장음표시 사용
131쪽
aag nam Turreerem. I I. Diligis omma , quae sunt, & nihil odistr eorum quae secisti, ouit autem Deus peccatum , & errores hominum: lecundum illud Sap. et ε. Patiter odio sunt Deo impius, & impietas eius. & Eccl. I s. Omne excrementum erroris odit Deus. Item,& psal. 1. odisti omnes,qui operantur iniquitatem,emgo non potest dici Deus primo modo est causa peccati scilicet directe. Tertio patet eadem veritaS,& conculcatur er-- ror praefatus, ex illo Io. I. sine ipso factum est nihil, idest, peccatum. Quarto ratione sic eadem veritas ostenditur Deus non est actor illius cuius est ultos, ve manifestum est ; sed Deus est ultor peccatorum,& errorum hominum, Deuter. 3 a. Mea est vitio,& ego retribuam. & in psal. Interficiam omnes peccatores terrae, & Isa. εα
Dies autem illa Domini Dei exercituu, die; ultionis, ut sumat vindicta de inimicis suis rergo Deus non est dicendus causa peccati. . Quinto sic, peccatum,& error dicunt priuationem, & defectum deordinatum carentemsedebito fine; sed facere talem' defectum repugnat potentiae,& sapientiae,& bonitati diuinae , est .n. in peccato priuatio utilitatis , ordinis,& entitatis,ergo cum nihil sit attri buendum Deo,nisi quod deceat suam potemtiam, sapientiam, & bonitatem manifestum est,quod ttribuere, quod sit causa peccato,
132쪽
De errori Machom et asrum,non solum est falsitatis sed blasphemis,& impietatis. Praeterea quod etiam Deus non possit dici causa peccati secundo modo, scilicet indirecte,patet: licet ita contin gat,quod Deus aliquibus,non praebeat auxi-lium ad vitandum peccata, quod si praeberet non peccarent , hoc tamen facit secundum ordinem suae sapientiae,& iustitiae,cuin ipse sit ipsa diuina Sapientia,& iustitia. de non imputatur ei, quoa aliquis peccat, sicut causa peccati; sicut gubernator non dicitur causa mersionis nauis, ex eo quod non gubernat nauem,nisi quando subtrahit gubernationem potenS, & debens gubernare. Deus autem ex iusto iuditio facit quod aliquibus auxilium non praestat, ut non Cadant,quod ipsi impedimentum prςstant gratiae in quantum auertuntur a lumine ut dicit s. Dionysius,patet ergo quod Deo nullo modo attribuitur causalitas peccatorii vel crrorum dicit enim Augustinus lib. 83. qu si nullo patiente homine Authore fit homo deterior, Est autem Deus omni sapienti homine praestantior, multo ergo minus Deo authore,aut volente fit homo deterior,& itacigrissima luce patet falsitas praefati erroris, Machomet H
133쪽
Dan. Turrecrem decimus error Mareometi cons latur. Cop. XVit , d . . '
perfidus Machometus asserere visus est omnia ista mundana fortuita esse, donon regi a diuina prouidentia ; ait enim in Alcorano cap. 6. Si vobis aduersitates incubuerint similiter a caeteris in cubuerunt , Isti quidem sunt dies casus & fortunae,& in cap. 16. dicit. Scitote vitam hu-
ius Mundi nihil esse nisi ludum lubricum &
inane, ornatumq; vacuum &c. In quo errOre fatuo perfidus Machometus insequutus est errorem quorumdam antiquorum philosophorum ut Democriti & Epicureorum, qui mundum istum dixerunt non gubernari diuina prouidentia , sed a casu & fortuna omnia proueniri, sed error iste faciliter o stoditur falsus,stultus,& impossibilis: Quis .n. . t inquit Lactantius non sentiat hunc mundum tam mi bili ratione perfectum aliqua prouidentia gubernari. Quando Quide anihil est, quod possit sine ullo Moderatoreo .consistere sicut domus ab Habitatore deserta dilabitur Navis sine Gubernatore abie Pessime, corpus relictum ab anima desule nedum
134쪽
nedum putemus tantam istam molem aut construi sine artifice aut extare tam diu sine Rectore potui sie. Ostendamus igitur illius erroris falsitatem via qua Superiores exprobramus sacraruin scilicet literarum testimo .nijs,& veridicis rationibus patet, In primis frui sitas in illo Sapientia: 8. ubi de Sapientia diuina, quod attingit finem usq; ad finem , . fortiter & disponit omnia suauiter . Secundo ex illo sapientiae I . Tu autem Pater gubernans omnia prouidentia. Ratione vero in sic consulatur error praedictus, & probatur quos omnia tam bona quam mala, tam necessaria, quam contingentia , tam species quam indiuidua regantur diuina prouidentia sic. ad quaecunq; pertingit ordo prouidentiae illae subsunt eidem prouidentiae sed ordo diuinae prouidentia: omnia attingit Sap. g. quia omnia ordinantur ad aliquod bonum uniuersum, in tantum, quod si per aliquam malitiam uno modo ab ipso deficiant statim alio modo in ipsum ordinantur
siue sit malum nature, quia corruptio unius generatio alterius est, & deformitas mon- strorum commendat proportionem naturalem corporis,sive sit malum culpae,quia
. illud comendat thonestatem virtutis & per poenam diuinam iustitiam. Secundo sic. quaecunq; habent certum ordine oportet quod aliqua prouidentia gubernea I a tur
135쪽
13a Dan. Turreerem. tur sed res huius Mundi tenent certum ordinem in suis motibus , ergo oportet dicere
quod prouidentia aliqua & non a casu vςlsortuna gubernantur.
