장음표시 사용
201쪽
i 4 Expositio Sancti Evangelii
. . Divites eruerunt fae esurierunt :. xquirenter autem Dominu in uon iniuuentur . ' omni bovo . Si ad litteram aeeipias , videtur te fallere e Respicis en in s multos divites iniquos mori in divitiis suis , non factos fuisse pauperes. eum vivunt ἰ vides illos senescere . perduei ad ultimum vita inter magnas ' copias divitiarum , celebrari eis pompam funeris. in mas ais e fionibus . perduci usque ad sepulcrum divitem . qui Je exspiravit in lectis eburteis. ' eircv inflente similia suorum ; Ze die is in animo tuo , si fortε nosti aliqua & peccata & scelera ipsius : Ego novi , quanta fecerit ille homo : ecce senuit , mortuus est in lecto suo ; deducunt illum sui , pompa. tanti su - ' neris celebratur: ego novi quae laeerit, decepit me Scriptura, dc fefellit. ubi audio ac canto, Dieites eguerunt er esurierunt. Quando iste inops fuit Iπquirentes auteis Dowinuis non iniuuentur omni bono . Quotidiε aci Basli- cam surgo , quotidit genu fimo , quotidi 8 inquiro Dominum , de nihil boni ' habeo e ille non inquisivit Dominum , de inter tanta. bona defunctus est . ' Sic cogitantem suffocat laqueus scandali . Escam enim mortalem quaerit in ' terra , de veram merte dem non quaerIt in eoelo , 3e mittit caput in la- ' queum diaboli , tonstringuntur ei fauces , & tenea diabolus ad malefacien- dum , ut sic imitetur illum divitem , quem videt in tanta copia de iunctum ἀυ Noli ergo sic intelligere . Et quomodo intelligam ι Ιου bonis spiritualibus. Sed ubi sunt Non videntur oeulis , sed corde . Nam video ina bona . Videtiao , qui σμα . Iustulis non video . Non enim aurais en , non e im fringentum ect . Si auruis siet , v de res et quia fides est , non νι et . Et fi non vides fidem , quare amas servuia fidelem ι Quare gaudes ad eum , qui fidem tibi exhibet ; G Iaudas euis de his bonis , quae non diuentur nisi ocMIo cordis I Ois repletus fueris θIrvvaIibus disitiis , paupeν eris D ille diver de3 fuit , quia habebat Iehum eburneu M ;.s tu pauper es , cujus cubicu ιum cordis plenum est lautis te ininis pirtutuM , iustitiae , veritatis, charitatis, μοι , patientiae εν tolerantiae ι Explica dioitias tuar, si habes illos, ct compara div liis divitum . At ille in mereatu invenit mulas pretiosas , & emit '' eas ' Si fidem inveniret venaIem , quantum pro illa dares , qua in te voluit ' Deus gratis habere , ct ingratus es t Egent ergo illi divites , egent et & ' quod est gravius , pane egent . Ne forte putetis , quia auro egent dc ar-M gen In , quamqu2m de hoc egeant . Quantum habuit quidam , , quid eum. 33 satiavit Sie mortuus est egens ; quia plura volebat acquirere . qu mis. M tenebat . Exent δc pane . Quarb egent & pane ι Si non intellitis panem,m Christus dixit . hio suis ρσηis vivus , qm de caelo. descendi r dc , Beati, qui esuriunt ed Hioni fugitiois , qxouiam 'st saturabuntur .
duae rite ergo primum Regnum Dei 5e justitiam ejus , fle haec omnia ad-S. Aug. l. a. de iicientur vobis . Ex Scripturis Istis gnaret , Doisinum nostrum non haee tw
ia Fane ergo regulam hoc totum praeceρtum redigitur ; tit etiam in istorum provisione Vegnum Dei cogite inus , in Militia Der3 Regni Des ista non cogit mus . Ita evIm et a si aliquaeudo defuerint , quod 'lestiisque propter exercita tuκeis nostram Deus sinit . non solism non debilitari proposituis nostrum , sed etiaH -σMinatuis probatum ue coῆ'inari . Gloriamur enim , inquit , in is tribulationibus , . scientes , quod tribulatio patientiam operatur , patientiati autem prohationem , probatio autem spem , spes vero non oonrunait; quiari charitas Dei distilla est in cordibus nostris per spiritum sanctum , qui da.
