장음표시 사용
351쪽
crificiis, purificationibus, delectu ciborum , quae obligabant omnes, ac mulis id severiores poenas infligebant. Leges autem Ecclesiasticae obligantes in conscientia generaliter vix lant quatuor, aut quinque; nempe, deservandis Festis, ieiuniis, eonsessione annua, &communione Paschali. Quae autem in ure Canonico continemur, vel non siint leges obligantes in conscientia, sed piae quaedam constitutiones: vel non obligant omnes, sed paucos , pul4, Clericos, Monachos: vel denique non tam novae leges, quam explicationes,& determinationes legis divinae . Nam haec obligat nos, ut aliquando jejunemus, confiteamur peccata, communicemus, dies sestos colamus: Ecclesia autem determinat modum, & tempus, quo ista facienda sunt. XIX. Ad Confirm. dico, S. AuSustinum nobis savere. Nam loco cita to expressh approbat, non modo praecepta Dei, sed etiam Ecclesiae , & Conciliorum , & consuetudines generaliter recepta S, ut supra ostendimus. Solum
ergo ibi rejicit quosdam abusus, qui,
praeter communem Ecclesiae consuetudinem , in quibusdam locis irrepserant. Verba eius sunt: mod autem insilui
tur , prater co 'etudinem , ut quasi observatio, Saeramenti sit, approbare non
possum Ses boe nimis doleo , quod multa , qua in divinis libris faluberνi-mὸ praeepta sunt , miniss eurantur ῖ σπιam multis praesumtionibus sie plena sunt
omnia, ut gravi /s corripiatur, qui per octav.rt suas terram: nudo pede tetigerit, quam sui mentem vinolentia sepelierit . omnia itaque talia , qua neque Sana rum Scripturarum auctoνitatibus contianentur , nee in Conciliis Episcoporum satura inveniuntur, nee eo uetusiue universa Ecclesia roborata fiant .... λωlla dubitatione reseeanda exsimo . Ecce Augustinum, ultra Scripturarum auctoritatem , admittentem statuta Conciliorum , & Ecclesiae consuetudinem, quae Calvinus negat.
loquens Apostolos, Lucae λ. v. II.
Reges linquit Gentium dominantur eo
rum .... vos autem non se ἰ censet er
go Christus , nullam apud Fideles vi- aere dominationem , ac proinde nullam legislativam potestatem. Ac smiliter
x. ad Cor. v. 13. dicitur: Pretio emti
enis , nolite fieri servi hominum . XXI. Respondeo , Christum illis verbis solum monere discipulos, ne saliis praeesse, ac dominari, sive honores , atque excellentias affectent, sed potius exoptent aliis servire et si autem aliis piae esse cogantur , non id faciant quasi dominantes, ut Reges gentium psed quasi ministrantes , ipsum imitantes . qui cum esset eorum Dominus , ac Magi ster, in medio eorum erat, se ut qui ministrat. Paulus autem dicit: Nolite fieri fervi
hominum, nempe, ut exponit D. Τho.
ibi Lect. 4. Postponendo servitium Deι euius pretio emii estis D vos humanis superstitionibus Ortupando. Paulum autem non negare Christianum posse alteri servire, constat eκω. Q. ubi ait: Servus voratus es y non sit tiabi eura . Et ad Ephes. 6. v. s. Servi inquit in obedite Dominis carnalibus 9e XXII. Obiiciuni demum varios Scripturae textus, quibus conantur Ostendere, Christianos ab omni lege liheros esse. - Sed quomodo intelligendi sint. exposuimus supra Diab. I. F. 3. quo Lectorem remitto. . I V.
Respondetur Haretitorum Argumentis contra secundam Assertionem.
XXIII. Bi ieiunt primi, leges huisis manas non obligare in . conscientia . Potestas politica est me rhtemporalis ; ergo nihil ei cum conis
Respondeo, dist. ant. Est me rh tem poralis ratione obiecti , quia praecipitrem , seu actionem temporalem, con. ant. Ratione obligationi, , nego ant.
Sie enim dici potest spiritualis, quia obligat coascientiam. Deus euim vult,
352쪽
ut etiam in actionibus externis , &temporalibus obediamus potestati politicae: & ideo tenemur et obedire. XXI v. objiciunt secundo. Finis legum civilium est pax externa I ergo
non est pax conscientiae. Confit matur . Princeps humanus non iudicat de internis , sed tantiam de .
