장음표시 사용
451쪽
non tantum seruos a fide non prohibere,sed Mgaudere,quia fidem eorum vident sibi proficere:nemo enim Dei fidem custodiens, homini bus infidelis esse potest, iuxta illud eiusdem ubi supra Domini,eum qui in minimo fidelis est,& in maiori, seu multo fidele esse.Sic Latinorupraestantissimi Ambrosius & Hieron. quorum stagmentu legim' in ca. Si apud. 23. q. s. Addit Lyran' S. Paulini exeptu, qui Vati dato Regi sic infideli seruiedo,hoc est, fide sua bonis mori
ornando,sui suorumq; omniti ciuium a seruitute liberatione a Domino suo emeruit. Regij enim horti cultor munus id tam dextre obivit, ut merito cum omnibus charissimus, tum ob conspectus venerationem mansuetosque m res, es ingetem virtutem,prophetiae etiam gratiam ac euentum de Regni mutatione, dignus
habitus sit, & tantum apud nouum Regem meruerit, ut qui pro unius viduae filij liberatione seipsum,venditis suis omnibus,in seruitium obtulerat libertatem sibi acciperet & aliis impetraret, ex Africa Nolam liber cum suis popularibus non sine magna frumenti copia, in patriam postliminio &triumphanti similis, remissus.Sabellicus in exemplis,li. 3. cap. 8. lib. 8. cap. 2.Fulgosus lib. 2. ca's. Marullus lib. I. cap. a. &c. Alsuit his Anselmus ex glossa ordina ria,hanc clausulam non ad seruos tantum referendam, sed ad omnes quoque supra nomi
tenus omnes tales sint, ut diuinam doctrinani
452쪽
honestis moribus,quasi margaritis & gemmis, adornent. De quo spirituali per,opera bona
corum in hanc periodum enarratio,huc studio dilata,tum quia prolixior,tum quδd deseruorum conditione ac officio pluscula continet. IVt qui uxores 1 viris continentiae praetextu separat, sic qui seruos a Dominis religionis itide obtentu seducit, reprehesione dignus est,multam enim multis, ne dica omnibus,infidelibus calumniadi nostri occasionem tribuit,eor que aduersus fidem ora . linguasque i relaxat d
aperit. Quod, ut est diligens unota est oblitus Aquinas . Et quare , inquiens , mo net hoc tam frequenter Apostolus Haer sis enim coeperat apud Iudaeos , quasi Dei serui homini seruire non deberent .i Et illinc etiam fortassis ad Christianos derivatum,qua
s per Christum filij Dei iam , non magis
esse hominum serui: deberenti. Nolite Eebant in fieri serui hominum, r. Corinthio. 7.&, apud Deum d si, Christo non est neque seruus neque liber, ad Galat. & Colossen. 3. At veto Christus per fidei iustitiam non venit citatem tollere ; seu politicum ordinem, imo confirmare . quo scilicet alius alij subditur aut sesuit , sed corporis seruituto seu subiectione, & nunc quidem per eundem liberamur a sentitute, sed animae, a corporis, Ut cor
optione; lia si tuitur , infuesro demum liberandi. Rom. 8. cum tradiderii regnum Deo &
453쪽
o2 IN EPISTOLAM t& patri,I. Cor. I S.euacuata tum omni humana praesertim praelatione. C erum dum & quansisse creaim diu durat mundus hic, angeli angelis , claemorem mma. nes daemonibus,homines hominibus, ali) aliis
praelati,iiij aliis subiecti sunt,ut habetur m S tentiis Theologicis lib. a.& . Distinctionibus
7.E. Pergunt autem ita Graeci. Conuenienter igitur alibi dicit Paulus , quati Deo, non hominibus seruientes, &si hero tuo cum beneuolentia inseruis & ministras, eius tamen tum origo & occasio a Dei timore proficiscitur,tum honos ad eum recurrit, tum apud eundem & ab eodem omnino merces. Admonet ergo Omnium quae maxime seruos decent,
Quaeque heros illis placant & concili ni, non obloqui no furari,fidele esse.Haec enim mun' di nedotiis addicti maximὶ cur ni, oc poti simum expectat. N in si nec linguam coerces, nec manum contine qui admirari possit M tilli dogma Christianum t Sin aduerterit se uum apud se in Christo philoisaph ante,& continetius,modestius,m S sv qua coieruos Set
