장음표시 사용
341쪽
etret Quaesis V. De Lege nova, seu Evangeliea ἰ
V. Respondet D. Thom. hoc art. 3. ad i. mos humanum genuν , propter peceatum prιmi Parentis, meruit privari auxilio gratia . Et ideo quibuscumque non datur, ἡοe es ex justitia a quibuseumque autem datων . hoe est ex gratia , ut August. dieit in lib. de Perses. iustria 4. D. Io . Unde non es aeceptio presonarum apud Deum eκ hoe, quὸd non omnibus ἡ ρ ineipio Mundi Iegenia gratia proposuit, qua erat debito ordine proponenda , ut dictum est .
VI. Diees seeund5 . In omnibus t eis voluit Christus praedicari Evangelium , Matth. ultimo, & Marei κIrimo scur ergo non debuit etiam praedicari in omnibus temporibus VII. Respondet D. Thom. ad a. Rationem esse: quia diversitas Iaeorum non variat diversum statam Lumani generi/, qui variatur per temporis Decessio. nem. Et ideo omnibur Ioeis proponitur Io nova , non autem omnibus temporiabus I Iieὸt omni tempore fuerint aliqui ad novum Tesamentum pertinentes , ut supra dictum est: nimirum e. IO6. a. I.
ad 3. ubi haec habet e Nullus unquam habuit gratiam Spiritus Sancti, nisi per sdem Christi explieitam veι -Huiram . Per fidem autem Chrisi pertiner homo ad novum Testamentum . Unde quibuse eumque fuit Iex gratia indita , ferundam Γοe ad novum Testamen um pertia
VIII. Ex his apparet , qudd lieEt
Iex gratiae non fuerit toti Mundo promulgata ab initio , sed solum in medio temporum; operata tamen suit ab initio, & quovis tempore in cordibus ruinstorum, per fidem Christi, qua sola, non per legem, iustificati fuerunt. Unde allud ApoeH. x3. v. 8. ubi de Christo sub nomine agni dicitur e χιi occi=ν os ab origine Mundi, exponitur a D. Th.
eharum fide praeὐidebatur occidendus pro peccatis hominum, in cordibus e Tum quodammodo oecidebatur , sicut
ei sus fuit in occisione Abel; & in uincibua victimis, quae figurae era timmolationis Christi, diei poterat Immolari , ut docet idem S. Thom. 3.
IX. In hoe t praeter dicta superius audiendus est S. Augustinus Epis. nunc
uae est de tempore Religionis Chri-ianae , ubi ait: Itaque ab exordio generis humani quicumque in eum crediaderunt , eumque utcumque intellexerunt,
sunt .... Nee quia pro temporum vari tate nune factum annuneiatur , quoἀtune futurum pranuntiabatur s ideo fides Usa variata, vel salus ipsa diversa est.
Nec quia una , eademque res a Iiis, at εωe alii3 Sacris, ac Sacramentis , vel radicatur, aut propherataer s ideo alias , atque aIiar res, vel a Iias, atque a Iias salutes oportet intelligi. . . . Proinde aliis tune nominibωs , c signis, aliis autem nuneiω prias occulιiha, ponea manifestias , O prista a pavetoribus . postea
a pluribus , .na stameo, eademque R Iigio vem significatur , ar observatur.
Et ibidem qu. 3. subiungit et Mutatio
quippe non Dei, non ipsius ReIigionis , sed sacrificiorum , O Sacramentorum impudenter nunc videretur ρνadieara, ni fuisses ante pradicta . seuema odum enim unus , idemque homo si mane Deν aliud offerat , a Iind vespere pro congrue tia diurni temporis , non Deum mutat snee ReIrgionem s Aut nee salutem , qMi alio modo mane, alio vespere faIutat e ita in timuerso tractu feeulorum cum aliud oblatum es ab antiquis Sanctis, aliud ab eis , qui nunc sunt ossertur gnon humaua ἀμ-tione , sed auctorita. i. divina temporibist congrua m steria MD,νantrer , non Deus , aut Religio comis mutatur . Haec Augustinus a quibus
non melius res praeiens poterat explicari .X. Dices adhue teri id. Magis noeessaria est homini salus aeterna, quiratemporalis: sed Deus ab initio Mu
di providit homini ea, quae sunt sibi cellatia ad salutem corporis, IV Diqitiged by c
342쪽
est temporalis, omnia ereata eius p
testati tradens Genes t. ergo lex no va, quae maxime ad salutem animae, quae est aeterna, necelsaria est magis debuit homini ab initio dari.
XI. Respondet D. Tho. hoc a. 3. ad 3. ea, qua pertinent ad D Ii rem eorporalem , deserviunt ιomini quam tam ad naturam, qua non tollitur permeearum. Sed ea , qua pertinent adspia ritualem salutem, or/inantur ad grais νiam , qua amittitur per preeatum . Et ideo non es similis ratio G utrisque.