XXV. Respondeo, nego cons. Estbenim finis legum civilium sit pax eκ-
Ierna ; clim, Deo eam volente, eam procurent , in conscientia tenemur eam
XXVI. Ad Confirm. nego conseq. Qilia judicium , & cognitio actus praecepti requiritur quidem ad vim coactivam , quae posita est in poenis, quibus in praevaricatores animadvertitur: ut enim praevaricatores puniantur , necesse est , ut de praevaricatione convin cantur; sed ea cra nitio ad vim directivam non requiritur et possunt enim humanis legibus imperari, quae an postea a sit bditis fiant, vel non fiant, ignorentur. Nec inde sequitur, quddhumanum praeceptaim de eis non nate Iicet enim eorum praevaricatio , quia homini ignota , ab homine non puniatur ; punitur tamen a Deo , apud quem rei dilecte constituunt hir. XXVII. Sed dices. S. Tho. hac I. 2. I, 9 r. a. q. haec habet : De bis potestomo inem facere, de quibus potest judieare : iudieium autem hominis esse non potest de interioribus actibus , qui M.tent, sed solam de exterioribus , qui apparent. Ex quo inseri , praeter leges humanas dari debere legem divinam; ergo &c. XXVIII. Respondeo , S. Thomam loqui de lege humana seci indum vim e qivam: cum enim actus interni hominis lateant , non potest lex humana de iis iudicare , ac sententiam serre ; & ideo oportuit, ut superveniret lex divina: non tamen loqui de lege humana secundum vim directivam. . Nam esto materia legis humanae sit actus externus; quia tamen est actus externus ut humanus, qui ut talis
includit actum internum , ut debit hfiat: ideo praecipiendo actum externum praecipere etiam potest actum inter
XXIX. Pro quo noto: actus inter nos multipliciter ad actus externos comparari posse . Primo et tanquam habentes necessariam connexionem cum actibus externis in esse moris i sicut attentio mentalis cum recitatione divini officii: & ideo Ecclesia praecipiens
externam recitationem, praecipit etiam internam attentionem. Secund bractus interni possunt se habere per modum dispositionis ad externum de bite exercendum ; sicut interior deie- statio peccati ad debite confitendum: lla hac ratione Ecclesia statuit, conseiasionem externam sine tali interni dispositione factam esse nullam, nec per eam praecepto annuae consessionis sat ita fieri, ut declaravit Alexander VII.Teris tib : alii se habere possunt per modum finis respectu externorum , qui praeci. iuntur : & hos humanis legibus suisiici, nemo negaverit. Cum enim Ecclesia praecipit ieiunium , ut inter Christianos Principes pacem a Deo O tineat , praecipit actum externum cum illa intentione . Quarth : alii sunt qui per actus externos manifestantur; ut blasphentia , vel propositio haereticalis exterius serib prolata manifestat haeresim internam r εe hi actus legibus Ecclesiae subjiciuntur non solum quoad vim directivam , sed etiam coactivam eunde in eos poenis canonicis animadvertit . Sic Martinus V. in Conc. Const. Sest. 46. Inquisitoribus praescribit, ut suspectos de haeresi interrogent : an pro de iunctis Io. victeta , Ioanneis IIus, & Hieronymo de Praga preces fuderint, & an eis honorem viris sanctis exhiberi solitii in exhibiterint . Quin id tandem: actus interni sunt,
qui cum externis talii Lim connexionem habent, nec sunt disponentes ad actus externos, nec per eos manifestantur, nec sunt finis eorum et & hos etiam posse esse materiam legis humanae, Ostenditur a Trident. in proaemio Sess. 6. his
353쪽
334 Quasis VI. De Lege humana c
es. his verbis: Distriniar inbibendo , ne
deineeps audeat quisquam aliter cred recte.
XXX. Sed instabis ulterilis, primδ. Ex dictis Ecclesia punire non potest actus merd internos I ergo nee potest praecipere. Consequ. probatur. Quia Legislator debet habere potestate cogendi subditos suos metu punitionis ad parendum legi. XXXI. Secundo. Inferior potestas non potest imponere legem de eo, cujus iudicium pertinet ad superiorem potestatem et sed judicium de actibus anternis pertinet ad potestatem divinam , quae potestate humana superior est; ergo &c. XXXII. Respondeo ad primam instantiam, neg. cons. Plus enim requiis ritur ad puniendum , suam ad praecipiendum : nam ad puniendum requiritur iuridica probatio, quae plerumque de occultis ,etiam exterius saetis, haberi non potest . Deinde Princeps potest fore legem, cuius transgresso mereatur poenam aeternam : & pater potest facere praeceptum filio, puta, ne se iungat rebelli, cuius transgressio merearur mortem temporalem: &tamen nec Princeps potest punire po*na aeterna , nec pater filium morte corporali.
XXXIII. Ad secundam instantiam respondeo, mai. veram ella spectata potestate inferiori secundum se non vero si potestas superior ei coniungatur. Cum autem , scut dicit Apostolus Rom.
13. v. r. Omnis potestas humana 1
Deo sit; & qui potestati humanae reis sistit in his , quae ad potestatis ordinem pertinent, Dei ordinationi resistat: inde est, quod qui transgreditur
legem humanam, fit reus etiam coram Deo. Ita discurrit S. Tho. hac q.
