장음표시 사용
221쪽
scondi victuros:& demum a munies, animal aliquod vel hasta, vel fune praecipitat in os speluncie: unde tam horridus excitatur sonus, ut hostes obsidentes in ciscuitu, quasi mactanda pecora collabantur, lapsique si incolis visum est) longo interuallo remaneant spo- Iiandi. Sed nulla voluptas vitionis sumendar victoribus inest, quando naturae potentia tam fortiter opprimi videntur inimici: qui mox ut sensum ceperint, non preliandi, sed fugiendi tempus assumunt,ne sono
iterum excitato, tande moriantur, vel mortifera aegritudine contracta, paululum etiam fugientes superuiuant. Quo casu euenit, ut qui armis & viribus a bellico furore rearimi non poterunt, solo terrore mugientis naturae tabescunt, pristinum vitae robur tarde vel nunquam recuperantes. De redem. cap. s.
MI serandum & infelix huius ealamitatis exemplup Ius caeteris hostibus Rutheni seu Moscho uitae multis millibus suoru amissis,quadoq; ad posteros re Iiquerunt, ne vicinas gentes, maximἡ Finnos superba multitudine gratis opprimere pergat. Hi etenim Finni & mutuis prauidijs, & Gothicis ae Sueticis armis, magicisq; artibus,& elementorum secretis viribus sese, suasq; terras inconcusse seruare solet. Huius autem specus ratio undecunq; constat, a provido seinper viro dirigi, ac custodiri debet, etiam intra plures, ut hic cernitur, circii politos muros quia eius, ut aliarum rerum secreta natura in maxima potentia sita est. De praeli' Annorum contra Mosicos. cap. 6.QVemadmodiim amplissimus ae potentissimus est
principatus maximi Ducis Mosco uita ru, ac Ruthenorii, ita dc titulit suae ditionis amplificat, de extendit, prout litem eius nouissimὸ per quendam Demetrium Clementi Septimo trasmissae, attestantur in
hunc modum: Magnus Diis Basilius Dei gratia Imperator,
222쪽
rator, ae dominator totius Rustiae, nec non magnus aetatus bis Dux Volodemariae,Moschouiar,Nouo grodia Plesco in chanis ui Smoleniat, Isseriae, Iugoriae, Permniae, Velchae,Bo Imaiorem gariae,&e. dominator & magnus princeps Nouogro- locum octa diae inferioris terrae, Cernigoniae,Aazaniae, Volotchit, patiqμam RoZeuiae, Belchiae,Roscholaiae, Iaroflauiae, Belo Zeriar, extendatur Udoriae, Obdoriar, Condiniaeq; ,&c. Datum in ciuitaterim domia nostra Moschouia anno ab initio mundi millesimo tri tu . cesimo septimo tertio Aprilis. Verii hunc titulum tam magnum di amplum, vicinae nationes plus mirantur, quam eius vires formidant, maxime Fiunt, qui saepius prouocati, non desinunt tam potentibus eius titulis &populis insidiari. Sed non tam frequentero capis nisi asperrima hyems fuerit quam aquis in plurimos a lacusq; diuisis.vertim ut plurimum latrunculi sunt pro utraque parte ardore vi supra dictum est) rapiedi praeliantes. Sed neq; ob hane minutam rationem prin
De modo latrocinandi Mosiborum. cap. 7.
