장음표시 사용
161쪽
4 Expositio Sancti Evangelii .
magni , ferre tranquillh ; ferae, mordentem remordere , Celebre est illud Epicteti : bustiηe, eae abstine . Splendidae ejus extant in patientiae commenis dat lo tum lententiae : Minime refutanda maledicta , imo confirmanda , aedicendum , Multb plura sibi inesse vitia et Rebus si agulis geminam appositam esse ansam ; aliam qua ferri possit , allam qua non pollia ; illa ferendas injuriEs ; praeito ad id nobis esse patientiam et sibi ipsi nocere , no bi nobis , qui nobis noceat: si rependamus damnum , nos nobis ipsis nocere: ' eripiendum hunc errorem ex multorum animis , contemptum iri , qui ini. micos suos non ulciscatur. Haec & alia respiciens S. Θρrianus , de patientia sic loquitur : Mane je sectari Philosophi quoque proficentur , sed tam tute patientia falsa est , , quam G falsa sapientia est . Unde enim dieI sapios ese, pei potiens ροις , qui nec sopientiam , nec patieutiam Dei novit . . . . Aais si Iapiens illa ely , qui est huisitis ει mitis a Philosophos autem nec homi et videmus ese , . nec miter ; sed sibi multum placenter , ω hoc ipso quὸd sibi
placeant , Deo displicon.s: anaret, iliis versis non esse patientiam , ubi sit insolens aflectatae obcreatis sudacia, eae exerti ac seMivudi pectoris Iuverecun-da joctauιio . Nos veris fratres , qui Philo1oni, non verbis, sed factis fumus: nee pestisu 1 lentiam , sed varitate praeferi r ; qui virtutum conscientiam magis , quom factautioin novimus a qui non loquimur magno , sed vivimus ;quali serpi die cultores DEI , patientium quom magisteriis cariestibus dissimus, obsequ.is Diritalibus praebeamus : Est enim nobis cum D EO pirtur ista com
XXVI. Rui petis is te , da ei : G volavi mutuari d te , ne avertaris
Personarum acceptio in benefitiis erogandis , non pauperum discretio , non, ordo charitatis nobis prohibentur ι inera inur bonum ad pinuss , maximὸζ ἡ, M' μις- σι domesticos mei . Constans igitur esto , Christiane largitor : Dir si j. .le te, uri. quod si 'ios , scrς quod inetas , I hor e quod colligas . Noli Metuare dispen. . leurmi Men. dium , noli de dabio suspirare proνentu . Sub clamis tua tam beue erogatur, augetur : G cono fura justum misericordiae meruin . aeterni quaesitas est D. Jα ' ο - coismercium . Munerator tuus Muis to esse munificum , ω qui - πια habeas , mundat ut tribuas ; diceus et Date , ct dabitur vobis .. ANlectenda. est ubi proini laxibus sitis gratulanda conditio . Nuamvis eniis nou habιas, .nifl quod aceeperis ; non potxs' insu Non habere , quod dederis. Qui ergo pecuarius amas, σ multiplicare ons suos immodicis os at augmentis, hoc mitus saucium saevo ι exerceati, di hae usurarum arte ditescaι, ut non Boisinum Mis orsutis is castris necespuates , ne per dolosa incia Iaqueo lucidar ἐκ sesubilivis Gbitorum ;. sed tuitis μ raedito λ, illius faτuerator , qui dicit et i Date , dc . dabitur vobis , γ Qua mensura mensi fueritis , eadem remittetur vobis. D elis autem , iniquus ect etiam flki, qui quod aestimat diligenduis , non Psal. 8.18. Tuu hobere perpeιuuin . Quanta tibει coadat cui congerat , inops de hoc udo H e, egenus abjcedu ridicente Davi a Propheta: Quo ii m cum interierit , non accipiet omnis', neque descendet cum eo ejus . Qui fi beatiuus eser
162쪽
Secundum Matthaeum Cap. V. Sensur Moralis. II s
vitandum est . MuItiplicatur quidem facultas Injustis , ct tractibur incre inentis, sed urentis substantis eoatayehu ι quonia in faenur pecuniae , funus est animae.
Hilariter da intum omni petenti , & volenti mutuari , commodandum est . Cavendum , ne pauperes , quamvis importuni , durius repellantur , aut contri luentur . Non solum vero in negatione eleemosynae , vel mutui . sed& in modo peccatur . Unde S. Augustinus , seu antiquus alius Episcopus, coram' L eo gemens , infirmitatemque suam palam agnoscens . ait : Divem sae. rq .lmee Ibrum erra curarum aestibus, ae diffisultatibus conturbatus, si quem fortὸ nos, AusMi. 4 lib.
ut A sccbat , audivi ; si qaem trititha, quam opus erat , adDexi; si in quem δε- H-- verbum durius , quam vortebat , emist ; si quem eorde contribulatum , ' opis indigum responsore incongrua conturbavi ; si quem paustere in inihi fortδ, in aliud intento imyortuniis instantem , vel praetermisi, diei epuli, ueI etiam Nutu aspero contristopi . . . . Pro bis σtque bujusmodi orei sis esse me fateor debitorem . Quamobrem βuppliceis utillum spernas: O cui dare non stotes quor s-Alyg. Enae. petierit , non eum spernas e F potes darι , da : si nou ροtes , nsabilem te
prκlta . Coranat Deas latus voluntatem , ubi non inverit facultat M .