XXXIV. Objiciunt tertio . Princeps, maxime secularis, noti intendit ligare sub peccato, sed solum poena temporali . Alia scit dem peccatum bis puniretur: semel ille Principe seculari, & iteram a Deo post
XXXV. Respondeo, non oportere, ut Princeps intendat obligare sub diistos sub peceato; sed satis est, ut o liget illos ad faetendum id , quod i sth praecipit: hoc enim posito, lex necessario illos obligat in conscientia. Non enim est in potestate Principis , vera lege labditos oblisare ad iacie dum id, suod praeeipit, & eos non
obligare in conscientia. Sicut non est in potestate mea, ut voto eastitatis me obstringam ad servandam castiis talem, & me non obstringam in eonis scientia r quia sicut hoc requitur ex natura voti , ita illud sequitur eκ natura legis, quatenus sertur p testate accepta a Deo. - Neque n vum, aut absurdum est, ut idem pe ea tum bis puniatur. Nam furta, de
homicidia non solum puniuntur a Deo , sed etiam 1 Magistratu. XXXVI. objici potest euarib. Magis obligat minutissima lex divina, vim gravissima humanae sed minuiatissima divina , qua prohibetur mendacium officiossim, solum obligat conis scientiam sub peccato veniali; ergo gravissima humana sub nullo obligat. Respondeo, dist. mai. Magis, idest fi mius, eo. mai. Leκ enim divina fimma est , humana mutari potest. Maingis, id est gravius, nego mai. Falsum enim est, quod lex divina obliget semper cum graviori peccato, quam humana.
DUBIUM II, De obligatione Legis Poenalis.
s. I. an Lex Paenalis GUret M Conseientia ρI. V Εκ hnmana vulgo triplex di- stinguitur: nempe, alia m e re praeceptiva, aut prohibitiva, quae arium praecipit, aut prohibet , nullam iaciens expressam menti nem de poena in transgre res e cuia
jusmodi sunt leges de Missa diebus sestivis iudienda , de solvendis vecti./
354쪽
'galibus, de grano a patria non extrahendo. Alia est pure poenalis ,
nempe. ouae nullo expresso praecepto, vel proni bitione, poenam in transgressores decernit : sicut si lex dicat, qui frumen Ium h patria evexerit, solvet centum flore nos. Alia est mixta, quae praecipit aliquid fieri, vel omitti , ae insuper poenam apponit in transgreIsores. Et hoc vel copulative, ut cum dicitur ; nemo efferat pecuniam extra Regnum , ω qui extulerit, solvat centum . Vel disjuncti vh, ut si dicatur et nullus vinumh Regno evehat , vel qui evexerit,endat centum. Certum est, legemumanam , sive Canonicam , sive Civilem pure praeceptivam , vel prohibitivam obligare in conscientiam, hoc est , ad culpam i ut superius dictum estὶ sive mortalem , sive veni Alem , ut inserius dicetur. Nunc de lege poenali, sive mixta , sive pura , quaestio est . II. Dico prim5. omnis lex poena- Iis mixta obligat ad culpam; ea quidem, quae copulati vh datur, absolute , & simpliciter et ea verb, quae disjuncti vh ponitur, ei si non simpliciis ter obliget ad faciendum , yel omittendum , quod lege praecipitur ; sub
reatu tamen eulpae obligat, vel ad illud faciendum , vel ad poenam subeundam et adeo ut si illud nolit laeere ,& poenam subire , non sit peccaturus et si autem neque oelit sacere, nequeo subire poenam, vere coram Deo pec
III. Prior pars probatur primo. Lex humana purh praeceptiva , vel prohibitiva obligat stib reatu culpae, ut dictum est; ergo etiam leκ poenalis mixta , seu lex praeceptiva , & poenalis simul: si quidem additio poenae nihil detrahit ex obligatione praecepti, imbeam auget, & confirmat. Idque patet prim5 ex illa lege divina , Genes.
