장음표시 사용
271쪽
23 4 . Expositio Sancti Evangelii
traην et a sinibus eoruis . Impii , 3e saeculi amatores , ChrIstum amittere
malunt . quam ilicra temporalia . Serviunt nempe cupiuitati , nolunt servire ch Aritati : ideo fine dolore non amittunt , quod cum cupiditate pDias dent : Mu enim ιst in earendo dissenuos , ae si eum est iu habendo cupiditas. Haerent in illis Mavoria dilectisne, atque delectatione , quasi data illis ellent
ad huendum ; non tranfisoria dilectione , quali rerum , quae ad usum datae sunt viatoribus , ut sitht. uia necellitatis , ut instrumenta virtutum ex bono rum operum , ut viaticum itineris , non illecebrae mansionis . Ideo Iesumis apud se manere nolunt , qui lemporalia bona collaturus non advenit , sedaricrna : & qui temporalia possidere noluit, quia contemnere docuit: Christianos esse volens non propter tem ratem , sed propter aeternam scelic ἱ-tatum : Ft vito eo , rnabant . ut transiret d finibus eorum . Ut enim scit hait S. Aug. Te orasibas dediti , tamquam rotae eonstricti , non Intrant ad veritat. m. quia non sinant aeternitote in . . . quibus dicitur: Deus ineus , pone tuos ut rotam i . Ps cir lata impii aisbia Iavt.
CAPUT NONUM. Sensis Litteratis.
I. E T ostendens in naviculain , transfritapti , venit In civitatem fusis . , Quod Gerasenis Evangelii lumen in turre , de apud illos edere miracula Clirilius voluerit . miserie ordiae fuit et quod a unuerit eorum precibus, Iogbntium , ut ab illis te cederet . & dimiserit eos secundum desideria eordis eorum , tulit judicii fuit . Discessit igitur ab eis , tum ne margaritas m porcis projic.ret ; tum ut se non missum ostenderet . nisi ad oves , quae - e. pς iς δnt , domus lsrael . Trajecto itaque lacu Genesatelli , in Galli lae aniti, in . io. iri Vς sus e ii , bc venit Capharnaum civitatem suam , ut conitat ex More. Milth. ' c. ει. v. r. Qub Christim immigraue i m ante a Mati. proditum erat. Hanc S. Th. comm . autem civitatem Cluisti vocat Evangelista , quia relicta Nazareth , in ea et i , ζ' domicilium veluti elegerat . Tres enim patrias & civitates quasi proprias. 4ῖ ...hi ' habuit Chri lius : scilicet Bethletae in , ubi natus est ; Nazareth , ubi eduis cos. catus ; Capharnaum , ubi frequentius versari solitus , quam frequentibus miraculis illulir vit , & quae Galilaeae metropolis erae . . Marcia. v. i. II. It ecce obserebane ei para' ticum. jacentem in lecto . Et videns Iestra fidem LM . s. iliorum , dixit parabitio : Confide , fit , remittuntur tibi peccata tua. Offerebant ei sedeati & docenti in domo , paralyticum , deminuin a quatilo eviris , qui eum in lecto iacentem portub ni , per tali igium domus , subclu- ctis tegulis , grabato ; quia non inveniebant aditum in domu in prae turba, quae ad Christnm audiendum confluxerat , sedentibus etiam intra domui Pharisaeis Ac Legis Vocto tibiis , qui venerant ex omni eastello Iudaeae , elade rusalem , & Galilaeae , illum audituri . Et videns Iesus fidem hominum, qui paralyticum illum per tegulas demiserant , & sanandum offerebant, nec non ipsius paralytici , qui se eo modo passus est offerri , dixit illi : Conne , si , bcuo an mo esto : plus quam petis , impetrabis ; nos solum
enim e rporis sanitatem , quam rogas , llat in obtinebis, verum etiam ani-n.ae sanitatem , remi ilionemque peccatorum , quae infirmitatis luae causa
Ahia 'h Υ ' sunt et Radicem enim morbi tollo. Maiad'''' Palatrii cum ilium alium eae ab illo , cujus meminit 2. d. an. e. s. EUaa-
272쪽
Secundum Matthaeum. Cap. IX. Sensus Litteram. 13 s
petii sui , opportunὸ monet S. Io. Chrysostomus . Nam Ille iuxta pila Inam derosolymis iacebat , hic in Capharnaum : Ille erIginta & octo amis paralysi laboraverat , de isto ver. nihil hujusmodi scriptum eli r nullos ille
habuit miniit ros , dixit enim . Howinem non habeo ; hune afferri a ministris videmus, per tegulas dimitti, Se offerri Iesu : illum interrogavit, an, vellet sanus fieri a huic nulla praemissa interrogatione , ait , Conside . mire inittuntur tibi peccata tua : illum Sabbato euravit , non ilium : post istius curationem Judaei stupent , det Deum alorificant turbae : post illius sanationem Iesum persequebantur , eiusque vitae insidiabantur . Eumdem autem fuisse paralytieum . cuius Matthaeus , Marcus de Liacas meminerunt , certissimi im est, quamvis duo posteriores Fvangeliitae circumstantias aliquas referant , quas prior praetermisit . Quod . autem Dominus apud Matthaeum dixisse reseratur, Consido , mi, remittuntur tibi pececta tua; apud Lucam ver6 , Homo, remittuntur. tibi peccata tua ς nullam inter Evangelistas dissonantiam arguit , sed eundem sensum hahet . . Blandior quidem S. Aug. l.a.ile
