii loco fore.Dein donatiuii poli icetur, honora-iq; militia,satis gnarus nulla re arctius militis fide, quale dc promissis astringi. Adhibita cetera, que regi b. eX- rquere nece filias solet bladimeta, eo gratiora, quod '-5 tςpori accontodata , sed ex animo dicta crederetura
73쪽
indoli, ingenuae promissi ille tenax habebatur, alioqui
verecundus,decorus iuuenta,ingenio, eloquentia, com
tale, mulcendis demcrendisque vulgi animis validus. miles qui iusiurandum praeirci, non exspectauit, eductis i ponte gladijs sacramentum dixerunt. deinde plausu dissono,armorumque collisu alacritatem olfeodunt, atque ut eadem hora in parricidas ducantur obnixe si gitant. Rex comiter appellatos collaudat, promittitque tibi curae fore, ut ordine, & sine periculo Vincant' nunc templum petere, ut euentum Deo commendet. Iusserat eodem tempore, senatum populumq; in basilicam co- uenire,ubi Ioanncs pro concione gestorum seriem reci laturus,&noui regis inaugurationem denticiaturys e.
spectabat,qui rege mittebatur,ut tempus incipiendae concionis indicaret, ita enim conuenerat, prae turba ad I piscopum penetrare non potuit, at milites, qui regem Pecducebant, solito more ei bene precabantur, tubiique personabant, cunetisque insolitam rerum speciem mirantibus. Ioannes quid actum sit cxponit, hortaturque ut regem iam ab exercitu salutatum, ipsi quoque agnos UUk, Q cantia OX sestis acclamationibus exceptus est. ab , Aua Lxta omnia in vulgus suturi avidum; at ingens stipe d. , is erat rerum moles, ex tanto imperio una ciuitas in fide, adeost a dena militum millia facramento deuincta erant, exiguae pro um' vires, & si aduersa ingruerent, non duraturae. ali0- rum animi in motu, ex dubius euentus. Eadem igi- ur die, quaterna ciuium, seni seruorum millia, post- quani dominis precia pcribi uiset, eo': manumisset, armat, iamq; iusti exercitus speciem effec crat, castraq; ante urbem collocarat, quotidieque exercebar tirones, quaqua vetitim delectus agebat, in omnes prouincias missis literis, que in rem crant,nunciabat. Opum copia,
tam quas ipse ex parentis liberalitate collegerat , ac fideli administratione Ioannes auxerat, quam Gar mantis & Hanani pecuniae. t ueni dens etiam magnum auri pondus partim dono, partim mutuo obtulerunt
Nςς sauci principes, urbiumA; losati gratulatumveni
74쪽
Domin ciuilis. 17bant, quoi exquisita comitate accipiesat. consilium .
tamen rei gerendar impeditum erat. Hanantis Magad ram petendam dicebat, arcem regni premendam, eo proccxes vocatos, illic esse populi studia, Canorinum conlilio,auetoritate,clientelis validum, fidumque: ibi vestem,sceptrum, diadema, solium avitum regium, patriarcham, inde petita semper regni primordia, unctio nem, caerimonias, populi plausem, haec etsi sorte in si ma,aut etiam vana,plebi tamen augusta videri. Procerum animos vel ancipites, vel alicnos, regis praesentia facile occupari, ab lentia prauis consilijs occasionem dari. Nondum publicas offensiones esse, at si deliberare incipiant, omnia plena querelis fore, praecipuum ma tum, quod rebellasse videbuntur, qui ae principe deliberarunt. Nihil paci magis aduersi ura, tu, in conscient a m deliciti, cuius paenam metuas. Proceres si peccare incipialit. necessitate per scueraturos Nec longum iter esse, ducenta passuum millia, se cum expeditis praeitur Domniaque explicaturum rogare igitur regem, id co-silii sequatur,cuius periculum in se auctor sit scipiat.Diuersum censebat Garamas: Regiam quidem urbem fidam esse , nempe ex aula illis honorem & fortunas venire . Facile tamen mutabilem ostensis ex diuerso compendiis,urbes inclinari quo commoda impellunt. Metum & offensam haud dubiam fore , si nondum a pro
ceribus inauguratus, eum exercitu veniat, rapturus,
quas a volentibus desperet . Armorum causam reddiaon posse,nis dissidentiae, ultionis, tyrannidis suspicio-ae omncs impleat: cum enim incertum sit cui bella pa- entur, suturum ut sibi omnes metuant, prospiciant, exercitum conscribant. inde bellum ciuile. Si vcro horum se fidei credat, anceps id sore inter discordes,nec ine imi statis iactura. Interim regem graue agmen tra nurum, lenta itinera, querelas subiectorum: militis e aim modesti, disciplinaque coerciti, contubernia agri .rolis damnosa esse. Nec st tamen militi suo, vel aulae si iere, cum in aduetia parte parentes, fratres, coniuges,