RVtheni, seu Moscho uitae, quam perniciosam in piratica, seu latrocinandi studio peritiam, ac astutia am habeant, paululu supraposita figura declarat. Dum enim Caretos, siue alias vicinas gentes latronum more inuadere praedisponunt, societate congregata, atque
certis legibus & pactis instructa, lembos abietinos lo
223쪽
gos ac leues, zo.aut et s. hominum capaces, in solitudianibus diligentius asseribus planis & subtilibus fabricae,eo videlicet ordine,ut pars dolabris eos cauet: parspicem in subterraneis specubus ne fumo prodantur ex pineis stipitibus, aut scandulis concoquat: pars cuspides Iaculorum, ut indurescant, adurat: pars arcus Ecneruos, sagittasq; adaptet. Pro omnibus enim similibus instrumentis materiam aptissimam habent mittudines illim Quibus videlicet lembis paratis, pariter eos in aquas velut classem latrunculi immittunt, & armis instaurant. Deinde vicos, villas, castella, nauesq; On rarias in albo lacu, vel Venedico sinu, vel Livonico mari sub anchoris states, spolia rapturi aggrediutur. Nec bona spoliasse. aut diripuisse contenti, sed etiam innata crudelitate, sine quocunque discrimine & discreti ne, homines talibus ingeniis superatos,in gurgite mittere susto candos satagunt. De eodem. cap.LTAliq; prosperitate freti adeo insolentes evadunt,
ut naues maiores marina tra quillitate retardatas,
circa tabulas aquis viciniores, obterebraturi,aggredi et molestare no λrmidat: sagittis enim, ne superne a pro 'priis defendantur, nauigia satis acriter auertere conte-dunt. Attamen rarissima pro tantae praesumptionis audacia victoriam consequiitur, quia tormentis, ballistis, de iactilibus saxis frequentius repellii tur. Deinde dum consederant se non satis diu post illatam violentia,&rapina inter homines afflictos permanere securos, aut ulteriori omnium dispedio publicam exercere piraticam, lembos humeris impositos, in abdita se luarum re imbi Drferunt, quorum secretiora loca intimius cognoscut: ut tanturl rursus eisde pro similibus latrociniis exercendis, oppor meris. tuniore tempore uti possint, interim praesidia in nemoribus firmantes, ut in his tanqua secretioribus heremi locis, spolioru abundantia se nutriant, ac armis tu ea tur. Verum uti facinus eorum horridu est & perniciosum, ita promptissimos vindices illicd inuenit in sui ultionem. Venatorum nant diligentia di sagacitate primum
224쪽
mhm latronum sylvestria presidia explorantum deinde
turmatim exeunt populi furuis armis induti, hostium vires usq; ad extremam internecionem deleturi. Neq; tamen id sine cruenta victoria venit, dum latrones sceleris constu, pro vita tuenda quasi agonizantes decestant. Ad extremum tamen viribus fracti, partim ad
montium antra, partim ad terrarum cauernas, partim
ad densos arborum ramos scandendo se recipiunt, eo securiores se putantes quo secretiora hec loca antea ad tantum facinus perpetrandum praeelegerant in ea solitudine vasta. Sed Dei vindicta exigente, neque eo modo aut loco vitam aut immunitatem merentur, qui tam diris cruciatibus innocentes opprimere consueuePiratarem runt. Omnes enim sine ulla clementia lembis &praesidiatus aedibus impositi, comburiatur. In cauernis Ve-
D dc antris latitantes, grandibus admotis saxis & p Iis, vivi prolixiori fame relinquutur interimendi. Qui/ densis arborum frondibus se tutos opinantur, latratu canum proditi, nisi de vita redimenda pacisca tur, mox sagittis opplentur, ut decidat in terram morituri. Nec alia apud eos enicacior vis est in uestigandi sylvestres grassatores eu fures, quam odoratu & latra-
De modo recipiendorum Oratorum
apud Moschoiduu. cap. 9.PExhibent nonnullae Septentrionalium regnorum veteres historiae . quosdam Principes Moscouit rum miris praestigijs Regum & Principum lega-' tos excepisse, atque adhuc excipere solere. Si quidem elegerunt, nunc ue pro tempore ex plebeia multitudine quam plurimos procerioris staturae viros, insigni Mentita canitie,& prolixioris barbe sorma spectabiles, elegan- nobilia . tissimo cultu, estitu scilicet Principis, eos exornates, eligunt, ut in amplissimo nobilium coetu hinc inde cum silentio sedentes, sui ornatus splendore, & multitudine oculos perstringant ingredientium oratorum equi tanto apparatu fascinati,aut territi, nihil austerum Proponant,vel propositum communibus eorum sen-
225쪽
tentiis annuant concludendum. Sed is apparatus, uti mentitam magnificentiam cotinet, ita & frequentius in suo exitu vilescere iudicatur. Longe etenim ab ea
