장음표시 사용
151쪽
e frequentioribus Hebraismis ad Marc. , . a i. VI. Iq. IX. a. X. 26. &c.
Evangelium suum scripsit Romae c) ut videtur, non latine d) sed Graece, post Petri & Pauli ε ολν sive discessum e) ex urbe Roma circa
mat Cosmas Indopleus tes lib. V. Topographiae Christianae p. a m Nam,& Papiae apud Euseb. IlI. ult. & Irenaeo III. ii. atque inde aliis pluribus veteribus Marcus interpres g) π sectator Ilatri dicitur, atque ὐγαγορευΘίν
c Epiphan. LI. 6. Theophyla st. R Veteres υπογραφα . Guil. Cave in vii a Marci S. V.
d) Latine scripsisse Marcum nusquam amrmant tot veteres pro hac sentent j a laudatia Melchiore Inchofero lib. V. Historiae sacrae latinitatis cap. 8. ne quidem Nagian Tenus , licet ait eum scrip Cc Ἱταλίη h. e. in Christianorum usurn in Italia. At in pseudoDamasi Ponti Miali fateor illud satis aperte innui, nam in vita Petri, inquit, seri r duas Dis s qua Catholica nominantur , ta Et vestim Misrci quia Marcin auditor vus fusi CS ista de but qua post omnem quatuor. Eυange ueorum fontem , quae ad inter Nationem due tesimonio Vm hoc es Petri
formata sunt , dum alim Marcus latine , aliisque Lucas ) Graece, Cue aluis
Matthaeus) Hebrisice consionunt, tamen 6 AE te monso sunt i matri. Sed neque ejus scriptoris , neque Petri de Natalibus qui IV. 85. Catalogi ab ipso Marco Graece versum Aquilejae refert , neque Orientali Um recenti Orum vel deceptorum vel male intelleCtorum nam per Romanam linguam etiam ab illis Grae-Cam quandoque intelligi observavit Sel denus) tanta est atristoritas , ut illis assientiendum sit contra silentium & contraria Veterum testimonia Hieronymi , Chrysostomi, Augustini. Etiam τόγραφον quod jactatur S. Marci Venetiam , quicquid de latino Genebrardus , G re t serus , Ciac conius aliique garriant, Graecis literis exaratum esse testantur Baronilis ad A C. 4s. n. 4Ι. Honoratus Nicque tus de titulo S. Crucis Christi p. 93. & Maximilianus Misson in Itine rario. Sed vix quisquam est nostra aetate inter viros eruditos, Romange etiam Ea-clesiae, qui Marcum latine scripsisse sibi persuadent,ut patet evolventi scripta Rich. Simonis, Eliae dii Pin, Tille montii, Frassenii, aliorumque . Confer se identim ad Eutychii Origenes Alexandrinas p. a s et . dc KOrtholti του μακα ΘΜ librum de Uariis Bibliorum editionibus p. 1 .seq. Ernesti Cnristiani Schrcedieri Exerc. de lingua Marci authentica Niteberg. IZOz.e Ita potius cum viris doctis intellexerim verba Irenaei IlI. i. quae laudat Eusebius V. 8. Hist. Similiter Chrysostomi locum eXponit Halloisius T. I. vitarum Scriptor. Oriental. p. 384. dis) Alii longe citius scripsisse malunt, anno quarto Claudii Caesaris. Vide Selden. de jure Nat. p. 887.
g) Sic Titum Pauli interpretem vocat Hieronymus, Glauciam Petri interpretem Clemens VII. Strom. p. s49. quod non aliter intelligendum puto quam Apostolos his usos esse veluti discipulis ad mandata sua dogmataque absentibus perserenda. Vide interim si placet quae de hoc ὐρμηνέων Apostolicorum munere tradit Rich. Simon lib. 1. Hist.Crit. N. T. cap. o. D p. 3 3 2. seq. & in novis observati nibus p a 39. seq.Sam. Basia age T. I. Annal. p. 7s o. seq. ad A. C. 66. n. 13. seq & Dan. Heinsius pro lego m. ad Exerc. in N. T. P. 23.