75쪽
sa Methodus liberos, esterosque affectus habeant, contra quorum libertatem naud unq; iam scrio pugnaturos. c ustode igitur opus fore, ne transfugiant, seditiones, proditiones inceptentanterim Machonem qui ad Qui am magna exercitum habeat, malefactorum conicium, Abit sino infestum, principibus auxilio venturum, inde pericula, Mani congiano rege imminere. Summam esse regem non debere se committere alieno arbitrio: nec ire cum exercitu:proinde aliud consilium tibi placere. Siloannes legatus lagadaZam proficiscatur, eum eloquentia. donis, promissis ina ximam partem sibi conciliaturum, Aethiopas enim si absque periculo esse se videant, non fore concordes, nec quicquam in commune consuli ros, cum aemularionibus, simultatibus, inuidia, metu ducantur . nec quicquam facilius,quam in comitiis ubi multa capita plures sententia ,efficere, ut magnis conatibus nihil agatumsed eo rem deducere,ut omnibus c
si ijs diuersae factiones ponant obstac a . Nunc si hoc
obtineri non possit, ut in ianum consentiant, impertiri tamen posse concordiam malorum. At si regem cum exercitu aduentare nuncietur, turbulentis auctoribus 'impulses ad defensionem positis inimicitijs uno animo consurrecturos. Nihil ad internas discordias sopiendas es hcacius esse, quὶm metum maioris mali. Si per lega tum molliter agatur, si onte dilapsuras. Contrarios illis consulentibus esse fines. Principum mentem esse, ux minationem stabiliant, nobiles atque urbes sub ci ant. Nobiles atque urbes sui iuris,& nulli obnoxiam lubertatem postulare. Si ad castra Qui loensia quae viciniora sint iter intendat, militem illum, ut cui notus sit,& carua, in manus accepturum,contra hostem pugnat rum omnium sibi amorem conciliaturum. Contilium Garamantis sio praeferebat Hananus, summaq; ope an 'nitebatur, quo iter maturara, atque hoc intor masnax eius virtutes eminebat, quod proba ratione ductus c situm sicile mutaret amicus etiam sententiae, qua ipse
nsi dixi siet. iapς boni ista linis est,boni publici causa lienae
76쪽
Doctiira cisiilis. 1'lienae dent ae concedere, populiq; salute sui gloria
habere potiore io, Q Od eo praestaritius est,quo rari res sunt,qui ingenio cedere lucuerunt. vaecordis est,cii meliora aliorum audias, deterioribus inhaerςre. Vidi sane qui optimo conii lio oblisteret, atq; adeo succcs uni impedirent,ne alijs qui sibi prudentius aliquid in mentem ventiti appareret. Verum de bello Manicongiano, quod primum uora fuit, quae Abi stinus gessi agamus. Belli Mani congiani origo a praesidum rapacitate ma-n it . t uos ambi parens Zoco ter, a quo Zocotera insu- T L. la nomen habet, Manicongi regnum tuo adiecerat, &ad monumennim victoris filio de quo iam dictum est, nouae 3 dederaI: nec imperium barbari abnuebant,ser- e moret nequiuerant. Tacfarinas e Lybiae regibus ge-aus ducebat, olim proaui huc profugerant, Aethiopum raesectos staude coeperat, praesidium eiecςrat, ne hellum sustinere cogeretur domi, ultro intulit, desidi Mosambi, & p cerum discordia inuitatus. Persuasi x namque Mani congianis ad famam pcrtinero, de emo' umentum adferre, si in alieno sedem belli collocarent,aosticamque terram depascere t. Incredibili igitur c eritate extrema As ice,quod nunc promontorium Boritae spei vocatur, circ in nauigat,insulamque Memithum,nunc Madagas caram appellant, telluris & oceani s unditate opulentam, longa pace luxuriantem , atquςmbellem improuisus occupat,firmatque. Auctorid lautum, ac militum numero, seruitia enim I rarat, e in legioncs distribuerat , laboris & inediae paritis genus, δέ in asperos dominos odio serox, em accessu et tus, continentem petit, Quiloam long ob-idione premit. Tandem in regnum potiore curare' ocatus, exercitum Zanziberi viro sorti commendat, dosambus soluendo obsidio Machonem miserat,