bis inimicuis tuum . Ego autem dico vobis : Diligite inimicos vestros , Ge. Solus Deus iugum adeo contrarium amori proprio imponere hominibus p tuit : sola charitas , quae Deus est , legis adeo repugnantis naturae corruptae diliebrnem inspirare & execut Ionem tribuere potuit. Fgo autem dico vobis , A. c. Verba liae miram emphas m hahent . Fgo Creator vester , Redemptor , Dominus , Rex , Legislator , Judex : Uico vobis , creaturis
meis , quos dilexi , prius quam effetis , de ex nihilo condidi; servis meis, quos redimi , S ita amavi , eum in ἰm Iei mei effetis , ut sanguῖnem meum pro vobis e fiundere non dubitaverim ; vebis subditis meis , quos innumeris bent ficiis quotidie eumvlare non ce eo , quibus ritin fas quotidie dimitto; vobis , quibus Re num cce Iorum , si legibus meis parueritis . promitto; quos aliqv. neo sum iudieatuitis r DIco vobIs , Diligise in Micos de Eros. Diligite , Aon verbo , mettia. lingua , sed omne ει veritate Diligite inimicos vestros : Hinc en m perspicuum erit , vos proximum diligere propter Deum , cui nihil odit eorum quae feeie , cui proinde nihil inimicum est praeter Fec ιδ tum . Vides in inim eo se quae adversa sunt , ab homine facta: e vides in il Io , qu bd a Deo factus eli. idiod autem homo factus eii , a ta s. Ane. f.8. Deo factus est . Quod autem te odia , ipse fecit . Quod invidet , lys . .. ln Ep. 4 c. fecit . Et quid dicis in animo tuo ι Domine propitius illi esto , dimitte illi peccata , Ineu te illi terrorem , muta illumi. Non amas in illo quod est, sed quod vis ut fit . Frro eum im leuis σωss , fratrem smas . Duastr mer perfidia ei edito est nim ei dDeciis r quae persecta dileSio . R in ditertione jraterna . . . Saevit in te Boino Ille μοίι , tu precare t His odis , tu mi- .serere . Febris aulinae ipsius te odit rosantit erit , ω yratias tibi aget . . modo Medici diluunt rotos ' Ad Me dia xvht aer olos , nsv ut AEproti rem neout , sied ut ex . rotis fani fiant . Et quaata purnisque ρattantur c st reneticis Noales conmiserias diei horum 'Iertimque s p.rculos r . 'Ferte quitur ilia Iebrem , ignotuit Boisini . Et qu d dicam , Fratres at inimicuis futim IM3 Odit in sinisti is suum inorbum; 'luis odit, ct oisot hominem, is quo porcutitur : odit febreis . A quo eniis percutitur I iae motbo , u febr vlud toIIit quod illi advDIDor. ut reissaeaι illud , unde gratuletur . Sic crtuia si odit te inlinicus --, nidine te obit , Eoueris quia cupidisos l. ii' lar Hlo Naxat , m omere a te odit. Si odissi i in Θ tu , contra redd spro malo 4 Qu a Iccis reddere malvis pro is. o ι vhuω aegrotuin Ae kam gai
163쪽
is terra . Noli pati angustias, inura in earum fumum : eor ki habebit, ubi Iatitudo est , ut nullas angustias patiarit in De vis .e aeternae . Attende quae sibi tollit ; nee ipso tibi tollerer , ns ille permitteret , qui starenat oMuem mitiis , quem reciρis . Duodaminodo fierramentum Dei est , qu haner 3 , ipse inimicus tuus . Si noviι Deus utile tibi esse, ut expoliet te , permittit ἐt wrfl novit tibi utile ese , ut vastulas , permittit illum , ut eae oris r ne illo te curat , opis , ut isse sonetur . Sed dicet aliquis: Quis potest diligere inimicos Prius te dilexit impium Deus tuus , qui numquam fuit impius. Tu autem etiamsi jam non es impius , fit isti tamen aliquando ; quia nemo sit jullus , nisi ex peceat re et sicut frequenter cantavimus e Beati quorum remissae Iunt iniquistis . Non dixit , Beati qui non fecerunt peceata . Si 'enim quaeris , qui non fecerit , non invenies . Unde ergo quisquam erit beatus , nisi renituatur quod fecit , nisi tegatur quod commisit I si er oum tibi peccatum commissum est , ille te insequitur . qui nondum est iu fius'. Et tu ante quim justia careris , alios persequebaris : perieras, & Inventus es . Et ille qui tibi adversatur , invenietur , δc non persequetur . Noli cogitare, quod tuis meritis talis iactus sis ; quia gratia Dei te talem facit . Et bene confiderans , videbiS , potentem esse Ueum , qui talem faciat eum , quem Tuli ε videris odisse . Dicis enim tu tibi quasi jullus: Magna est patientia Uei , quae illum talem vivere finit. Atque utinam hoe solum dicas i Sed timeo , ne insuper reprehendas , dicens : Qv Id plaeule Ueo talibus parcere ι Quare tanta mala faciunt homines , & vivunt Sic dicat alius : Deus , quare vivit iste , qui tanta dieit , Ne tuam ii istitiam reprehendit Non enim attendit , quid ipse dicat , sed attendit, quid alius faciat . Qui tibἰ displicet , foliatiis non reprehendit , nee effundit istaseontumelias in Deum , quomodo tu facis . Ecce putas , quia Uens , qu modo tu , nulli malo velit parcere . Quid de te facturus est , qui sine peecato esse non potes Non attendis , ubi te inveniat I Roga ergo, ut non solum aliis , sed etiam tibi pareat. Diligamus ergo inimicos nostros. Qui inimicus eii , fortε sic