152쪽
Lib. IV. c. Hi H Πλρκ Evangelium suum edidisse. Multa eadem quae Matthaeus &iisdem quandoque verbis sed brerius tradit, unde pedisseq m G Deviaiorem Matthaei vocat Augustinus lib. L de consensu Evangelistarum c. a. Quanquam vero negare nolim Matthaei librum ab eo visum, tamen patet eum Matthaei abbreviatorem h) non esse, qui non modo Genealogiae & aliorum haud paucorum quae persequitur Matthaeus, ne verbo quidem meminit, sed & alia plenius alioque ordine, alia denique refert quae in Matthaeo plane frustra quaeras. Petri quoque Apostoli abnegationem cssertius cla scribit XIV 66. seq. quod a Petro didicisse Marcum notat Chrysostomus homil. LXXXVI. in Matth. p. 88m & ex hoc integritatem ejus fidemque jubet cognoscere , .n ά μ ον ίκ εκρα γε ελά ω- μα ζ ωα ἀλου , ἀλλἀ f τῶν αμων σα*-ερον άαέγγειλεν. Idem Chrysostomus Homi LIV. in Matth. p. 34. observat quod Marcus imitatus sit succinctim Petri brevitatem,uti Lucas Pauli copiam : f ἔκα ς θ ομώως
Πέπον βρ χυλογίας δ μελήμ πώ Marci Evangelium rcjecerunt olim Cerinthiani, Cerdoniam Marcion & Ebionitae, de quibus paullo ante in Mati haro dixi. De duodecim versibus postremis capitis ultimi quae in nonnullis codicibus omissa, Marco quidam male abjudicant, vide sis disputata a me in Codice Apocrypho N. T. p. 3. 26. seq. &V. C. Eliae tu Pin pro legomena Biblica pari. a. p. 3J. st q-
IV. LUCAS sive Lucius i) Antiochenus , incertum num idem cum Luca Medico Colossi IV. I . h) quin Iudaeus fuerit, at ante
Mώoκργ δ Ιταλ Λουκι ruerunt enim jam olim qui tosta Origene Lucam eundem putarim i cum I ricio qUem Paulus inter συγγενεῖ suos refert Rom. XVI. et t. Neq; verisimilitudine destituitur haec sententia, licet Grotius hunc Luci una putat e sie Λυχ ιον illas Cyre n.tum Adt. XIll. i . L Lucae nomen siispicatur poarius esse decurtatum pro Lucillio. in calce codicis ottoniani atque in alus apud Jo. Mabilloniti m p. sit. T. 3. mUsei I ah legitur : Explisis Ab/r E angelial se con-Lucannis Nimirum illa a)tate pro Beda dicebant Bed anum, pro Offa Offanum &similiae, ut ob rvavit Hichesius lib. E. thesariri septentrion ah p. 2s I .. mulinus Nattai IX. Felicis : me Mericus Lucas prius arte, G1nde : B s Me is cus c as Conser Muratorii V. C. αν θοτα T. p. 8. Sed Lucam Medicum
a Luca Evangelista distinguit Sana. Basnagitio laem vide ad A, Q. co. num 3 3. Idem
153쪽
quam CHISTO nomen daret,ne dubito quidem, praecipue si verum est quod legas in Origenis si ve Adamantii cujusdam dialogis ad versus Marcionitas p. 8. & Epiphani i LL 1 f. eum fuisse e numero. LXx discipuli rum. Neque adeo repugnat & Lucam & Marcum ex illis fuisse , licet veteres miro consensu ut Marcum Petri , ita Lucam tradunt Pauli fuis interpretem, & sectatorem. Haud dubie enim Apostolorum etiam prae LXX. illis magna praerogativa erat. Neque Obstat porro quod Lucas a Diirmat se ea scribere quae acceperit ab illis qui fullsent οι - άυ- άHM. Nam non de omnibus LXX. dici hoc poterat quod Adt I. V. seq. ad Apostolum requiritur,ut CHRISTO semper adfuerint a tempore baptismatis Joannis, usque dum in coelos sublatus est. Ex eo ipso loco constat, non a Paulo solo Evangelium Lucae esse suppeditatum, ut legia tar apud Irenaeum III. i. & in Synopsi Athanasii junioris: - , πῖ Πάυλου ζ Am λου , 9 6M ἐ EA, 'MA Λουκα ζ μακαρνουάα ς λου l) . -τρου. Sed si a Paulo forte quaedam hausit, ut Tertuli. IV. a. &s. ad Marcionem quoq; confirmat, ea fuisse paucissima, pler
