장음표시 사용
361쪽
lator sibi proponit r cujusmodi sunt comini ne bonum , publica Fidelium aedilicatio, amotio scandali &e.
manam transgredi cum scandalo, peccatum mortale est, etiamsi res sit levis, & scandalum sit grave; alioquin
erit tantum peccatum veniale . Nam esse causam , vel occasionem datam
gravis ruinae proximi, cujusmodi est grave scandalum , sine dubio grave peccatum est: esse autem causam aliis cujus parvae ruinae , peccati scilieet venialis, quale est parvum scandalum , peccatum veniale est. φ. III. Resolutio pserioris Partis.
II i md nec ordinarie, obligat cum periculo vitae: aliquando tamen obligare potest. Prior pars, cuius Oppositum lentit Caietanus I. x. q. 96. . 4. Probatur. Non enim est maior vis legis humanae ad obligandum , quam legis naturalis, & divinae positivae: atqui lex naturalis exceptis praeceptis, quae prohibendi vim habent non obligant semper eum perieulo vitae , sicut nee lex positiva divina; ergo multb minus lex humana. Min. de lege naturali probatur. Lex de reddendo deposito non obligat eum, tui ex redditione depositi imminet
mors. Lex de iacienda eleemosyna gra viter indigenti, non obligat eum . qui habens unicum panem, esset fame moriturus, si alteri tribueret. Neque lex de secreto naturali custodiendo, obligat eum , qui ex ejus custodia mortem esset passurus : excipe tamen secretum consessionis , quod consessarius etiam cum vitae dispendio servare te. netur, quod S. Io. Nepomicenus heroich praestitit. De Lege etiam positiva divina clarum est . Primo ex facto Davidis , qui
1. Reg. 1 I. necessitate compulsus co
medit panes propositionis, quos non licebat ei comedere , sed solis saere. dotibus , ob legem Lerit. 14. moexemplo, tanquam licito, Christus
Matth. ix. excusat discipulos sabbato spicas vellentes. Unde D. Τhom. 3. p. q. 4o. a. 4. ad 3. ait: Etiam diseia puli, qur esurienter Diear sabbato vetilebant , a reansgresone legit exeusantur propter neeessitatem famis et Ilaut David non fuit transmiser tegis , quando propter
famis noeestatem comedit panes, quo ei edere non Iuebat. Et hac t. 2. q.
I o. a. g. ad 3. ut superius diximus , excusat factum Machabaeorum pugnanistium in die sabbati, ne ab honibus interficeremur. Et quamvis divinum sit praeceptum, integre confiteri; grave tamen periculum vitae , aut famae poenitentem excusat, ne integrE confitea
XXI. His aecedit , qudd communis sententia excusat a ieiunio , , Missi diebus festis audienda, ab horis rectistandis , a conversando cum excommunicatis , aliisque similibus eos, qui non sine periculo vitae, aut alterius gravis incommodi possunt illa praecepta
XXII. Posterior ver3 pars probatur. Cum enim homo sit pars Reipublieae , de pars debeat non solum bona sua, sed & seipsam periculo exponeis re , si aliter totum conservari nequeat ἔcontingere potest , vitam unius partiiseularis hominis necessario exponendam esse perieulo, ut alia via bonum reipublieae eonservari nequeat; ergo in tali casu aderit in re publica potestas imperandi, ut etiam cum vitae suae periculo legem a se statutam obse vet. Igitur t& est prima regula quando observatio legis humanae plus confert communi bono Reipublicae, vel Religionis, quam conservatio vitae propriae ; tunc lex obligat eum periculo virae. Seu, quando violatio legis humanae plus nocet communi bono, qu multae propriae amissio ; tunc servanda potius est lex , quam vita conservanda. Sed quando utilitas , quae ex legis huis manae observatione expetiatur, non est
362쪽
ranti momenti, quanti est vita hominis; tunc non obligat cum vitae periculo. Secunda regula est . Quando violatio te is humanae cederet in contemtum fidei, aut Religionis , aut Ecclesiasticae potestatis, lex humana obligat cum periculo vitae et quia pluris estndem, religionem, & Ecclesiasticam potestatem non contemni . quain vitam corporalem conservari . Hi ne si cui metus mortis incutiatur, nisi carnes die veneris, aut jejunii comedat, vel nisi Missam audire praetermittat, vel nisi
Sacrum celebret coram excommuni in
cato: & hoc fiat in contemtum fidei, vel Religionis, vel Ecclesiallicae potestatis: sive ad osteiadendum , fidem
nostram , aut Ecclesiasticas leges esse nullius roboris, & non curandas, sive in risui coram haereticis exponamur , tunc oportet mortem potius subire, quam contra leges humanas agere et