Ies,m seruiente,quo corra modo Ielip Onis no stre vim tanta,ut animos in meliuscouertat,novel sentiet et mirabi uri Cedet id profecto in Christianismi gloria,a quo seruus sic sit instit
tus. Nec enim ex Verbis dogmata,sed ex rebus ain: vita gelites iudicat. Sint igitur illis ut ux res ita & serui inexeplum rectissimae couers
tionis norma. QAUpὶ apud quos ubique fer retrata in consessio sit,servoru genus yt pluris
454쪽
inu,improbu, imprudens, impudens, impudia si ' Mn icum, lubricum , formam esse perdifficile, pa- θ'
rum ad capessendam tum doctrinam, tum vi tutem idoneum,neque id natura sic faciente, Absit, sed ut illiberaliter educatum, nec bonorum virorum verbis,disciplina,aut couersatione rectὸ institutum magna dominorum in primis, in quorum iure atque aere sunt,in formandis eorum moribus negligentia , nihil fer-mE aliud quam seruile ministerium curatium, ut eorum si mores interim componere studeant,sui id modo gratia faciant, ne s scortis, furtis,& vino serviant,eis Molesti sint & inco- modi. Cum itaque sic negligantur, neminemq; Seruorum ne habeat eos coponendi & formadi studiosum, non mirum si in quae uis nequitiae praerupta de imp 'bρ ς ε praecipitia ruunt. Si enim ubi parentes instant, paedagogus,nutritius, magister,aequalis,libe tatis conditio , aliaque id genus, perdissicito quispiam malorum consortia contuberniaque deuitat, quid putas his omnibus destitutos, quique quotidie cum improbis versat
tur, qUibus volunt , licenter congrediuntur, cum eorum nemo amicitias societatesque disia quirat de excutiat, quid inquam, putas huius. modi homunculos foreὶ nonne ait supremum 'scelerum verticem euasuros Z Adde quod nec doctrinae quidem adminiculo fruuntur , nec nostra , nec externa erudiuntur sapientia, non cum viris de honestis educantur, & quibus existimationis suae ac gloriae magna cura sit.
455쪽
. Ex his omnibus datur intelligi, quam dissicile,
quam mirum,s eruum aliquando bonum atque utilem fieri. Cum igitur perspexerint genus adeo illiberale, ex religionis nostrae cultu honestius ac modestius euasisse etia si valde stoliadi fuerint & irrationales Domini, magna tameconcipient de fidei nostrae dogmatibus. Quanto enim deteriores ante fuerint,tanto magis, si ad bonam frugem conuertantur, virtus praedicationis eminebit,cuius si ornameto serui esse se,& Deo in hominibus seruire, gratiam praestare,Deique iussis obsequi nouerit,dominora quan libet asperorum & incommodorum iras, indignationes,intemperias,reliquaque omnia facile ferent ac tolerabunt. Hactenus Chrysostomus de seruis, non quale) hodie famulos Heuus qui habemus,quosdam quasi helotas sic enim L cones, Plutarcho de Iracundia, vocabant homines mediae conditionis inter seruos & ingenuos sta quib. seruitutem seruientibus olim Hebraei& Pagani utebatur, nunc etiam Tum car,utinam non & Christiani abuterentur, nos in I.Tim. s. dc ad finem 2.Digression . quae tum in buccam venerunt, diximus , neque nihil in
nostri Pauli Philemonem, Deo dante, dicturi
Totam autem de seruis infidelium discia
456쪽