que autem omnia ab ο δάους reliquis Apostolis accepisse. Nequetenim Paulus fuerat άνδω Θης. Itaque & Eusebius III. ah. amrmat Lucam
reliquorum clostolorum sermonibus Petri maxime , ut habet pseudoDorotheus ady tum scri psi sse: e quo tamen neutiquam sequi arbitror, Lucam nullis plane rebus interfuisse i psum , aut nunquam ad fu i illa Domino in his terris versanti, quemadmodum illi sentiunt qui ipsum credunt fuisse ex Hellenistis Q. XLI. Antiochiae conversis Adt. XI. αO. ut vero alte &a capite omnia posset accurate repetere,παρακολουν χῶ ν άκως ς atq;ad finem plene deducere, quoniam haud semper neq; maximam partem adfui ge t, non sussiciebat ipsi sua Oiυnψία, sed uti Spiritu S. adspirante,ita
mam. 3 g. de Silasve is vano intelligit verba et . Cor.VIli. 19. 'us Mus magna s- Ευangino, quae de Lu ca interpretati rectius ni fallor sunt interpolator Epistolae Ignatii ac Ephes. S. I s. Origenes, Hieronymus I alii veteres. In Bibi. Renati Mo reati fuit Di OLι Luca ad Minicum Claudium Gatontim reste i abbro nibl. nova MSS. p. et i I. Sed non miniis conficta fuit haec Epistolo quam imagines quas a Lucapictas reserunt Jo. Phocas apud Allatium in jυμμικτρὶς p. 3 6 Si alii scriptores exigua si de digni, quos explodit Jo. Reiskius m erudito tractatu de imaginibus JES ICHMSTl p. i Zm seq.l Proprie non Apostolus erat sed Apostalicias non Magister led discipulus ut ait I ertul
liantis lV. 2. contra Marcion. Nonnunquam tamen viri et latri Apostolici veteribus veniunt nomine Apos solo retim, ut multis exemplis docuit Frid. spanhemius
hb.llI Misc. sacr. di se de Apostolatu T. a. Opp. p. 291. Sic Liicas Apostolus dioitur etiam Idalio in tali v
154쪽
& Apostolorurn qui rebus interfuerant testimonio opus erat. Alexandriae Evangelium protulisse Lucam, Syrus interpres annotavit. Alexandriam intellige Traodis m) ubi Parili se comitem factum testatur Lucas Ach XVI. i I. Graece scripsit non Syriace n) licet Antiochenus, atque inter omnes Evangelistas graeci sermonis eruitissimus agnoscitur ab Hi ronymo Epist. I s. ad Damasum, & ad VI. Esaiae . Hebraismos equidem in Luca quoque non paucos observasse sibi visus est vir eruditus Io.Vorstius, sed nimis illum liberalem fuisse in annumerandis sacrorum M. T. scriptorum Hebrai simis laria spirantem adhuc monuerat amicus Tho. Reinesius in Epistolis ad eum scriptis, & pluribus exemplis docuit egregius j uvenis Horatius Vitringa,in flore aetatis nuper extinctus Certe audac- quam verius hoc contendi a Vorstio recte assirmat Rev. D. Jo. Henr. Majus in examine Hist. Criticae Simonianae p. 37 T. Lucam plus Bebra morum quam ceteros scriptores sacros Murpasse. Post Matthaeum & Marci ista scripsisse videtur Lucas, plerorumq; omnium judicio recentiu veterumque, Irenaei III i. Tertulliani IV. s. contra Marcion. Eusebii III. et . Hi si Augustini II. a. de consensu Evangelist. &c. Etiam Marci o) vestigiis insistentem observasse sibi visus est Grotius ad Marci I. q.& 2 3. II. I 2.2 T. IV. ZO. a I. VI. l4. XII. 4O.