Provisum tamen fuit etiam ab initio Mundi saluti spirituali hominum per fidem in Christum , qua poterant talvari, ut dictum est . s. I I.
an Lex Nova duratura sit usque ad finem Mundi tXII. r ontanus haereticus, ei rea GL annum Domini et 3. ed temeritatis, &arrogantiae devenit; ut, testibus Philastrio Hares. 49. & S. -- gust. I. de Hares e. 26. legem a Christo datam , suo seculo finitam esse do. ceret, & in eius locum se persectiorem adferre : asserens , se esse Para-eletum illum , quem Dominus suis Discipulis promiserat; quique eos docturus esset omnem veritatem. Huic
insaniae adhaesit Manetes , seu Mani-ehaeus , circa ann. Domini 273. ut refert S. August. laudato loco e. 46. Cuius erroris salsitas evincitur ex Luea ultimo v. 49. ubi Christus Ap stolis dicebat : Et ego mitto provimissum Patris mei in vos z vos autem sedete in eloitate , donee india amini virtute ex alto et quam promissionem
completam fuisse in ipsis Apostolis in
die Pentecostes idem Lucas suse enarat in Aia. apost. e. a. v. 4. I. & seis qu. Praeterquam quod ex Ioanne e. s. v. 26. nolum est , Paraclitum a
Christo promissum non esse quempiam mortalium , sed Spiritαm veritat/s, qui
XIII. Mahametes verb omni unia callidissimus, ut suae Sectae auctorita
tem conci Iiaret, asseruit, tres ab exoris
dio Mundi lues suisse a Deo latas;
nempe, Mosaicam, Evangelicam, se a Christianam, εe Alcoranum . Sicut autem adveniente lege Evangelica, cessavit, & abrogata fuit lex Mosai- ea: ita adveniente lege Alcorani, abis rogata fuit lex Eyangelica, quae juxta ipsum sexcentis solis annis dura vit. Ita Mahumetani omnes. Ad quod detorquent parabolam de operariis, qui Mattb.. xo. vocati fuerunt ad laborandum in vinea et & dicunt, quoa primi vocati, qui laboraverunt usque ad meridiem , suerunt cultores legis Mosaicae; quibus lassatis , vocati sue runt Christiani, qui usque ad nonam operati sunt et tandem his quoque dein fatigatis, prolata res Alcorani vocat sunt, qui laboraturi sit ni usque ad vesiperam, idest, usque ad finem seculorum . Dum vero objiciuntur eis Scripturarum Ioea , quibus lex Evangelica dicitur duratura ussue ad finem Mundi; renpqndent, dictos scripturarum textus fuisse saliatos. His tamen dimissis
XIV. Dico. Lex nova duratura estusque ad finem Mundi. Ita S. Tho. hac q. Ios. a. 4. Et probo primo ex verbis Anseli. Luca r. v. 32. de Christo dicentis: Regnabit in Domo Iacob . id est in Ecclesia sua , in aternum, Regni eiur non erit sinis. Quod predixerat Daniel. e. t. v. 44. ubi somnium
statuae, euius pedes lutei una cum staia tua conterendi erat a lapide abscisis de monte figura Christi, Nabuchodonosori exponens , ait: Susertabit D ωι Caeli Regnum , quod in aternum nom/issipabitur . or Regnum ejus alteri popu- Io non tradetur e comminuet autem , o eo umet universa Regna bai : cr ipsuns stabir in aternum. Et c. 7. v. t 4. loquens de
filio hominis i Christo dicit, quda
Antiquus dierum Deus) Dedit ei potestatem , ω honorem , RUnum .. potessar ejus potesar aterna , qua noma eretur et sis Regnum ejur, quod nos
343쪽
Quaestio V. De Lege nova, seu Evangelica.
. xv. Item Christus ipse, Matth. IS. v. L . mittens Apostolos ad docendum omnes gentes, ait: Ecce vobiseum sum omnibus diebus , usque adeonsummationem feruli. Item Aposto
Ius I. Cor. II. v. 26. Ωuotiescumque
linquit mandue abitis panem hunc , creaIleom bibetis, mortem Domini annun
elabitis, donee veniat, id est, ipse Dominus ad iudicium in fine Mundi. In quo datur intelligi ait illi e S. Tho. Lect. o. quὸd his ritus EeeIesia non cessabit usque in finem Mundi. Et idem Paulus Hebr. 7. v. 1 I. probat, Sacerdotium Christi esse aeternum , ex illis verbis , Psalmi ros. v. 4. Iuravit Dominus,
O non poenitebit eum a Tu er Sacerdotis aternum. Unde infert: Hie autems Christus 3 eo quὸd maneat in aternum , sempiternum babet Sacerdoιium
XUI. Neque dicas. Et iam de lege veteri dictum legi eam fore aeternam: dc tamen hoc expositimus supra, dici aeternam, non quia sit semper , sed longo tempore duraturam ; erga simili ter &c.