is tus eii nobis . In eo mine moratione autem tribulationuis . ac laborum suorum sideis Apostolus non tautam is carceribus , O na ruiis , atque hujusmodi
202쪽
Secundum Matthaeum.. Cap. VI. Senos Moralis . t 7 s
inultii inolestiis ; sed etiam in fame ct fili , in stitore εν nuditate se Iabo. a. cor. a. 16.rasse est inmemorat . Ouod eum Iegimus , nou aectimemus Dowixi pro Misa titubas , ut famem ac sitim nuditatem pateretur . ostolus , quaerens Reyum
ac justitiam Dei , ea in dictuis fit nobis , Quaerite primum Regnum Uet , de . . ivllitiam ejus , & haec omnia apponentur vobis r Suandoquidem sae sicut . . adjutoria nosti ille Medicus , eui semeI uos totos commisimus . G d quo habemus promissionem vitae maesentis oe futura , quando apponat , quandΦ detrahat , sicut nobis iudieat expedire ; quor consolandor oe exercendσι in δοι vita , G post laxe vitais in perntua resule stabiliendos , atque firmandor gubernat . ac diruit . Non enim cr homo eam merumque tuisexto liuo cibaria detrahit , deferit illud eura 'a , se non potius curando hae facit . XXIlI. Nolite ergo 'liciti use ia crastinuu , &e. Qui Christi coepit esse s.cν m. tr.d. discipulus , se eundum Magistri sui vocem renunerans omnibus , diurnum orat. Dona. debet eibum petere , nee in longum desideria petitionis extendere. Merit3 ergo victum sibi in diem postulat , qui de erastino cogitare probibetur : quis es eo rearium sibi sit ει repugnans , ut quaeramus in faeculo diu vivere, qui petiinus Regatim Dei selariter adpenire . In huius rei figuram Manna , qu Deus populum suum annos quadragInta cibavit in deserto , In diem crasti innum servari prohibuit e Nullas Nunquat ex eo in inanὸ ; servatumqtie ab aliquibus In erat linum , scatere caestiι vermibus , sitque computruit . Quod i .... q. quidem non Maanae vitio aecidisse , fidem facit Sabbatum , in quo inte- , L in Exod Erum servabatur , quod pridie collectum esset : illud item , quod multis
laeculis in Arca conservatum est incorruptum . Sed Deus docere volens eos
vitae rationem d caris liberis , pollicitus eu illis , suppeditaturum se fingo
lis diebus esca in necessari- .
I. MI inite iudicare , ut son judicewini . In quo enim iudicio iudicaverith, S. Io. chry. I l judica imini a fist in qua inensiura me aes fueritis , remetietur vobis . ham. 13. 1 Non quodlibet iudicium hic prohibet Christus , publiea enim judicia de le- Μ-M,
gitima , Nessaria & iamcta sunt e privato etiam judicio peccata manifesta Vituperare i corripere , quin etiam calligare licet iis , qui pote itatem ha
bent aliquam in eos , qui peccant . Iudicium ergo malignum & temerarium dumtaxat Dominus vetat , quo proximum temerε damnamus , die a
vel facta illius finille interpretati : Non mohibuit judicar , sied docuit. s. me. lne. . Ut Ioan. cap. 7. 24. Nolite judicare secundum faelem , sed rectum judicium Maiib. iudicate . Prohibuit judicium de oeultis consiliis , cogitationibus , & intentionibus usurpare , quod Dei proprium est . Inde Apostolus ait : No- ια orin. s. lite aute te instus judicare , quoadusique veniat Do ininus , qui εν liminiuobitab1condita tenebraruis , est inaui sectabia ransilia erediuis ; tunc laus erit unicuique a Deo . Ne igitur temerε de Proximo iudicetis , ne m ligni rς s statim itirrum vel personarum censores et Is quo enim judicio iudicaveritis , judicabi- Reh. i. Ree.. μιηι . Non solum ab hominibus , quos tam rigidos , tam maligans ex pein Reg. idq. Fiemini. morum veste riim censores , quam ipsi fueritis alienorum : sed quod multo terribilius est , a Deo supremo omnium & aequistimo iudice . Et iis qua mensura mensi fueritis, reincιiuur vobis. Proverbialis locutio , usu trita. apud
203쪽
I 6 Expositio Sancti Evangelii
apud Hebraeos . Men bra pro ine ars . Par par . Utque Iae obus Apolo ius ait r Pudicium fline Misericordia illi , qui non ferit inisericordiam . II. Suid autem pides f6,cam n ocula fratris tui ; ct trabeis In oculo tus non vides Aut quomodo dicis fratri tuo : Sine 6Diam festucam de ocula tuo es eeee trabs est in oevio tuo I Hγρserita , ejice 'rimis in trabeis de ocula tuo,s tune videbis dicere festucam de oculo fratris tui . Festu ea , vel minima
est ligni particula , quales nonnumquam incurrunt in digitos , aut in oculos involant οῦ vel stipula . Per festucam , minora leν Ioraque peccata, sive simplieiter , sive aliorum eomparatione : per trabem , gravi'ra significantur . Proverbio rursus apud Iudaeos frequentato Morat s Evange Iicae regu Iam observandam Christus explieat . Cur tam perspie ax , tam curiosus es alienorum vitiorum explorator , tam severus censor 3 3c in tuis obser aa-ε is tam caecus , emendandis tam negligens , tam mollis , tam indulgens tiana fronte die is , Permitte k me linari vitium tuum ; aut illum reprehendere, objurgare, aut damnare audes, cum tu grauioribus vitiis labores IHypoerita , qui aliena reprehensione vitii odium sinulas , fle opinionem tinctitatis venaris ; qui alienam personam assumis , clam accusare vitia officium sit honorum virorum 6c benevolorum ; tu verb bonitatis . de chariatatis erga proximum expers , Illius contemptum 6c damnationem , non emendationem 5e curationem Intendas . Corrige primum de emenda vitia tua
long ε graviora , suserbiam , odium , invidiam , hypo erysim ipsam ; Ac tune idoneus eris , qui aliorum peecata sanis oculis dispiciens , corti pias . 8c
emendes : videbis scilicet infirmitates , de peccata fratrum oculis eolumbae. Tunci alterius infirmitatem habebis quasi tuam , ut eam aequanimiter feras, donee ab ea liberetur ille , cuius euras salutem . De his itaque ibi loquitur Christus , quι eis in ipsi inortaIi criwIne teneantur obrosiI, winora petes. a fratribus non eontedunt , culice in liquantes , Ce eamelum gla lenter . Perstringitque multam cadienduin se mullum sim latorum genus, qui ea in omnium vitiorum Messario met odio livore Iuscipiant, etiam consultores videri potant.