aestimatione aberrant, quam se putauerant consecuturos. Nam expeditioribus legatis, qui latius arduis deductis negotiis penetrauerant orbem, totus ille splendor praestigiosusque cultus , contemptibilis apparet,& pudendus. Praeterea mos est apud Tartaros ut legati, antequam eorum imperatori commissa proponant, inter duos ignes ire cogantur, ea potissimum causa, Vt si venenum portauerint pro in toxicando Principe, aris dore ignis in portatorum necem prius dissoluantur. Noluntque aliter eosdein legatos audire, nisi munera ferant, flexisque genibus commissa loquantur,caetcraque caesi colis debita, homini mortali impendant: &hare facere recusantes, vix sine vitae periculo absoluuntur. Ut autem hic ritus recipi edorum legatorum apud Nosco uitas, clarioribus ostendatur exemplis, inserendam esse volui Serenissimi Regis Poloniae legatione, anno Domini M. D. L I. ad Ducem Moschorum, o di ne quo sequitur, institutam. Orator Regis Poloniae Matthaeus Barthlom te uicaa Kneze Gedroitethi, vir nobilitate insignis per milliaria Germanica cc. a Vilna ciuitate celebriori Lithuaniae, ad Mosquam Moscho- uiae metropolim perueniens, ingressiirus, consummato praedicto itinere aliquot equitibus ad hoc a magno Duce destinatis susceptus est : ac postea paucis diebus elapsis, ad tradendum Regias literas solenni pompa uti Mosco uitis visum est) in arcem per duo atria, quae
homines procerae staturae, ac praclongam barbam nutrientes,& plerunque seruilis conditionis, in subselliis orbiculatina sedentes, splendidisque satis amictos vestibus, ad magnum ducem pertinentibus, ut possit solummodo ex longinquis oris venientibus ostentare suae aulae magnificentiam, continebant: ad palatium tandem, in quo magnus Dux una cum suis principiabus, etiam eiusde formae indutis vesti inentis, morab
tur, introductus est. Magnus aut e dux in sella aliqua . ab alijs principibus multum separata, longa talari tunica ex serico villoso. cuius extremae orae margaritis
226쪽
unionibu praetextae, indutus sedebat,ac scipionem, siue baculum, superiori ex parte inauratu, inferiori verb,argento inductum, cui innitebatur, manu tenebat:
deniq: capiti suo mitra quod illi sua lingua Kal pacla appellant de prestantissimis subnigris vulpinis peli bus quae istis in terris maximo in pretio sunt, longeq;
superant Zebellinas pelles quoad stimationem imposita erat. Quando autem legatus palatili ingressius est, illico qui eum adduxerant, ac magno duci praesenta bant, in pauimentum coram eo se prosternebant,ac capite terram terque quaterque quemadmodum Mo- .schouitis moris est,hoc modo reuerentiam supremam suo Domino exhibere quatiebant. Vertim oratori ad fores distantia L.pedum a magno Duce, una cu iam lis suis, quorum i a. cum illo aduenerant, consistere, per procuratorem sibi quem illi Pra istav v vocant constia tuturn, iussu magni Ducis iniunctum est, nec propius ad eum progredi permissum: ibique, donec ad magnu Ducem orationem haberet,ac Regias literas secretario ad hoc destinato traderet, perstitit: cuius qui de Resis
literas, Orator magni Ducis, alias dii in Polonia esset, Ν σπςt Obd suum dominum C gar RusLi hoc sonat Caesare
seri Rus,ia ) 1 Metropolitano istius terrae sic creatum , --nime compellarent, atque hanc ob causam idem dux ε si ' proprium oratorem postmodum misisset, recipere recu sarat. Postea distus Regis boloniae Orator a procur tore iteru in hospitium fatis magna pompa, ostentandi gratia deductus est. Haecque de modo recipiedi or tores apud Moschouitas, sufficiant. De Italico Oratore crudeliter ecti'.
IN super Albertus Crantalus Historicus Germanoruinsignis,in sua Vandalia asserit, oratore Italum,edqubd caput suu totaliter coram Principe Moschouit rum verba facturus no nudaret, crudeliter fuisse inte emptum. Cum enim orator patriae suae cosuetudinem Sc n. 3 qua nullius dignitas vel maiestas tecto capite oratis Hele. offendi putaretur allegaretiesserus Princeps ferreo cla
227쪽
uo tegumentum cerebro coniungi iussit, irrisoriὲ assi rens, te ritum huiusmodi tali memoria non violaturu, sed confirmaturum. De ingenio negotiatorum Mosilauiae. cap. ri. NEgotiatorum Moschouitaru mos est, nouas scili cet diuersis occurrentibus stagnis, & fluminibus fabricare naues, & merces eisdem immittere compo tandas. Iter enim quaestus causa in septentrionalibus terris institutum, ad ccc. vel cccc. leucas se extendit: in cuius spatio cum sylvae atq; longi amnes, Vel lacus fre- quenter Occurrui, comportatis rebus, nauibus iam fabricatis aut fabricandis utuntur. N ec est qui de iniuria,aut incisione sylvarum,vel piscatione talium me catorum querulatur, modo ultra haec naturae dona alia non usurpaverint, patronis ignorantibus aut inuitis, veluti iumentis pro eorum nauibus pertrahendis, aut edendis pecoribus:loco quorum carnibus ferinis inter Pinu με- itinerandum sagitta quaesitis,abunde Utuntur. Merces eissarum autem eorum sunt pelles pretiosae, & omnigenae sor- maenatis apud eos in pretio, videlicet Zebellinae, marduri' mercaturanae, & varolinae, alias vulgari Italico Dossi dicti : de iis Mosebo. quibus superius ac in ferius nonnihil est annotatum, λα annotandum. De diuersis modis prestandi Fimorum. cap. a.