quamquam si eiusmodi circum Itantiae contem us , irrisionis, de scandali abessent, ejusmodi minis cedere liceret. γ XIII. Si dicas. In huiusmodi casibus non legem humanam , sed naturalem , vel divinam obligare - Reia pondeo legem divinam, & natural obligare quidem in communi , & inde terminath, ne fides contem lui, aut
irrisioni exponatur: sed qutid iste ii
hac circumstantia obligetur potius viis tam perdere , quam carnes edere , aut Missam omittere, lex humana sacit,
uae huiusmodi prohibet, non naturainis , aut divina . XXIV. Quaeri solet: Αn Carthusianus vi suae Regulae obligetur ad abstinentiam a carnibus etiam in extremo vitae periculo pRespondeo multa de hoc ab Auctoribus dieir de quo videri possunt Gerson in Tractatu speciali super hoc eis
diro , Sylvius in I. z. q. 96. a. 4. quaaeto . Dico tamen . In necessitate
extrema, in qua nulli alii cibi suppeterent praeter carnes , polset Carthusianus, imo debet et ad salvandam vitam carnes edete . Si vero adsint
alii cibi, quibus vitam sustentare pos-st, probabile est teneri ad abstinen tiam a carnibus, nec posse eis etiam secreth vesci, etiamsi aegrotet, & imis mineat vitae periculum. Prior pars videtur certa . Quando enim duae leges inter se pugnant, mi nor debet cedere maiori: ted lex naturalis de conservanda viti major est lege positiva de abstinentia i carnibus ; ergo &c. Tum etiam in nullo casu licet occidere seipsum : sed in casu, quo non essent alii cibi praeter carnes, & Carthusianus non posset eis vesci, sed potius mori fame , licitum ei esset, imb teneretur se occidereis; ergo &c. Tunc enim nullum appareret bonum virtutis, imo abstinentia illa non esset religiosi , sed superstitiosa : sicut superstitiosum soret , si quis habens praeceptum manendi ii sua domo; in ea manere vellet, quando, ipsa incendio conflagrante, ceribesset incendio periturus. Secunda vero pars probari potest. ia periculum vitae in aegroto ex abstinentia a earnibus, non est adeo certum , & evidens; ut nulla vi suis
perari possit aliis cibis , & de facto Carthusiani , & alii illud superant :& ex alia parte hac obseromia characterissicus illius Ordinis rigor observatur , qui facile rueret , si aegritudinis causa liceret eis carnibus vesci . Nam cum Medici faciles sint in suadendo aegrotis usum earnium ; si hie liceret Carthusianis, omnes ex iis
aegrotantes, carnes comederent: sicque penitus rueret illius instituti disciplina. Addo: qudd Carthusianis tali abstinentiae pereetud assuetis , esus carnium potius induceret periculum . vitae, quana averteret. Sed de hoc satis XXV. Quae res ulterius: An abstinendum sit ab Idolothytis, seu a cibis Idolo immolatis, etiam cum vitae dispendio 3
Respondeo pri md : In extrema necessitate , quando alioquin esset fame moriendum, licere Idolothytis vesci , moda
363쪽
modo absit scandalum. Ratio est . quia Idolothytis vesci , non divina , indhumana tantum lege vetitum est Areor.
et . & haec ab Apostolis prudenti quadam aeconomia lata, iam pridem abrogata censenda est. Imb antequata esset abrogata per se non obligabat cum vitae dispendio : nullum en inderat commune bonum, auod cessante scandalo, aut idololatrix specie , acleam observandam cum tanto periculo oblistaret. Quarς -
Respondeo secundd. Qudd etia'.
circa necessitatem extremam vesci liceat idolothytis, modo tanquam cibi communes edantur; & nullum siit periculum , quod infirmi illo exemplo
inducantur ad comedendum, aut in honorem Idoli, aut contra cynscientiam , existimantes, carnium immolaistarum estim esse quamdam immolationis speciem ; neque is, qui eis vescitur, existimetur, salsam Idolorum Re Ii-kionem , vel quid simile profiteri. Unde Apostolus i. Cor. g. v. I . Io v. Θ 20. comedere cibos Id
lis immolatos iacit secundum se rem adlaphoram ; nec aliter prohibet, nilicum frater scandalum sit passurus , his
XXVI. Hinc idem S. Doct. r. a. I 3. a. q. ad 3. ait : Comenio autem immolatorum sim niseri 1 poterat a Iudais aggenerare rire a senti Ies Iuspicienem reditas ad Idololatriam : ω ideo fuerunt prohibita pro tempore 1 IIo , in suo de nova oportebat convenire ii Mnum Gentiles, o Iuda os . Procedenter autem tempore , cessante eausa , eri avit, or effectui, mani stata Lυangeliea doctrina veritate , rn qua Domν nur doeet , quod nihil, quod per os intrat, colnis uuinat hominem , in dierιur mitto. II.
