장음표시 사용
391쪽
seruire inuicem. Sed mulierem non permittit idem dominari in virum, I.Tim. 2. hoc enim viro potius Dei sententia detulit, & maritum habere Dominum,mulieris meruit no natura, sed culpa. Quod tamen nisi scruetur, deprauabitur amplius natura,augebitur culpa.Sic Augustinus de Genesi ad literam, lib. 1 I. cap. 37. Sed δc Christi infamatur Euangeliu ,dum contra legem fidemque naturae, Christiana uxor ex Dei lege subiecta, viro imperare desiderat, cum etiam gentiles foeminae viris suis serviant communi lege naturae. Et hanc enim duce se
cuti veteres philosophi, qui Christum alioqui
promissum non agnouerant,de nulla re sancti scripserunt aut religiosius, quam de coniugio. Quos inter Peripateticus inter leges probς mulieris, Existimare inquit debet mulier Vere co- posita, mores viri esse legem suae vitae,imposita sibi a Deo per coitinctionem matrimonij atq; consortij,lib. 2. Oeconomicorum, cap. I. Quis docuit hunc alioqui parum numinis & raro
memorem,autore Deo matrimonia coire ZEt
cap. 2 Qui hqc negligit,Dcos ipsos videtur negligere, quibus praesentibus sacra fecit,& v x
rem duxit. Qui negat mundum a Deo conditu, coeptumve, fatetur matrimonium absque Deo non coniungi tingenuae mulieris esse virum diligere ac vereri,sed qua reuerentia paretes modesti filij ci ucs bene morati benevolos magia stratus, non quo metu vel odio servi Dominos: ciues,tyrannos:Zelotypos aut etia moecho S re-
392쪽
formidant adulterae. Et cap. 3. Huc neque amorem, nec timore absque pudore ac verecundia Homero laudatum, ut& ab eodem mutuam viri δί uxoris unanimitatem, dc in regenda comuni domo concordiam, sic in V lyxe dc Nau- ,
sicaa commendatam,ut nihil melius possit ho- W- , rq minibus obtingere: non quantibet, sed hone- sicaa. stam modo,nec in iis quet improba sunt & impudica, inuicem consensionem. Sic δc apud Xenophontem Ischomachus interroganti Socratidium sponsam docuisset ea quae spectant ad bene gubernandam familia, respondet, Minime, sed rem diuinam feci,ut mihi quae foret Optima, docere contingeret,illi perdiscere : δc colligit similia fuisse sponsae vota, vel hoc argumento, quod se mariti monitis docilem ac morigeram praebuisset. Sic senex ethnicus incoin dia loquitur filio, Abi domum , ac Deos V qr
comprecare, ut uxorem accersas .Hic profanus ρ 'μ'
ii 5 putat satis auspicatas fore nuptias, nisi spo- sus Deum apprecetur. Meminit & Plutarchusfacrificij quod ex more fiebat Iunoni nuptiali, praecepto connubiali 28. In hoc cum victima
fel exemptum abiiciebatur, non consecrabatur , innuens bilem iramve nunquam in connubio esse oportere. Praefatur idem veteres Mercurium iuxta venerem locasse, quod con-- iugum beneuolentia non tam voluptate corporali, qua animorum coniunctione coeat de sermone comi, de amico velut glutino egeat.
Et I . Oportet, ut Geometrae dicunt, lineas de
393쪽
superficies non per se, sed una cum corpore moueri , sic uxorem nullum proprium ast Dux , -- ctu in habere , ted studia , curas, risum, oi
IM, AOqua nia denique cum viro communia. - . Mu- illM diceat. lieres cum viris subsunt & obtemperant, laudem consequi, cum praeesse volunt, magis eas dedecere, quam eos qui subiguntur: prp. stare autem maritum uxori par est, non ut dominum pecoribus, sed ut animam corpori,co-
spiratione quadam naturali per beneuolentia cum eo coniunctam , & procurare corpus conuenit , non ipsius seruiendo cupiditatibus & voluptatibus: ita uxori praeesse , sicut prosis, neque nimis demulcendo gratificandoque oportet. Citatur ab eodem in Bruto a Barbaro lib. I. cap. 8. lib. 2. cap. I. I. ab Erasmo, Arairq η' & aliis apud Homerii Andromache, quantum H Τ' Η suo assiceretur Hectori, in quo Omnes Ommiatum charitates sibi conititueras, si ' eum alloquens, Tu mihi iam flus pater es,mate que verenda. Tu dulcis frater tu gratius ad omnIa comux.