Nam respondeo , diverso modo de lege nova, ac de veteri , quoad eius durationem, loquitur Scriptura et non enim eam solum vocat aeternam, sed dicit, qudd Regni ejus non erit knis,
non auferetur, non tradetur alteri. Sa
cerdotium Christi dicitur aeternum cum iuramento, cuius Deus non pα- nitebit: non paenitere autem Dei est non destruere , quod fecit . Unde οS. Augustinus 114. .ru Exod. Observans , quod de Sacerdotio Aaron dicitur quidem Exod. x s. v. s. quod erit in sempiternum ; sed non addidit
Deus Juramentum, cuius non poenitebit, sicut illud addit de Sacerdo tio Christi secundum ordinem Melchiis sedech , ait: Ibi enim tin Sacerdotio Melchisedech. Et iuratio, cr nulla Dei paenitudo , qua signifetu mutati
a. De ordine autem Aaron dinum ess
item, in sempiternum, veι poster
cerdotis aeron, quia iuravit Dominu . de non poenitebit eum. Et ideo dictum est in illo Sacerdotio secundum ordinen Melebisedech, non poenitebit eum; significaretur, quia de Sacerdotio Aaron petnititit eum, idest , mutavit illud . XUII. Probatur et i m discursiiD. Fhom. hoc a. 4. Ideo quis imaginari posset, legi Evangelicae successu ram aliam legem in hac vita; qui dari posset in statu viae I ex persectior lege Evangelicae sed non potest vir sapiens imaginari legem pro statu praesentis viae persectiorem lege Evangelica ; ergo Se Min. probatur. Tanto unumquodque persectius est, quanto est ultimo fini propinquius e sed non potest quis imaginari legem, quae in statu praesentis viae perlabitis cum Deo
ultimo fine conjungat, quam leκ n va; haec enim confert gratiam, qua anima Deo conjungitur: & si nulla egeat purgatione , recta perducit eam ad conjunctionem persectissimam , ac inseparabilem, & aeternam cum Deci per beatificam visionem; ergo &z. Confirm. Lex nova exhibet Deo cui tum adeo perfectum , ut persectior in hac vita dari non possit : offert enim
Deo in Sacrificium ipsum Dei Filium
XVIII. Dicit S. Thomas, non posse variari legem in aliam legem ipsa perinsectiorem et ita ut sit expectandiis alius status futurus in hac vita , in quo perfectisti gratia Spiritus Sancti habeatur, quam bactenus habita fuerit s ct maxim ab 'Osolis, qui primitias Spirituraeceperunt, ides , O tempore priui, crcoeris abundantius. Caeteram si spe ei Mus statum legis , foetindiam quod bomines dioesmodὸ se babent ad eandem Iegem , vel 'ν Nar, vel minus perfe-M : -- quemadmodum status veteriri sesequenter fuit mutatus, cum quandoque leges optime eustodirentur , quandoque autem omnino pratermitterentur ese etiam satus nova legis diversiis Matur feeundisi diversa loea , O tempora , ω personar; inquantum grasi Spiritus Sancti perfectias, vel minas per
344쪽
XIX. Sed dices primδ. Ut Apostonus dicit r. ad Cor. 13. v. Io. Camueuerit, quoi perfectum est , evaeuabitur, quod ex parte es: sed lex nova ex parte est, teste eodem Apost. ibidem v. p.
Ex parte enim cognoscimus , ε' ex par- re propbetamus s ergo leκ nova evacuanda est , alio persectiori statu succeden
XX. Respondeo, dist. conseq. Pe sectiori statu succedente in alia Vita,cOn. cons. In praesent. vita, nego cons. Triplex tau S. Thom. hoc a. q. ad 1. es hominum satur. Primur quidem veteri, Iegis a Deunius nodia Iegis: tertius
satus succedit, non in hae vita, sed in futura , scilicet in Patria . Sed sicut primus status es figuralis, ct imperfectus respectu flatus EvangeIiir ita hiegatus en Muralis, ct imperfectus respectu satus Patria , quo veniente se satus evacuatur I Hut dieitur I. Cor. II. v.
Ιχ. Videmus nunc per speculum in enigmate, tunc autem lacie ad faciem. XXI. Dices secundo. Dominus D. 26. v. Ιχ. promissit discipulis suis in adventu Spiritus Sancti Paraclyti cognitionem omnis veritatis: sed nondum Ecc Iesia omnem veritatem cognoscit in statu novi Testamenti; ergo expectandus est alius status, in quo per Spiritum Sanctum omnis veritas manifestetur.
XXII. Hoc, ut observat S. Thom. hic ad a. erat fundamentum Montani,& Manichaei , qui dicebant i ut supra promissionem Christi de Spiritu Sancto dando non fuisse eompletam in Apo- solis, sed in eis: unde Manichaei Magistrum suum Spiritum Paraclitum vocabant. Quia verb ex Actibus Α pq- stolorum oppositum evidenter colligitur, utrique istum librum rejiciebant. Sed ista vanitates t inquit S. Doct.
excluduntur per bor, quod dicitur Danu. P. v. 39. Nondum erat Spiritus datus, quia nondum Iesus erat glorificatus. Ex quo datur intelligi , quod flaι imgων eato Cbricto in Resurrectione, O Meensione fuit Spiritus Sanctus dataer. Et perhoe eιιam excluditur quorumcumque -- nitas, qui diserent, esse expectandum. aliud tempus Spiritus Sancti. Advertit tamen, quod docuit uia ritus Sanctus Apostolos omnem veritatem de bir, qua pertinent ad necessitatem salutis, scitiset, do credendis , ε' de augendis s non tamen docuit eoa de omnibus futuris eventibus : hoe enim ad eos
non pertinebat, seundum illud actorum I. v. T. Non est vestrum nosse tem .pora, vel momenta, quae Pater potuit in sua potestate. XXIII. At inquies pro Montanistis,& Manichaeis. Datus suit status proprius Patris, scilicet status vel eris legis , quo homines generationi vacabant: Datus fuit status proprius Filii , nempe, legis novae, quo homines vacarent sapientiae ; ergo dari debet status proprius Spiritus Sancti, in quo spirituales viri principabuntur. XXIV. Respondeo cum S. ThOm.