. cuba nihil est rejiciendκm , quod cum gratiarum actione percipitur, ut
XXVII. mod si opponatur: Sanis Eium Augustinum Epis. rs 4. m h 4 . ad PubIteolam , de viatore , qui victus amis necessitate non invenit aliud , nisi cibum in Idolio positum , ubi nullus est hominum, consultum et utrum ei satius sit fame emori , quam illud in aIimentum sumere , res,oi disse : Aut cretum est se idolothytum , aut eretum est non esse, aut ignoratur . Si ergo ceristum est se, melias Chrisiana virtute respuitur ; sin autem vel non esse seitur , vel ignoraruν , fine ullo eo eientia ferupulo in usum ne eessitatis assumitur.
XXVIII. Respondeo, S. Augustinum non dicere , math sacturum Christianum, si sciens esse idolothytum, comedat; sed melias Cbristiana Dirtute respuit, id est,sore actum heroicae viris tutis, si potius velit fame mori , quam illud comedere. Et hoc sor id dicit Augustinus; quia etiamsi solus comederet, posset videri iis, quibas postea
actum innotesceret, eum communi
casse eum Diis , seu Daemonibus , quibus immolatus suerat ille cibus: Mideo ad lioc praecavendum per culum, dicit , quod , si respuat, melius facit. Et hane esse suam mentem, expressitI. 32. eontra Faustum e. I 3. ubi quae rens : Cur non expediat immolatilio vesci Christiano Respondet: Propter eon. fetentiam , ne Damonibus communicasse
Nec pariter obest, quM S. Leo. Epist. Io. modo et 19. e. s. addixerit purgationi eos , qui captivi, vel ter rore , vel fame idolothyta comederant. Hoc enim fecit, non quia illicitum iudicaret Christianis, ea secundum se comedere: sed quia ea sumendo cooram Idololatris, inter quos captiva fuerant, visi erant communicasse Idolis, seu Daemonibus, & aliis scandalo
364쪽
Quid reduiratur, ut Lex Humana
De Legis Humana Promuliat Ione.
sit promulgata, generaliteritabilivimus supra T. Dub. 3. β. 3. qtiae omnia praesentima: eriae applicanda sunt. Hic ergo soluin investigandum erat, qualis promulgatio requiratur , ut lex humana , sive Civilis, sive Ecclesiastica
obliget. Quilis, in quam, spectatosve iure naturali, sive positivo. II. Dico primo. Spectato solo iure naturali, lex tam Civilis, quam Ecclesiastica , ut subditos obliget, non requirit determinalum promulgarionis modum: sed satis est ea promulgatio, quae necessaria, & lassiciens est, ut lex morali, & humano modo devenire poisit in notitiam subdito--in: sive sit lex Imperialis, sive Pontificia, sive publica voce praeconis , sive per astixionem , sive hoe fiat in Curia tantum , sive in pluribus
Iocis. Et ratio est: quia ex natura rei, ut lex oliget, non requirit aliis
quam determinatam solemnitate II . ,
quae observari debeat; sed solium, qubdiusficienter proponatur Comunitati modo , quo media i E. vel immediate,smul , vel lacteiri vh in omnium nOtitiam deveni t. III. Dico secundd. . hi tento Iure positivo leges Imperatoriae non obligant, per totum Imperium , nisi intingillis Provinciis Imperio subiectis fuerint promulgatae ; S post duos me inses a promulgatione earum. Ita probabiliter multi. Et tolligunt ex No. 6. Iullinii ille ubi Imperator sanxit , si s ledes tum demum iii Provinciis vim liabere, quando in ea rum Metropolibus fuerint pioposite,
seu promulgatae . Estb autem illa Im.
perator generaliter non loquatur, sed particulariter de legibus, quae protestamentis fiunt: attamen Rubri ea quae apud Iuris consulios vim destis habet, quando sensum tontrarium I xi non apponit, sed potius legis per fectum sensum reddito eam extendivad quasvis eges Imperiales. Cui suia
fragatur ratio , quam reddit Imperaistor, ita sonans e Cur enim eu0abimus eos , qui positar nostras ignoraverine Constitutiones ' Quae ratio de omnibus legibus militat: nam quaecum quae leges nondum propstae, iust ' ignoranis tur. Ubligare autem solum post duos menses exprimit eadem Conai tutio, seu velis, Rubri ea dicens: Ut facta no-o a Constitutiones , post insinuationem ea rum post duos me ex ma Ieant. Cui adhaerens Pius I v. declerans tempus quo Contilium Tridentinum inciperet obligare , ait: Iure eommuni fan.
eι tum es, ut Constitutioms nova non
nisi post certum tempus viret obligandἡ
habeant . Quae diximus de legibus Imperialibus, dicenda sunt de legiis hiis latis a Principibus Imperio ruinbjectis. IV. Dico terti d. Leges Principum, qui Imperio non sunt subiecti , ut Reges Galliae, & Hispaniae, standuin ture postivo communi, & nisi sit aliqua particularis Regni Cotistitutio , vel consuetudo , ut omnes obligent sui scit , ut promulgentur in Curia, sive Metiopoli, in qua Rex residet et nec requirunt duos menses post puishlicationem. Ralio est: quia quod leges, ut obligent, publicari debeant in singulis Provinciis , S qudd requirantur duo menses a publicatione, ,habetur solum ex Novella Impera Oris citata, quae vim obligandi habet solum in terris Imperio subrectis .