illa compellatio est , Fili e sed vox illa , Howo , ad sententiam Domini ne 'expressius insinuandam valet ἰ quia homini dimittebantur peccata, qui hoc ipso , quod homo erat , non posset dicere , Non ρι et avi : fmul etiam. ut ..ille , qui homini dimittebat , intilligeretur Deus. III. Et elee quidam de Scribit dixerunt intra Ie , in cordibus suis tae Itheogitantes : HIc bl hiemat : id est' , iniuriam Deo facit , arrogando sibi, quod solius Dei proprium est , scilicet potestatem remittendi peccata . Luc. tr. Et eae prauet coxitare Ser bae er PhariseI dicentes: Nuit est hie, oui
illorum porro invidia & calumnia occasionem nactus Ch litus , divinitatem s. Io. csi . t proba v It mam certis imis Δe invicti stimis argumentis et primum docendo, Hr, m. o. in di confirmando , se potestatem habere dimittendi peccata , quod solius Mytth. Dei proprium esse rectθ dixerant e Si auteis sciatis , quia Filius hemitis 'Rφg .7. habet potestatam dimittendi peccata , ct c. Seeundo , sibi per 'dias esse illorum cogitationes ostendens Corda autem scrutori , Sc intimas cogi- ὸ eationes nosse , Dei proprium' est : Et cisis vidisset Iesus cogitations s eo LL,. io ruis . Tertio , sanitatem integerrimam statim relii tuendo par3lytico ν M- i. Coera. ivique solo vel ho. IV. Ut quid coxitatis mala in cordibus vestrIs I Quo fine mihi eae Iie an fingitis blasphemiam , qui tot meae erga Deum pietatis habetis arx timental Non aelo utique gloriae Dei , sed. obtrectandi libidine , & supelba eae citate . Duid HI facilius , dicere : DiMutuntur tibi perecta tua ; ση d cereo, Surge , e, ais bais Utrumque Deo aequ8 facile est , sed istificilius vanitatis & fallaciae convincetur , qui rem invisibilem pollicetur , qualis est remissio peccatorum , quam qui rem visibilem , & sensibus subjectam . Re millio peceatorum latet restitutio sanitatis paralytico iacenti , Opere , ipso patet. Ex illo igitur visibili externoque miracvlo, aliud interius, & vIsbile , remistionis scilicet peccatorum , Chritius probat. Inter dicere, ct s.Hie.ines. facere , multa distantia est . Utrum sint ρσrat 'ira dimissa metata . solas πο- .e at , qui dimittebat . Surge aurem , dc am, inta et lais ille . qui consurge. Baι , quam hi , qui consurgentem videbant , approbare tolerant . Fit igitur carnale nauis , ut prooetur Dirituale et Quamaam ejusde in virtutis sit , Gcοπoris es antini vitia diwittere . U. Di auteis sciatis , quia Hiius bominis habet potestatem in terra dimi reudi peccata I tune sit paralutico et S urge , toiae lectu in enum . ω νcde ἐπdomum tuam . Ut autem convinc mi aia me potestatem traheteia terra r
273쪽
238 Expositio sancti Evangelii
. '. Sed quod distemuis exe derat , fracta inque jarebat.
Suaerere , inventum reparare , ct reddere curae.
s. Lueas Chri ili sententiam ita refert : Non vex vocare justos , sed 'eee S. Aug. l. .de tores ad paenitentiam . Quae postrema verba , liche alii Evangelistae non ha- η 's' heant , nullam tamen Lueae eum illis dissenfionem probant ; sed ad Christi sententiam explanandam valent i Ne quisquam 'eccatores , ob hoc ipsum, qu's petratores funi , esisti arbitretur d Chrso r eum illa similitudo de aegroris ben3 ivtimet , quid velit Deus vocando peccatores , tamquam Medicus aeWror, .lique us ab lxiquitate eamquam ab aegritudin faisi fiant : quod fit per pr-
XII. Thinc cecsserunt ad eum Distipuli Ioan Is , dicenter: Nuare nos , ΟΕbarisaei , iciunamur frequenter : Discipuli aruiem tui non jejunant Non so-ιum Joannis Discipuli , ut Matthaeus refert ; sed etiam Pharisaei , testibiis Maico ela Luca , id Domino obiecerunt . Marci namque C. a. Vers. 18.le . pitur : H erant Disc uia Ioannis Pharises jejunantes : ει veniunt, cydijunt tui r Nuare Discipuli Ioannis oe Phariseornis jejunant , sui autem, non jejunant φ Llicas vero e. s. cum responsum Chrilli de vocatione pecocat rum tamquam aegrotorum retulisset . subiungit e At ilia dixerunt ad euis Quare Discipuli Ioannis jejunant frequenter , ct obsecrationes faciunt , Di-Dιιr er νιarisaeomis . tui autem edanι bibant I id est , populariter viavvnt . Sed intelligendum est , & Discipulos I rannis aemulatione quadan & telo pro Magistri sui documentis eli institutis a & Pharisaeos invidia& ohtreetandi libidine , atque versipelli malitia , ut eum Ioannis Di Ipulis Christi Discipulos enmmitterent , ipsumque Dominum ad Ioannis disciplinam improbandam addueerent , id certatim objec se , ut quisque poterat : quorum sententia diverso loquendi modo , sed tamen a veritate non alieno , a tribus Evangellitis in simiata est . De publicis ratem ieiuniis Lege praescriptis Lev. a 3. αν. 2s. non agitur , sed de illis , quae vel ex tra tione Seoicitum , vel proprio cuiusque consilio , primiaque reli*ione o servabantur ι quod quidem fiebat a Pharisaeis ad opinionem sanctitatis sbi conciliandam et unde is ud euitisdam ex illa secta in Templo se iactantis potius , quam orantis : Ieiuno bis in Sabbato . id est , quavis hebdomadara Uiscipit lis vero Ioannis Baptiliae ob captivitatem Magistri , pro quo preces ad Deum fundebaot r quod & ratio temporum , & obsecrationum mea. tio apud Lucam ostendit.