3. neg. ant. Nam I ex vetus fuit etiam
Filii, qui in ea figurabatur. Et leκ
nova suit etiam Spiritus Sancti, secundum illud, Rom. S. v. 1. Lex Spiriιus vi ta in Christo Iesu. Unde mn est expectanda alia lex. XXV. Dices tandem . Dominus dicit , Matth. 24. v. I 4. Pradie abitur boe Evangelium Regni in universo Orbe ... ε' tune veniet consummatio : sed Evangeli uni Christi iamdiu praedicatum est
in universo orbe, nec tamen adhuc
venit consummatio; ergo Evangelium Christi non est Evangelium Regni, sed futurum est aliud Evangelium Spiritus Sancti, qtia si alia lex. XXVI. An temporibus Apostolorum Evangelii praedicatio fuerit facta in
universo orbe, ut supponit argumentum , disputatur etiam nunc . Ρarti enim assirmativae videtur suffragari Scriptura. Marci enim ultimo S . Lovi dicitur: Illi autem pνofecti pradicaverunt ubique. Act. r. v. 8. Eritis mihi tester in Ierusatem , ω in omni Iusaa . O Samaria , ω usque ad ultimum te inra. Roman. Io. v. r8. Paulus , ex Psa Lag. v. s. dicit: Tn omnem terram exiis
vir sonus eorum se in sineι orbis terra
345쪽
3:6 Quaesis VI. De Lege bimanu.
verba eortim. Et ad Colose. g. v. s.
de Evanuelio scribit, qu bd In universo Munso est, o fructi seat , clar ereseit. XXVII. Augustini tamen sententia est, quod ne quidem suo tempore, multo minus temporibus Apostol ruin , praedicatum fuerit Evangelii imomnibus omnino gentibus. Ita Epist.
ubi Hesychio oppositum ientienti ait rQuod enim putat venerabiII eas tua is ,
jam bue per ipsos Apostolos factum, non ita es certi; documentis probavi. Sunt enim apud nox, hoe est in Melea , barba
ra innumerabiles genter, qu/bus nondum
esse pradieatum Evangelium, ex iis, qui Exωιntur inde eaptivi , ω Romanorum servitiis iam miscentur , quotidie nobis addiscere in promtu est . mod d eet etiam de Nat. ω Gratia e. h.& alibi. Imo nostris quoque temporibus multae barbarae gentes in dies deteguntur , apud quas nulla Evange lii, vel olim praedicati, memoria existit. XXVIII. Ad a uictoritates ergo Seri. pturae dici potest , vel eas non i qui eum distributione completa ; ita ut per Apostolos ad omnes omnino universi orbis gentes fuerit Evangelium praedicatum et sed cum distributione incompleta; ita ut nulla fuerit orbis praecipua pars , ad quam sonus vocis Evangelieae apud aliquos non
pervenerit. vel cum S. Augustino ei rata ui R. at Hebcb. c. 21. verba
illa Apostolis ditia implenda suisse, non per ipsos immediar ό, sed per Ecclesiam successivis lemporibus . Non inquit in se dictum est Apostolis rEritis inibi testes in Ierusalem, & in t ta Iudaea , & Samaria, & usque in extremum trerrae,ranquam ipsisuti, quibus tune loquebatur , tantam manus fuerint impI tiari . Sed situ: eis folis videtur dixisse quod diuit: Ecce vobiscuin sum usque ii consummationem seculi, quod tamen eum universa Eeelesia promi se, qua aliis morientibus , aliis nascentibus , hie usque in feetili eo ummationem D. rura est, quis non inreLigar I Sicut eis,
illud ais, quod ad eos omniso mopertinet; tamen sie dictum es tamquam ad solos etiam pertineres et Cem videritis haec omnia, scitote, quia prope est in ianuis. Ad quos enim Mepertinet, nisi ad eor, qui in earne tunier ni, eum omnia complebuntur ' Qua D magis illud , quod eκ magna parto per eos agendum fuit, quamvis cir Pο- seris eorum eadem actio servaretur rQuod ainem daxit Apostorus .... III omnem terram exivit sonus eorum ,& in fines orbis terrae verba eorum ἶquamvis locutus sit prateriti temporis verbis ἡ tamen quod futurum fuerat diaxit , non quod iam factum , atque completum . Stetit ipse Propheta , quo usuos tene, non ait: In omnem terram
exiturus, sed exiit linquit sonus e rum, quod utique nondum factum erar. Ita S. Augustinus. XXIX. S. Thomas autem hoc s. ad 4. utramque opinionem complectens, ad argumentum respondet Iqudd eam Christus natim in prineipis Evangeliea pradieationis dixerit, mitis. 3. Appropinquavit Regnum Coelorum , suItis um es diecte, quod Evangeli um Chrisi non sit Evangelium Regni. Sed pradieatio Evangelii Christi potest inteIIui dvIiciter . Uno modo quantam ad divulaationem notitia Chrisi r o se pradieatum fuit Evangelium in uis
niverso orbe etiam tempore Apostolorum ,
tit Chr Ut. dieit Homil. 6. in Martis. Et fecundam hoe , quod additur et Et tunc erit consummatio , intelligitur hoe is destructione Ierusalem , de qua tunc ad litteram Ioquebatur. Alio modo potest intelligi pradieatio Evangelii in universo orbe eum pleno esseau s ita scilicet, quὸd in qualibet Gente fundetu Eeelesia r or ita sicut dieit Augustinus Epis . 8. ad Heis hium t modo is . nondum est pradieatum Evangelium in universo orbe, sed hee facto veniet eo sumatio Munii.