Quod si etiam praefati Principes id observant; id non ex amperiali lege, sed particulari Regni constitutione, vel praxi est. v. Dico quartδ. Leges Pontificiae etiam stando in iure positivo, vim
365쪽
habent, statim ae in Curia, seu Romae ni promulgatae , nisi Pontifex aliis ter declaret. Ratio primi est: quia Novella Imperatoris, sicut non obligat Reges Imperio non sisbjectos, ita& multb minus Pontificem. Et licEthaei enus Pontifices voluerint , ut ius imperiale habeat locum in iudiciis
causarum civilium; circa modum tamen promulgandi suas leges, nihil tale statuerunt. Imb Pius II. Consti tutionem , quam edidit colatra Cle-xicos male promotos, ann. 246 I. &Sixtus v. eam, quam contra eosdem fecit, anno is 88. & Clemens VIII. aliam, quam contra eos edidit, qui ad Presbyteratus ordinem non pro moti missam celebrant, vel Sacramen tum Poenitentiae administrant, anno
16ox. volunt, ubique obligare φ'si sublicationein Romae factam . Ratioecundi eii: quia , quoad tempus o ligationis legis, maxime attendenda
est mens Legislatoris ; ergo quando iste exprimit, se nolle ubique obli- are, nisi lex in singulis Regnis, autrovinciis fuerit promulgata, ita te
exprimat contrarium I statim ac lex Ponti fieta Romae promulgata est , abiaque alia promulgatione solemni Pr vinciarum , de Urbium ordinarii c Tare tenent ar , ut in suis Diaecesibus observetur: & hac ratione mandatum
Pontificium ad eos dirigi solet. Quod
s etiam uon dirigeretur , tenerentur, eum ad eorum notitiam devenerit, ejus observantiam procurare . Idem
dico de legibias Episcopalibus: istae enim statim ac in Civitate Cathedralisam promulgatae , obligare incipiunt.
ges esse tufficienter promulgatas, &actualiter obligare omnes; & tamen miltos excusari ab eorum observati ne, eo quod earum promulgationem in vincibilit ex ignorent et ignorantia autem invincibilis, ut diximas, eX-cusat 1 peccato. Possant tamen leges,
etiam circa invincibiliter ignorantes,
hxbere aliquos effectus irritandi, vel sta tuendi: ut lex de spuriorum, ac bigam rum irresularitate, de gradibus contanis guinitatis,& impedimentis matrimonii. VIII. Noto secundb: qubd estb I ges Pontificiae statim ac Romae promulgatae sunt, obligandi vim habeant;
curandum tam ea en , ut maiori promulgatione omnibus innotescant: maxime illae , quae irritant contractus srevocant concessiones, ac privilegia, reservant casus, & similes. Nam si istae haberent effectum etiam tircae . ignorantes ; gravissima incommoda ira temporalibus, & spiritualibus sequerentur: nam e tractus in damnum multorum essent uriti, matrimonia illicita, imo & invalida consummarentur, muItae absolutiones essent invalidae. Quare hujusmodi leges speciali ori egent promulgatione. Ideo.
que Τridentinum Sess. 24. de Reformaris Matrimonii e. r. constituit, ut decre
tum de matrimonio clandestino post triginta dies tantum a prima publicatione in Parochia robur haberet. IX. Idem dicendum existimo de revocatione Privilegii: eam scilicet non valere, donec privilegiato & utenti non innotuerit; ac proinde eo uti posise, donee revocatio ei in timetur. Cum enim odia sint restringenda , nimis durum esset, privilegia tum suo privile pio privare ante notitiam revocationis allius. Quemadmodum ergo dum privilegium non innotescit, non prodest, ut Canon istae eum Panormitano, &Felino docente ita eiusdem revocatio non nocebit, quousque privilegiato nota non fuerit; alioquin magis extemderetur rigor juris, quam juris favor . . I I.
gitime promulgata , ac lata hugislaiore, qui vel a Deo, vel aliunde
366쪽
ἐe hsint absolutam potestatem condenis
di leges. Si enim Legislator accepit potestatem condendi leges cum dependentia ab optimatum, vel populi acceptatione, ut in Anglia contingit. vel si populus ita ei iacultatem contulerit condendi leaes, ut liberam sibi sa- cultatem reservaverit acceptandi, vel reprobandi leges ab ipso propositas; cerium & indubitatum est, requiri populi consensum, & acceptationem, ut tales leges obligandi vim habeant.
non requiritur consensus, seu acceptatio populi e sed si justa sit, ac legitime promulsata, obligat iubditos,
etiam dissentientes, & repugnantes. Scio , Gratianum . quem sequi intur aliqui, inter quos Beccanus , &Fi assen, lentire oppositum; hoc tamen verius,& tui ius exilii mO . Plinio. Quia Apostolus Rom. 13. dicit , uuod omnis an=ma Potestatibus sublimioribus subdita M : non ea enim Potestas nisi a Deo .... Itaque qui re Mit Potestati , Dei ordinationi resistit.