R. U. II. De Iuno autem scienιia δε- mi , cr mali ne eomedas s in quocumisque enim die eomederis ex eo , morte
morierit. Ubi additio poenae aug-t, &confirmat vim praecepti, non tollit. Constat etiam in lege Canonica de Paschali communione C. Omnis ut νiusque sexus s cui additur haec poena in tramsgressorem : Alioquin εω vivens ab imgressu Ecclesia areeatur , ct moriens Chr siana careat sepultura . Quis autem dicat, ob appe si tam poenam , non Peccare eum , qui communionem Paschalem negligat 3 Patet quoque in lege Civili de armis noctu non serendis, sub poena carceris . Ea enim poena ideo apponitur, quia arma noctu se orens est inobediens legi : omnis autem inobedientia per se culpae ratione . habet. Addo et quod poena non excludit culpam , sed supponit; imo propter culpam infligitur , seu ut homines a culpa , & transgressione legis
metu poenae arceantur, ac fidelius Ie-em observent: nihil autem horunia
aberetur, si appositio poenae tolleret culpam. IV. Posterior pars probatur. Dunia enim lex disiuncti vh exprimitur , significat voluntati subditorum reli qui, ut suam maluerint partem eli gant ἱ nimirum, si velint mulctam statutam solvere , actum lege expres, sum implere non teneantur: qui enim alterutram disjuncti vh partem implet , non transgreditur' legem . Memadmodum ad salsitatem propositionis disiunctivae requiritur salsitas utriusque partis; & ad veritatem lassicit veri istas unius ex partibus disjuncti r ita ad transgressionem legis sub disiun.ctione praecipientis, vel prohibentis requiritur transgressio totius disjuncti , nempe, qudd nec unum fiat. nee alterum ; ad impletionem vero satis est alterutrum panere. U. Dico secundo. Lex merd poena- Iis obligat sub reatu culpae , tiim ad poenam subeundam , tum ad ponet dum actum lege praeceptum ἰ vel omittendum lege prohibitum, nisi constet, aliam eta mentem Legislatori L. Priorem partem , quam tutiore i
iudico , & probabiliorem , quidquid alii aliter sentiant, probo primo ex
355쪽
D. Tho. hia 96. a. 4. ubi generaliter docet, omnes leges , si iustὸ sint,
tia a tete aeterna , is qua derivantur ode ab hac obligatione solum excipit Ieges injustas, quae non sunt verae leges ; ergo leges poenales purE , qtiae veram labent rationem legis, obligant in soro conscientiae .
Secundo. Lex merh poenalis iusta obligat sub reatu eulpae ad subeundam poenam: qui enim non solvit, fit Iegi inobediens . Obligat quoque adponendum , vel omittendum actu tria Praeceptum , vel prohibitum sub eodem reatu; quia poena iuste non infligitur, nisi ei, qui peccaverit , seu propter culpam. Unde S. Augustinus l. 3. de Lib. arb. c. t 8. Omnir autem inquit poena , si justa est , peccati poena est , o supplietum nominatur . Unde infert, poenam , quam homines ex Adamo geniti patiuntur , cum justa sit, pro peccato aliquo penditur; & consequenter datur peccatum originis , quod probat
. I. Retras. c. p. Rursus inflictio poenae virtualiter includit Legislatoris prς-ceptum , aut prohibitionem : ideo enim poenam intimat , quia vult , ut actus, vel fiat , vel omittatur . Ac proinda nulla datur vera lex ita meridi poenalis , quae non sit saltem vir
esse mentem Legislatoris. Si enim constet, quod nullo modo velit obligare ad culpam; de hac non procedit nostra reiis lutio. Sed tamen dicimus . talem ejus constitutionem non scire veram legem , sed meram directionem , vel conii lium . Et hoc pacto S. Tho
mas L. 2. qu. I 86. a. 9. as r. dicit:
In aliqua tamen Religione , scilicet ordinis Fratrum Pradicatorum , transegressio talis, vel omissio ex suo genere non obligat ad culpam, neque mortalem , neque venialem , sed folism ad poenam . taxatam si sinendam . sed hoc ideo est, quia Legislatores non intenderunt veras leges ferre ; sed solas ordinati nes, & directiones moventes, & Iao
tantes , quid ad melius bonum fieri
deceat . non tamen praecipientes , ut id sat , ut notat idem S. Doei. citatus ad a.
Solatio eontrariarum Oblemonum . VII. Ontra primam assertionernis
praeter superius proposita, & soluta. Contra secundam se obiici potest . Primo. In dubio de mente Lesis latoris, oportet, eius mentem in mitiorem eam tem interpretari r quando igitur ipse mentem suam non explicat, dum Iegem poenalem statuit, debemus interpreta
ri , quod non obliget ad culpam. Eo vel maximε, quia qui de duobus aia
firmat unum , censetur negare alterum et cum ergo lex possit obligare
ad haec duo, nimirum, ad culpam ,&ad poenam; si Legislator meminit solius poenae, si3num est, quod non velit obligare ad culpam.
de mente Legislatoris, quando ipse Iegem seri verbis praeceptivis , aut prohibitivis , vel aequiva Ientibus, &poenam transgressoribus intentat; quae , ut dicebamus, non infligitur nisi propter culpam. Imo, ut dicebamus , non oportet, ui Legis Iaior intendat obligare sub culpa , sed satis est ut in te dat . veram legem serre: hoc enim ipso lex obligat in conscientia . Ad id, quod add tur , dico, illud axio-
a , qui unum affirmat, censetur ne gare alterum, veritatem habere in iis,
suae sunt incompossibilia , non autem in aliis, saltem universaliter. Cum vero obligare ad culpam & simul ad cenam non sistum non sint incompossiis ilia, sed potius unum implicit E conistineat , & tupponat alterum, iit dictum est; dicendum videtur , in voluntate praecipiendi sub poena contineri volunistatem obligandi sub culpa ad iaciendum id quod praecipitur.