346쪽
Ρost examen legis naturalis, de
divinae postremum locum tenet lex humana, utpote ab illis derivata. Haec autem duplex est: Civilis, ει Canonica. De utraque plura dicunt Iuristae. & Canonistae , & Τhe Iogi Morales. Nos cum D. Tho. I. a. a qu/st. 9s. ea, quae magis necessaria Studioso judicabimus, breviter exponemus .
DUBIUM I. An in Homine sit Potestas condendi Leges obligantes in Foro Conscientiae
I. Irea tempora Nativitatis Chri- sti quidam Iudas Galilaeus, de quo fit mentio in Actibus Apost. e. s. v. 37. qu bd a Perι tropulum post se s spargere caepit, non esse parendum Principibus, nec e rum legibus obediendum , sed isti Deo. De hoc ait S. Hieronymus in c. 3. Epist. ad Titum et Surrexiι in diebus cenis fus t quibus singuli tenebantur descri-hi, ae profiteri, ut habetur Lucae x. Iudas Galilaus, qui inter eatera bor uasi probabile proferebat ex lege r nuia Ium debere Dominum , ns solum Deum
vorari eos qui ad Templum decimas deferrent , Cafari tributa non re dere . haresia in tantum ere Derat, νι etiam Pharisareum , multam par rem popuIi eonturbaret: ita ut ad Dominum quoque nostrum referretur hae uastio e Lieet Casari dare tributum , a non ' Ita S. Hieronymus.
II. Lutherus fideles ab omni lege absolutos declarat , ac sola fidei lege teneri pronunciat. Unde lib. de Liber
tate Christiana. Nulla tinquit opere, nulla Iete, bomina Christiano optis est seam par sidem sit Itbeν ab omni lege. Et in Comment. Dis. ad Galat. c. 4. post multa concludit, nullam legem
Christianis sive ab hominibus, sive ab Angelis imponi posse , nisi quantum ipsi velint. A quo non longe abest
Calvinus, ut videre est l. 4. Ins. e. Io. s. s. ωe.- . 8. ubi affirmat, Doum es e unisum Legislatorem: no ιieere bominibus id honoris fumere.
III. Uerum quia politia , qua Mu dus , praecipue Christianus , regitur,duplex est: una civilis, quam Principes,& Magistratus in ordine ad finem societatis humanae administrant et alia
Ecclesiasti ea , qua Ecclesiae Praelati gregem Christi ad debitum Dei cultum ordinant, & regunt: de utraque quoad leges condendas math loquuntur Waldenses, & Anabaptistae, quibus magna ex parte adhaesit Calvinus. Nam IicEt I. 4. Inst. e. 2o. d ceat contra Anabaptistas in Eceles a debere esse leges Civiles et attamen eis 1 O. s. s. nectat ejusmodi leges obligare in conscientia. iod etiam sen-nsse visus est Io. Gerson de Vita Diariιuali Iea. 4. Peius autem loquitur Calvinus de Pralatis Ecclesiae et ab istas enim potestatem adimit serendi leges coactivas, maximd in foro conscientiae obligantes; ut videre est L4. Ins. e. Io. ὰ . I. Unde infert, Pontificem, & Episcopos, qui suis legibus onerant conscientias iubditorum, esse tyrannos, & carnifices conscientiarum; de eorum leges esse impias , & libertati Christianae repugnantes . Contrarium sentiunt, ac senserunt semper omnes Catholici. . I I. Resolutiones Cat,olica.IU. IV, Ico prim b. Praelati Ecclesiae potestatem habent condendi leges pro bono Ecclesiae: si iacui de Reges, ac Principes potestatem
347쪽
habent condendi leges Civiles, quibus subditi. etsi Christiani, obedire tenentur. Ideoqtie Fideles per legem Evangelicam non eximuntur ab obligati ne parendi legibus humanis , & ab obedientia erga Superiores Iam Ecclesiasticos , quia seculares. U. Probatur prior pars de Praelatis Ecelesiasticis primΛ ex Scripturis .
Dan. enim χ r. v. I . dicit Christus Petro : Pasce oves meas . Lucae Io. v. 26. uui vos audit, me audit e cr qui vor pernit , me spernit . Matth. I 8. v. I . Si Fertisiam non audierit, sit tibi Hut Ethnieus, cr Publicanus. Actor. xo. 18. Spiritur Sanctur posuit Episcopos regere Eee Iesiam Dei. ROm. x3. Omnit anima potestatibus sublimioribus subdita sit. Hebr. I 3. v. tr. Obedite Prapo
lis vestris, 2 obiaeere illis: si enim subditi tunt, obedire tenentur . Porro Praelatos Ecclesiae habere potestatem non solam regendi, sed legi-hus coercendi subditos, nedum patet ex textu allato , Matth. t s. ubi qui Ecclesiam non audierit, ex Christimandato habendus est sicut Ethnicus de Publieanus ; sed ex Apostolo r. Cor.
. v. 1 I. dicenter λιid vultis in virisas veniam ad vos , an in Spiritu mansuetudinis ' Et x. Cor. I 3. U. Io. Hac
absens feribo, ut non prasens durias Nam , ferundam potestatem , quam Dominias mihi dedit . Et hac potestat frequenter usus est . Primo : quando excommunicavit Corinthium incestuosum , r. Cor. I. Secun io: quando reprehendit Corinthios , quod iudicio
contenderent apud Infideles , I. Cor. 6. Terti θ: quando Hymeneum, & Ale-Xandrum propter haeresim tradidit Sathanae , t. ad Timotb. I. 1 o. arto: quando Thessalonicensibus seris sit Ep.