agnis copijs instructum , improbum ilium quidem. negocio imparem, sed triumuirorum fauore prou*'t in . Haerebat ille a longe spectator, & metum p '. tiar esse 'igeri yoleb t , Primos milites . deis
77쪽
inde centuriones & tribunos suspictos habebat, de te nauia sui ducis queri solitos, hinc omissis hoste per se
uulos & emissarios secre a colloquiorum explorabat, quae eo crebriori grauioraque erant, quia inquiri constabat. Militari licentia in optimos etiam multa iactan tur, nunc plura dicebantur, quod deserri ad Machonε scirent, cuperentque hominem improbum infamia sua angr. nota ilia hosti,& toti regno, Mosambum caelaba tur . ncc minora apud hostem vitia, stit diuersa. Zana, ber, si opus, aut pcriculum urgeret, acer, visit, interritus: si ocium esset, somnolentia & volup t bus marc dus, cibo potuque distendebatur, pugnandi cupi se discipline fiacurius, ambitione prava ticibus, militibulaque indulgens. Adeo facilius inuenias, quem a spera n i, stiaque durent, serueniq;, qu im adue sim delicias bene roboratam. Hinc in castris solita tribunorum & c turionum delicta, stipendia militum inseruertere, mi Osiones precio vendere, vacat iones alijs dare,alios plus P quo onerare , i inania nomina in locum pugnatorum siubstituere,ea fraude aerarium exhaurire, de Reip. p ri eula augere. Excubias& exercitamenta solita securitas,& contemptus hostium pene si istulerat. Rex Manicoim gi centuni triginta millibus annonam soluebat, at quadraginta solum millia in castris erant, dupla lixarum de calonum turba. Summum in his malum contemptus hostium semper multo quam hostis ipse infestior. Abi thus omnium gnarus, legiones ad castra rapra bat, famam sui praeuenire conatus, nec sesellit euentu, industriam: nihil Macho senserat, nisi postquam ei litteras tradidit agminis praecursor Garamas. De quibus cum in tentorio altercaret ' Macho enim Abis sint imperium abnuebat, atque ad comitia regni appellabat, equites qui cum Garamante venerant, spargunt. cuminaximis copiis, commeatuque iam propinquare Abin sinium, stipendia & dona ferre, aliaque in maius auge . b,ht, ad praetorium fit concyrsius, primi ordinum cer la in obsuc him usiclitant. Et Garamas monebat: Prz-
78쪽
ε ua praemia illis fore, qui quod omnes ficturi sint,
prinii inchoarint. Magnorum operum exordia magn)nimos posticiare. Auctores in laude esse, caetςrosnegli- . Machone inuito in verba regis iurant, nec mora, nΘmium fauoris,& immodicum odi j vulgus illum adstit plicium poscunt, neque satis virium in Garamante ad impetum reprimendum. Fugientem ad aram sancti tabernaculi, verbis facerdos, deinde iure a lyli tutatus est: non enim hoc agebatur ne peliret, sed ne perturbas, de inauditus : non debcut asylacsse criminum refugia, δε speluncae latronum sed ad innoccntiam cognoscendam tutela, ut quasi per inducias Quila iudicetur. At ilSinus
tamen quamuis nocentem, cum honore domum remisit, suis, agnatorum, astantumq; opibus porciatem, quos deuincironibi maluit chiam noxium plectere, initia regnandi clementia reddere illustria, atque accepta Ha nanus sue adebat. Notium illam poliendis arrnis, & comporum culati componendo miles exegit. Mira conten tione nouo principi se venditandi. In magna rerum cO- uersione omnium spes creetae erant, etiam quoruni
nulla merita. Haud stacile quisquam regu pari animoruardore, plausuque exceptus est. at ille a auia pςrparum transmittenda ratus, vim imperi, urgebat,atque orati one seria hortabatur ad proelium, vi illos i tantium impetus in hos cni longa iecuritate torpentem conuerteret . alioqui facile languescunt, ut flamma, quae in xenui materia momento promicat, deinde exstinguitur, profectionem igitur indicit, positis custψdibus, ne ho li is sentiret. Exercitum tripartito ordine iubet procelere, eum quem sie cum adduxerat, Hanano attribuit, iusso occidentalem castr0rum par em aggredi, adortum mittitur Caramas , uterque lento pede progredi iussus,nec in cons cetum castrorum sese stare, donec acte initium pugias datum , & iam feruere proelium iii-tellexi sient. Quamquam autem Cribus supcri Crerat, artem tamen adsidit, ut in si ore damno vinceret. Qui c-zuid lixarum de csonum in castris erat. leuibus armis, sagit