Xis l. Et aiι illas Iesus e Num πιι possunt filii Dansi Iurere, quamdiu eum illis est 'Onitis Haiene auteis dies ς cum auferetur ab eis Donsus ς ει tune
jejuntibuat . sponsi filios vocat eius amicos , sodalex , ela pronubos , qui intra thalamiam admittebantur cum spnnis , sicut cum sponsa virgines , ejusque nuptias variis laetitiae signifieationi nus celebrabant i Iudic. 1 versi a. E. Marcus Filior καριiarnis Vocat . Hehraismus est , quo filii dieuntur ad aliquid destinati e se Filius mortis , id est , dignus .morte R. Reg. 1. F. ει Ioan. i Iudas Filius Wrditionis dicitur . Lutere , id est , jejunare, Marci 2. xy.. Iei inia , scilicet lue as sena . Unde Sabbato noa ieiunare celthio erat Iudaeis , sicut & die Dominica non ieiunare Chri itianis religio est . quia Sabbatum spud illos , apud nos Dominica dies , laetitiae dicata. Se unicum Eeelefiae Donsium esse Christus indieat , quo nomine & a Ioanne defignatus fuerat , dieente : Sui habat iston Ois . oonfisi est et Minicus autem 'onsi , qui stat ψ ει audi/ cum . gaudio gaudet propter vocem soσns . Hoc evo gaudium meu is immersin est . ollendit igitur Chri itus , causam is, propter quκm Ioannes & eius Discipuli jejunareat , suis Discipulis nune Q. qui-
274쪽
Secundum Matthaeum . Cap. IX. Sensus Litteratis. 13
quidem non construere : eum illis scilicet non semper erat sponsus , scilIedi Clisitius. ipse ; cum istis autem iam Per veriabatur . V e turR .utem si s. si ..ine ...enificat tempora , cum ipsi quoque Magistro orbati , non jejunia tantum 1 iaci, .luctus siena , sed graviora quoque tolerare ut . A quum igitur esse , eos , quos tam acerba manerent , filii interim brevis gaudii interulario , δέ ma- s. Aue. se . .
jore induleentia tractari . Venient autem dies , eum suberetur ob eis 'oqui, per Passionem , de in coelos risumptionem e tunc jejunabunt . Hi ue Ee, Dis. P o etesia Quadrae es male deiunium ex Apostolica institutione de traditione ee. . Lbat ad sacrati :simos dies se praeparans , quibus ejus Sponsus per phses otiam de mortem ab ea ablatus eii .
ture vinum nisuis tu utres veteres': alioquin ruinρIutur utres , est visum inessunditur . utres pereuut . Sed vivum novum. tu utres xovos in tiunt , fra inho confersantur . Similitudine duplici probat Chri uus , prudenti oecono- .mia, de indulgentia se cum Discipulis agere, non imponendo illis, quam- , diu sub ipso vitae perfectioris tyrociniuiti agunt , auuerioris vitae praecepta. Prima est panni veteris , altera utillim novorum . Nemo insuit frustu in panni novi , quod durum adhuc , rude , ac torte est , ad resarciendam vestem veterem ac detritam I Alioquia commissura i IIa , seu additamentum
panni novi , non diu haerebit ; sed ad se trahens , de abrumpens id quadplenum adhue & integrum erat in vestimento veteri , pejorem scit tam efficiet . Nemo etiam prudens insundit vinum novum in utres veteres I ali - quia viai novi , oc adhuc ferventis i tibus Perrumpentibus, ut ps tran Asi- i. iaguntur , de vinum effunditur e sed in utres novos , qui vini ferventis vim Mili ferant . Sic Discipuli mei populari vitae rationi assueti , adhuc rudes de ' o infirmi , nondum spiritu renovati sunt I propterea hi hysmodi indulgemia ν s. Him ine. p. adhuc egent , ut majora illis pondera praeceptorum ita assiliis non sint Mahib.