. c. 3. v. I 4.Sι quis non obedit vμrbo nostro per Epistolam , hune notate , t r ne eommi sceamini eum illo , ut eonfundatur.
VI. Si dicas, haec solum probar , Praelatos posse subditos adigere ad obediendum , quando agitur de praeceptis Dei , quorum observantia eorum eurae demandata est et non vero posse
aliquid praecipere, quod 1 Deo prae
ceptum non sit. VII. Contra est. Potestas Praelatorum latius se extendit, quim ad ea,
quae sunt iuris divini. Primb r quia
testimonia Scripturarum superius allata , ad hoc non restingunt. Secund6r quia Apostoli multa praeceperunt Fide libus, quae non sunt iuris di υini. Nam Adi. r . et . 18. prohibente sum sanguinis, tui eati, & immolarorum , qua tunc temporis nulla lege divina erant prohibita . Non veteri, quae iam erat abrosata : non nova , quia haec prohibitio in novo Testamento non legiis tur. Tertior D. Paulus r. ad Timotb. 3. v. 1. legem statuit de Bigamis non
admittendis ad Episcopatum : & alibi ,
praesertim x. Cor. r. v. ro. distinguit
sua praecepta ii praeceptis Christi. Temtid : lege perpetua Ecclesiae ab Apost
lorum tempore, ut ait Augustinus ad Ianuarium Epist. II 8. modo I 4. e. s.
Eucharistia non nisi a ieiunis sumenis da est. Et quamvis Christus oppositum
secerit, attamen non pracepit , quo ineeps ordine sumeretur ἡ ut Apostolir , per quos Eeelesias dispositurus erat, femvaret hune Ioeum. Festum Sabbati, ut notat idem August. Ep. II9. adIanuari
modo ues e. x3. 1 Christiana Ecclesia in diem Dominicum mutatum est; cui diei alligatum quoque est festum Paschatis: εt alia multa , vel mutata , vel praecepta per totam observantur Ecclesiam, de quibus, ait August. citat Ep. II 8. modo I 4. ad Ianuar. c. s. uuia ita faetendum sit disputare , in-Dientissima insania est. Quam potestatem Ecclesiam trium priorum seculorum in se agnori me demonstrant Can ne s. quos edidit. Cum ergo dotes ac privilegia , quae Christus Ecclesiae concessit, non ad unum tempus coarcten
tur, sed ad omnia secula se extendant; sequitur , qudd etiam Ecclesia praesens eisdem potiatur. Si enim haec potestas non adesset subditos in officio per leges continendi; Ecclesia demandatum sibi a Christo ministerium rite exercere non posset. v III. Disil jZed by ra
348쪽
VIII. seeunda verδ pars, nempe, Ch isti mos Principes habere potestatem condendi leges Civiles , Prob. primo. ita Christus, & Apostoli eam in Principibus quoque Ethnicis agnoverunt , & servandam praeceperunt. Christus interrogatus: an liceret tributum dari Caesari; respondit, Lucae xo. . x s. Reddite ergo , funt Cafaris Casari. Et quod dixit, opere implevit; dum Matth. x . v. 16. solvit didrachma census. S. Paulus in suis Epiis
solis totus est in madenda obedientia Regibus, ae Principibus , et si Ethni.
eis. Ad Roman I 3. U. I. omnis aniama potestatibus Dblimioribus sub dira sit: non es enim potesar nisi ἐDeo : qua autem funt, a Deo ordinata sunt. Et V. 7. Reddite ergo omnibus deis bita r eui tributum , tributum : eui ne
sua I , ves gal cre. Ad Titum s. v. r. AImone illos, Praneipibus ΦPotestatibus subditos esse , duro obedire cre. Et D. Peis
trus Ep. I. c. 1. 1 v. I 3. Subjecti igitur estote omni humana ereatura propter misam : sive Regi , quasi praeeitenti; sive
- dueibus , tanquam a Deo missis ad vindictam malefastorum . . . . Quia Ilaea D Iunias Dei , ut benὸ faetenter obmut stere faetatis imprudentium hominum ignorantiam . Eorum scilicet, oui initio praedicationis Evangelicae Christia. Nos accusabant, quod humanum Principatum everterent , & inobedientiam
humanis legibus, & Principibus interia dicerent: quod testatur Chrysostomus
homit. 13. in Ep. ad Timoth. iras verbis :Plurima tune temporix eireumferebatur fama , tradueens ..υψοιοι , veluti sedi tiosor, rerumque novatores s qui omnia ad evertendum leges communes Discerent , Licerent .