Cuius etiam destiterio velut mentis impos,aliquado per turbas discurrit,& moenia collustra.
uit, quantoque eiuS tum amore, tum honore,
teneretur,volupe est apud eundem legere, cum virum Troia egredientem cum filio comit tur, oculos in eo uno figit, οί vel in sub ininistrando equis ipsius pabulo, ut quibus mariti decus & vita crederetur, diligens & accu-x ta est Cuius exemplo,ut non quasvis Operas
394쪽
AD TITVM. CAP. I, 3 3 oportet ab uxoribus exigere, si sint famulet,qui idem praestare valeant, tamen sit res ita poscat, uxor non grauabitur praestare, quod famula nodignaretur,ut nec a re quid ζm coquin ri3 -b Hin Misa. horreat si quem vir munificus holpitaliter ha- etsi, bee, bere domi c5stituerit quod generosissimi for- pi udi ae ritissimique heroes a se non duxerunt alienum: Achilles enim & Patrocius,cum ad eos reconciliandi venissent Aiax & Vlyxes, ea magno studio reiecta Lyra tractant, quae nisi hospitalitatis excusatione decora sint, vix mediocribus seruis disna videantur.Viro igitur uxor, si uxoris& o hcio & laudi respondete velit, nihil non debere fatebitur,ac prς stabit. Quid autem& quantum amoris vir uxori vicissim debeati
in eodem exemplo videre est, Hectorem pare- tum, fratrii, patriae quoque cineres forti animo laturu, Andromaches uxoris utique bene merentis futuros casus cogitantem, ferre non posisse. sic hac in re heros barbarus alioqui fortissimus,lenis,sic mollis est ,ut prorsus alter a se fieret,Erectus rerum gestaru gloria,nihil de proprio ,multa de coiugis euentu anxius, gemans, suspiriosus queritur. Et naturali ergo, ut & diuina autoritate, lata & huius foederis tam
intima coniunctio vi & in parentes alioqui maxima pietas istius splendore necessitudinis obseuretur,ut eis reliciis,hi sibi inuicem adhς-
reant, Gene. 2. & sc prae charitate mutua oculos sibi prς stringant,ut praetermissis omnibus,
395쪽
vnos se colant, mirentur, litigant. Sic Plutat cho, Phocionem uxor opes suas, mundum suss& thesaurum vocat. Sic Xenophoni Tigranis Armenia uxor, absentis mariti impatiens, &comes ubique indefella, domum ex aula Cyri reuersa, quid de huius pulchritudine sentirer, viro percontanti, abs te inquit Deos obtestando nusquam oculos deflexi. Itaque qualis Cyri forma sit, prorsus non noui. Tales Hieronis &Duellij uxores, graveolentiam viris ab inimicis exprobratam, domi expostulantibus quod eius eos viiij nunquam admonuissent, responderunt se putasse viris omnibus ad eunde modum animam olere, Plutarch. de utilitate ab inimicis capienda,Erasmus in Apophthegmatis. Si vere senserunt quod dixerunt, argumentum fuit insignis tum pudicitiae, tum etia simplicitatis, nulli via qua viro tam vicinas fuisse, ut oris halitu sentiscerent: Sin finxerui, magna erga maritos fuit tum ciuilitas, tum etiam tolerantia,tandiu pertulisse hoc incommodu abs que fastidio aut iurgio. Et talem esἡ voluit nonupta modb, sed & nuptura P. Meni', anima
uerso grauiter in libertu sibi gratii, qui osculunubili tili , errore licet ' us, non libidine, dedisset,ut non solum virginitate illibata, sed&oscula puellae ad maritos syncera perferet,Va lerius de pudicitia. En quam parum, aut potius nihil, cast et sibi mulieres,ut mulierib' etia leges sine viris permiserunt. Maiores, ait Cato I iiiij