XU. Hae illa sequente ad eos , ecce Priue t υσυς accessit , ex adoraseat eum , dicens : Domine , Lis inra inod deo vela est : Ied veni , iis one inanais tuam super eam, G vivet. Post Matthaei. Voc/tionem δι convivi sem, iis .. g. i. Princeps buorvae nomine Patras , a quo res synagogae , scilicet conventus tui, ei populi , lee io dc interpretatio Seripturarum , publicae preces , dcc. dirigebantur ; supplex ad Iesum accedit, N procumbens ad pedes eias , dixit: . Doisino , Mia mea inod3 dejancta est e Ipsam enim in extremis reliqui , limque spiritum agebat , cum st domo discelli ad te venturus , te tuam imploraturus opem . Et revera cum Iesus in domum ejus iret . venerunt Archisynagoga domestici , mortem filiae ipsius nuntiantea r Filia tua Mortua est equid ultra vexas Muictrum I Aut certε Marcus se Luens apud quos Ihirus με Ris 3s ait, filiam tuam tu extremis esse , de iam mari, referunt, quid ille dixerit et . Natthaeus autem . quid voluerit a que cogitaver It : illi verba, hic voluntatem cui verba servire debent ἔ eo qu6d certum sit . Iaitum utrum lueo c. voluisse , dc utrumque a Domino postu Iasse , ut filiam suam vel morientem e. Is salvam facere , vel mortuam suscitaret e sed cum instituisset Matthaeus to tum breviter dicere , hoc patrem rogantem dixisse narravit , quod Sc ipsum voluisse . de Chri uiam feci ue certum eit . Atque ex variῖs huiusmodῖ, sed minimh contrariis Evante liliarum locutionibus , rem plaiah utilistit iam
275쪽
Rudis erat & imperfecta Principis illius fides , qui Christum solo ver ho,
de imperio filiam ejus sanare , vel suscitare posse , nondum credebat e qua- . . mobrem rogat , ut veniat , & manum imponat ἰ id est , De I potentiania. & bonitatem pro puella Invocet , cui in voeat Ioni, seu orationi, manuum impo fitionem Prophetae adiungere solebant . Unde Moses Iosue manus ini-pidinere jussiis eli , iit ille ad Mosis preces Divini Spiritus aeciperet Inerementum . Num. 7. l . zo. Et Naaman Syrus manum sibi ab Elisaeo imponi orationem super se fundi optabat , ut Deo manum suam , . sive
potentiam , ad Prophetae preces invisibiliter super illum extendente , a lepra euraretur . 4. Reg. l. vers. I. Putabam inquit quὸd egrederetur. ad me , ει stans invoearet nomen Domini Dei sui , G tangeret manu sua lo- . eum Ieprae , es curaret me . Unde S. Augilstinus de manuum impositione, quae a Inlaeis ad Cliristin nos transiit , & ad Ritus saerat Issimos adli Ibetur, LQ. de is . ait I Manus impositis quid est Miud , ni F oratio super bominem I id est , ora coni. Donat. et lonis symbo lim . Igitur minus praeclarθ de Christo sensisse videtur illo ς. 6 Syna togae Prineeps , quam alii , qui solo enata eiu ς aut quam Centurio, qiri solo iussu sanitatem a Christo restitui posse eredebat .
XVI. Et surgens Iesus sequebatur euin , cst D'Distuli Uns . Cum autem Discipulis , & turba frequenti comitatus in Archisynagogi domum pergeret , miraculum edidit , quo J Atei fides augeretur, & ad spem maioris miraculi , divina Iesu Christi potentia in stia sua edendi , animus ejus exel-
tetigero tantum vere entre in ejus , sases ero . Morbus erat foedus & pudendus , pertis ax . invetera tuq , de in curabilis , aegritudine velut in naturam versa . DuodecIm erant anni , ex quo infirmitatem illam patiebatur , Ze... , omnes neultates suas in Medicos erogaverat , nec quicquam pro secerat , ut vir. . Luci Mareus de Lueas telarunt . Haec aegest retro, partim'ex pudore , ob mor. M laeditatem : pari im ex me tu , ne . a turha , ci I se admiscueras , ob lea'. . gnte in immunditiam ex morbo illo contractam repelleretur . t Le . t L. et s. Et t tigit sim, iam e Hiinenti ejus ι extremam oram vestis . Divinam se iliacet virtutem miracit lorum effictricem , qua c. hriitus totus pleniis erat , ex eius earne vivifica in imas oras 'vestimenti defluere , certi sim ε credens .
Dicebat enim Intra ' : SP tetigero tantism vcstimentum ejus , falas e o . Ex mi 1 eerte mulieris illius fides , ex tutus lactis ac feligione , Ee saerarum a Reliqn arism , di Fidei in omnipo entiam Dei per illas miracula operantis, δι Salmos suos i prout ipsi placet honorantis atque t lorificantis , eon'. firmatur .'Quaenam fuerit illa mulier , haud anxie quaerendum , cum eliis
... non seis Evangelistarum nullus indicet . Marthoin futue Lagari Se Mariae sororem , nonnulli eolligunt ex libro de Salawo e , quem perperam laudant sub S. eis dirosti nomine , sive ex Sermone 46. in Appendicem Ambrosianorum operum cum aliis reiecto in F ditione novit lima Pari fiensi . Uerum ea opinio improbabilis est . Civem fuisse Caesaraeae Philippi , quae Christo statuam
ante ocimum suam posuerit . accepti heneficii monumentum , tradunt Hil
hitii l. 7. Hl. Ictus c. t . Sozomenur l. s. e. 23. S. Fbit orgitis l. r. n i. Certh S. Ambrosius curationia hujus miraculam diligenter explieans
276쪽
Secundum Matthaeum. Cap. IX. Sensus Litterasis. 14 r
l. 6. Comment. in Lucam, n. 37. & s8. Marthae nullatentis meminit. Nesadmodum refert , cuius fuerit , aut quo vocata fit nomine ; sed fidem eius eximiam fui de , ut dixi , certum est , quae ex contactu veliis Christi sani iatatem se consequi p-e credidit , qua fi ipsum esse voscens , intus dcicentaspi titu sancto , de quo propheta praedictum esset : Et orietur vobis timenis Malae. . a.