III. Nolite dare faves sin eauibus , neque iniustis margaritas vectras ante
porcos ; ne forιὸ conculcent eas pedibus suis , ct eo versi diruispant vos . Post-ὶuam temerarium inclemensque iudicium Cluilius prohibuit , ne quis hine
uspicaretur , omnem , etiam de rebus manifeltillimis , iudieandi libertatemto Ili , subjungit praeceptum ad eam prudentiam pertinens , quam alibi vult cum simplicitate coniune a m . Doctrinam Evangelii , Ae saetosancta Mysteria , atque Sacramenta , profanis hominibus , canum sutumque.immundi ill-rnorum animalium symbolo, defit natis , ne tradite , ne. dIvina illa,& piae gemmis pretio fidimis aestimanda my. eria de dogmata contemnant Ac eo ne ultent ; vosque ipsos morsibus suis dilacerent , irrideant . verbis factisque persequantur. Porcus non recipit ornatum, qui versatur in volutabro luia rde si h 4buerit circulum aureum , foedior invenitur . Non absurdε canes interpreteris , qui post fidem Chritii revertuntur ad vomitum peccatorum s suorum : porcos vero , qui necdum Evangelio crediderunt , de in luto in is credulitatis , vitiisque versantur . Non convenit igitur , istiusmodi homiis
albus et to Evangelicum margaritum credere , donec ad verbum veritatis de . bita cum veneratione vidiendum 'arati fuerint , dc e coenta foedarum voluptatum voluerint emergere . Hinc Cluilius poenitentiae praedicatione nespiae dicationi coelestis Regni voluit antecedere : Et ciun Aptast Iox ad docendum mitteret , explorare eris iussit , quis dignus esset . Ιου quo-cumque autem civitate is , aut castellia in iotroveritis , interrogate , quis in ea dignus:
c. ibi manete , doηec exeatis . Et cum Antiochiae Iuuaei repleti Eulo con tradi
204쪽
Secuddum Matthaeum. Cap. VII. Sensus Litterasis. I
.. tradIeerent his quae , Paulo diceb ntur , blasphemantes et turre eonstηnter Act. 11-ι. c. Paulus & Barnabas dixerunt ζ Vobis oportebat priMisis o u verbum Dei: Iedρυοκiois sepellitis illud , di indunos vos judicatis aetervae vine , ecce comer. tiuise ad gentes . Uel secundum S. Ioεnnem Chrysost. canes hὶc fgnificat Α - - homines in impietate viventes immedicabili ἰ 'emque omnino converssonis Mori. ,,. :ia melius non habentes : porcos vero in luto infra n s luxuriae iugiter se . Maiiii. vo Iutantes : quos sanε omnes coelesti doctrina pronuntia Uit indignos . lv. Petite , se dabitur vobis : quaerite . G inveniet s : ρvssate , ω aραν etur vobis . Omnis enim , . qai ρetir , occipit : εν qui quaerit . iudienter e pudaxti aperietur . Ad orationem hortatur . qua impetretur Dei auxiInnus , ad observationem eorum . quae hactenus docuit, omnino necessarIum . Pe- ' 1φ' r. t. tite , quiequid vobis opus est , quidquid saluti vestrae expedit ; & quidquid recὶε petieritis, dabitur vobis . et erite, non obiter & perfunctoriε Deum orantes a sed eum sedulitate multa , de magna intentione. Qui enim quae ἀrit aliquid , cuneia profecto alia mente projiciens , unum intendit it Iud , . quod solum requirit, ac praesentium rerum nihil omnino considerat. Pulsa te , cum ardore vehementi , constautia , & perseverantia orantes : Etsi is enim Deus no a continuo aperuerit , ad ianuam tamen Μiseric diae eius stare ac permanere oportet, exemplo hominis illius, qui perseverae pulsans ad amici ianuam , tres panes ab illo sibi postulans commodari , quos ea uadem importunis precibus obtinet . Io hir, filiae quorabimus inquit S. Hi . Ge. M. larius ) via nobis ccxsequenda .eritatis ver/tur , quam Obtinere in fisa me--ine. Acum 1 ra est . vi igitur sentiamus credainusque omnia , εν nullo σωbitu γoluntatis disseraisur incerto , orandum est , quaerendum est ulsandum e roratione misericordiam , inqui'ione profectum , tentainento aditum rester turi. Omnis enim , sive nobilis , sive plebeius ἰ sive dives , sive pauper ; sive doetiis , sive illiteratus , qui petit plem fiducia , qui querit magna diligentia , 'qui pulsat constanti perseverentia , oce it quod ipsi utile est ad sa- cbi,st lutem ; fi non statim , opportunIor I certh tempore . Nam , Astus Dearato t. Ioant ' 'non est accestiis perfouaru in . Et , equo deuinque ρrtierimus seeusdam voruet
adagium hoc ab Hebraeis ad alias etiam gentes transtit , ut ex Plauto apparet : Misera inanu fert lapideis , staneis ostentat auera . Quo spectat 3x ilia lud Sen. l. a. De Beneficiis , c. q. Verrucosus beneficium ab θοωine dura UN-rὸ datum paneis Ividuum vocabat . Clara sent nita est : Nemm homo filio suo utilia petenti dabit noxia r si ergo vos . cisis sitis mati , Deo se iMeet comparati , 6c naturae corruptae propensione , nostis bona data , res honas N utiles , dare fluis vestris r Suani3 inuis Mater vester , qui in caelix est, dabit bona , spiritalia , Aetentibus fe t Coniae Luc. ir. avsvtis magis Pater sester de exis dabit SHritum bonam 'tentibus se i Et lac. r. Si pus3 seis Brais induet f.ρientia , ρο ut d Des ,. qui dat o ηἰθns o uenter , sin ιώρroerat et oe dabitur ei . Et v. 17. owve ratum ροιεμυμ , O O se ἀπ' e Mis. ., . danum perfrictum , desursum est , dejeradens o Patre fuminum . Quantum ergo L . sperandum est , daturum Deum nobῖs bona petentibu fi , nec nofi posse de Mante, c. I. cipi , ut accipiamus aliud pro alio , cum ab ipsi, petimus ἔ qmndo etiam Mncis , chm fimus mali , novimus id dare , quod petimur Non enim deci- pimus filios noέiros I G qualiacuisqtie bona damas , non αδε nostro , sed de με