ad poenitentiam convertetur , ut in illa coelesti Ierusalem civis tuus esse mereatiar , de fortε etiam maior vidcatiit. XXVIII. Benefacite bit quI vos oderunt et ut sitis Flii Patris vestri , qui Iura ιιι est . Christianos homines . qui mula rependunt m te factῖs , iudicabunt Ethnici Philosopli iri qui malefactis beneficia esse rependenda doeuerunt FHierocles in Pythagoricorum praecentorum explicat one , honos ex merito, metuos propter naturae communionem. & humanitatem diligendos esse dixit, Deumque imitandum . qui omnes homines , etiam impios , diligit . Se itum eii Epi curi, Ne ho:tis qui deis supplicantis repta itandas esse preces. Usurpabat Antisthenes perinde . ut Alexander , dictum illud : RVium est isos dire, e9m heuefacias. Laudatur Socrates o Themillio . qiiod emendaverit vulgarem hane sententiam . Minicis benefacie 'dst in , male inimicIs ; quippεxe inlinitis quidem ins faciendu- ς de q iod comminanti cuidam : Moriar, Di i te occidero , responderit: Moriar ego ver), visi te amicam eseeero. Memoria dignum hoc Ciceronis : Non cum luminis vitis e tam parandum , sed Deo similli iniim esse , qui animum vincat, ira eundiam cohibeat, victoriam temperet , adversarium non modo extollat jacentem , sed dignitatem etiam eius amplificet. Stoicos dicere Seneca refert. Non desituros , sed ad finem vitae. adiuvare fingulos , opem ferre etiam inimicis r a que id ponit inter optima praecepta Philolopitiae . Minime autem patitur , nos tardiores ad. Mah
164쪽
Secundum Matthaeum. Cap. V. Sensus Moralis. 13'
henε merendum facere turbam ingratorum : QuippE ne Deos quidem a be o 14 g nignitate sua sacrilegorum , & impiorum nequitia deterreri ; hos nobis imi- . . vita
standos , danda beneficia ad nos non reditura e Sin damus , ut recipiamus, i e ta, c. ambonam ingratorum nos e aulam facere ι diem oriri multis luce indiguis. Plu in bηnet ς rima Graecae & Romanae beneficentiae erga In Imitos exempla ε veteribus .'l' ς' '' memoriis proferunt. Confutius binensis erga inimicos , perindε ut erga amicos , jubebat familiares liros esse affectos . Verumtamen quod illa gloria animalia ad ostentationem dixerunt , interdum etiam fecerunt : solius justiliae Christianae proprium est , ex charitate praestare , & inimicos propter Deum diligere . Amicos diligere omnium est ; inimicos autem 'sertim Chri- Tert. i. Ad pianorum . . . Latuin mavdatum tuum nimis inquit David . in O homo in. quit S. Ambrosus ) quain latus es , fi ad amρlitudinem tarte filum praece O--dit stim statim mentis tuae expandos i Sudin latum est mandatum Maritatis i Di- ει. ligite inimicos vestros . Omnes utique in olfectu claritatis inclusit , qui non exclusit inimicos . Onis enim videtur exceptus , cum recipiatvr inimicus i . Unde Apostorus : Si fieri , inquit , potest , eum omnibus hominibus pacem Rom. habentes . Aon potest hoc Iudaeis dici , non Gentibus , ut eum omnibus pacem Babe t . Iui Dix huos diluunt . Christiano etiam tum eos non licet non ama in cre . Chrsianum ctiis dico , perfectuis dico : in Chriseo eHis plenitudo Z μnitatis est, cujus nomen Qui pas . Qui vocabulam geris , interpretationem v cabali persectionemque chr refugis ι Addam illud S. Greg. M. Perfectio de pa- S. Greg. M. u. tientia nascissis . Iue enim νινὰ perfectus est , qui erga lispersectioneis proxi- - i
XXIX. Orate pro persequentibus . G caluωxiantibus τοι . Multi pro nos , - .
in terram se pro icientes , terram fronta ferientes , calidas fundentes laia ' erymas , acerbε interius Ingemiscentes , extensis manibus , multumque itii. M Quoi pee dium praese ferentes , hoc fervore ac promptitudine animi adversus propriam ει tahatra salutem utuntur . Nam Deo preces offerunt , non pro suis delieiis , neque cc si ut veniam peccatorum suorum petant , sed hoc studium omne eonferunt ad- ει Tom. versus inimicos : ac perindὲ faciunt , ac si quis ensem acuat ; nec adver- ιε
stis hostes illo genere armorum utatur , sed eo iugulum suum trajiciat . Sic te& Isti non ad obtinendam suorum veniam delictorum , sed ad accelerat in te dum inimicorum suorum supplicin m , precihus utuntur ; quod eli se ipsos se gladio transfigere . Hoc autem Malignus ille excogitavit , ut nos omni ex .e parte perdamus , se dum negligentes sumus , dum itudium aliquod adhi- ιε benius . Hi enim hae sua in precibus incuria Deum irritant , dum per hane te negligentiam contemptum praese ferunt e Illi vero studiuna exhibent . sed in re .sahitis tuae peruiciem , cum adversus inimicos preces fundunt . . . Nortas es animadvertis , injuriam te facere Deo , eum Deum adversiis inimicos ro. regas I Quoniam ipse uixit , Orate pro istisicis , cic divinam hane legem in cevexit . Cum igitur Legislatorem rogas', ut suas violet leges , & hortaris, ecut suis eontrarias Ieges ferat ; de eum , qui prohibuerat , ne adversus ini- σα .