plinam ad fidelium famulos Paulus ita breuiter aptauit, hoc, ait, magis serviant, qud fratres,quod fideles, quod dilecti, quod communis in Christo gratiet participes.Hinc etiani ait alter in pax oritur domestica, id est, ordinata imperandi obediendique concordia cohabitantium,Imperant qui consulunt,vir uxori, parentes filiis, Domini servis. Obediunt quibus consulitur , mulieres maritis , serui Dominis, parentibus filij. Sed in domo iusti ex fide viventis,& adhuc a ciuitate cassesti peregrinantis, etiam qui imperant, seruiunt eis quibus imperare videntur, Consulendi enim ossicio,& prouidendi misericordia, non domia nandi cupiditate , nec principandi superbis imperant. Sic Augustinus de Ciuitate lib. is cap. I .dc scprosequitur cap. seq. Hoc natur lis ordo praetcribit, ita Deus hominem condidit, Dominamini piscium maris, volatilium cani , de omnium humi repentium , Generseos x. Rationalem factum ad imaginem suam noluit nisi irrationalibus dominari , non ho- D-ἰ νιminem homini,sed hominem pecori, Inde pri- p mi iusti pastores magis quam Reges homunum instituti, ut etiam sic insinuaret Deus, 'f' 'quid postularet ordo creaturarum , quid exigat meritum peccatorum . Servitutis quippe conditio iure peccatori imposita proinde nusquam scripturarum legimus seruum , an tequam hoc vocabulo Noe iustus pecca - ε
457쪽
men culpa meruit, non natura , cuius etiam
origo Latinis inde ducitur, quod qui belli iure
poterant occidi, cum seruabantur, victorum serui fiebant. Prima erso seruitutis causa, peccatum, ut homo homini conditionis vinculo Deo iudicate subderetur, Omnis autem qui facit peccatu, seruus est peccati,ait supernus Dominus, Ioan. 8. per quod multi quidem religiosi Dominis iniquis,non tamen liberis seruiunt,a quo enim quis deuictus, huic& seruus adductus est, 2. Pet. 2. Et utique stelicius seruitur homini, quam libidini, cum saeuissimo dominatuvastet corda mortalium, ut alias omittam, dominandi libido. Hominibus autem, quo pacis ordine aliis alij subiecti sunt,ut prodest humilitas seruientibus, sic nocet superbia dominantibus . Nullus autem natur in qua prius Deus hominem codidit, seruus est hominis aut peccati, sed & poenalis seruitus ea lege ordinatur, qua naturalem ordinem conseruari iubet, perturbari vetat, 'uia si contra legem non esset fa-Gim, nihil esset poenali seruitute coercendum. Ideoq; Apostolus seruos monet Dominis sub esse,& exanimo cum bona voluntate seruire,
ut scilicet si no possint liberi fieri, sua seruituto
quodarnmodb liberam faciant, non timore, subdolo, sed fideli dilectione seruiendo, donec traiiseat iniquitas, & evacuetur omnis principatus & potestas humana. Et cap.ris. Interim qui habuerunt seruos iusti.sic quidem administrabant pacem domesticam, ut secundum hete
458쪽
temporalia bona filiorum sortem L seruorum
conditione distinguerent , ad Deum autem colendum, in quo aeterna bona speranda sunt, omnibus domus suae membris pari dilectione considerent. Quod naturalis ordo ita prae- M. A. scribit, ut nomen patrum semibo, hinc exor- m. tum sit,iam latE vulgatum,ut inique etiam dominantes hoc se gaudeant appellari. Vere autem tales, omnibus in familia sua tanquam filiis, ad colendum promerendumque Deum consulunt, desiderantes & optantes venire adca testem domum , ubi necessarium non sit officium imperandi mortalibus, quia neque consulendi iam in immortalitate stelicibus, quo donec veniatur , magis debent patres quod dominantur, quam serui tolerare quod seruiunt. Vocabulum autem patrisfamilias &ante adnotauerat Seneca 7. Epistola Nec
illud,inquiens, videtis, quam omnem tum inuidiam dominis,lum seruis contumeliam maiores nostri detraxerint. Dominum, patremfamiliae appellauerunt , seruos , familiares,&c.Et de seruitute peccati. Seruus, ais, est , sed fortasse liber animo.Seruus est,hoc illi no nocebit. Ostende quis non sit, Alius libidini,alius
auaritiς lius ambitioni,omnes timori seruiut. Nulla seruitus,voluntaria turpior.Et quod se uitutem sub Noe ortam praediximus, profani . . .