205쪽
illi , quae apud Matthaeum c p. s. vers. 63. legitur , Sui ρuit d te , da ei;& teliquis de dilectione proximi . cum quibus optimό cohaeret : uvaeo in inque uti Itis , ut faciant vobis homiηes , EF vos facite iliis r Rona scilicet . Quae vox , Bona , olim explicationis gratia ad marginem addita, in quosdam codices Latinos irrepserat . Sed plena est & perfecta sententia , etiamsi hoc verbum non addatur . Id enim quod dictum est . N cumque vultis , pr ptist dictum accipi oportet : voluntas namque non est , nisi In bonIs: Nam in malis flagitiosisque factis cupiditas proprie dicitur , non voluntas . Una
de si quisqvam flagitios ε aliquid erga se fieri velit , de ad hoe νeferat istam sententiam , veluti si velit aliquis provocari , ut immoderat ε bibat , Se se In urgitet poeulis , & hoc illi prior uetat , a quo sibi fiet i eupit , ii di- culum est , hunc purare illam implevita sententiam . Haec est eniis Lex est Prophetae et Id est , hinc pendet Lex Se Prophetae. Duod de Apollo ius confirmat his verbis et Newiui ouidquam debeat s . nipui in sic in diluvitis : Sui eniin diIuit proπimam , Legem sisylavit . Nam , Non adtiiterabis ; Non occides Aou furaberis ; Non fassum testimularis diacei ; A a concupisces : ct si quod est aliud inaaedatum , in Boe voκθo i suis
ratur : Dilues proxiisuis tuum fuι te ipsum . Dilactio proximI wolum non operaitir . 'Plenitudo ergo Legis est dilectio . Et alibi r Dinnit enim Lex in tino sermone impletur : Diliger proximum tuum sicut te ipsum et QuM autem hie , de apud Paulum dicitur , in hoc uno praecepto , Legis & Prophe tarum D mina consistere , intelligendum est de Leee Ae monitῖs mutua hominum inter se officia spectantibus . Nam quae ad Dei cultum pertinent, altero praecepto de dilectione Dei comprehenduntur . Confer eum Matthaei cap. xx. ver L U. In his duobus mandotis universo Lex precet , de Prophetae. Cum enim hoc in capite unum t nium Praeceptu in , quod pertinet ad diis rectionem proximi , recensens , non addiderit hane vocem η volae se , se Ovavit locum alteri praecepto , quod ad dilectionem Dei pertinet ; ut observat SAnctus Augustinus . Praecipit ergo Christus, ut qui equid officiorum homo .exhibet alteri , hac intentione exhibeat , qua fibi exhiberi Pult . ideli, ut non ab eo aliquid commoui temporalis exspectet . Ita erit eor fimplex , de undum , in quo quaeritur Deus .RI. Iηιν te per angusto is porro Met quis lota porta , se stetiosa viar ast, que ducto ad perditione M , ct MMiti sunt . qui intrant per esis . Suetis ετ gQ a porta , ει artia via est , quis ducit ad vitam l-ρsuei sunt qui Ισ-
veniuxi eam . Ne quis causaretur , ardua esse de diffieilia . quae Christus piaeceperat , docet , revera utificilem esse viam ad heatitudInem . Intrate, id est , intrare contendite iner angustam ρorto in . via de porta hὶc vitae institutum fit nisi eat . Via picta is di virtutis , seu ratio vivendi secundum aEvante litim , quae ducit ad vitam aeternam , angusta 3e arcta est τ tumo quia Divinae & Evangelicae Legis finibus est circumseripta , Ita ni nectae M. de teram , neque ad finistram vagari sinat hominem , ut ulli eupiditati serviat . quem uni servire iubet Uraritati : tum quia ineessu disti ei lis est re naturae corruptae propensionem in bisna temporalia , quae sensus demulcent; quorum licentiam retrae nare dissicile est hominibus saetulo addIctis r quam v Isrecte agendi consuetudo , auxi Iium Spiritus saneii , 6c spes aeterni praemi , maena sint ad omnes dissicultates vince ad aes adjumenta et tum quia uni ea omnino est , Ac ne latum quidem unguem ab ea deflectere licet . Hane viam pauci inveniunt , sive assequuntur , quia de rerum finituis , viisque ad finem .inon recie lj-icant δ nequc ut recth id dicam posti ut , operam ponunt , re
206쪽
Secundum Matthaeum. Cap. VIL Sensus Lituralis. I st
m iudicandi vi per pravos affectus de effraenes cupiditates depravata . Non dicit Christus , Potui qui gradiu aetur per eam r Aoc enim di illimum est sed , qui inveniunt eam . Pasci enim iuveniunt , di mutes pauciores ingrediuntur per eam . Contra vero lata porta . ω statiosa via est , quae ducis ad perditione in e Vitia enim lath patent , Se quibusvis affectibus famulantur.