micos orares , precaris , ut te adversus inimicos oranten aucliae , non a reotas dum id facis , sed Legislatori contumeliam infers , & in eum insoleis icseis , qui bona tibi largiturus erat , quae Occasione precum eveniunt . Et is quo pacto fieri potest , ut audiaris , reum oras , si eum qui est auuiturus, .eittites Ilaec dum facis , in harathrum salutem tuam impellis , dc in prae cecipitium ruis , dum inimicum in conspectu Regis percutis . Quamvis enim manibus id non facias , verbis tamen eum percutis : quod erga conservos te praeuare non audes . Id enim si agere audeas Magistratu spectante, licet in- ..
165쪽
: II 8 Expositio Sancti Evangelii
tam Miti stratu aequalem non audes assicere contumelIa , eoram Deo verb qui id facis , non tremis , dum orationis tempore fie exeandescis Se esse s A... r. ' raris ι . . . A uo modo tibi potest nocere saeviens inimicus , νοοηtam iihIaiia, se Di. noces . fi non diligis iηimicum . Illa enim nocere pote 8 , aut villae tuae , austversis 43. pecori tuo . aut douqui tuae , aut 1 erpo tuo , aut saecllIae tuae , aut fio tuo,atit GHagi tuae , aut ut multu is , si tui dors fuerit testas , eorni tuae . Ita inquid , qaomodo tu , anima tuae t . . . Donuis illi via , finiat mala , ε, non erit tibi inlisicus . PMon enim inimica est tui in illo natura humana, sed culpa . . . . Si caelum es , ivvsca Patrem qui est in caelis , G pro se Amicis tuis ora r ρυia 9 SauIui tuiWicus erat Deus ae ; sic oratum est pro iι- Io , factus est aisicus . Non solisin destitit ese persecutor , sed laboravit , uteret auii utor . Et si veruμ quaeros , orotuis est contra tuum e sed contra durmalitiam , non naturam . Ora G tu contra malitiam inimicI mi r ilia --riatur , O illa Moae . Si enim mortuus fueris inimicus tuus , quo si inlinico. cartilfri , sed nee amicum inveni r Si autem mortuo fuerit maIitio ejus, s inlisietiis omini , ct amietim inpensi . Deum imitare , qui pluit super bo- , ἡ, ' δε nos , di malos , dc solem suum oriri facit super iustos . & intuitos . Non 1. I xim. is potes solem oriri facere ι Maledictis abstine . Non potes largos imbres,, effundere I A conviciis desite . Non potes indumenta indigentibus miniis ,, sitare Uiolentiam fuge . Suffcit , fi haec Deo osteras munera a Dei nemin,, pe beneficia per opera in ipsius hostes emanant : Tu vel verbis hoe faci- , to , pro inimicis ora e Ita patri tuo , qui in eoelis eii , similis fies . Non ,, sumptibus op ἐν est . non peregrinatione longiori . non aliquo hujusmocla' ' ,, ad id implendum et Uulle tantum oportet , verbo solummodo opus est , at- , , que integerrima voluntate . Hoc semper versemus animo , quod qui inimI-
,, cum benedicit , se ipsum benedicit et & qui illi maledicit , in seipsum ma-- le diei a detorquet et & qui pro inimico orat , pro se magis , quam prisis illo , Orata
I. A Titendite , ne justitiam vestram faciatis eoram δα ininibus , 'tit pIdeamiri ab eis : Cioquin mercedeis non habebitis apud Patrem vestrum , qui ἐκ caelis est . Cavete , ne eleemosynas vestras , vel quodlibet opus ruinstitiae faciatis coram hominibus ad olientationem , alioqui nullum a Deo. Praemium obtinebitis . Eleemosyna tultitia dici cur , tum in sacra Scriptura , Psal. m. s. Disperfit edit paveri,us , justitia ejus manet in seculuis saeculi. Pro verti. to. a. Nil proderunt thesauri iis elatis : iustitia verὸ Iib. rabit dmoris . 2. Cor. s. Qui iantem adininistrat semen seisinanti , ω pan/m ad manducando praestabit , c, augebit incrementa frugum justitiae veprae . Tum apud Hebraeos , a quibus cilia pauperum dicebatur cista iustitiae . Sic pomto eii appellata et emosyna . sive quia τleemosynas eros' re iustitiae e st, ossiciique nece is alii ad salii tena divitibus ι sive . quod plurimum ad iuilificationem conferat disponendo , & Uei misericordiam impetrando . Daniel. 4. 4. I eccaea ι a eleeins,nil radi e , eae ixiquitaret tuas inlierisordiis 'aunis ru- . Luc. 41. 4 . P eρ ωμιGMeu quod I, rest . dcιe elee ofvnam et oe eeee
166쪽
Secundum Matthaeum . Cap. VI. Sensus Litteratis.