Ωui autem resunt , ipsi sibi damnatio
nem aequirunt . Et v. s. Ideo ne ee
rate sub aetii sole S e. Ubi Paulus peneraliter dicit, omnem animam desere subjici Potestati, quia non est Potestas nisi a Deo; & qui potestati res stit. Deo resistit, ac sibi damnationem
acquirit: unde concludit, necessitate subditi esse debemus : atqui si lex , ut obligaret, penderet a populi con sensu , & acceptatione , Potestas esset, populo, non , Deo: qui legi resisteret. licith ageret, nee sibi damna. tionem acquireret, nec subditus esset necessitate , sed libertate; ergo &c. Hinc sequeretur, quod s lesem iustam iuste possent subditi non acceptare, esset bellum utrimque justum . Nam cum lex esset iusta, iuste
Princeps, vel Praelatus exigeret obedientiam a subditis: de subditi eam
non acceptantes , sed ei resistentes , cum in eorum potestate esset non obeis dire, iust E pariter agerent. Hoc autem videtur absurdum.
Praeterea: semel posito, quia in manu & potestate populi sit legem aeisceptare, vel respuere; iam ruit debita obedientia Superioribus, aperitur via tumultibus , seditionibus , rebellionibus : nee iam Potestas dominabi tur poeulo, ted populus Potestati.
Merito igitur ait D. Thom. 2. E. q.
Io4. a. s. obediens movetur ad amp rium praeipientis quaaeam Aee state tuis sitia ; Aut res naturalis movetur ex virtute Di motoris necessitate natura.
Ergo obligatio legis non pendet a conis sensu populi . XII. Probatur secundi , specialiter de lesibus Ecclesiasticis, maκime Pomtificiis, non eκpectata Ecclesiae acce latione, est consensu . Nam Christus Petro . cuius succe Isor est Pontifex , dixit absolute, Matth r6. v. ro. Tibἐdabo elaves Regni Calorum , or quod-rtimque ligaveris super terram , erit lia Iatum or in Calis. Et quoque, ceu Pastori , curam conamissi ovium , M
agnorum suorum, Joan. LI. v. 1 f. MI s. Paste agnos meor. Et U. II. Pasce
oves meas: nec in usu talis potestatis ullam apposuit conditionem consensus, seu acceptationis Ecclesiae. Imbnec apponere decuit, cum rectam gubernationem Ecclesiae impediret: saepe enim frustraretur, dissentiente populo , ac redderetur inessicax remedium Capitis . Dissent entibus membris relaxare- Iur corporis armonia: quemadmodum si membra corporis humani ad nutum capiti non obedirent, solveretur totum corpus ἔ ac demum resimen Monaris
chicum , quod Christus induxit in E clesia in , tolleretur. Sed quaestio haec altioris est indaginis, & ideo alibi, Deo
XIII. Dices tamen primo . S. Augustinus t. de Vera Re igione e. II. a Gratiano relatus D s. 4 Cap. In istis , ait : In sis tempora ιbus fetibus, qMam.
quam de his homines judirent , rMm eat instituunt, tamen cum fuerant institiata ,
atque firmata , non ιieebit iudiei de ipsis iudiear. , sed fecundum ipsas. Ex quibus in seit Gratianus citato loco et K κ a Leges
367쪽
Leges influuuntur, eum promustantur gyrmantur eam moribuet utentium approbantur. Sie ut enim moribur utenιium in contrarium nonnulla leges hodie abrogata sunt: ita moribus utentium ipsa te aet confirmantur .
XIV. Confirmatur. Consuetudo in contrarium potest abrogare legem, ut communiter Iurisperiti docent; ergciser non acceptationem populi potest ex non obligare: tum consuetudo abis rogativa legis nil aliud sit, quam quae dam non aceeptatio legis iam instit tae , & nondum firmatae .XU. Respondeo, S. Augustinum . solum velle, qu bd bomines dum leges. temporales instituunt, iudicare debe-.re, non an sint firmandae populi consensu; sed an sint conformes legi ae vernae, de qua nullus iudicare potest.