Eι multi Ibat , qui intrant per eam ἔ adeoque in aeternam damnationem stendunt . Major enim hominum pars pravis cupiditatibus abi tracta de i lleia via , saeculique moribus , pompis , & pravis ea emplis abrepta , daemo is nisque tentationibus concuea . eam Ingreditur . Lota via est saetoli eoluptas, quo is πρetust howixes t Angusta , ρώπ ρer labores G jejunia panditur. Per Ialais inulti ambulant e angustam pauci ιnveniunt . Latam non quaerimus, nee
inventione opus est e sponte se obfert , ct errantium Ma est e Ango in ser3, nec omnes taeeniunt ἰ nee qui invenerint, statim tu redi tur per eam : fi uidem Multi inventa seritatis Oia , capti saeculi voluptatibus , de medio itinere
intrinsecus autem suxi Iupi rapaces : A fructibus eoru a cuηoseeris effs . Cavete vobis a falsis Doctoribus . Hebraeis enim Prophetae dicebantur ncin tantum praesagi futurorum , sed & alii qui seripturas interpretabanturr pseu doprophetae verti , qui ad populum docendum procedebant , quasi mandatis coelitus datis instructi . cum tamen a Deo milli non essent; nee veram salutaremque do fit inam , sed falsam & exitialem traderent . Tales erant Si mon Magus & Bardesu , quem s. Laeax Pseu ostro'beram Vocat , M. t j. 6. Hi sunt praecipue Haeretici , qui promittunt sapientiam cognitionemque veis Mont , c. ι .ritatis , quam non habent , de se plerumque paucitate commendant ; tum vnnes erroris Magistri , qui doctrinam venenatam , in materia etiam morum , populis propinant , seu palam , seu privatim : vel qui , ut novam exitialemque doctrinam tradant , arctae viae se duces profitentur , fle Moralem severiorem , veteremque disciplinam buccis tu latis concrepant , ut in praecipuis evertant capitibus Moralem san Urem , freqcentem Sacra me in eorum usum . indulgentias , pias Confraternitates . Scr. ο aliud habita σe sermone Arowittunt , aliud vere donostrant . Hi veniunt ad vos in Q mentit ovium , Ovinam fraudisque nesciam simplicitatem , mansuetudine irin, Innocentiam , vultu , habitu , verbisque mentiti et Qui continentiae , castitatis , jejunii specie , quasi quadam pietatis veste circumdati, fimplicio. rum eorda decipiunt . De his Apostolus scribit : Huj μοδι γε ID DowIπσnostro non serpiunt , sed suo periri : G yer dulces sermonet eae beneae citonea se ducura corda ivnocentium. Et ali hi : Sunt operarii subdoli , transegurarier se in Apostolas tarier . Et non mimis : se e lin fatonas transfigurat ne in Ang. tum meis . Non est ergo mu sis , L Ministri ejus εransfixtirentiar velat mi.
nistri justitiae r quorum s is erit secundam o ra ipsorum . Hi quae sua su et
quAErunt , non qua Iesu Christi . . . Qui universas domor submrtant. docen. res quae non oportet , tu is meri gratis . . . Imflenter sterie M quidem pietatis , virtutem autem ejus abneganter . se bis μην qui penetrant Dinor, ct captivas daeuut inuIiercular oneratas 'eccaris , qua ducuntur varias defideis
re stant veritati , homines eorrunt mente , rvrobi circa faeis . Ab his ea. vete , intri .eur enim sunt tum rapaces . venenatum ti bent animum , ω
quuntur perνer a , ni abducant discipulos post se I non parcuut denique gret . A fructibus eor- eoooscetis eos ἔ id est , ex operibus , non qualia fieri solent de ab hypocritis , ne vipe iriuata , orationes , eleemosyaae : haec fi.
Philip p. a. r. Ad T l. B. Ir.