356쪽
tudo sic leges poenales interpretatur;
ut homines communiter existiment,
se legi poenali satisfacere, solvendo
non paucos ita interpretari: sed probabilius, & tutius sentio oppositum ,& omnem legem vere talem existimo esse mixtam. Nec enim probare ponsum eos, qui iusta tributa per fraudem , ac simulationem solvere praeteris mittunt; excusarique se putant a peccato , eo quod subeant periculum luendae poenae a lese taxatae. Qitae enim
iust E sunt debita, non fiunt indebita propter appositionem poenae; sed potius per eam ostenditur, quod exacte solvi debeant. Ut enim dicit Aposto
lus Roman. I 3. V. 7. Re ite ergo omniis bus debita . eui tribtitiam , tributum ,
eui vectigal, vectiga I. Nam , ut dicebam, omnis lex poenalis mixta dici potest, quia continet poenam, & praeceptum .
. III. An Leges Panales obligent ad Panam natim stibeundam
ges poenales transgrediuntur, poenam constitutam sit bire teneantur, antequam a Iudice , vel ipsi condem nentur, vel eorum crimen declaretur . Ad euius resolutionem sciendum est, uasdam leges continere poenam serenam ἰ quae poenam comminantur, vel significant eam et se irrogandam , ut eum dicitur et Sub paena eκeommunississionis , sub paeua privationis bonorum, vel Dir bonis privetur, solvaι eentum
ro continere poenam latam , ut si dicatur : Ipso facto si ext ommunieatus ,
exeommunieat ιonem ipso facto inearrat,
suis bιnis ipso iure privetur , aut privatus sit , vel sine alia sententia , aut nulla Iudie is expectata sententia , sit privatus , vel privamus , noet erit se esse privatum , eXeominianicatum , suis bonisTOm. VIII.
exeidisse , aut Disatum esse. Quia si dubium sit, verbis legum etiam bene perpensis, an poenam latam , vel serenis dam tantum contineant; illae leges de poena serenda intelligendae erunt: quia auxia regulam Iuris 4s. In panis benignior es interpretario faetenda . His notatis
XII. Respondeo prim d. Quando lex
poenalis continet poenam serendam, ejus transgressor non tenetur in conis scientia illam subire ante sententiam Iudicis. Tum quia lex non se extendit ultra intentionem Legislatoris rationabilem , verbisque consormem .
Tum quia in poenis ut dictum est
benignior interpretatio iacienda est. XIII. Respondeo secundo. Qitando lex continet poenam latam , sed quae requirit actionem ipsus rei , non . tenetur ordinarie eam subire ante senistentiam Iudicis nis sori h actio illa sit aliqua disciplina religiosa, puta ieiunium , oratio &c. Post sententiam vero tenetur illam subire: si tamen talis actio si ei licita, & citra inhumaniistatem possit eam sacere . Ratio primae partis est: tum quia cum leges sint ex se mutae , opus habent iudice , qui
eas exequatur . vel exequi curet. Τum quia ab humana consuetudine alienum
est , quod is, qui peceavit, sponte , de
absque ulla condemnatione, vel declaratione poenam,vel exilii, vel solutionis pecuniae subeat. Ratio vero posterioris partis est: quia reus parere debet iustae sententiae, & juxta eam sacere is Unde si quis praevaricatus fuerit legem , quae ipso facto irrogat poenam exilii, vel pecuniae ; esto non tenea tur ante sententiam iudicis abire in exilium , vel pecuniam solvere , saltem
ordinariό: tenetur tamen ea secula sponte abire , & pecuniam solvereis , etiam non rogatus, nec coni pulsus . Caeterum si aetio , quae ad poenae executionem requiritur, vel non sit reo licita, vel valde crudelis, & inhumana, ipse non tenetur eam exequi, etiam post latam a iudice sententiam. Tum quia nunquam licet ei peccare. v τ Tum Dis by orale
357쪽
Tum quia suavitati legum, ae ipsi legi natura: repugnat, quod in hujusmodi homo sit tortor sui ipsius. Quare
si reus condemnetur ad suspendium, vel mutilationem , non tenetur se ipsum suspendere, aut mutilare. Et hoc regulariter contingit, quando sententia lata non solet executioni mandari, nisi per ministrum justitiae : tunc enim reus non tenetur eam exequi, sed patienter sustinere, quando inseretur. XIV. Respondeo tertio . inlando Iex continet poenam latam in uacra privatione consistentem , se ut quando lex, ante Iudicis sententiam , ip1o facto privat transgressorem iure, vel comis modo , vel actione, aut aliquo alio bono; cum illa poena ad sui executi
nem nullam actionem requirat, nec
quidquam contineat iuri naturali r pugnans, statim incurritur, ae statim subiri debet. Si e censurae a lege ipso facto im eo fitae statim incurruntur, nul Ia iudicis expectata sententia i & bonorum, quae ipso facto lege confiscam