tibus no-en meum Sol iustitiae , est fanitas in pennis ejus . XVIII. μι Iesus conversus , G videns eam , dixit : Conside , silia , fides Ma ei . tua te salvam tecit . Et fama facta est mulier ex illa bora . Conversus est Lue. 8. Iesus , quasi ignorans ε quaerens , quis ipsum tetigisset , virtutem de seipso exiviue te status , ut Mareus δc Lucas referunt e ut mulier videns se ilatere non posse , Ipsa se proderet , ac miraculum in se editum cora a omnibus declararet : quod revera contigit. Nam clim subito ficeatus esset ttons sanguinis ejus , Ac Christus humano more agens de loquens uixi det .
2uir es , qui me tetigit 6c negantibus omnibus , Petrus de qui cum illo eri,nt , responditant : Praeceρtor , turbae te comprimimi , m .igunt , faedicis , iaciis me tepitit I rursusque Iesus dixisset , Tetigit me aliquis ; nam Lue. 8.ego ποτι virtutem de ine exisse . Videns Mulier , quia non latuit , trementveniι , ct procidit aute pedes egus t ξερ ob quam ea am tetigerit euin , indicavit coram omni postulo : est quewadmodum eo sim fanata sit. Tune dixit illi Iesus: Conside fia, bono animo elior Fides tua te salvam fecit . Fides in Deum , dc in me tua tibi ad sanitatem impetrandam profuit . Et salos facIa es mulier ex ilia hora , qua vettimentum Christi tetigerat et vel, Christi verbo confirmata illi sanitas est , quam contacta vestis ejus fuerat
consequuta . . 'XIX. Et eam venisset Fefus in domum FrincipIs Synagogae , Iairi ;vidisse3 tibicines , ex more gentis ad plangendos mortuos , re ad pompam funebrem adhibitos ; ω turbam tumultuantein , dometticorum scilicet, co gnatorum , amicorum multitudinem , mortem immaturam puellae deplorantium ; dicebat e Recedite . non ess enim mortua puella, sed dorisit. Procul naeniae . de funebris ille apparatus e Non enim ita mortua est puella , que madmodum vos putatis , ut in morte mansura fit , nec resurreetura , nisi in novissimo die ; sed mox suscitanda est : unde ejus excedus tam brevi duraturus, sol ino simi lior est, quam morti. Et deridebaM eum , cum lan sum Uerborum ejus non ea perent. Iesus autem , eleelis omnibus qui planctu & ejulatu domum implebant , solisque patre de matre puellae , de Petro , Jacobo , de Ioanne fratre dacobi secum assumptis , ingressus est in cubiculum , ubi puella de sane a iacebat . Et tenuit manum Hai e tetigie manum , ut facere solemus , cum aliquem a somno excitamus ; cum ut ostenderet , vivificandi vim ex conjuncta Divinitate carni suae convenire τtum aequε facile sibi esse mortuos suscitare , quam expergefacere dormientes . Addunt alii Evangeliitae , eum clamasse : meus , farra : ut non solum gestu , sed Se voce ipsa , quali cum dormiente agere videretur . Ad Luci s 'dunt , illam ambulasse , & jussisse Cluilium , illi cibos apponi , ad resurreetionis scilieet illius veritatem confirmandam . Addunt denique , Christum Piae cepi lie parentibus puellae , ne alicui dicerent , quod factum erat : quod de alii praesentibus jussum intelligendum est , Chritto , ut ostentationem, dc inanem gloriam fugiendam exemplo suo doceret et nam ipsum absoluth volutile , ut miraculum illud publica fama vulgarent , sequentia haec Evangelitiae notiti verba ostendunt : Et exiit fama haec in universais terrain tuam, scilicet Gali Iaeam.