207쪽
Iidem ad vest Itam ovium saepὸ pertInent e sed qualia eommemorat Apo-
olus ad Gal. v. p. ex operibus scilicet carnis , quae ibidem opponit tauctibus Spiritus Sancti . Quamvis enim pietatem simulent ν cito tamen e gnoscentur progressu temporis , aut attentione diligenti . Nemo enim diu fictos mores prae se ferre potest , alienamque personam gerere . Tales igia. Tim. I. s. . tur se clemum ostendent , quales revera sunt , fastuosos , odii & invidentiae plenos , turpis luero cupido S , luxuriae deditos . Apparebunt eo oves is vaniloquiuis , neu intellige πιέι , neque qxae loquuntur . mque do quibo os inant et Superbi , Iauuco ιes circa quaestiones , pugnas Perbor is , en quihus oriuntur inviaia , bl Ahewiae , O c. Mente corruριι , veritate privati, axistimautes , quaestuis esse pie cut in . . . Voluptatem ex tisantes die dcurion, in conviviis luxuriantes iis cor exercitatum avaritia habenter . Hi sMnt fonter Me aqua , s nebulae turbinibus exagitatae , quibur caligo tenebrarum reservatur . Stipes ba enim vanitatis loquentra . pelliciunt in desideriis carnis Iuxu-νi.e eos , qui paululum effugiunt , qui in errore conperfantur: lihertatem iuir Irmittentes , cum ιυ Jervi sint corruptionis . . . Hi corneis maculant , dominationeis vernunt , in saccin bicobemcnt . . . Iti sunt in emus fuis in culae , convitantes sine timore , semetusos pascenter ; nubes sine quo , quσ
dicatae , ptiuus seri Maris , deva insules fuas confusiones , sidera erranus . . . Hi sunt murisaratores querulos , Iecundum desideria sitia ambulastes t oe os eoruM Aquitur superba , Miron es perlovas quaestus causa . . . Hi su , futuant semetιnos , σπι-alet , Sparatum non habentes . Hi characteres , hi fructus . ex quibus pseudoprophetae dc pseudo magistri facilὸ cognoscuntur. IX. Nuresuid colligunι de spinis uvas , sat de tribulis ficus I Sie Oinnis arbor bona Iructus bonos facit: Mala satem arbor malas fructus Deit. Numquid fieri pote u , ut de spinis uvae, aut ou tribulis ficus eoili eantur I Nullatemus . Sic omnis arbor bona , quatenus talis . malos fruetus . Arbor bonas voluntas bona et Arsu mala , voluntas niata . Ex bona & reeia voluntare,opcra mala nou .prodeunt ἰ neque ex mala voluntate opera bona . . Cum uitur Pseudoprophetae N Pseudo magi ii H animum corruptum habeant , ma Iamque voluntatem , mala ut plurimum opera Dciunt. δε οπροιο arbor bo-xa Malos Iructus Iacere ἔ ncque arbor inala Bras fractus inscere . Sic animus corruptus , & mala voluntas , si talis maneat , bona opera lacere non potest ἔ unc bona voluntas , opera mala . Caeterum gratia Dei malam Uoluntatem muta e potest , ut bonorum operum fructus proferar . NumPσm di
ritur , natura convertitur . Chritius igit3r non dixit is impossibile esse ma tum ad meliora converti , nec bonum ne stat in deterius posse transire ἰ sed quin , quamdiu malitiae aifixus est , bonum uti ne frue um pos hi afferreis
208쪽
Secundum Matthaeum. Cap. VII. Sensus Litterasis. I 8 i
ore-, quoniam ex Deo natus est . Non potest arbor bona fructus malos facere; r. Ioan. s. neque arbor inala bonos fructua facere . Hac Domini sententia seu lira abii fisunt Manichaei , ut duo prima principia adstruerent ; unum bonum . quod omnium bonorum ὁ alterum malum , quod malorum omnium causa esset raut duas in homine contr/rias Animas , quarum una de bonum s ad malum g p,i,h Mὰρ altera inclin Aret . Quos refellens S. Epiphanius I Nuidnam s inquit ma 6.. n. , i. Iam hanc arborem .else diceMus , e qua bonum oriri nequeat I Planὸ de semianum atrionibus ihterpretari debemus . Neque enim d stupro derisari bonitas ρο- test ; neque ex nequitiae livore luctitia ; neque ex adulterio latis. Siquidem arbor ius peceati a bonitate prosicii ta non potess . Exempli gratia , arbor illa Bona , qua maior fructus edere non sis, fit benigna θοDituis exceptio. iugu- quid eni- ob ea 'inciseatur , vis ejus 4ψ improbitate non oritur . Si istiato. 'alaemona , eostimonia quae propter Detim colitur , continentia promer Dominuis , justitia regis gratia su Dpta . Si inobrem duae illae arbores , de justi- Α Αtia es peceato tarteusti eois Mouὸ posci ut . AIborem bonλm , voluntatem -- Geat. chiisu nam , quae honos tructus , id est , bona opera parit ἰ arborem malam , e. Iuntatem malam . quae malos fructiis , id est, mala opera profert; S. AEugustinui conita Mantehaeos & Pelagia nox constanter interpretatur variis in L.1. de Nupra
locis , ex quibus aliqua delibabimus inferius in expositione sensus Moralis , lς ς nςvpi Non ergo natara est arbor mala , ut Manichaei asserebant. ; non nuptiae , ut R 'R 'contendebant Pelagi ni . X. Oinnis arstor , quae nou facit stinum bonum , excidetur . in stnem Ah i'