tur, dominiam amittitur. Idem qui biudicium esse debet de privatione vocis activae, & passivae ipso laeto irrogatae. Idem quoque de beneficii Eeclesiasti ei titulo, ae proprietate i Clerico, qui tale crimen admisit, cui ipso facto est annexa privatio . XU. Attamen noto primo, qiiddreus ante Iudicis declarationem nolia tenetur se ipsum abdicare a possessione beneficii, a cuius titulo excedit; nec restituere fructus ex ipso perceptos, modo ossicia, & onera beneficia anne-Na exequatur: nisi tamen ipsa lex exis presserit, ut de saeia debeat in conicientia beneficium deponere; vel nisi exprimat, quod ipso facto ante Iudicis declarationem debeat beneficium dimittere. Hinc XVI. Noto secundΛ, qudd si reus ante Iudicis declarationem aliquos actus ruae iurisdictionis exerceat, etsi allicit E agat, validi tamen sunt. Unde si Cleticus sit Parochus, & crimen
eius palam notorium non sit, ut consteti, quod beneficii titulum amiserit; valent eius acta, & eonsessiones Ipsi
factae , & absolutiones ab ipso datae validae, ac ratae sunt. Et si Canonicus sit,ae suffragium serat in Canonicorum. collegio , valet ejus suffragium ob
communem errorem. Tunc enim Ec
clesia, ne conscientiae perturbentur,cen. setur auctoritalem illi conserre . Ita valde probabiliter censet Sylvius hicr. 96. o. 4. quasito s. cum aliis.
DUBIUM III. An Lex Humana obliget sub Mortali et di an cum dispendio vitae
s. I4Resolutio prioris Partit. I. Ico pri md . Leges humanae nedum Ecclesiaiticae, sed p liticae interdum obligant sub peccato mortali . De lege Ecclesiastica
constat ex Deuteron. I . v. xx. ubi ' inolebat obedire Sacerdotis imperio,& decreto Iudicis, iubetur interficiet sed nunquam jubetur inserri poena mortis , nisi ob peccatum grave , α mortale; ergo &c. Qudd si Sacerdotibus veteris legis, eorumque decretis tanta suit auctoritas , & potestas data; quan id magis censeri debet data esse Sacerdotum Principibus in iiov lege, cum Sacerdotium novae legis longὸ sit excellentioris dignitatis Sicut ergo qui nolebat obec re imperio Sacerdotis in veteri lege, privabatur, volente Deo , vita corporali; ita in nova lege privabitur vita animae.
II. Hinc Christus Matth. IS. M. TTadeelarat, habendum esse sicut Ethni cum, & Publicanum , qui Ecclesiam
audire noluerit: & Luea xo. vers LGI rotestatur, qudd qui Ecclesiae Praeis atos spernit, seipsum, & Patrem su-uin spernit, & Matth. I 8. v. I 8. Qi α- cumque per ipsos fuerint alligata in terra , fore ligata & in Coelis pronuntiat. Propterea sententia commuis is , ac certissima apud omnes Catho.
358쪽
Iicos est, Fideles sub reatu eulpae moris talis praecepto Lec Iesiae teneri Satrum diebus sestis audire: madragesima, aliisque statutis diebus ieiunare et semel in anno eonfiteri r & in Pascha. te Eucharistiam sumere. III. De legibus quoque Civilibus , eas sub reatu peecati mortalis posse obligare , eolligitur ex Paulo, Rom. II. dicente r Qui remit potestati. t loquitur autem de potestate eivili γ Dei ordinationi re Nit. Qui autem resi unt , i sibi damnationem aequirunt. Et mox ISubditi estote et non DIym propter iram , sed etiam propter eo eientiam.
IV. Sed diees prim b. Ille solus potest ad culpam praecipue mortalem
oblisare, qui potest hominem privare gratia, quive potestatem habet Iigandi in soro eonscientiae r sed nullus homo potest alterum gratia privare, si-e ut nullus potest gratiam inducere o. Legislator autem civilis non habet potestatem ligandi , si e ut nee solvendi in foro conscientiae; ergo &e. v. Respondeo , negando absoluamat. Ut enim quis obliget alterum sub culpa mortali, non requiritur ut
possit illum privare gratia effetenter,& per se ἰ hoc enim solus Deus potest: sed sat est, quddet aliquid praescribat auctoritate sibi a Deo eollata;
quod si voluntari E non ponat, Deus illum gratia privet, nec velit amplius in eo gratiam suam conservare; si eut si quis legem Pro regis transgrediens ,ri gratia Regis excideret. - Legislatores autem civiles, est' non possint auctoritate clavium , & iudiciali solvere, aut ligare in foro conscientiae; possunt tamen imperare actum lege stati , cuius observatione actus evadathonus , & Deo acceptus , & cuius transgressione evadat malus , & Deo odibilis : hoc autem modo princeps politieus obligare potest in conscientia , etiam sub mortali .