277쪽
242 Expositio Sanisti Evangelii
rantes r Miserere nostri , Fili Dat id . Cum autem ex Iairi domo in domi 1m
suam Capharmum Cliti iciis reverteretur . duo caeci , miraculi fama in spem recipiendi visus erecti , secuti furit eum , clamore sanitatis vehemens et si-d rium . & ardorem fiduciae ex ptimentes . Clamabant autem : reserere usis stri , Hii Do id et Hoc est , non dubitamus , optime Sal ν'tor Davidi pro is mille , N. hactenus & imprimis hoc tempore a nobis expectate , quin visum no his relii tuere possis , si velis : nostrae igitur Calami tutis mἔserere , ut id beneficii nobis impraesentiarum praestes . Fili David . Honotificentis.s n. a erat i aec appellatio ; unde Prophetae quoque ianius Reges , quos honorare & mah nos ostendere ν lebant , eo nomine appellabant . ut S.Ioanis nes Chrysostomus observat . Uerum altius quic dam caeci illi , m intus a Christo illuminati cogitabant & ere dehant , scilicet , iosum esse Meniam a Deo promistum Davidi , de quo praedictum erat a Prophetis , quδd apersturus esset oculus cecorum . ho. 3 s. s. ει Φη. 7. Christum Davidis nomIne Prophetas appcllare , mani tellum est . Inec. 34. vers. 23. G a 4. Et suscitabo siqer eos Pastorem cinis , qui ρascat eas , servum meum David, Ace. Et Iilii David nomine fix niti catum Mess am tempore Praedicat ionis Clitisti, constat ex 'Matib. r. a. v. 23. Tt stupebant, inquit , cinnes turhae , ct dicebaut i Nuisqti id hie est Filius Dcoid ι Cert frequentiora & majora veteiaribus exemplis miraeula iam hoc esse elise , ut Iesus a multis non Prophe in ea tantum , sed pro milius ille Messias erederetur, perspicuum est ex Ioa . 7. v. 26. & 3r. μmquid Deia cognoverunt Friuc0es , quia iste en Christus φ . . De turba autem istiui crediderunt in ε vis , εν dicebant et ch, intis eois --neriι , numquid plura rino m. et , quam quae hic facit ι Caecos autem , de quibus alii Evangelistae narrant , scilicet S. Marcus c. rex. vers. 46. N S. Lucas cap. 18. 3 s. alios esse ab istis , quamvis cireum stantia quaedam similes sint , ex illorum occursu prope Iericho , Christi interrogatione diverissa , illorum euratione in via , non in domo , variisque aliis circumstrensi antiis , & ex S. Matthaeo illam seor fim ab Illorum duorum illuminatione
commemorante , nempe c. 2Ο. V. 29. perspicuum Ac exploratum est .
XXI. Cum autem venis. t domum , accessi runt ad euis Oeci . Et Deu eis Votis e creditis . quia hoc plum facere vobis i Dicunt ιι : Utique , Domine . Illos non illuminavit in via , ut eorum fidem ac perseverantiam magis experiretur & excitaret . Distulit itaque beneficium . donec in domum Iuam , in qua iιi urbe Capharnaum habitabat , sive conducta , flve commodata , venisset . Illos interrogavit : Creditis . quia boc ρssis facere το9Ii Non dixit , Creditis , quod possim precibus id a Ueo impetrare . sed , quod ipse possim id facere propria virtute ι Dicu ut ei : Utique , Domine. Firmiter de absque haesitatione credimus . Tunc tetigit oeulas eoru in , dicens: Secundia is fidam pelyra in fiat vobis . Siquidem id me polle creditis , fiat rilluminentur oculi ve uri . Ita porro locutus est , ut & fidem eo tum firmiorem redderet , smulque ostenderet ipsos saluti suae fuisse cooperatos ; & euaru tu e , non adulationis verba ista fu i ue , sed firmae de divina sua potentia persuasionis , & saei . Unde non dixit , Aperiantur oeuli vestria sed , Secandum fidem Pistram fiat vobis - Id penε semper facie hat Christus,
antequam corpora curaret , cum ut eo fi quos sanab t , Reundum animam perficeret , melioresque redderet : tum ut alios eorum exemplo erudiret , ut in Paralutico & Centurione videre est . Ita & hic latentem caecorus fidem discussit , ut augeret ac perficeret , aliisque per hoc miraculum & eorum exemplum fulseret iliuisitatio Evangelii gloria G1 si , qui est imoto
278쪽
lSecundum Matthaeum. Cap. IX. Sensus Litterasis. 243
Xxl I. It asterii sunt oculi eornw . Pro trillis viderunt , completo in I Llis Piophetae oraculo , Pia l. 1 f. 8. Dominus it Minat caecos . Et ut inatum eloriam sincere & ex animo lugere se ostenderct , neque ista ira let sedere ad nominis celebritatem consequendam , Com-inatus eri illis 20,ιr, dicens : Videte , ne quis Iciot . Ipsis graviter ac severe pi Ohibuit , ne opus admirabile proderent , sed collato beneficio taciti fruerentur et I ii odite is exeuntes , dista maverunt evis in tota teεra illa . Famam eicis in universa regione celebraverunt , non pertinacia , sed grati animi sensu . Intelligebant enim , Christum modestiae causa id prohibuisse , non absolutθ : i ut autem esse ossicii , ut Medici potentissimi , ac optimi beneficentiam. praeis dicarent . fit Domih us propter humilitatem fugiens jactsηtiae D criam , hoc praeo ceperat , ω illi propter memoriam grstiae non psunt tacere beneficium. X xl II. Egressis auteis illis , ecce obtulerunt ei homineω Mutum , daewσω trium habentem . Cum porro egressi essent caeci , qui visum beneficio Ieiureceperant , oblatus est ei homo a daemone vexatus , qui ipsi linguae usum interceperat . Unde ipsum daemonium S. Lucas mutuin appellat ab