Unde subdit: Conditor tamen lorum rempora Iium , si vir bonur ea, Θ' -- piens , illam ipsam consulit aternam, eua nulli anima iudieare datum es aiat fecundam ejus ineommutabiles regu-ιar, quid sit pro tempore jubendum , verandumque discernat. Male ergo ex Augustitio videtur inserre Gratianus,
leges firmari aeceptatione populi. . intamquam Gratiani verba nobis poti is lavent, quam noceant. Nam si leges instituuntur cum promulgaritur sicut promulgantur sine populi acceptatione et sic independenter ab ea instituunt tar, 3e obligandi vim habent . Mota xibus autem utentium firmantur; no rhouod ab. illis vim habeant obligandir. ed qudd eum prius eam habuerint inis dependenter ab illis, roboretur haee vis . de quasi confirmetur per usum H in . XVI. Ad Confirm dico , consueti dinem non habere vim abrogandi legem, nisi sit legitima praescripta: nota praescribitur autem legitime, quando resistit ille , cujus interest : unde ex hoc non coneladitur in populci ius esse tegi su1 acceptationae tribuendi vigo
XUII. Verum quidem est , qudd sip pulus, aut sanior ejus pars Legisla-
tori repraesentet incommoda, quare elegis observatione sequerentur; regulariter loquendo prudenter aget, eam revocando, ut de iacto multae suerunt1 Legislatoribus abrogatae et quia in te dum in praxi bonum non est , quod speculati vh bonum suerat iudicatum ἀSi verh ex abrogatione legis infii maretur eius auctoritas apud subditos , nec appareret iusta causa; prudenter aget non abrogando , sed legis obstrinvantiam toto conatu manutenendo.
XVIII. Dices secundo. Lege De uiabus nondum, de Legibus, dicitur I Ime
Ieges non alia de eausa nos tenent, quamquὸd iudicio populi recepta sunt. Et Arist. I. a. Politie. e. s. in fine dicit, legem nullam vim habere, ut sibi pareatur, nisi ex more, id est, ex consuetudine, de acceptatione populi ἀXIX. Respondeo , citatam lege De quibus loqui de lege lata, non , supremo, εe independente Legislatore, sed dependente a consensu populi, qui hanc conditionem sbi reservavit
Aristoteles autem non vult, assuesainctionem dare legibus vim obligandi, sed
facilitare legis observantiam et eX mub torum enim actuum frequentationeis lacilitas comparatur. Vel quhd ex usu, tanquam ex signo , non tanquam ex causa, colligitur, Iegislatorem velle legem obligare. E conira autem , qua do Princeps videns , ac sciens subditos legem suam non servare, non punit, aut non reprehendit eo S, cuin
possit; tacite legis obligationem a
ferre videtur ἀXX. Dices tertio. Lex , tui tota Communitas repugnat,. non expedit bono communi, imo vergit in damnum illius; & propter populi rebellionem,& tumultuni, magnum ex illae incommodum oritur: sed lex non o ligat, nisi conducat ad bonum commune , nec veram rationem legis habet . nisi ab bonum commune ordinetur; ergo talis lex non obligat. XXI. Respondeo, quod lex, cui Cnm munitas repugnat, vel revera praeci pit aliqua, quae bono communi a
368쪽
versantur; & se iustὸ Communitas
repugnat: & in tali casu non est vera Iex , sed injuila . Sed in hoc sensu non loquimur: non enim nun obligat, quia non acceptatur; s ed quia , utpote iniusta, vim de te obligandi non habet. Vel lex illa praecipit aliqua ad bonum commune conducentia , & est
iusta lex ; & sie Communitas iniuste
repugnat: & malorum, quae inde oriuntur, ipsa causa est, non lex.
od si Princeps , qui posset observantiam eius urgere , studio pacis pruindenter ejus observantiam non promo vet. ἰ hoc est ex voluntate Principis,
non ex resistentia populi, nisi occasi
. XXII. Dices quar id. Legislator civilis potestatem legislativam accipit a Republica et ergo dependenter a con sensu illius legem sert. Unde reserente Alexandro ab Alexandro L. 6.