ad Saturnu seu reiiciunt: Cuius scilicet Regnodi tepore nondu quisquam seruitio vel libertate discriminabatur. Id intelligi, quod Rom.
459쪽
Saturnalib', ut de his libro primo capite septimo Macrob . tota seruis permittebatur licentia, & H. superiora iSenecae facit sua. Iustin. liabro quadragesimo tertio .s Augustini autem, e sententiam.totidem verbis Jrosper repetit, S inter huius sententias, capite centesimo sex a sesimo tertio, centesimo sexagesimo quinto. Si quis autem domi per inobedientiam domesticae paci aduersatur,corripiatur seu verbo, seu verbere,spu quouis alio poenae genere iusto &licito, quantum societas humina concedit, pro eius qui corripitur, tilitate, ut paci unde disii dierat, coaptetur. Quia ergo omnis domus,initium siue particula debet esse ciuitatis : omne autem initium ad seneris sui fine, omnis pars ad uniuersiὸntegritatem refertur, satis apparet consequens,ut ad pace ciuicam pax domestica, id est, ad ordinata imperadi obedi edi ue ciuiuco cordia,Ordinata imperadi obediediq; cohabitantiu reseratur cocordia.Ita fit ut ex Iege CLuitatis pr cepta sumere patresamilias oporteat quibus domu sua sie regat , ut sit paci accomodata ciuitatis .Huius doctrine deseruitutis tum etymo,tu origine consonat quq ide inGenesim
Quaestiolauli. I. cap. i s 3. sic tradit, Comendatur in patriarchis,quod pecoru nutritores erant a P.eosum ni pueritii sua& parentibus suis,& merito, nam tritore, pa- haec est sine dubio iustatu seruitus,tum domi- triarin . 'natio,iarm pecora homini seruiunt, homo p coribus dominabitur, c dum crearetur, Gene.
Linsinuatum est ratiotiem habere dominari
460쪽
vit* irrationali, Seruum autem hominem homini fecit vel iniquitas, sicut dictum est, Male 'M Pi dictus Chanaam, seruus erit fratribus suis, Gi h φρ l De. 9 vel aduersitas, sicut accidit Iosepho, tafratribus venditus, lienigenae fieret servus, Gene. 37. s. ita seruos, quibus hoc nomen Latinὁ
inditum est,primos hella fecerunt, qui enim superatus belli iure occidi poterat, seruus, quia M1eruatus, appellarus inde mancipia, quia νud. MD. manu capta. Est emm ordo naturalis in hominibus, Vt serviant sue minae viris, & parentibus f iij, quia & haec illic iustitia est,ut infirmior ratio fortiori seruiat. Haec igitur in dominationibus & seruitutibus clara iustitia,ut qui excellulratione, excellant dominatione, quod clim in hoc seculo vel per hominum iniquitatem, vel per naturarum carnalium diuersitatem perturbatur, serunt iusti temporalem peruersitatem, in finem habituri ordinatissim in &sempiternam foeticitatem. Ex his collegit hanc sententiam Prosper inter huius sententias, cap. I sq. . Nomen conditione se itutis culpa genuit, non natura, dc prima huius subiectionis causa est peccatum, unde melior est eius status, qui famulatur homini,quam qui suae seruit cupiditati . Excessit ergo ait idem in I.Ioan. traik8.)modum homo, du auarior voluit ut supra homines esset,qui supra pecora factus est. Sub cuius tractatus finem, eleganti Dei atque nostri dissimili, quo de iteru utitur in Psal.69. innuit quam nostri erga Deum communem primum