Tertio sic quae sunt diuersa non conseruantur in aliqua coniunctione nisi per aliquam prouidentiam gubernantem , sed in Mundo videmus contraria & diuersa ad idem colligata permanere ergo Mundus ipse prouidentia regitur . .
Quarto sic omne id quod per se non potest stare, nec potest per se conseruari indiget aliquo Gubernatore,quo conseruetur, sed resereatae per se inesse conseruari non possunt, quia quae ex uihilo facta sunt per se in nihilum tendunt ut dicit Damasus, Ergo oportes dicere res mundanas cum a Deo sint creatae diuina prouidentia gubernari, quod autem hoc sit verum non tantum de rebus naturalibus, sed etiam de humanis actibus patet, m per illud Math.x. Omnes capilli capitis vestri numerati sunt. Ergo etiam. minima in humanis actibus prouidentia diuina ordinantur,ratione sic. punire & pra miare & praecepta dare sunt prouidentiae actuS, quia per huiusmodi quilibet Prouisor subditos suos gubernat, sed Deus haec o nia circa humanos actus agit, erg' humanis actus diuinae prouidentiae subduntur. unde dicendum est non sicut Machometus stultus
136쪽
videtur dicere , sed ut sapientissima Christiana religio sapit quod omnia quae sunt in Mundo subiecta sunt diuinae prouidentiae quae cuncta disponit bona & mala; bona vestant, mala ut ordinentur, ut nihil inordinatum sit in regno prouidentia,& ut ex eis aliquod bonum sequatur, Nam sicut Deus naturarum bonarum creator optimus est , ita malorum iustissimus ordinator. et
Duodecimus error Maediometi confutatur Cap. XVIII. .
metus asseruit circuncisionem esse seruandam, in quo errore conuenit cum Iud is& certis haereticis qui Corinthiam dicti sunt qui er- 'ror facile consulatur si rem uocemus ad memoriam qualiter Deus is promiserat daturum legem noua per Chriss um,aliam a lege veteri, quae multo perinctior illa esset secundum illud Ierem. 32. Ecce dies ve nient dicit Dominus,& feriani domui Israel & domui Iuda idest fidelibus Christum confitentibus foedus nouum idest Iegem nouam non secundum pactum quoa pepigit cum Patribus eorum, idest secunda opera veteris testamenti,sed hoc erit pacta
137쪽
quod seriam cum domo lsrael post dies it - .los dicit Dominum dabo legem meam i
visceribus eorum , & in corde eorum scribaeam,& ero eis in Deum. Ex qua auctorit te habentur duo, unum quod Deus daturus erat legem nouam aliam quam dederat P . rribus eorum, unde propter hoc, quod Christus daturus erat legem nouam dicitur Isa. 23. Dominus Iudex noster,oomin s Legifer
noster, Dominus ii ex noster ipse saluabit nos. Secundum est quod haec lex noua alio modo danda erat quam antiqua, nam erat scribenda in cordibus, sicut antiqua scripta fuit in tabulis lapideis ad denotandum firmitatem, seu stabilitatem legis scilicet nouae,& infirmitatem, seu instabilitatem antiquae . Cum ergo lex noua comparetur ad
veterem, sicut persectum ad imperfectum, neces artum est, ut adueniente perfecto euacuetur quod imperfectum est, si ad idem ordinetur , gratia enim no facit per duo quod
per unum potest facere, sicut nec naturvi et unde ceremonialia praecepta non fuerunti uisa seruari , .nisi usq; ad Aduentum Christi veri Prophetae, de quo legitur Deutherono-m ij 38. Pr hetam de gente tua suscitabit tibi Deus ipsum sicut me audies,& subditur ponam verba mea in ore ipsius , loqueturq, ad eos omnia verba, quae praecepero illi, ex
quo relinquitur , quod adueniente Christo
138쪽
qui ibi fuit praenunciatus iuxta dispositio- nem illius cedere debebat legalia,& ad Imperium illius Nilaro ..Vnde dictum illud Matth. xi. Lex & Prophetae usq; ad Ioanne retractauit cerimonialia & alia instituit po