VI. Dices secundo. Potestas Legis- Iatoris inferioris non potest inducere obligationem in soro potestatis superioris-Sed ad hoc jam dictum est , qudd licEt non post , si potestas in
serior praeeipiat contra ordinem pol statis luperioris ; potest tamen , ut stat sub ordine potestatis superioris. Cum autem humanus Legislator fert legem iustam , eam seri, ut stat suboris ine legis naturalis, aut divinae; a sua partici eat vim obligandi etiam .
in soro divino, quod est sorum conis scientiae. VII. Dices ter id. Potestas Principum secularium est mere temporalis, fit politica; ergo non potest obligare ad culpam , maxime mortalem , cui
VIII. Respondeo, dist. ant. Temporalis ratione obiecti, eo. ant. Quia secundum se tota est de personis, reis bus, & actionibus temporalibus. Raiatione obligationis , quam inducit , nego ant. Ut enim stat sub ordine divinae potestatis, a qua derivatur potestas politica, virtute illius potest obligare quoad culpam etiam mortalem,& poenam aeternam. Qui enim potestati resistit, Dei ordinationi resistit ,& damnationem acquirit, ut ex S. Paulo Rom. I 3. dictum est.
IX. Dico secundd. Leges humanae aliquando solum obligant sub peccato
veniali. Prob. aedam leges natuis rates solum obligant sub peccato veniali r se ut quae prohibent menda eium 'ffciosum, levem excessum in
materia temperantiae , parvum irae ,
vel invidiae motum ; ergo idem de legibus humanis censendum est et eum haec non sortius obligent, qudim naturales , cum ab istis vim obligandi
Confirmo. Lex Divina non semper ita obligat sub culpa mortali, quin
admittat aliquam transgressionem leo vem , & venialem, puta irreverentiam aliquam levem in iis, quae sunt divini cultus.
359쪽
3 o Quaestio VI. De Lege humana r
X. Rima regula est. Transgredi I v gem humanam iustam eκ contemtu, peccatum est mortale, etiamsi materia sit levis. Prob. Nam contemtus ille non in lege sistit, aut Lesislatore humano, sed in Deum, qui ei contulit potestatem, refunditur ; omnis enim potestas i Deo est, ut ex D. Paulo diximus et & qui Praelatum spernit , Deum spernit, ait Christus Luca IO.
postquam in corp. docuit, transgressionem etiam eorum , quae non sunt finis, seu de necessitate praecepti, esse peccatum mortale , si fiat ex contem-
tu; exponens ibidem a s 3. quid sit
agere ex contemtur Tune linquit 1
committit aliquis, vel transereditur ex ute-u, quando voluntas eius renuit subsiei ordinationi Iegis, vel reguIa ἀω ex hoe proeedie ad faciendum confra Ierem vel regulam. manio autem propter partieularem aliquam causam , puta, concupiscentiam, vel iram inducitur ad aliquid faetendum eontra sa- ruta tegis , vel regula , non pereat ex contemsu , etiamsi frequenter ex eadem causa, ver alia simili precatum iteret.
di pense. 8. assignans discrimen inter trant regionem ex neglectu, & transgressionein ex contem tu , ait: Disserunt a Mem , quὸd neglectus quidam Ianguor inertia est, centemur verὸ superbia tumor . Porro emtemtus in omni specie mandatorum pari pondere graυix , ω communiter damnabilis es r neglectur suism in s is gravior , tolerabilior iis mobilibus mandatis. Ne autem
quis putaret, ipsum loqui de contemtu solium in materia gravi; ait c.
11. necata quihpe Dot . ω Deus prohibet omne peccasum: or taνωα venia. Ita non eriminalia reputantus, exeepta eum per contemtum vertuntur in usum , er consuetudinem . Et tune non pereari species, sed pereantis intentio pensatur. Elatio quippe eontemnentis, atque impanitentis abstinatio , in minimis quo inque mandatis culpam facit non miniis mam a s eonvertit in erimen gravis rebeIlionis navum satis te Dem simplicis transgresonis.