&c. Unus Clemens Alex. m Hypotyposeon libris Lucam Marco praeponere videtur, apud Euseb. VI. I 4. Hist. dum ait prima scripta esse Evangelia in quibus genealogia texitur. των Ευαγγλίων-Deniq; Samuel Basnagius p) non dubitavit affirmare quod ipsoMatthaeo prior,adeoq; omnium Evangelistaria primus Lucas scripserit. Sed pace viri eruditissimi licebit verba prima Evangelii Lucae ita intelligere, ut Matthaeo Se Marco illa neutiquam detrahant, licet & hos resipexerit Lucas inter illos myύς. Neque enim ἐπιχώρος- άνα-Dem aliud est quam , ut Casa ubono notis ad Lucam probe observatum. Sic Diodorus Sic. in praefat. Histor.
rii est in sacros illos scriptores , quando Lucas ait alios quidem, neque unum sed plures, scripsisse ante sede rebus JESU CHRISTI, utrum simul respexerit Evangelium secundum Hebraeos, Evangelium secun-
155쪽
cundum AEgyptios, Q. Aσεις Matthiae&c. docti judicent quorum laudatissimo exemplo incitatus ipse quoq; voluerit hoc aggredi, Omnibus usque ab stirpe diligenter inquisitis, ut Theophilus haberet scripto
etiam consignata illa quae e Lucae sermonibus coram perceperat. Hic enim sensus verborum ινα ἄφὶγνως et E αν-q) λιγω ασφάλει . Theophilum illum virum fuisse in dignitate constitutum jam supra p. 9 O. Observavi ex elogio quod Lucas ei tribuit, quod possit etiam confirmari e recognitionibus pseudo Clementis X. I . si fides scripto nullius iidei, ubi inter conversa Antiochiae a Petro plus quam decem millia hominum resertur Theophilus, cunctiis potentibus in civitate publimior , qui domus suae ingentem Basilicam Ecclesiae nomine consecrarit, in qua Petro Apostolo constituta est ab omni populo cathedra. Lucae Evangelium rejecerunt Cerinthiani, &Ebionitae : B- Ium illud recipientibus Cerdonianis & Marcione, sed qui mirifice interpolatum ro & primis capitibus truncum, variisque locis mutri latum habuit, atque ut videtur s) sine Lucama omine praefixo,&pi aemimis vicissim t) Marcionis antithesibus. Non omnia tamen quae aliter legisse referniat Tertullianus &Epiphanius, totidem Marcionis corruptiones fui iIe videntur , cum nonnulla forte ita repererit in His codicibus, ut recte viri docti annotarunt. Quemadmodum Iocus de eo qui
sabbatho opus famulum faciebat, qui in quibusdam Codd. legitur post Luc. VI. s. non a Marcionitis ut volebant Grotius & Arnaldus, sed ex Evangelio AEgyptiorum adjectus esse videtur Millio p. 3O. prolego m. ad N T. Joannem vero Bodinum qui Marcionem secutus prima Lucae capita in dubium vocavit , confutat illustris Huetius demonstrat. Evangelax. 7. p. 776. seq. V. Evangelio etiam alterum λογαν sive Iibrum, meά sunt- mirum A πώλων Lucas subjecit , cui ACTA APOSTOLORUM
diserte tribuunt etiam veteres, ut Irenaeus III. I S. & I9. Tertullianus de jejuniis c. et O. commentarium Lucae appellans , ut alios juniores omittam. In codicibus quibusdam nomen auctoris non fuit adscriptum, forte quod tanquam τλογ' Evangelio statim subjunctus fuit hic liber , ut suspicatur Clariis. u) Dodvvellus. Plerique tamen Codi-
q) Vide Salmas. de Hellenisti cap. o 3. &Sviceri thesaurum i Π κατηχα. IJ IrenΘPUS lib. I. cap. 29. lib. 3. c. II. Tertuli. IV. contra Marcion. & Epiphan. h. Osi XLII. io. seq. T. I. p. 3 I S. seq.s Confer Rich. Simonis lib. I. His . Crit. N. T. p. 12 F. t) Tertuli. IV. 4 contra Marcion.