Dierum genia I. c. I 6. apud Romanos
leges non obligabant, antequam a populo acceptatae fuissent. XXIII. Respondeo, neg. cons. Nam
semel a populo translata iρ Princie mPotestate legislativa, eique praealta obedientia ; potest , ut sibi visum suerit pro bono communi, independentera subditis, eorum qile consensu legeia illas obligare: alias nimis infirmare tur potestas , εe subordinario subditorurn adeo necessaria ad rectam gubernationem ; si latae leges, ut Obligarent , ceu tacitam conditionem, subditorum consenium implicarent. Quod si apud Romanos olim leges non Obligabant , nisi a populo acceptarentur hoc fuit, quia cum liae conditione p testatem in suos Legislatores transtulerat, quae tamen conditio processu tem poris sublata est et unde Romanae Reipublicae Capita sine ulla populi acceptatione leges serebant
uinam Legibus Humanis teneantur s. I. De Principe, seu Legislatone . I. Ico. Princeps, seu Legislato res suis Iegibus tenentur non quoad vim eoactivam , sed directivam. Utramque partem docet
D. Thom hae 96. a. s. ad 3. Pri rem partem his verbis declarata Pranceps dicitur ipse foturus a lege , quantum a. ἰ vim coactivam legis; nullus enim proprie rogis ur a seipso c lex autem non habet vim eoactivam, nisi dκ Prineipirpote rate. Sie igitur Prine eps dieitur solutus a Iege s quia nullus in ipsum potest judicium eondemnationis ferre ,
se contra ἰegem agat. Unde super iIiud Naim. so. Tibi soli peccavi &e. dieitGlossa toris. CHMd.ὶ quod Rex non habet hominem , qui Hia facta condein net. Ita S. Thsua. ex quibus sormari potest haec ratio. Uis coactiva, seu coercitiva est inductiva poenae propter legis inobservantiam et sed Princeps non
potest cogi, vel iudicialiter puniri
propter legis inobservantiam; cum is nullum habeat Superiorem , a quo cogatur, & nemo possit proprie a seipsci cogi; ergo Princeps non subditur legibus quoad vim coactivam . Loquimur tamen de Principe m narchieE gubernante, quique non habeat superiorem se. Ubi enim in Republica est regimen Democraticum, id est populare , vel Aristo craticum , idest optimatum; certum est, untim
ciuemque de populo obligari direcle , se quoad vim coactivam legibus ibi factis ; & ipsos optimates legibus suis ,
quae Senatus consulta dicuntur, ten
ri : quia talis Respublica est superior respectit cujuscumque personae ad eam pertinen i , sive ea ut de communi vulgo, sive de Primatibus. Potestas
etiam legislativa non est in singulis iuiis Dissiligod by
369쪽
Iis personis divisim, nee in una illarum ; sed in omnibus simul, hoc est , vel in eae tu optimatum. vel in eae tu populi: & sic singuli habent, vel caeis
tum optimatum, vel eae tum populi supra se. Unde non valete omnes depopulo, omnes Optimates sunt Respuolica; ergo quilibet eorum est Resipublicae quia , sensu eollectivo ad divisivum non valet consequentia. Imbetiamsi aliquis eorum titulum Regis, sive Dueis s ut apud venetos, & Genuenses obtineret. mapropter Archidamus Lacedaemonum Rex t referente Plutarcho lib. de Liberis edueanis diri a Laeedaemonibus pecunia mulinctatus suit; eo quod contra legem, consuetudine receptam, uxorem pusilli corporis accepisset. II. Secundam verb partem , quddPrinceps, seu Legislator supremus teneatur suis legibus vi diris iva et ita
ut in conscientia teneatur illas observare, quando tamen sunt in materia aequaliter ad Principem, ae ad subditos spectante; probat S. Thomas elistato loco ex Cap. Cum omnes: ubi Inis noeentius III. dicit: R od quisque juris in alterum statuit, ipse eodem aure uti debet . Laudatque Sapientis , Catonis scilicet, dictum et Patere Iegem, quam ipse tuleris. Et in Codice I. 4. tit. de Legibur, cla eos. The dosius, & valentinianus Imperatores Volusiano Praesecto scribunt : Digna
πιοκ es maiestate regnantis, legibus an ligatum se Principem profiteνi r adeo de auctoritate tiaris nostra pendet auctoriatas , revera majxr Imperis sis iaeere legibus Prineipatum. Improper tur etiam his 1 Domino, qui dicunt sir non faciunt a & qui aliis onera gravia imponunt, or im nee digito volunt ea movere, ut dicitur Matth. 23. aa re S. Thomas concludit: Unde quantam ad Dei iudieium , Princepa non δὶ folutus a lege quanta m ad vim diis
rectiv.ιm eius f sed debet voluntarius , non eoactus , legem implere.
III. Ratio autem est. Quia Legisl tores, cum sint Reipublicae Capita de-
bent membris, quibus eoherent, se conformes exhibere in iis , quae aequa spectant ad caput, & ad membrat hinc aequE fit, ut Episcopus, qui Clericis
sibi subditis vetat indos, tabernas aliave Ecelesiasticum statum indecenistia , teneatur & ipse ab iis se abstiis nere. En vel maximE, quia leges seoruntur ad commune bonum et sed Leis gislatores non minus quam subditi ad
commune bonum tenemur . ergo etiam
ad leges a se latas. IV. Si quaeras: Quo iure Princeps suis legibus teneatur δRespondeo. probabilius esse, teneri
ex naturali aequitate, ac legis natu ratis die amine . quae iubet, ut it . pari causa Princeps nolit unam Ie
gem imponi subditis. & aliam sibi ;utque caput membris consometur in iis , quae ad commune bonum spectant.