XII. Secunda regula est . Lex Can ni ea , vel Civilis obligat sub mortali, quando materia , quae praecipitur , est gravis: sub veniali vero, quando materia est levis. Prob. Sic se habet quoad debitum lex humana , scut divina ,sive naturalis, sive positivar sed lex divina in materia gravi obligat sub mortalis: peccati poena ; in materi ver 5 levi sub poena solum veniali, ut patet in levi mendacio, in levi surto, in ieWi irreverentia erga parente Si ergo similiter &e. XIII. An vero lex , quae vzrcatur circa materiam gravem , di de se o ligare potest sub mortali , possit ex intentione Legislatoris obligare solium
sub veniali: & vice.ersa lex , qt ae versat tur circa materiam Ievem , possit ex voluntate Legislatoris obligare sub mortali, controveri itur inter anctores. XIV. Respondeo ad primam pa tem dubii, probabiliorem videri sententiam negativam . Nam cum obligatio Iegis humanae ad culpam non oriatur praecish ex voluntateLegislatoris secundum se , sed pro ut stat sub ordinatione Iegis divinae, a qua derivatur, & haec
in omnibus suis praeceptis: qtiae sunt in materia gravi, obliget sub mortali a Uidetur idem dicendum de lege humana. Et sicut non est in potestate voventis, se obirgare solum sub veniali , si materia , quam vovet, sit gra Mis et ita nec in potestate Lesistatoris erit obligare alios solum lub veniali, si materia , quam praecipit, sit gravis. Lichtenim actus agentium non operentur ultra intentionem eorum,quando intenistio est consentanea rebus, circa quas
versantur; secas tamen quando non est
360쪽
eonsentanea rebus, & intentioni, quam circa talem materiam habere de detralias posset quis vovere perpetuam. castitatem , cum intentione solum se obligandi sib veniali ad eam servan
XV. Respondeo ad secundam partem , non posse Legislatorem , ponendo aliquam teirem in materia levi, obligare sub peccato mortali . Prob. primo. Nam lex humana, ut justa sit, ac rationabilis , consor mari debet aeternae, ac na urali, a quibus derivatur , formam lue earum imitari, quantum potest e sed lex aeterna, & naturalis nunquam obligant sub mortali in materia levi ; ut patet in praeceptis prohibentibus ossiciosum , aut jocolummendacium , surta parva , exiguas iras & invidias &c. ergo lex huma
XVI. Probatur secundo. Non est credibile. vel Deum, vel popul OS Ian. tam potestatem dedisse Praelatis , vel Principibus, qua pro suo arbitrio posisent obligare subditos parum i vel multum , non habita ratione materiae . Quare lex, qua Princeps rem levem sub mortali praeciperet , esset iniusta , &scanda loci : praeberet enim occasio. nem ruinae, & onus importabile imponeret. Quemadmodum enim injusta esset lex , quae rem aliquam levem
sub poena capitis prohiberet r ii a &ni ulto ma is ea , qtiae sub reatu poenae , & damnationis aeternae rem levem, aut praeciperet, aut vetaret.
XVII. Noto tamen , qudd res secundum se Ievis, quia tamen considerata cum omnibus circumstantiis , in
quibus praecipitur , potest fieri gravis r ideo potest aliquando praecipi etia in sub mortali , & sub censuris . Hac ratione est 5 esus fructus arboris scientiae boni , & mali in parva quantitate , esset secundum se res levis ;potuit tamen Deus illum prohibere sAdamo sub poenis adeo gravibus; quia in illis circi imstantiis , in quibus Deus abstinentiam a tali fructu praecipiebat, erat res maxima ἔ eam , neminpe, Deus exigebat ab homine, ut pri imam testimonium suae fidelitatis, obedientiae , & subjectionis. Similiter interdum ab Ecclesiae Praelatis quaedam res leves secundum se interdicuntur , vel praecipiunt ii r sub
poena eri communicationis, vel in viris
tute sanctae obedientiae ; quia tamen si ,ec latis fine, & aliis circumstantiis, relate scilicet ad commune bonum
Reipublicae , Ecclesiae, vel Religionis possunt evadere graves: ideo iust Esub tanta poena puniuntur. Quod si adhue
manerent leves etiam attentis circumis
stantiis, male , & initi sth sub ea poena prohiberentur. aia verb subditi
saepe ignorant causas , ac iustas rationes , ob quas ejiismodi praecepta traduutur; propterea etiamsi dubitari posset . tenentur obedire . In dubiis
enim standum est tutiori parti, & iudicandum in favorem Legislatorum ἰqui nonnunqitam ob commune bonum , ad vitandum scandalum, amovendum
periculum maioris mali , & ob alias
causas ipsis notas, supra res, caetero. quin leves , gravia praecepta imponunt. XVIII. Quaeres: mandonam censeatur esse materia gravis, quae lege humana prohibetur Respondeo, ex multiplici capite id posse dignosci. Primo : ex ipsis vel bis , quibus lex exprimitur ; & hoc praesertim in legib us Ecclesiasticis , in quibus haec comminationis formula .
nonnunquam reperitur: Sub iudignatione omnipotentis Dei : sub interminatione dioini juditii. Secundδοῦ ex gravitate pinnae , quae in legem peccanti infligitur . Cuiusmodi sunt in lege a Ecclesiastica excommunicatio, su*enso , depositio , interdidium persona. ter in Civili vero poena capitis, servitutis, carceris, seu exilii perpetui, publieationis bonorum &c. Tertio et ex
circumstantiis , quae Occurrunt, puta, si premente annona Respublica praecipiat subditis , ut frumentum situm
iusto pretio vendant, aut ne eXtra
Regnum illud transferant . ini arto rex sine magni momenti, quem Legis.