lib. 34. nostri nullam ne priuatam quidem rem
396쪽
AD TITV N. CAP. II. 3 sagere foeminas sine autore voluerunt, in m nu esse virorum,&c. quod si,quod ibidem male metuebat,uiris eae exequari Voluerint,poeta audiant lib. 8 .Epigrammate I 2. Inferior matronasuasit, Prisce arito, Non aliter tantfoemina virque pares. Sin hoc non contenta , etiam superiores esse contenderint, non minus recte monuit Mimographus, Eona mulier parendo viro imperat. Foeminae pulcherrimum imperh genus obsequendo impe- prexigere' rare. Apud Terentium in Ecyra Act. r. Scen. r. mmi ' rein Philomeno uxorem ad viri offensas conni I p uuentem ita commendat Parmeno, Haec ita uti liberati esse ingenio decet, Prudens,modesta,incommoda atque iniurias Viri omnes ferre tegere contumelias. quod Pamphilus scilicet ab uxore abstinens, 5c multis ea diebus attingere nolens,meretriculam insuper amaret Bacchidem. Liuia iam nobis allegata, interroganti cuidam, quanam ratione Augu- stum ita in suam potestatem redegisse i, respo-dit,Exquisita pudicitia, omnia eius mandata libenter exequendo, nullas eius res scrutando, lusus eius venereos neque persequedo, & disis mulando, Dion. lib. 18. λt Christi fideles ut
ea in re nolim connivere, sed mutuu monere, ita mox tamen non discedere, aut diuortiu mittere: quod si discesserint,prae nulla vel pauca emendandi alterutrius spe, eadem squando nemo sapit vel desipit omnibus horis) refulgente reconciliari quoad eius seri poterit) cum
397쪽
Tollere, quid ti3 6 IN EPISTOLAM Paulo consulam, quando diuertentes alioqui remanere innupto S oportet, I . Cor.7. Et hactenus de uxoria obedietia, subicctione, ac etiam patietia. Neq; vero no viris opus ad muliebre imbecillitate mutua quadam συγκα βασμ,hoc
est,csides cetione. Non possunt omnes esse Socrates , qui Xanthippas morosas & iurgiosas, irisque ac molestiis muliebribus diu notitique scatentes,domi patiantur,ut insuescant &exerceantur caeterorum quoque foris petulantiam& iniuriam ferre facilius: multo minus Iobi esse,aut Tobi et, quibus uxores non in malis solatriccs,sed ad peius tela trices relictas esse scriptura prodit : & prior quidem comparis,quae simplicitatem illi suam exprobraret, stultitiam patientissimus alioqui minime pertulit, minus vero ad irroganda Deo blasphemiam vel connixit, vel consensit,Iob. 2. Posterior autem, nodubito, quin, ut parentes & cognatos spem illius irridentes,sic uxorem suas et eleemosy nas& sepulturas exprobratem increparit, Tob. 2. Ferenda ergo uxoru leuiora quidem vitia, non fruenda, iuxta quam sententia lepide Varro in Satyra Menippea,quam de osticio mariti scripsit, Vitium inquit, uxoris aut tollendum,aut ferendum est: Qui tollit,commodiorem praestat,qui fert, sese meliorem facit. Vbi Gellio, lib. i.cap. 17. tollere diruim apparet, pro corrigere, at non corrigitur, nisi auferatur. Id etia si corrigi nequit, redii, quod scilicet a viro ferri
hones possit. Uxor ergo ut dum corrigibilis
398쪽
est serenda, sic incorrigibilis,luxta Mimum, ut mici vitias eris acies tua, Non sic quidem
ea in te traDSferendo,ut iis ea vacua sit,ied n ua contrahendo,quod vel peccantem non corripias, Matth. i8. Luc. i7. vel ad inem edabilem coniueas. Haec de re uxoria. Sequitur in textu.
Iuvenes iliter hortareot bri, sint.