Et sicut suhditi ad obediendum legi
humanae obligantur immediate per v luntatem Legislatoris , εe per Iegem, quam statuit; mediath autem per i em naturalem , , qua lex humanaabet vim obligandi : ita Princeps ad Iegem suam mediath obligatur ex lege naturali; immediath autem ex sua voluntate, ac sua lege, qua volens
subditos obligare , voluit obligare, se ipsum. Quod si legem suam violet in materia gravi, peccabit mortaliter e sicut si Ponti seκ non ieiunaret in Quadragesima : si die sesto , Paschatis praecipuE . vel Pentecostes &c. Misissam non audiret: si ne quidem semel
V. Sed dices. Princeps, ouem v luerit potest ab observantia legis eximere , ergo multd magis seipsum Respondeo. Eκ iusta lausa sicut potest eum uno, vel altero dispensare, ita eum se pso et non dispensatione propriE tali, suae est superioris cum inferiori; sed improprie, nempe, eximendo se a sua lege, vel eam inter pretando, vel declarando. Caeterum scut sne iussa causa non potest dic pensare eum aliis; ita & mul id mi 'nus secum potest z quia inobservantia
370쪽
ita Principis, in quem subditorum
oculi conversi sunt, magis vergeret in damnum communis boni.
torem suis legibus teneri , quando materia legis ejusdem rationis est in Principe, ac in subditis. Caeterum s lex non habeat materiam, quae sit ejusdem rationis eum subditis 1 sicut si statueretur lex, quod nemo gestaret gladium, qudd nemo indueretur purpura, vel quid simile, quod Principem dedeceat; clarum est , Principem ea lege non teneri. emadmodum si lex afficeret solum aliquos, puta, milites. Unde Ca jetanus in hune art. s. Cum linquit Prineus subitet-tuν legi , intelligitur subjici proponionaliter g ut deeet Principem, γ non sistit alios subditor. Et Dominicus S to t. t. de Iust. q. s. a. 7. scribit: Quando fatuimus , Principem legibus subdi suis, int. Iiigimur de legibus, qua ex aquo ad ipsum perinde , ac as subdias os spectant. Praeipit Rex, neminem gladio Deeinctum incedere , aut ferieis indutum: non est par ratio , cur ipse eisdem abstineat. Indueit autem Papa,eiunium , aut Festi folemnitatem ἰ eadem est aquilar in ipso, nisi Iusta de
causa secum, veluti eum aliis, dispensaverit . . I I. De Claricis .
Civilis serret de ea usis Ecclesiasticis, Clerici nullatenus obligantur. Causae Ecclesiasticae sunt, quarum cognitio , non , lesibus Civilibus pendet; sed vel a Scripturis Samstis, vel a Pontificum, aut Conciliorum Canonibus et cuiusmodi sunt dogmata fidei, aut doctrina de Sacramentis, Festoriim obis servatione &c. Nam Christus potesta-4em regendi Ecclesiam conanii sit Petro, & Apostolis, ut ADtι b. x K. 6 18. & Ioann. 1o. ae a I. Unde ad causam fidei, & Ecclesiasticas decernendas quovis seculo , vel Pontificis, vel Conciliorum sententia expectata est ab ipsi sinet Imperatoribus. Et jure Ioannes Papa Cap. Si Imperator Dist. 96. Ad Sacerdotes sinquit Deus' voluit, qua Ecclesia disponenda sunt pertinere , non ad seculi Potesates a quas , si fideleris ut , Ecclesia fua Sacerdotibus voluit esse subiectas. Qi1od & in veteri lege iubente Domino fuisse observatum,
legimus Deuteron. e. x . ac in nova
pluribus Conciliis stabilitum , ut Mi
levit. Can. xy. & Matisconensi II. Can. xo. Merito proinde S. Martinus stestesiit pitio Severo in fine lib. 1. Sae. Ηin. dixit: Novum esse , e,' inauditum nefas , ut causam Ecclesia Iudex secularis
VIII. Dico secundo. Legibus Civilibus, quae tributa , vectigalia &c. praescriblint, Clerici non obligantur. Ei enim jam pridem fuerunt exemti; iure quidem humano Pontificum , ac Imperatorum; sed quod in naturali, ae divino iure landatur. AEquitatis-uidem naturali, ac per consequens ivinae ordinationi consentaneum est
omnino; ut qui Sacris Mysteriis specialiter sunt obligati, a secularib iis
oneribus sint immunes. Hinc Genes 4 . terra Sacerdotum Idolorum in AEgypto 'undi non debuit; eum tamen omnes alii terras suas vendere ad redimendam samem cogerentur, ut habetur π. 11. Et eum caeteri quintam partem fructuum Regi pendere tenerentur terra tamen Sacerdotalis ab
hoe onere libera fuit, ut legitur ibi
v. 16. Artaxerses autem I. Esdra c. I. v. 24. Sacerdotes. & Levitas vetuit
tributis, ac vectigalibus onerari, his
verbis: Vobis quoque notum facimus de universis Saeerdotibus , Levitis , OCantoribus , cr Ianitoribus , Nathinais , cr minoris domus Dei huius , ut vectigal, ela tributum, se annonar noraba beatis potestatem imponendi super
IX. Sacerdotibus autem novae legistributa imponi prohibuerunt Alexaudar