79쪽
quosdam equis clitellarijs.asinis camelis imposuit, ali os pedites esse iussit, illi ducibus sitis praevolantibus, ita genti ululatu ad castra procurrui, fundis &sagittis pro pugnatores impetunt. Zangiber propere suos ordinat
auxilia e vicinis aduocat, oppugnatione castrorum veritus,at postquam non propius accedere, no vallum re uellere aduertit, ultro increpat,atque erumpit, calones
sine ordine, qua quemque metus agebat, fugiunt, imperatum erat, insistit sugientibus Lanaiber, di cupi-liditate caedis ordines soluerunt, tum Abissinus in pa- antes ex latere inuectus stragem dedit ingentem r viatmque in castra serentem intercepit. Vidi oriam panz ber nonnihil moratus est, colle enim cum mille satellitibus occupato, sese tuebatur, Ab ssinus quod ad alia
sestinaret, nescius quo euentu cornua pugnarent, lixis. negocium dedit, ut circumequitarent. iaculis peterent, atque ita aut perierunt, aut in manus seruiles venerunt. Cceteri contra Hananum & Garamante castra sortitor propugnabant, victorem Zanzibere rati,at cum cssii naeum, & adesse victores viderent, si permisere arbitrio regis, tanta erat consternatio, ut cum suga ad naves tuta esset, potius hostibus occurrerent, vitam orantes. Dan-gatus classis praesectus cum nobilissimis nauarchorum pertaes maris incommoda , in littore tentoria posuerant, ducem secuti milites naues pene vacuas rei quorant, rex captis praesectis imperat, ut iubeant naues tradi,eadem formidine paruere mec enim ad defensionem, neque sugam satis instructi erant. Magnus nauium . atque apparatuum numerus eo modo comparatus est. Occasione, &victoria usus Abissinus in Memithiam proficiscitur. Insulae Zangiber suos citcntes praefecerat,& consanguineos, militiae rudes, lucro intentos, Victo riam maturauit Zangiber cum tribunis circumductus,
rogans, ut sese dederent. Tanti refert proelio victum animos & industriam retinere. Nam si victi in naues
80쪽
Domi riuilic liget, sum aequo Marte trahere, noli que auxia Ita exspectare. Sed pauentibus nihil, nisi fuga, aut deditio, tutum vidctur. Vallatus tanto exercitu, de
classe ingenti rex, urbibus Me in sidem receptis, inclyta praesertim gloria, quae ad regnum obtinendum plurimum valitura erat, securior agebat, gratusque Deum venerabaxur, quem tantarum rerum auctorcin praedicabat . Gaudium victoriae temperabant Ioannis lit ta quar omnia Magadaaae ancipitia, & in deterius proniora nunciabant. Molambi incuria, credulitas,atquemde natae praesidum iniuriae animos abalienaram. Nec tamen tristibus rex succubuit, victoriae nuncio,& selicitatis admiratione benigniores fore credcbat. Munera igitur de hostium exuui,, captiuo municipia, Vellem, aurum,Semmas principibus mittit, magnificentiam astidit, dum onusta iumenta, seruos que longo agmine ardinatoque duci iubet, concurrentibus ex omni parte incolis, ad videndum triumphuin adiecit epistolam hi manitate plenam; quam quia plus quam acies victrix ad onciliandos proceres valuit, desicribere visium est. Morte inopina parentis, atq: immatura, tantum in imo Yr rrio rem coepi, ut nisi me caritas patriae, curaq; vestri e- exisset, sultis etq;, dolori succumbendum fuerit. Cum Iu a pr dimin nobilissimam insulam & maris imperium ad m-ς η γtum. iloam fidem urbem, regni claustrum,pericuosa obsidione quati videre, medio an luctu, lacrumis.
lue properandu bellum fui tme regnu, ac fidissim i si ita ,
litorum barbarica crudelitate lacerarentur: in paternaram ha reditate adeunda, alia mihi causa non fuit, quaalus populi,principumq; dignitas. Deus, cujus maje-tati me meaque conssecraui, conatus adiuuit illius di
lallis, Memithia, di maris imperium receptum. Oua z numini aetcrno, cuius beneuolentiam exordia regi nolita senserunt, pura mentcgratias agetis. De me cro ita statuetis, eri esse, cui vestra salute, succesti,ho- ore nihil sit potiustro commodis meoria, non modo