Mittetur . Confirmis S. Io unis Baptitiae sententiam supra c. 3. vers. o. ut appareat Verbi convenientia cum voce . Confer cum Dan. 4. r. Omnis
homo voluntatis malae . & qui bonorum operum fructus non facit , excidetur , a saactorum liscierate segregabitur , ex mittetur in ignem aeteraum, qui paratus est Diabolo di Angelis ejus . Igitur e fructibus eorum euno-
Iceris eos : Ex operibus cognoscetis corruptam mentem , consequenter bc& dogmatum sal fitatem , tamquam ex signo probabili, cum libenter homines moribus suis convenientia doceant , nec veritatem imitari dia possit Mattiato. 34. si multitio . Ex a adantia enim cardis os loquitur . Et , Bonus Γomo de bono
thesauro profert bona ; ct malus homo de malo thesauro profert Mala . t inde
Pharisaeis , qui praeter hominum morem , recth docebant , dc male vive in . bant . ait Sali ator : Aut facite arboreis bonais , di fruἰIa in ejus boaMη : ibid. vers.3A
caelorum : Ied qui Deu voluntateω Patris in. i . qui is extis est , ipse intra his in Rex in caelarum . Quamvis falsi i Prophetae & falfi Doctores plen Isbucc s nomen nicum confiteantur , seque Dei servos esse , verbis prae se strant; ex hoe tamen iudicium de illorum doctrinae fideique in e erit te facere non potestis , quia δε η ownis , qui dicit inini , misine, Domine, in- , is trabit in Regnum caeloruis ; id eli , vi iam aeternam conseqnetur e Non enim in illud intrabunt , qui Devin se utile consitentur , Diali starem uerant .aed qui servat ni' lata Dei Patris mei , quae hactenus exposu; r qui FIdeis habet eam , qua ριr cbaritotew o eratur et qui ex operibtis meis fuam offendit ; ita ut , quam lingua loquitur , etiam moribus vita fateatur; Vse in-ιrah. In Regnum carioruis . . XII. Mulii dicent mihi in illa die r DOMine , DomIve : Nonne in rowinetAo propbetatam ι , cst in nomine tuo dcuoηio. Urcimus su zmiρ ε tuo
209쪽
hirtutes multas ste mus t Et tune eo xfitebor illis r Quis numquom πο psi tDsedite d me , qui osteromini iniquitati is . In illa rite terrἰbili extremi tu dicii , qua intrahunt in Regnum coelorum , quibus illud ab aeterno oivina praedestinatione paratum est . multi dicent mihi: Domine, Domine , nonnε auctoritate tua ac virtute futura praediximus , daemonia ejecimus , aliaque miracula patravimus I Et tune illis palam respondebo : Quia nu-quais no is si vos , id est , numquam pro meis habui , ne tune quium eum illa mi in raenia faceretis , numquam n vi vos scientia approbationis et Deus enim sct scit iniquum , quia cognoscendo judicat , EP nsit , quia facta ejus non opprobat . Sic de veraci quolibet viro dicitur , quod falsitatem nesciat a quia tametsi fallaciam silat in crimine , nescit in amore : ut videsicet ψse hane nos
luat , quo is octa in ab aliis domηato. μDsedite o me: ab aeterni Regni gaudIIs Ia perpetuum exules , d IscedIta In ignem aeternum . qui operowini ivi uitatem . Ita verterunt ro. Psal. s. 6. S. Lucas habet , operaris ini itatIs . Confer cum a. ad Tim. tr. ι9. cognovit Domiηus , qui sunt ejus ; εν discedat ab iniquItate o Is , qui iuro cat noMen Domini . Non dixit Christus: Discedite a me . qui operati estis iniquitatem ; ne videretur tollere poenitentiam i sed , Qui vero initu's tatem , hoc est , qui usque in praefentem δον am , ese judὶcii tempus advenerit , Iitet nos habeatis facultatem necandi , tamen adbuc habetis assectum. Oinnis ergo , sui audis vcrba mea baee , c, facit ea, asmilabitur etros pientI , qui aed capit domum suam supra petram e G descendis pluvia , εν venerunt fluisina , Ο- staverunt veni I . G irruerunt in do inum illam , ct usu aeeerdit : fundata enim erat fucae petrais . Qui audit tradi eam . me doctrinam , & secundum illam vitam instituit , similis est viro sapienti , qui domum suam aerifieavit super fundamentum solidum Fc incone ussum l. Est enim firma & solida vitae ejus institit endae ratio ; super Christum , se Ilicet , t pidem .ivam , d Deo electum εν honorificatum . G ipsi tainetas in lapides via .i superaedificantur , domus spiritualis . Pluvia , flumina , venti , quῖbus varia tentationum de persecutionum genera fignificantur , In spiritalem il- Iam fidei bonorumque operum constructionem irruerunt ἔ L stetit in eo ocuffa . Christo enim habitante per fidem in cordibus , & Spiritu Sancto interiorem hominem corroborante , electi eius In eborit ue rad eati ct fundati , fidem in eo neus am retinent , superaedificati scilicet Iuster μηdamentuis Apostoloruiso Prophetaruis , imo humino angular lapiae Christo Iesu : in quo omnis ae ι- fleatio constructa , crescit in temnum sanciuis Domino : in quo G io coadI-Hoxtur in habitaculum Dei In Spiritu. XIII. Et pinnis , qui audit verba ines haec , di nox facit ea , si ilis eris viro fluito . qui aedis avit do-um suom fanr arenam : ct descendit pluvias, Oen. rust flamisa , εν fisdieruπt penes , G irruerunt In domum illam per cecidit , εν suit ruina luius magno . Et omnis , qui ita audit doctrinam