IX. Ad hane calumniam repellenis dam, nedum Petrus, & Paulus in suis Epistolis multa de obedientia Superioribus, Se Principibus debita scripserunt,
sed etiam veteres Patres . S. Polycariapus apud Eusebium t. 4. IDI. e. rs. ud Proeonsulem , ait et Tibi quidem rati
nem reddere non me piget. Praeeptum
enim nobis est, ut magistraribus, ct Tom. VIII. potosatibus is Deo eo siti is honorem debitum exbibeamus , qui nobis ipsis ni biI noeeat. Et S. Iustinus apolog. a. pro
Christianis: Vectigalia fanὸ tinquit) 6
collationes eis , quia vobis sunt ordinati exactoribus , pra omnibus ubique inferre eantendimus: de ita a Chri no instituis tum accepisse . Tertullianus in Apol oties r. 3. exprobrat Gentilibus , quod in Christianis persequerentur eos , qui pro salute Imperatorum expensis mainibus rogabant Deum verum. Et Imis
peratorias leges tanto studio EceIesiae nascentis Fideles observabant; ut Plinius scribens ad Traianum de Chri is stianis, significaverit, se nihil inventia se, quo culpari possent de non ieria vatis sexcepta Religione 2 Imperatoriis legibus, atque edictis. X. Et merit 6: nam Christus ,& Iex Evangeliea Principes seculares, &Praelatos Ecelesiasticos sita auctoritate non fraudat, & spoliat; imb potius illam commendat, stabilit, & confirmat, velut a Deo derivatam, iuxta
illud Ioann. et p. v. II. Non haberes pote satem adverskm me ullam aiebat Christus Pilato γ nisi tibi datum 4set desuper .
Et Rom. I 3. v. r. Non es potestas nisi
ὰ Deo. Nec etiam eos privat illius potestatis usii in condendis legibus ad bonum regimen Ecclesiae , vel Reipublicae et multa enim occurrere possunt ad Dei cultum , Sacramentorum admini. strationem, morum directionem, aerectam , tum Ecclesiae , tum Reipublicae administrationem , pacem , & tranquillitatem , quae divina novi Testa. menti lege, aut lege naturali deteris minata, & expressa non sunt. Homines etiam, ut docet D. Thom. hae q. 9 . a. r. esto quamdam aptitudinem habeant ad virtutem , egent tamen
quadam disciplina, eos proximh ordiis nante ad illam : mulli etiam pionio. res sunt ad vitia, quam ad virtutes, protervi; oportuit ergo leges aliquas poni, quibus , vel magis ad virtutem
accenderentur, vela vitiis cohiberentur timore poenae . Unde Roman. 23. - 4. dicitur: Dei enim Itiniaeν est
349쪽
sso Quaestis VI. De Lege humana o
ibi in bonum. Si aurem malum feceris , time : non enim sinὸ eausa gladium ρομrat: Dei enim miniser es , cr υindex inlisam ei, qui malum agit .
XI. Dico secundo. Leges tam Ee- Iesiasticae, quam Civiles obligant in conscientia. Probo. Illae leges obligant in conscientia, quibus homo si non obediat, Deo non obedit; sibi damnationem acquirit, & ex necessitate obedire tenetur propter conscientiam et sed tales sunt leges humanae tam Ecclesiasticae, quim Civiles; ergo&c. Minois
rem docet S. Paulus Rom. 23. V. A.
Qui resistit potesati , Dei ordinationi .esistit. Qui autem resistunt, ipsi Mi
damnationem aequirunt. Et v. s. Ideo
neeessitate subiiti estote , non solant propter iram , ses etiam propter eo eien-ι iam. Qilibus Apostolus dum ait: xesistit potesati, Dei ordinationi resisit et
damnationem aequirit: sis non δε- ιum propter iram , sed etiam propter eonis scientiam , opponitur Calvino volenisti , leses humanas non obligare in conis scientia . Dum vero dicit: Neeessitato subditi estote , directe expugnat Lutherum dicentem, Fideles nulli legi humanae esse subditos, nisi ipsi velint .
Specialiter autem leges Eeelesiasti eas obligare in conscientia , expressit Christus, Lucae Io. v. I 6. Qui vos sper reii , me spernit . Qui autem me spe
asit, oernit eum,qui misit me. mi autem spernit Christum, & Deum, certe in conscientia reus est ; ergo & qui spernit legem Ecclesiae &e. quam qui non audierit, habendus est , ut Ethnicus,& Publieanus, ut dicit, Matth. I S. v. r. Rursus illae leges obligant in conscientia , quae ligant non solum e ram hominibus, sed etiam coram Deo
in Coelis: sed huiusmodi potestatem habent 1 Christo leges Ecclesiasticae,
Matth. I S. v. I 8. Ωuaeumque alligave.
vitis super terram, erunt ligata cis in CaIo ; ergo &c. XII. Hanc veritatem docet S. Tho. q. 96. a. 4. ubi ait: Leges posita bu-manitur , vel funt susta , vel iniusta .
randi in foro eo eientia a tete aterna , ὰ qua derivantur, secundism illud Pro. Derb. g. Per me Reges r nant, Mlegum Conditores iusta decernunt . Dicuntur atitem leges iisa et fi ex sine ,
quando fellieet ordinantur ad bonum commune: cr ex auctore, quando feti cet Im lata non recedit potesatem ferentis t eis se forma , quando fellites secundam aqualitatem proportionis imp nuntur subditis onera in ordine ad bo
num commune. Et rationem redden S, pro
sequitur et Camenim unus homo sis pars multitudinis , quilibet homo hoe ipsum
quod est, or quod habet, est multitudianis ; sicut quaIibet pars id , quod es ,
est totius : tinde natura aliquod deis trimentum inferι parti, ut salvet i tum . Et feeundym hoc leges hujusm di onera proportionabiliter inferentes imsa sunα , obligant in fora consciemria, O sunt Ieres legales . . . III. Reoondeiur Haretieorum Obleais escistra Wimam Assertionem .