ram hominibus ad glor Iani Dei , Ze eorum aed fleat Ionem ι sed ne ob id far. th fiat coram hominibus , ut videamur ab eis , id est , ut hoc intueamur, 'α di ibi finem noliti propositi collocemus . Nihil aliud igitur demonstrat ,
niss id nos cavere oportere , ne humanam laudem pro nostrorum operum mercede quaeramas , id eli , ea nos beatos essici arbitremur. Hine S. Paulus. qui servum Christi se non fore aiebat , si hominἰbus placeret, se tamen omnibus per omnia placere dice , t : Non ut hoc appeteretur tamquam merces ea
recte fictorum , sed quia Deo placere non posset ., qui non se iis , quos in salvos fieri vellet, praeberet imitandum: Imitari autem illum , qui sibi non replacuerit , nullo pacto quisquam potest e sicut ergo non absurdε loquere- eur , qui diceret : In hac opera , qua navem quaero , non navem quae- caro , sed patriam e fie ει Apostolus convenienter diceret : In hac ope- rara , qua hominibus plaeeo , non hominibus , sed Deo pl/ceo ; qui in non hoc appeto , sed ad id refero , ut me imitentur , quos salvos fieri re
II. cstis ergo facis eleemo Ovam , noli tuba canere ante t. , sicut D criis r thhsbrii ita Deliant δυ Saxagogis , is victi , ut Muor centur ob ho ininibus : Aine in Hoei, Habeat. Geo vobis , receperunt inercedem ibais . Eleemosyna Iudaeorum , tripari ta eis . au e. o. fuit . Prima conferebatur in sportulam , vel canistrum pro pauperibus Munα , δι , di , id eli , pto mendicis quibusvis ostiatim petentibus r & exigeb tur quo- . itidie ab oppidanis per tres viros intra fores silas . Secunda conferebatur in arcam publicam pro pauperibus urbis I colligebatur in synagoga, dc distribuebatur pauperibus vespere Sabbati . Tertia dabatur ex agro , scilicet ex decimis , de manipulis in agro relie his , 8c reliquiis vindemiationis , de quibus Levit. s. s. ro. dc Deutir. 24. ly. Sed in hujusmodi eleemosyna rum distributione moris non fuit apud Iudaeos , ut in ba canerent. Proverbialis ergo tu utici est , ut observat S. Ioa. Chrysolio mus : Nam tuba con- voeare populum Iudaei solebant . Tuba igitur canere . est , testem populum 'Maelere , ejusque laudem , aut gratiam aucupari . Sieret hypocritae faetetnt, id est , simulatores , tamquam actores personamim alienarum , ut in Tragoediis , 3e Comoediis. . Sic in Ecclesia , vel in omni vita humana , qu sinquis se vult videri quod nori est , hypo erita est . Simulat enim justunus, non ea hibet ; qu a totum fructum in laude hominum ponit , quam possunt Assi. t a. de
etiam simulantes percipere , dum fallunt vos , quibus videntur boni , ab tabes. reisque laudantur . M SInuuis , id est . in locis quo solent homines conssuere . Veceperunt inercede in suam . Nulla Ipsis a Deo merces expectanda est : Non enim Deo , sed vanae gloriae serviunt . Eis dicetur : Recedite δωe operarii dolosi : nowen visum habuistis , sed vers mea non fiet is . illi ergo perceperunt mercedem suam , qui non ob aliud eleemosynam faciunt, nisi ut glorificentur ah hominibus : non si glorificentur ab hominibus , sed si ideo faciant , ut glorifieentur . Laus enim huwana πσα σρpeti d refiὸ D.
ciente , lied subsequi debet rictὸ faelente in e ut illi prosiciant , qui etiam imi- 'tari posura quod laudant a non ut hic putet aliquid eos sibi prodes , quem
III. Te autem faeiente eleemos nota , nesciat sinistra tua , quid Gelat dextera tua : ut sit eleemos na tua in abscondito : G Pater tuus , qui ν det in abscondito , reddet tibi . Nesciat fini lira tua , supple , manus . Proverbiale est dc hvperbolieum loquendi genus , qua fi dicat et Tam alienus sit ab ostentatione eleemosynae , dc a laude eaptanda etiam
ab iis , qui tibi coniunctissimi sunt , ut fi fieri possit , nesias ipse quod facis , nec illud me a te volvea versesque vana cum Oblectatione.