sermonesque meos , ut etiam iis credat, seque disci ulum meum profiteaturἰ de fidem operibus non probat , nec mandata mea constanter ob evat , fi milis est vito stulto , qui domum suam super arenam aedificavit ; quae eum fluxa fit , & aquis inundantibus , aut imbribus vehementibus facilε eluatur, nullam domui stabilitatem dare potest . Sic illi , qui super solam fidem , operibus destitutam , spiritalem domum quas super arenam aedificane I hoc est , caduco infirmoque fundamento nituntur ἔ quod nullam homini firmita tem praestare potest adversus tentationes & persecutiones , maximεqueu ad vel sus horrendam illam extremi iudieii tempestatem . de qua Psalm. 49. scri
210쪽
Secundum Matthaeum. Cap. VII. Sensus Litteralis. i 83
ctu eius.exardescet , est in circuitu ejus tempestat νalida . somus namque suis per arenam aedificata , pluvia desuper ingruente , vel inundantibus fluminibus , aut ventis h latere flantibus impulsa cecidit , cst Dii rtiina illissmagus , id eli , integra , absque spe restitutionis . AE terna pariter erit il- , lorum ruina , qui sola fidei profestione , non perseverante in mandatis Des de bonis operibus famulatu , se Christianos esse testati fuerint . Noπ enim stti m. a. i,
auditores Ivis justi sunt apud Deum , sed factores legis justificabuntur . Et , Qui perspexerit in legem perfecta. libertatis , se permanierit ἐν ea , non auditor obliviosus fedius , Ied fodior operis et hic beatus in facto suo erit.
XIV. Et factum est , cum consuism et Iesus verba haec , admirabantur turbae super dcctrina ejus : Erat enim docens eos fui potestatem habens , nousicut Scribae eortim est Pharisaei . Doctrinae sublimitas ac novitas , eum sanctitate & perspicuitate conluneia, modusque docendi minimε vulgaris , auis
ditores in admirationem rapiebat . Uocebat enim cum auctoritate , non
quasi ex alterius piae scripto , sicut Moyses & Prophetae loquebantur, Haec dicit Dominus e sed ut summus Legislator , ut Dominus , Sc a nemine ho- Α .eses mine edoctus Magister : Ego diis vobis . Non docebat , ut Legisperiti & Hom. , . Pharisai : Hi enim docebant ea , quae scripta sunt in Lege Moysi , & Pro- Mmh. phetis et desus vero quasi Deus & in minus ipsius Moysi , pro libertate vo- s. Hier Win aluntatis suae , vel ea , quae deesse videbantur , addebat legi , vel eommu- ζ' '' . tans , praedicabat populis . Illorum doctrina in minutiis , & in traditioni- ἐιhus humanis , ac rebus plerumque supervacaneis versabatur e Christi doctrina de rebus gravissimis , & ad hominum salutem , & sanctificationem necessariis . aut maximε conducibilibus, tota erat . Illi ea tantum docebant, quae externum Dei cultum : Cluilius quae internum spectabant , Dei ado. rationem in spiritu & veritate , hominis interioris reformationem . Illorum. doctrica jejuna erat & frigida: Chri iti doctrina lueida erat & fervida , mentes illuminabat , pectora commovebat , & ad rerum divinarum amorem , nisi gratiae ejus resisterent , rapiebat . Lee Usteriti N Pharisaei omni efficacia. miraculorum de iii tuti erant e Christus dOhrinam suam frequentibus miraculis confirmabat , ejusque praedicatio .erat In os nona spiritus re virtu- - tys ut loquitur Apostolus . Illi aures dumtaxat pultabant z Christus au- r. cor. a. r. res pulsando , fimui ad cor loquebatur . Illi poenas dumtaxat temporales
violatoribus letis com hunabantur e Chri lius vermem non morientem, ignem inextinguibilem S: aete num intentabaa . Illi hona tantum terrena Se transi
toria legis observatoribus pollicebantur r Chri lius Regnum Dei, de vitam aeternam . Denique se non modo Legislatorem , sed Judicem esse significabat , praemia & supplicia decernens .
I. MI Olite judicare , ut non iudice inlat , dcc. Iud Ic um temerarIum, quod iustitiae , S charitati repugnat. Cht i lius charitatis Magister his verbis prohibet , quibus nihil aliud nobis praecipit ut , nisi in ea facta , quae s A's- l. -dudubium est, quo animo fiant, tu ρartem interpretemur Helioreis . Quod enim scriptum est , Ex fructabus eoruis coguofectis eos , de mani Litis dictum eii, e . . quae non postulat bono animo fieri: sicut sunt liupra , vel blasphem ae . vel talurta , vel ebriosita es , de si qua sunt talia , de quibus nobis iudicareo in apermittitur , dicente Apostolo , Duid enim Mihi de iis , qui foris siuηι j- t. Cot. s. i . di re Non 8 de iis , qui fratis sunt , vos judicatis ι Ue genere aptem ci- uorum , t quia poοura hono animo ., & simplici . corde , fine vitio coacuis opiscimin