156쪽
, s. LUCAE Lib. IV. c. H. Codices hunc titulum praefixum habent: X) Λουκα άυαγγελμου πράξρος
becio y etiam affertur imago Lucae in genibus scribentis Actorum lia brum , quam Codici vetusto in Bibl. Vindobonensi praemissam reperit.
Graece scriptum esse nemo quod sciam ambigit, atque Rich. Montacutium a) quidem si audimus luculento S purissimo siermone , ut ne *- qui , dem Athenae magis Attice loquantur. Quanquam Epiphanius XXX. 6. &1 r. Actorum Apostolicorum librum a Iosepho Tiberiensi Hebraice repertum memorat. Non diu post Evangelium, aliquo tamen tempore1nterjecto a Luca videtur compositus, & quanquam uni verse Apostolorum Acta titulus pollicetur, aliorum tamen res vix attingit liber quam Petri& Pauli, Pauli autem maxime, cujus conversionem, itinera & labores persequitur usque ad primam in urbe Roma commorationem biennii Act. XXIII. 3 o. & defensiostem apud Neronem quarto hujus Imperii anno, A. C. LVIIL Utrum Romae propterea scriptum librum necesse sit,ut colligit Hieronymus, alii videant, qui malunt Alexandriae a) hoc
factum sive illa Troadis, sive AEgypti; vel in altera AEgypti urbe Thebis:
mihi enim hoc totum videtur elle perquam incertum. Neque omnia Pauli, etiam illis quae tangit temporibus, nedum Petri gesta Lucam attigisse, pulchre observat Hieronymus in secundum ad Galatas. Quaerentibus cur Paulo stuperstes historiam non ulterius pertexuerit, respondet Chrysostomus homil L in Acta, quod ad scopum praecipuum jam
haec quae scripsit sussicerent,&de cetero sanctis illis viris magis curae esset Ecclesias doctrina Evangelii replere quam λογοκμφῶν. Quanquam ve-roe in svnopsi Athanasiana legas Petrum Acta sive eorum materiam praebuisse Lucae , tamen verius est quod Euthalius a Clarissi Zacagnio editus p. 42 I. assirmat Lucam quibus ipse interfuisset&quae
ipse vidisset conscripsisse. π πιδημεi si, inquit, τοἱς τε αλλοις Απιο λοις, κω μαλι- τω Π λω , -- ειδὼς ἀκροβως-Hieronymus in Catalogo S. F. Lucas Evangelium fluot audierat scri t , Acta vero Apostolorum secutνiderat ipse composeuit.
x) Rich. Sinion s. Hiil.Crit. N. T. p. I s. seq.yb Lambec. lib. r. Bibl. Vindob. p. sFI. Z Montacutius prael. ad Analecta Origg. Eccles. ab Etiam Theophilum cui Acta Lucas inscripsit, inter primos credentium 3c nobili Timos Alexandriae fuisse scribit Bar Bahlial, auctor Syrus L exici apud Castellum. Alexander vero Morus parum verisimiliter illi Theophilo inscripsisse libros suos Lucam suspicatur, quem judicio Areopagitico falsi damnatum Athenienses precibus Pisonisaoncedere noluere, ut refert iacitus Is s s. Hist.