167쪽
Non dissimile Illud ImperatorIs , qui interrogatus ', quando signum It Iner
daret , respondit : Se tunicam quoque abjeehu tum , si consciam eon filii sui putaret . Siniitra , secundum S. Aug. nihil aliuo signiti ea re videtur , qui mipsam appetitionem laudis . Dextera autem significat intentionem implendi praecepta divina . Cum itaque conscientiae facientis eleemosynam scet se appetitio laudis humanae , fit finistra conscia operis dexterae . A liciat er o finitIra tua . quid jaciat dextera tua ς id est , non se misceat conscientiae tuae laudis humanae appetitio , cum in elec mosyna facienda divinum praeceptum contendis implere . Ut sit eleemobna tua ia abscondito ; Deo , tibique soli cognita , in ipsa bona conscientia , quae humanis oculis demon-Brari non potest , nec verbis aperiri , cum multi multa mentiantur . Hebraei persuasum habebant , eleeino nam in occulto factam , Deo gratiorem
esse , maiorisque apud illum meriti . Hinc Gazορυ iacis in He riuis nobilis nae moriae in Templo, cui superscriptum erat: Donum In orculto flectit iram Sed Pharisaei dicebant , dc non faciebant , ut illis Cliri itus exprobrat. Et Pater tuus coeleliis , Deus quem nihil latet , qui eordis & intentio a s so lus in speeior est , qui videt eleeinosynam tuam , quam hominum oculis sui, dux illi , solo conscientiae tuae te istimonio , Ueique iudicio eo talentus r - .lat tibi praemium , quod ab ipso uno ex peeras . Quidam Codiees habent, Aelidet tibi palais , id est , in resurrectione justorum ; sed verbum , 'Pσ-Uω , abest a vulgata nostra Uersione , & a SN. Hieronymo Sc Augustinis
IV. Et eum oratis , non erith sicut hypotritae , qui cinant tu is ratis, CP is angulis platearum stantcs orare , ut videantur ab homi/ibres : Awendico vobis , receperunt mercedem sua- . Ne sitis sicut hypocritae , qni affectant orare in Syna oeis , & in compitis stantes , id est , ita compositi, ut fixi de immobiles appareant , quasi homines animo in coebum rapti , uespectentur ab hominibus , caeterisque religiosiores videantur . Caeterum plaublicas preces in Synagogis, & Templo factas, Christus non improbat . tum
de ipse , & Apostoli ibi oraverint , dc Psalin. 67. scriptiim sit , Ia Ecclesiis beκedicite Dowino . Notum illud Tertulliani et Coimus ad Deti ει , quasi
manu facta precationibus ainbiamus . I Lee vis Deo grata est . Cum ergo Sanctus Paulus scribit: Volo viros o ore ia omni loco , levovies purσs manuι , t C. nihil aliud si nificat , quam veri mei cu: tum non uni alicui loco singillar Ater addictum esse , sicut Ueteris Legis tempore ς led nullum esse in orbe locum , ubi ad ipsum preces fundi non pollint . Nec etiam situm coryci ris , sive modum orandi stando Christus damnat , eum fle AZarias , de Publicanus stantes oraverint, & utriusque oratio Deo placuerit . Notum eli, veteres Christianos diebus Dominicis. Se tu Pentecoste , id est, totis quInquaginta diebus post Pascha , nonnisi stantes orasse , ut Tertullianus lib. De corona Militis , & Nicaena magna synodus Canoue ultimo , tellantur. Hinc blationis nomen . pro Christianorum conventu ad orationem 3 primis Feclesiae saeculis usurpatum . U. Tu cute in esis oraveris , intra in cubiculam tuum , elatissa ostio, ors Patrem tutiis in abscondito : oe Pater tuus qui videt in abscondito , reddet
sibi . Nom improbat morem publice orandi ut jam dixi sed pravam
dumtaxat vanae gloriae , ex oratione captandae , intentionem eorrigit e quasi dicat , Non ma is asi ctes , ut homines te precantem laudent , quam si abditus in secretiori aedium parte orares : sed uni Deo placere studeas . Quae igitur de ingressu in. cubiculum , 3c de claudendo ostio hie dicuntur , exsommuni usu , & more loquendi sumpta sunt , ad ea significanda , quae
168쪽
Secundum Matthaeum . Cap.VI. Sensis Lituralis. 14 I
fine strepitu fiunt , ut Isaiae 26. 2 o. Vade ρπuIus meus , utra is obiculatus . claude ostia tua stuper te . abscondere modicum σd instMemnis, donee ster- transeat indignatio . Ah sursum enim erit , si quod jubet Christus : Gis straveris , intra iv cubicul in tuum , simpliciter acceperimus . quasi non liceat omnibus locis , ntque in Ecclesia ipsa orare ; nec in alia quIdem domus parte , nis in cubiculo tantum preces fundere . Quid igitur hoe sibi vult Vitandam prorsus omnem iactanti'm omni studio Chritius admonuit, dum non modo clam , verum & in abditiori domus parte usta , & preeesr offerendas docuit . Sicut enim cum dicit : Nesciat sinistra tua , quid Dolat dextera tua , non de manibus simpliciter disserit , sed vanitatem jugulare contendit i ita & hie cubiculi nomine secretum intimi cordis expressit . vi. Orantes autem nolite multu in loqui , Dut Ethnici . Ptitant enim , quὸdia multiloquio suo renudiontur . Nolite ergo asinitori .is . Scit eniis Pater Pester , id opus sit vobis , anicquam petatis euis . Non vetat Christus Urationem continuare , qui is με in Oratione pernod avit , & perpetuo oranis dum .esse docuit ; neque etiam earundem petitionum iterationem , quod ipse etiam secit , praesertini in si prema illa pro Apostolis & credentibus precatione : sed superstitionem damnat , vanamque opinionem , qua Deo verba annumeramur , qtias ex prolixitate potiMS & labore externi operis , quin ex intimo animi assectii , cui excitando verba in scrviunt , preces metiretur: Aut qu si prolixiores preces per se eificaciores client ad Deum flectendum. aut nece ilariae ad istliam docendum , quibus rebus indigeamus : Hoc Ethnicam superilitionem sapit. Non iκitur hoc est orare in multiloquio, si diutius oretur . A i I est ferina multus , aiaud disturnas assectus . Nam de ψ-D DOMins δει θιώ- e R . quod perseveraverit in Oraudo , 9 qa3d pro ixius oraΦιν ii : ubi quid aliud qua in nobis praehat exemium , in temρ re precator .cρportuna I , cuin Patre exauditor Memus I . . . Sicut hypoeritarum est praebere se spectandos in Oratione , quorum fructus e t placere hominibus; ita Ethnicorum , id elt , Gentilium , in multiloquio se putare exaudiri. Et revera omne multiloquium a Gentilibus venit , qui exercendae linquae Potius , quam mundando animo dant operam . Et hoc nugatorii liud ii e e. nus etiam ad Deum prece stectendurn transferre conantur, arbitrantes, scuthominem judicem verbis adduci in sententia in . Nolite ergo apiaritori e st
i ait Christus Scit enim Pater vester , quid opus sit vobis , antequam pe-
atis euis . Si enim verba multa ad id pr*seruntur , ut instruatur & docea in , tur ienarus ; quid eis opus est ad rerum omnium cognitorem . qui se it omnia anuqit.:m fiant , & novit quid nobis si necessarium , antequam petamus ab eo ι Scit Pater vere. r , cui non potest non proclive esie filiorum indigentiae sit e currere . Scit non solun quid opus sit vobis . sed qu daeternae vestrae saluti expediat : quod ipsi plerumque nescisis . Non igituro narratores sti as , Fed rogatores . Laeliud ι' exiis Varrare uxoranti , aliud
bienteis pet re . Iu illo indicium est , in illa sesequium . VII. Le eryo tos crabitἰs : Pater noster , qui es tu caeιis . Non praee IpIt Christus hae sola semper Uratione uti , sed orandi dat formulam , ad quam omnes aliae petitiones exigentiae fini Solus Deus docere notuit , ut se vel Iet orari . Ab ino igitur ordinata religio Oratioris , de Sri, seu ipsius, 'ais tunc cum ex ore divias serretur , antinata , pso tristiatio estendit in cae-DM . eo misendans Patri, quae Filius doc&it . Quoniam tameκ Dominus projoc- Eor huisanarum netessitatum , seorsu in post traditata ιν andi d. Pi linoni , Petite , i= quit , sc accipietis . G sunt qu.e ρeta utur pro circumflautio et useae , praemissa legit.-a , ta ordinaris Orotiooe , quasi Iutidia,clito , acciden. S. I . Chr. h. 8. in Ep. . ad Tin .
169쪽
dent uis ius est desideriora in , jus est superstruendi extrinsecht 'NItionet.
Pater noster . Sanetissimam Trinitatem , seu unum in trit,us personis Deum his verbis appellamus , non solum ob creationis, conservat innisque ac redemptionis beneficia , qua ratione ipsorum etiam infidelium Pater est; sed ratione regeneralionis per fidem , & gratiam Baptismi r Dedit eum pote tem filios Dei fert hii , i σε dunt in nomine Has , qui non ex favDixibur neque ex volu3tate earnis , neque ex istuntate virι , sed ex Deo nati simis.Ru s. t 3ρ. Patrem noIir una vocamus , non quomodo Pater est Christi. Nos fili Ibinus. si dφ quo. ooluntate sua filios seeit , non ex natura sua fUios xcnuit . Gexuit quia dera o nos , hed quo modo dicitur , adoptasor , sonantis generatos ben.ficio, non natura . Denique ει hoc dictἰ suinus , quia vocavit nos Deas in adoptio-xeis micruis : Homines adoptati stimus . Ille dicitur Seicur , Unigenitus , eumbae est quod Pater i Nos cultis hominet fumus , Deus est Pater . Nusquam invenitur populo Israel praeceptum , ut dῖceret , Pater Noster , aut ut oraret Patrem Deum , sed Dominus eis insinuatus est ; tamquam servientibus, e s. .in id est , secundum earnem adhue viventibus . Patrem ergo Deum vocare, .m ς-Α- ν' & orare . privilegium est Christignoruin , qui Vocati sunt in adoptionem ' filiorum , & ad aeternam haereditatem , ut sint Christi cohaeredes et 'quod cum meritorum no itrorum non sit . sed eratiae Dei, eandem ipsam gratiam convenienter in orationis principio commemoramus , dicentes , Pster no ster . Quo nomine ad Uei laudem pertinente, quia . pellatio ista, G pi totis di ροt. statis est i velut ad Dei benevolentiam orationis initio con- Tiliandam , ex Christi instituto ut Imur . Qui es tu eaelis. Este in coelis Deus dicitur , non quod coelis contineatur , seu quia ibi manifestat excellentius - loriam suam , ut Rex in Regia a Sc quia hae locutione fignificatur eminentia Dei stiper omnem e reaturam , laeundum Illud Psalm. tra. ExceI ut s. Aug. l de si fuster ownes gentos Dominus , ct super eriss gloria ejus . Cujus rei fgnifi- .i 'm' eandae gratia , cum ad orat Ionem stamus , ad orientem convertimur: non' tamquam ibi habitet , dc Deus quasi eaeteras Mundi partes deseruerit, qui ubique praesens est , non locorum spatiis . sed Mrjestatis potentia i sed ut