tiora. Vnde Augustinus contra Faustum, sacramenta quae obseruabantur nunciatiua erant Christi venturi, quς cum suo adnentuimpleret, ablata sunt & alia instituta viri te maiora,vtilitate meliora, actu faciliora, numero pauciQra. Praeterea hac ration , quia lex & Sacerdotium pari passu currunt: Apostolus ad Hebraeos 7. dicit; quod tran-Glato Sacerdotio necesse ut legis translatio fiat,erat enim lex sub administratione S Cerdotum, ergo mutato Sacerdotio necesse
est quod lex mutetur, & huiusmodi ratio est iuxta S. Thomam, quia mutato fine necesse est mutari ea, quae sunt ad finem . Omnis
autem lex ordinatur ad conuersationem humanam gubernandam & regendam. V de secundum Philosophum l. Politic. muta ta conuersatione necesse est mutari legem. Sicut autem lex humana ordinatur ad regi- men mundanum,ita lex spiritualis & diuina ad diuinum regimen: hoc autem regimen designatur per Sacerdotium,necesse fuit legem transferri , & ita praecepta cerimoni
lia cessare debuerunt post Aduentum Christi nouae Legislatorem. Vnde Augustinus
139쪽
super illud Iudith dicit vir eius fuit Manasses, dicit adueniente Christo, & Sole Euangelij clarescente in mundo omnis illa ob seruantia cessat, & quasi villi messis collectio transit. Cum autem Circuncisio non sit praeceptum morale non .n, est de dictamine rationis naturalis , ut patet. Unde non fuit omni nationi data sim; imperfecta r spectu baptismi dati in noua lege & hoc tria pliciter . Primo quidem quantum ad signi ficationem, quia non sigdificabat ita expres. se emundationem totius hominis ab immunditia culpae originalis sicut ablutio baptis
Secyndo Circuncisio fuit impersecta respectu
baptismi,quantum ad essicaciam, quia non tam abundans gratia ad operandum & reprimendum Minitem in Circuncisione da- batur sicut in baptismo datur ... Tertio erat imperfecta respectu baptistat,quatum ad utilitatem,quia non erat eius utilitas ita communis sicut baptismi, cum illa haberet determinatum populum, determinatum sexum,determinatum tempuS, quod in baptismo non accidit, & ideo adueniente tempore plenitudiniS gratiae, debuit circuncisio cessare baptismo instituto. Vndo fideles imo tenentur ad Circuncisionem , Imo qui circuncideretur grauissime peccaret diceate Aposto ad Galat. s. si circun- r i cidimini
140쪽
cidimini Christus nihil vobis proderit destifides Christi, quia cum circunsio fuerit si- gnurn& gesserit typum passionis, qui kdhuc uteretur circuncisione crederet adhuc
signum durare, & non venisse signatum, &sic excideret a Christo. Patetsrgo Macho
metum grauiter errasse dicentem circunei sionem adhuc esse obseruandam. Nec mouere debuit lachometum nec quemq; altu, quod Genes. 16. dicitur, quod circuncisio data sit in foedus aeternum,quoniam aeternuibi accipitur pro saeculo eo, quod longam durationem habet sed finem tandem,sed noest determinatus nobis,vel dicitur,quod cir cuncisio corporalis est in foedus aeternum non ad literam sed quantum ad suum significatum quod est duplex unum est circunct- sio spiritualis, quae est omnium vitioru amputatio de qua Moyses Deutheronomi 3 o.
prophetauit dicens. Circuncidet Deus De- .us tuus cor tuum & cor seminis tui, ut diligas Dominum Deum tuum &c. Item Propheta Ierem. de eadem loquitur Ierem. q.
Circuncidimini Domino & auserte praepu- tium cordium vestrorum,uiri Iuda & habitatores Hyerusalem,ista est circuncisio spiritualis, quae in nobis perpetuo manere de- bet, quia praeputium nostrum idest omne vitium a nobis abscindendum est,ut simus sancti & immaculati in medio Nationis praua