eis. ctu, Lu. Quia impedito dia ligato locutionis organo , hominem mutum effecerat. Graeca vox , surdum aeque signi licat ae mutum ; & haec esuo ita conjuncta esse οι mo nescit , ut qui surdi sunt a nutivitate , etiam muti sint, cum discere numquam potuerint , quomodo voces formandae . XXIV. Et ejetio daemonio , locutus est in tus , ct miratae stans turbae , diacentes : Numquam apparuit sic in Israel . Imperio Christi , daemon ex intelicis hominis corpore protinus ejicitur , non fidei eius ac precum latuitu, cum nec linguae compos esset , ut liberationem suam pollulare ἰ nec mea in is , eam ut optare posset ; sed intuitu fidei ac pietatis offerentium . Populus vero tot visis , vel auditis miraeulis , a Jesu hac ipsa die editis. scilicet resurreelione filiae Iairi , curatione Hemorrhoiitae , illuminatione cae Corum , de hujus daemonia si liberatione , ac linguae illius solutione , in admiratἐonem ranius , stuporem suum his verbis exprimeDat : Namquc a paruit sie in krael et Id est , tot ac tanta miracula , in omni morborum , genere , non contactu solum , sed & verbo , tam celeriter , tanta aucto- Iitate ac potestate , a nemine antehac edita sunt , ne a Mose quidem , aut Prophetis. Clir illum porro mutorum linguas soluturum praedixit Isai ps cap. 33. U. 4. dc 6. XXV. Pharisaei antem dicebant : In principe dae Moniorum ejicit daeinores. Pharisaei invidia caeci . operum dc lignorum a Christo desu editorum ad- Q . mirabilitatem negare cum non possent , diabolica malitia modum calumnian inr et non divina virtute , sed priscipis daemonum ope , dc arte magica, Laee a Iesu essici blasphemant . Quam calumniam ac D lasphemiam ab itidum s.I1. Chris. gloriae suae aemul Is repetitam , Christus retellit Matth. it. Quid hac pha- i m. ιj. itarisaeorum calumnia dementius ι Nam daemonia a daeinone ei ci , impossibile est , cum stlos juvare confimaretque soleant , non destruere . Plaetereas Christus non daemonia tantum ejecit, verum etiam leprosos mundavit, mor tuos suscitavit , tempestates sedavit , bomimim peccata propria potestate dimisit , aeternam immortalitatis beatitudinem piaeuicavit . ae uenique ad
Patrem conversos adduxit , quae omnia nec vellent facere daemones , nec possent . Ad idola enim homines adducunt , a Deo abducunt : nullam esse futuram vitam , persuadere conantur : contumeliarum impatient illimi sunt,
di quid in sui contemptores non tentarent , nisi illorum malitiae si aenum injiceretur , qui ipfis cultoribus suis sunt exitio I Christus autem his alii Dctus contumeliis ne commotus quidem est 3 tantum abest , ut illatas sibi
279쪽
a44 , Expositio Sancti Evangelii
tam graves Iniurias ultus fit . Et non solum non punivit PharIsaeos Insiplantes , sed ne leviter quidem impraesentiarum objureavit , simul S mansi eis tudinem ostendens . S hac ratione illorum m=ledicentiam redarcuens , se quentibu ire miraculis evidentiorem exhibens Divinitatis suae demonii ratio
XXVI. Et e retiuot Iesus omnes eipitetes castella , docens in SINVM reorum , ω praedicans I va ritu in Regni , ω curans omnem languorem , Est omnem infirmitate in . Beneficentiam & charitatem non solum in majores urbes , scit & in vicos 3c caiiella Galilaeae diffundens , docebat in Synagogis eorum , quae non tollim in civitatibus , sed etiam in vicis majori bus ac frequentioribus constitutae fuisse videntur ; & praedicabat Evangelium Reeni , seu Legem novam ad Regnum Coelorum perducentem ; & omnis generis morbos propria virtute curabat I Ut quibus herino non fua1erat , opera persticaerent . In urbibus verb & caliellis , Sc vitiis , io ei , magnis Mparvis , Euan stelium aequaliter praedicavit et Ut non eor ferarat nobilium po- tenIiam , sed solutem credentirem . De solo denique Domino proprie dicitur e Curans ommis languore in , ct' omnem iUrinitatem e quippe cui nihil
impolli bile est. XXV i I. Videns autιm turbas, misertus est eis: Suis erant vexati , ct jacentes fictu oves non habentes Pastorem . Vidit Ielus , plebem Israeliticam pessiis me haberi ab iis , qui pascere ipsos debebant , Sacerdotibus & Legis periatis , qui piis monitis illos instruere , & ab erroribus , ac vitiis revocare non curabant , sed honori commodisque suis unicε serviebant , VIndicantes improbi is quaestibus nomen V.sigionis , ct praeserentes ad hordidi mas negotiationes titulum Janctitatis s ut Salviani verbis utar . vidit i inquam ipsos animo vexari, diisi pari , & hinc a Pharisaeis , Inde a Saducaeis in diversas partes trahi ; ita ut quid sequerentur , quid fugerent , non satis ip-
fis exploratum eliet et Uidit languentes sicut oves non hahentes Pallorem, qui Pastorali animo gregem curaret . Infelici namque Iudaeorum ita ui tunc temporis congruebat illud Jereni ae vaticinium e Grex perditus factus est ρο- pulus meus : Pastores eorum Ieduxerunt eos , feceruntque vagari in montibus: de inonte in colieis transierunt , obliti sunt cubilis hui . Ideo Christus inti . .ma & vehementi commiseratione erga ipsos est affechus , Viscera misericordiae , gerens , in quibus visitavit nos oriens cX alto , Deus noster , dc misericordia nostra .