157쪽
ACTA APOSTOLOR. Libam c. T I3 7
Probe ex Varrone notavit Scaligerritam latine dici, quod alii barbare tractatum appellant, sed graeca inscriptio praesentis libri mani- D stum facit Acta vel Actus hoc loco eo sensu esse accipienda u i quae veteribus memoratur acta urbis, acta Pompeji , actaeublica& diurna populi Rosmacta Cassaris, acta temporum Augusti, acta si berii, Caji &c. acta diurna Senatus, acta Antonii, acta Pilati, de quibus superfluum est hic plurat afferre post doctorum hominum b) diligentiam. Erant quidem illa commentarii, in quos res non quaelibet sed eximiae, magnae, graves notatuque dignissimae referebantur, & ad posterorum memoriam transmittebantur. Ac qui magni aliquid gessisset, is dictus est fecisse quod dignum esset exire in acta, neque quicquam magis desiderabant& non factum querebantur qui res dignas memoria patrassent.
Fiant ista palam, cupiunt es in acta referri. Praeter hanc rationem aliam inlisper inscriptionis causam reddit Chrysostomus T. F. edit. Frontonis Ducaei p. I i s . 2ὶμ ἡ;-ειm yάυμα , άπι λων-τ. λ. Cur non dixit Miracula Apostolorum Z Cur non inscripsit Signa Apostolorum , virtutes ac prodigia Apostolorum, sed tantum Acta Apostolorum Z Non enim idem sunt acta prodi
gia o virtutes , sed multum inter utraque discrimen est, - - - Actum ex utroque
contexitur,ex nostra diligentia s ex gratia disina. Miraculum solam exhibet cae-ksemgratiam,neque seudoribus nosiris indiget. Actum est, probis moribus est e, casum, modestum, irae imperare, cupiditates subigere, largiri eleemos 'nab, benigni
tatem exhibere , omnem Virtutem exercere - - Miraculum est daemones abigere, excaecatos oculos aperire-c. Majus quidem est miraculum, actio vero s conver
satio res quidem es signis minor , sed utilior ae fructuosior. - - Idcirco etiam beatis hic F generosius ac mirabilis Lucas ita librum inscripsit Acta Apostolorum , non miracula Apostolorum , tames secerant f ipsi miracula. Verum illa quidem certo tempore facta sunt N praeterierunt , haec autem quovis tem pore ab iliis exhiberi opt/s est qui fata tem sunt adepturi. si uanao igitur non miracula , sed acta nobis aemulanda proponuntur Apostolorum, propterea librum sic inscrii psit. Neque tamen miracula etiam annotare praetermisit Lucas, quae
per Apostolos operatus est Domin postquam receptus in coelos Spiritu: Sancto eorum pectora replevit. Sed vix pauca attigit ex innumeris, ii quaeq; sufficere putavit ad veritatem pro milli a CHRISTO facti demoni strandam. Forum praecipuu est admirationeq; dignissimu & cujus causial reliqua facta sunt omnia, incredibilis ille doctrinae Evangelicae mundo i & carni adeo adversae per ministerium hominum tam paucorum illi te
158쪽
ratorum atque imbellium, etiam inter hostes vafros & potentes progressus, factus sola praedicationis efficacia, sine vi, sive fascinantibus eloquentiae ingenii vel fucatae eruditionis praestigiis, sine honorum opulaave exsipectatione. Hoc cum in Apollonio suo ostendere non potuerit Philostratus, frustra Lane Hierocles impendit operam quo illum CHRISTO non inferiorem esse, imo praestare ostenderet, non iis tantum muraculis quae de Christo memoriae produnt Evangelistae, sed illis quoque quae de Apostolis in Luca produntur, plerisque fere impudenter translatis in Apollonium, variisque ineptis & inanibus ex Danaide similiumque nugivendulorum grege ad textis, in quibus non erat profusiurus Apollonius suam facultatem res miras patrandi, siquidem habuissct, tantaque ut visium Philostrato sepientiae magnitudine praeditus fuisset.