. admoneatur auimus , ad naturam excellentiorem se convertere , id est, ad V Deum , clim Ipsum corpus eius , quod est terrenum , ad corpas excellentius , id est ad corpus eoeleste convertitur. VII. Sancia itur nomere tuum. Div Ina Melestes tua sanctε colatur, ameis tur , timeatur , celebretur ab omnibus . Magnitudo tua , omnipotentia, sanctitas , eae ter ηque divinae per Dei ἰones tuae omnibus innotescant , sum I qtae rei lxIone ab omnibus honcirentur . sanctiletur usinen tuuis . Quod
non sic petitur , quasi mon fit sanctum nomen Dei ; sed ut sanctum babemtur ab bowinibus i id ε', ita illis innotescat Deus, ut non existiment aliquid scπffisi , quod magis obfendere tiweant . . . Quando non sanctum εc sancti scatum mi per semetipsum nomen Dei , elim caeteros sanctificet ex semeistipso φ CuI istitia A elarum eircumfrantis nou eessant dicero , Sanflari, Samsus , Sanctus . Proirede igitur cy nor AnteIorum . si meisinertinus , es di. dati , jam hine caelestem Ilais in Deum voceis , est oscium futume elaritat seddesinus. Noe quantom ad gloriam Dei. Alio usu quantuis ad nostram petitioruM , e in dicimus . Sanctificetur nomen tuum , id petimus , ut sanctificetur in vopis , qui in illa fumus : simul G in caeteris , quos adbuc gratia Dei expectat ; ne di huic praeeemo .areainus , orando pro omnibur , etiam in pro inimicis nostris . Ideoque stupensa enuutiatione non dicenter , Sanctificetur
170쪽
secundum Matthaeum. Cap.VI. Senses Litteralis. I 43
dum paeatissimum , quo subactis inimicis , regnabis in sanctIs fina fine. Quod quidem Regnum nunc in sanctis per gratiam in spe , fle in beatis
illorum Animabus poli mortem , in re inchoatum per gloriam , perficietur de consummabitur in resurrectione . Quomodo igitur quidam inquit Tertullianus protractum quemdam saeculo postulant, orantes scilicet pro mora finis ; cum Regnum Uet , quod ut adveniat , oramus , ad consummatio is nem tae uti tendat ι Θm inus maturi/r regnare , Ost non diatior Iermre . Diamsi praefixitiam in Oratione non esset de postulando Regni adventu , ultria eam vocem protulissemus , festiaomes ad spei nostrae eowplexum . clamant σε mininam invidia animae Marorum fis Avari : Quonam utque non ulcisceris , Domine . sanguinem n struis de incolis terrae Nam utique ultio illorum d saecuti sine diruitur . Irub quam celeriter veniat , Domino Regnum tuum . Grais Christianorti in , conf&sis Nationum , exultatio Angelorum , propter quod con zitIa Mur , iH3 potivi propter quod oramur . Quia vero ante iudieii diem oportet praecidisti Evangelium omnibus gentibus , & electoriam societatem congresari , ut corpus Chri iιi mysticum perficiatur , bc consummetur , fiatque unum ovile , & unus pastor , eadem petitione oramus pro Evanpelli , cte Christianae Religionἰs propagatione per omnem terram. Et baec enim Regni Dei significatio colligitur ex verbis Cli risii , Lue. 9. 27. Dies aureis vobis serὸ r tant vi qui hie Nantes , qui nou gustabunt Mortem , donee videans Rexuuin Dei . IX. Fiat pol xtar tua ficu ia caris . in terra . Quod deere Ist I , dcruod praeeipis , fiat a nobis , dc in nobis , qui degimus t u per terram , sicuti in coelo ab Angelis de quibus scriptum est : Lenedicite Domino omnes tirtutis eius , Mistyri, ejus qui facitis voluntateis eius. Impleatur a nobis, de in nobis , fi ve agendo , sive patiendo , prompte , alacriter , integrε,
purε , ex amore , fineliter , conitanter , perseveranter , quicquid providentia tua de nobis ita tuit , propter ploriam tuam . Hanc petitionem S. Lucas praetermisit , quia duariun priorum quodammodo repetitio est , ut observat Sanctus Aueuit itins . Hujus etiam petitionis sensu et eli interprete
Virtutibus paretnr et ita d nostr in terra 'reatur , ne tarnoratis nos ἐπ-
firmitas σδ exeyuenda ejus tolantate det Iat : in eae is eeiis in Gesh quotidie vocihus dicitor, Ssectus , Sanctus, Sanctus Dominus Deus Schootti : Flena fusi caeli ct terra gloria tua . in nobis quoque nihil aliud in opere fit, per . quod famiscatur uoisen ejus ; nihil aliud in Iste . per quod γ in nos Reaenum ejus Deranus ; mhia aliud in voluntate , mr quod ei aetervae d nobis laudes
sunt defereηdae . Oramus , ut fiat in nobis voluntas Dei in terris , ut non sit fieri Se in eoelis . Suid aurein Deus aetiis . quam incedere nos secundουτω. Iuain discinino in Pitimus ergo substancois , facultatem dioluntatis tuae subministret nobis , dii farei fisus es in car: s , in terris , quia suis via est voluNatiι eius fditas eorum , enos adoptavit. MI 6st tua volansas , quam Dominus ad-in Fravit praedicav/o , osterando , fustineudo . Sic exim it e pro--utioit , Non fucis , sed Patris facere se Polunta eis . Sine d, bis quae fauciebat, ea e ut voluntas Farris, ad quae nune nos velast ad exem'Iario pro