XXVIII. Tunc dicit Discipulis suis : Messis quidem multa , operarii autem
pauci . Rogate ergo dominum me s , ut inittat operarios in mesemsuam. Menfis quidem uberrima , ingens multitudo popilli , tum isaelitiei , tum Gentilis , iam alba ad inessem , matura dc parata ad audiendum Evangelium , ad accipiendam doctrinam salutis . Rogate ergo dominum mos , Deum scilicet, cujus providentissima misericordia Ie gratia singulari Ministri fideles , dc idonei vocantur , Eccli fiaeque dantur : ut mittat operarior . Praedicatores sci licet , ac Pastores , qui praedicare non possunt , dc regere gregem , nis mittantur cum peculiaribus mandatis , & auctoritate e osterarios , non so. io titulo , sed reipsa tales , muneris exercendi studiosos . liti sunt opera. ν ii , de quibus Psalmista loquitur e S ui seminout in laci dimis . ira exultatione metent : Euntes ibant , Cr jebant , mittentes Iemina sua : Vestentes su-eem venient eum exultatione , portantes mcnipalos suos . hi ut apertilis to quamur et Me s multa , omnis turba credentium est . Operarii autem pauci, e ' δυο loli , ω imitatorer eorum , quι mittuntur ad me fiem . Messis multa:
Mitio vos , inquit , ad arandi seminandique labore is , Ied od segetis jain
280쪽
Secundum Matthaeum. Cap. IX. Sensus Litterulis. 24s.
praeparat mi inesse in . Quod S. Ioannes aliIs verbis expressit et . Gi, inquἰρι α
Iaboro serunt . o vos intro Ris tu labores eorum . Quibus verbis ipsos in s. IIclur. modestia continebat Chri uus , ne sbi ipfis Evangelieae Praedicationis fruis Hom.33. tactum tribuerent atque arrogarent : & cum magnos Iabores jam praecessi de ostenderet . promutiores eos reddebat , ipsisque ad strenue operandum in messe Domini colligenda adde hat antinos . Vo are ergo dominum messis, &e. His verbis doni magnitudinem ostendit , dc seipsum ede multis dominum , qui duodecim Apostolos mittit , dc inaugurat . Nam si ad metendum operarios mittebat , palam est , quod ipsos non mitteret , ut aliena inerent,
sed quae per Prophetas seminaverat.
I. T Tecte olferebant ei parat tuum jacet te is in lecto . Paralytiens Ille ho-- C. minis laps tystus est . Natura A voluntas humana , Adami peccato vitiatae . spiritalem paratu fim contra aerunt , impotentiam operano i , loquendi , cogitandi supernaturali , , dc qitae necessaria sunt ad salutem , nisi gratia medicinali Salvatoris sanentur , fine qBa ad nos movere nullatenus possimus , ut ipse ait e Sixe me nihil potestis facere : tu , Mino potest ve- Ioann.rs. nise ad vis , nisi Pater meus traxerit eum et Et , Deus est , qui operatur in I. ius.
vobis st velle εν perfitere pro bona voluntate . iit ergo velimus , fine no- ah υ - 3
hix operatur ; cum autem volumus , dc sic volumus , ut faciamus , nobi- selim eooperatur : Tomen Fre illo ν et φρcraute ut Pe imus , vel eooperasi te s. eom volumns , ad bona pietatis cra πήbii Polemus . . . Idovea Dis huinavo S . M ii, ita natura per liberum arbitrium volnerore Ie , sed jam tulnerata , o faucia , e. i . vix est idonea per liberuis arbitrium sauare se . Si eviis volueris intemperanis M. fer m. v α
ereato homini fisa v tio temni avtium praeci re dignatus est : quom si ille θη- volset . Me/ienis hosted inorbo suo nou desideraret . Sed quia Ga scrva*is , larguidus fasitis euet , rees sit , i. inus xivvit infirmos. Et tamea ire omnibus, qui nosontur , instrinis Deus quod bovum est , o eratur , formaudo corpus , vivi ando eorρvs , alimenta praebendo , pluviam fucis G solem suum superbo vos G walor dando e non en , unde accusent bonum nee mali . Ius cretiam genus Minocuis justo tuo judicio conde notum notato in interitum sempiternum relinquere t s.s mi is edi Medicum , misit Disatorem . misit euis, qui gratis frenaret , qui sonaιί3 εticM Mercedem daret . Nihil addi od istam benevolentiam potest . Quis egi qui dicct , Sanem te , ct eo tibi mercedem IONIwὸ ficit . Sciebat enim in divise in νι isse cd ycusteram e caesanat in rotos, ct sancti, donat , o non οἰίud , quam sei seu in donat . Sal ator ect adjutorium lavarat , ipse Salaoιον est pronium sanati. Paralytieus in licto iacens , ni ala cupiditate languentem animam signIfi-Cat , viribusque ad bonum agendum destitutam . Infriso ne accidat teuta se tio , G eam fravas , itinendam est O unguena autem jam cupiditate aliqua Ilia, ite Tem. rotat , G es': duate cliqno impeditar ob intranda via Dei , d su lux τdo tu . pote ros. c .ro Chrisii . Attendite illos homiues voti utes Pene νI .re , fam statuentes hex vivere , e P m nys idoneos malo stati fui parat; funt bona faccre . Perti-