Onsequenter ostendit, quid de quali
ter deceat mares iuuenes, prius liberos,deinde de seruos. Est aute vel repet edum, vel certe non omittendit,
quod huc serio distulimus, Superioris periodi clausulam hanc ino blas hemetur verbis Dei, ex glosia ordinaria undecum, sumpta, & Lyrano, ad omnia superiora siue praedicta, sed de ad sequentia εἰ post diceta teferri posse,quasi diceret, Hortare fenes, anus, adolescentulas, sed de iuuenes de seruos,ut sic se habeant, ut diximus de dicemus quod ideo facere debebat, quia tu fideles inter infideles habitabat. Ideoque si illi incompositis nisiciat moribus, hi fidem catholica irrisillent &maledixissent. In sequentibus
aure,ut& in praecedentibus, imo ut ubique,doci rinae seruat decorum,id hic Graecis docte de acute notantibus, qui docedas sceminas foemi- τα ηεμ-nis permisit, & aniculas iuuencularu esse ma-- gistras , virilis sexus instruendi curam omnem μ' viris permittit, de maribus marem, iuniorubus Titum praeceptorem praefici z, dicens,
399쪽
3 8 IN EPIsTO IAM Iutimes hortare, & siciit in eo quod supra dixerat, Arius similiter,&c. Similitudinem anuum diximus ad senes referendam , ita nunc in eo quod intulit Similiter, iuuenum similitudinem ad anus S per anus ad senes aptandam arbitramur, ut senum habeant sobrietatem, pudicitia, prudentiam, in fide, charitate, patientia sanit tem, Antium inhabit' sanctitate,ut ne sint a cusatores, neu vino multo serviant, bene docentes, S c. Proprium autem adolescetulorum hoc posuit, visobriisint, σι φρονες, & hic Hiero-Mymus superiorum autor, sui semper similis,legit, pudici. Ambrosus, continentes esse,ut quoniam iuuetus solet modum egredi,vino ad lapsum esse promptior, idcirco salubribus retinaculis conti aeri iubeatur, quo inse nata,diuinis legibus gubernetur. Bruno,temperat ob, Anselmus, modum tenentes, & nullam superfluitatem sectantes,sicut saepe consueuertit iuuenes.s,b ; talis Oliqui Latini cum vulgata lectione hic expos anum tuis nunt auferri luxuriae siue libidinis causam, tol-ni m. ledo ebrietatem, multorum sane vitiorum o casionem ac principium : quia ergo ea aetas adsequendos passionum, maxime carnalis concupiscetiae, affectus impellit, ideo sobrietatis ceu fraeno retinoda cst. Graeci, verterint licet eoru Latini interpretes,s ii, propius tamen exponunt ad superiorem de pudicitia intellectum, Vρμtissi in I lihil siti quientes tam dissicile, tamve huic ae-nibi pita xRxi durum, quam Voluptates noxias & morti f. u. feras domare, non pecuniarum sitis, non glo
400쪽
AD TITVM. CAP. II. 3 9riae midium, non cuiusuis rei alterius concupiscentia,ita iurat ni cui aetatem perturbae &vrit, Vt corporum amor,& in iana haec libido. Ideoque aliis ora rubus omist ,circa id quod magis vrget, δ plus cst neces alium, versatur admonitio, hunc scilicet ignem adeo infestum, sobrietatis veliri aqua res inguendum,que virtus eo maiori erit dolescentia: Omamento, quocum ea libido acri' dc magis hostiliter bellum gerit. Quod atatem sequitur,tuom ubi , suetper i omnia, sequentibus, cum Graecis de aliquot Latinis pri ma huius capitis lectione iunxi. Ambrosius, Hicrotavimus, quique hunc sequuntur, Sedulius V Anielmus, superioribus iungunt.
Licet ait Latinarum quidam sic lependum existiment,ut pol ea in Arant, In omnitus te stimpraescio formam e .nortam operum, tamen sciamus ad J ii; criora ille referendum, id est,exhorrare ut puti s. . . M omnIbus, tam scilicet mente quam corp*re: tam opere, quam cogitatione: ut nulla sit in adolescet e turpitudinis suspicio. Sciendum quoquc continentiam non solum in carnis opere,& animi concupiscentia, sed in omni Om 'emiabus rebus necessariam esse, ne honores appeta mus indebitos, ne accendamur auaritia, nevis vlla passione superemur. i. De sobrietateporro praeter ea quae in hanc S I .ad Timotheum comunia viris S mulieribus obseruaui, Plato lib. Vini Umia a. de Legib. lege sanxit, ut pueri ad duodeuige- ς δ' simum annum vini v sum prorsus ignoret. no P 'ς