Aeta Lucae rejecerunt olim praeter Cerinthum de quo Phila-strius haeresi ; s. Ebionitae Epiphan. XXX. I 6. Tatianus &Severiam, Euseb. IV. 29.Hist. Mari nitae Tertuli. V. 2. contra Marcion.& Manichac Augustin. contra Adimantum c. 17. & de utilitate credendi c. 3. Et comtra Epistolam fundamenti cap. s. Ineptam Wolfgangi Lagii, Io. Fabri &Materni Cholini dubitationem, qui ambiguos se haerere professi sunt utrum Lucas Acta sua ex Abdia,an hic e Luca desicripserit, alibi, in prole-gomenis ad Pseudo Abdiam , explosi. Quod vero Chrysostomus homil. L in Acta queritur illa aetate multis librum hunc ignotissimum fuisse, potius mihi stipinam ac privatam quorundam socordiam & torporem, quam publicam Ecclesiae negligentiam castigare videtur. Πο οῖς
α Θώς. Idem certe Chrysostomus hom. LXVI. de di versis locis N. T. testatur sua aetate praelegi solita in Ecclesiis post Paschatos festum. T. s. edit. Ducati p. 8ψaJ quod confirmat Euthalius a Clariss. Zacagnio editus p. 4 3. & Augustinus tractat. VI. in Ioannem, c) praeterea lex Theodosii de Festis lib. XV. Cod. Theodos . tit. s. lege s. Recentium quoque Graecorum eundem in Orem obsiervarunt Cangius, glossario Graeco in & Lambecius lib. V. de Bibl. Vindob. p. 287. De altercatione Papisci s Iasonis quam ab Aristone Pellaeo seriptam ad Lucam veluti a uetorem male retulit Clemens Alex. sexto Hypotyposeon, teste Maximo ad Dionysium de Mystica Theol c. t. vide Guil. Spenceri notas ad Origenem IV. contra Celsium p. II. I. E. Gra-
s Conser Sam. Basinagii Annales r. p. 8os. & quae scripsi in praes. ad partem posterio rem Codicis Apocryphi N. T.
159쪽
S. IOANNIS EVANGEL. Lib. IV. c. R IJ9bii prole gom. ad Irenaeum p. 1 F. & T. 2. spici legit Patrum p. I 27. seq. Guil Cavet Hist. literariam S. E. ad A. C. is 6. &Rev. Doctoris mei Tho. Ittigii ditis de Patribus Apostolicis p. 9i seq.VI. S. IOANNES Zebedaei Bethsaidensis piscatoris& Salomes F. Jacobi frater ά μόνον Uiωτης ἀλλἀ κ ἀγροίμματο- d) sed qui in. JESLl amore quo unice sese effert e) abunde hausit eruditionis divinae
ac coelestis , tantam quoque vim eloquendi divina, ut esset Boanerges quidam sive tonitru filius Marc. III. I . Versatus deinde major natu in Asia , pνθα τι -λααῖ, εφιλοσόφουν οι της Ελληρικης συμμοροαπ ἀ- Πς f
EVANGELIUM Graece condidit Ephesi g) omnium postremus h
jam nonagenario major i) cum E Patmo reversus esset post Domitiani necem quae A. C. 96. contigit. Nam Syriace primum scriptum a Ioanne , & graece deinde a Graecis ad fidem'conversis vel a nescio quibus aliis conversium esse , Salmasii k ) parum verisimilis conjectura est, Omni veterum consensu destituta, licet apud Epiphanium XXX. s. & ia. mentio Evangelii Ioannis Hebraice reperti a Josepho Tiberiensi , sed
,πο- ές EComδοι ς ωνρο μεταληφθένγ . Ad Autographum Grae- cum Joannis provocat Petrus Antiochenus apud audiorem Chronici Alex. p s ai. nescio qua fide : at Chrysostomus homil. i. in Ioann. p. 13.