mam astertionem . Deus non vult, aliquid addi ad sua praecepta neque in veteri, neque in nou Testamento . De Ueteri constat exillo Deuter. 4. v. x. Non addetis ad verbum, quod vobis loquoν. Et c. 11. v. 31. Quod praeipio tibi, hoc tantum Deito Domina , nee ad/as quidquam , Nee minuas. De novo ex illo Math. 28. V. LO. Docentes eor , servare omnia , quacumque mandavi vo,is. Ubi Christus non dixit Apostolis, ut doceant servare sua praecepta, sed Christi . Et ratio est i quia lex Evangeliea. quae 1 Christo lata est, per se suffcit ad salutem; ergo frustra aliquid ei additur .
teri Testamento dieitur, Deum i Deuteronomio loqui de praeceptis caeremonialibus, & judicialibus a se
350쪽
v Id addant, scilicet, ex ritu Gentiislium , inter quos vixerant in AEgy- sto, & deinceps victuri erant in Pa- aestina. Et qudd ita sit, constat ex
postquam Deus praecepit Iudaeis, ne in Sacrificiis imitentur Gentes nec
caeremonias eorum requirant , dicentes et Stetit eoluerunt Gentes sa Deos suos, ita se ego eorum, maximE offerendo fi illos , & filias, eomburendo eas igni; sed ea tantum offerrent,& eo ritu, quo ipse praescripserat; mox subjungit: Hoc tantism saeuo Dο-
mino e me addas quidquam, nee mi
nuas. Ex quibus patet , qu,m inepta sit Adversariorum illatio: Deus prohibuit Iudaeis, ne imitarentur Gentiis Ira in caeremoniis, & Sacrificiis; ergo prohibuit Praelatis Ecclesiae leges seris re , quibus id , quod Christus praecepit, exactius observetur, & quibus maius Ecclesiae bonum promoveatur. Alio quin nee Apostoli in Concilio Hiero. solymitano potuissent legem condere de
abstinentia a suocato, de 'nsuine ;nec Paulus statuere, quae in suis Epistolis statuit, ut supra dictum est. Od verb addunt ex Matth. 18.sacit pro nobis. Primh: Christ us praec pit Apostolis, ut docerent quaecumque
apse mandavit: sed mandavit, ut etiam praecepta Ecclesiae observentur: ait eis nim Matth. x8. v. x7. Si Ecelesiam non audierit, sit tibi sext Ethnieui, ω Publicanus a & Lucae Io. v. x6. Qui vos spernit, me speruit oee. ergo &c. Secundo i si Apostoli debebant docere Gentiles , servaret omnia mandata Dei; cur dicunt, mandata Dei esse impossibilia An putant, servari debere , quae serva tu impossibilia sunt od addunt, legem Evangelicam sissicientem esse ad salutem, verum est 2 sed lex Evangetica mandat , observari non solum praeceptum Dei, sed etiani praecepta Ecclesiae , & eorum, quos Deus auctoriis late sua praeposuit hominum regimini,
saepe damnat praecepta humana, ut Marci 7. v. 7. In vanum autem me eoruW
dorentes doctrinas, o praevia bomianum. Et Matth. 23. v. 4. reprehendit Pharisaeos , quod alligant onera gravia , ω importabilia , cr imponunt in hum
νos hominum , idest, qudd imponerent praecepta gravia. XVI. Respondeo, Christum citatis Ioeis reprehendere Pharisaeos multis de causis. Primb, quod docerent aliqua , quae repugnarent praeceptis divinist& in hoc sensu reprehendit eos, Maris et r. Secundo, quod darent aliis gravia
praecepta, quae ipsi non servarent. Ita, Matib. 23. v. q. ubi addit: Drgito autem suo nolunt ea moveνe. Τertio, quod
darent quaedam inutilia, & vana, ut Marci'. v. 3.& 4. Quarto, quod haec minutiora pluris sacerent, quam divina; imo qudd divina negligerent, Ualib. 23. v. 13. & Marei I. r. 8. Addit tamen , quM Adversarii dissimulant, non solum divina, sed etiam humana servanda esse, lic Et minutiora videantur:
sic enim ait Matth. 13. v. 13. Hae opor ruit Deere , ω Πla non omittere.
XUII. Obiiciunt tertio. Christus abrogavit leges Mosaicas, quia multas, & difficiles, dicens, Matth. II.
v. 19. Iugum enim meum suave est a
sed admissis legibus Pontificiis, quae multo plures, ac difficiliores sunt. iugum Christi fieret gravius iugo legis ; ergo &c. Confirmant ex S. Augustino, qui
Ep. xiv. modo F s. ad Ianuarium e. I9. conqueritur, tolerabiliorem fuisse conditionem Iudaeorum , quam modΛChristianorum ; quia Iudaei etsi haberent multa praecepta , erant tamen diis
vina: at Christiani, & plura habent, quam Iudaei, & haec non divina , sed
XUIII. Respondeo , data maiorit quae negari posse 9 Christus enim abrogavit leges Mosaicas ob alias causas, ut supra vidimus I & praecipue , quia
erant infirmae , & figurae lucis venturae ne ando min. Non enim leges Pontificiae plures, & graviores sunt, quam Mosaicae: haec enim erant plurimae, praesertim de oblationibus, Sa-T t x cri-