testatur Syros, AEgyptios, Indos, Persas, AEthiopas & infinitas alias nationes usas Evangelio Joannis in suam translato linguam Imaginem Prochori ex Ioannis dictantis ore Evangelium excipientis & Graece scriben-S 1 tis
d) Chrysost. r. in Ioann. p. ΙΟ. ex Aet. IV. I 3.ς JO. XIII. 23. XIX. 26. XX.'r. XXI. 7.2o. Grotius observat Petrum maxime sui sieψιλοχριςον , Joannem φιλιησοῦν , ut Alexander de amicis suis dicebat Hephaestionem esse Craterum iφιλο σιλεα. Diodor. Sic. XVII. II . Plutarch. Alexandro p. 69 I. f Chrysost. lnco laudato. g) Irenaeus III. i. apud Euseb. V. 8. Hist.&Epiphan. LI. Ia. licet alii in Patmo scripsisse assirmant, Hippolytus, Dorotheus &c. Vide Sam. Basnage ad A. C. 97. n. II. lG Clemens Alex. in libris Hypotypos . apud Eusebium VI Iq- & III. 24. Hist.consentiente Irenaeo, Epiphanio LI. 19. & aliis veteribus. i) Epiphan. T. I. p. 434. διο υςερον άναγκάζει το ἁγιον πνευμα τον Ιωαννην παραντήμενον ευαγγελίσαΘM δι ευλάβειαν-ταπρονορρο υν επὶ τ' γηραλεμ αυροτου ηλικία μετά ἔτη ενενηκοντα της ἐαυτου ζωης μετα την αυτου ἀπο της ΓIατμουεπάνοδον. Cons. Suidam in 'Iωάννης. Jo. Dallaeum lib. I. c. I6. de scriptis Di Q nysii Areopag. & Stephanum te Moyne ad Varia iacra p. IOZO. seq.Lo Resellitur a Rich. Simone 1. His . Crit. N. T. p. 3 3 3. qui p. I. seq. etiam Petri Antio clieni ad Joannis Autographum provocantis fidem vocat in dubium.
160쪽
L b. IV c.'tis refert e veteri Codice Lambecius II de Bib L Vindob. p. 17L A Ver- sione Graeca LXX. Interpretum quandoque discessisse Ioannem& Hebraicis verbis institisse observat Eusebius in Psalmos a praestantissimo
ECράi εξ ECραίων τιν Σωτηγου ἀεροι μον ἀλλἀ κ- οεέρναν Jo. XIII. I 89 ομακῶν ἐμνημονευεν. Confer exempla plura apud Christianum Scholanum de auctoritate versionis LXX. Interpretum p. 67. Iulianus parabates apud Cyrillum X. p. p. vitio vertit Ioanni quod JESUM DEUM esse docuerit, aliis hoc Apostolis non ausis facere. τον Ιησῶν Ἀ Πανετολμηρον ειπειν Θεον, ά Π M, ς Αουκας, gra , άλω ἰ χρη- ς Ιωάννης. Saltem in hoc acutius vidit Iulianus Socinianis, quod IESUM a Joanne DEUM esIe pronunciatum non negavit. Si voluisset aciem intendere, idem etiam ab aliis factum Apostolis intelligere potuisset. Quod vero Ioannes JESU divinitatem diligentius ceteris exposuit, ideo jam pridem aquilae in signe & Theologi titulum tulit, unde R Evangelium ejus Θεολογίαν appellat Suidas in Iωάννης. Scilicet
hanc fidem inculcavit Joannes Domini discipulis , volens per Evangelii an nunctati,nem auferre eum qui a Cerintho in seminatus erat hominibus errorem , es multo prius ab his qui dicuntur Nicolaitae, qui int vulpis ejus quae fa , cognominatur sicientiae &c. ut locuples testis Irenaeus III. I I. p. 2 18. Utrum voluerit sa-mul Platonicas asi argutationes,quales nuper ediderat Philo Iudaeus, e menda re, do chiores judicent. Temporis rationem per Paschatatin' reliquis videtur distinctius designasse. Tam sublimis porro divinitatis JESU praeco pauca ejus miracula l) ct in his duo tantu apud reliquos memorata E vangelistas retulit: sermones Domini velut in supplementum ceterorum Evangelistarum complures adnotavit. Nam ut Theodoro Mopsvesteno apud auctorem Catenae traditum , Ioannes laudata