228쪽
- seu cesura Regia edictum sit, ne domi in mutua perni- - M- ciem bellicis armis utantur, videlicet lanceis , telis, i I domi culis,gladijs, aut pugionibus oblongis : attamei, secu-Hnnis i rium, dolabrorumque usum pro domestica necessi ratererdicta leuanda omnimode permissum habent: quibus etiam satu. conficiunt structuras admirandas. Verhm ne defensoris armis, quibus sese a Moscho uitis latrocinantibus nimium vicinis,opportuno tempore defendant, carere videantur, hastatis tandis primos insultus susterunt, aut repellunt. Deinde cominus certaturi, iactilibu/ faxis cingulis eorum alligatis se tuetur. Fortissimi enim sunt brachiorum, atq; plurimum iaciendo experti, ita ut nullus frustra pereat iactus. Habent etiam longissimas hastas abietinas, sole arefactas : quarum cuspides clauis, vel sudibus acuunt. Hique velitum, seu levium equorum impetum primi repellunt. Quidam restibus instar retium ferinorum ductilibus sublimi iactatione utuntur. Vbi enim cum hoste congressi sunt, inuci une eos restes quasi laqueos in caput resistentis, ut equum, aut hominem ad se trahant. Quidam etiam lapide pugillaris quantitatis funiculo quatuor palmorum Iongitudinis squibus ferret,uel plombei globi, vel catenulae ferrear non sunt) baculo alligato equitum brachia,
vel equorum pedes inuoluunt, trahendoque in casum canet Fim repentinum retorquent. Nec minus eisdem Finnis ad-κοjam in tutorio sunt maximi, ac mordacissimi canes: quos noniari minus equi Moscho uitarum horrent, di fugiunt,quam Persici equi camelos. Hi etenim canes saltu, & morsu prout disciplinati sunt naribus equorum insidiatur rquo euenir, ut ea formidine subito se in posteriores pedes erigant, equitem abucientes, ilico interimendum vel captivandum.
Adhuc de eorundem amis, ' munimentis. cap. 33.
VTuntur& ijdem Finni pro corporum muniti
ne, partim thoracibus e corio phocarum calce maria rum. cerato, partim corio avium iubatorquod superfusa aqua si hyeme bellandum sit) congelari permittiit, nec glacies pilis forinsecus adhaerens, sudoribus pO
229쪽
tantis a concepta duritia relaxatur. Galeis quidam eo- Galeaerum instar squamarum piscium, ex ungulis alcium siue Amorum rangi ferorum,aut boum ingeniose connexis utuntur et quidam verb certarum volucrum exuuijs intrinsecustilis ferreis diligenter contextis : quidam coriarijs galeis ex spissa, humidaq; cute calce decocta, super ligno ad formam capitis contracta, eaq; aere sensim siccata . tutissime muniunt caput. Verhm galeas huiusmodi, ne capite incalescente flaccescant, subtili cortice arboris
populeae intus piscium visco qui liquoribus resistit
De praefectis Septentrionalibus Regis Derelae. cap. r . QVemadmodum superius dictum est de praefectistilandiae, id est, terrae glacialis,qualiter edicto Re gis Noruegiae iura reddendo, lites pro portubus
illius terre inotas auerterent, aut inter mercatores Germaniae flagrantes, iusta poena corriperent eo nauigantes, ne vel ipsi negotiatores legitimo quaestu, vel ipsi incolae suo commodo,vel ipse tisicus debito tributo, Momnes amoena commutationis pacificae societate priauarentur: Ita di in his Finnonicis terris populosissimis dc opulentis. Regis Suetiae praefecti, viri sagaces de prudentes, strenui,& maleti, ut iurgia ta indigenarii, quam alienigenarii recto iustitiae tramite auferant, de pacem unicuiq; adiudicent, costituuntur. Quald enim ferociores, austerioresq;, eo sub climate reperiuntur populi prout reuera sunt lato prudelioribus viris opus est, qui magis suadeant statua iustitia quam rigide cogant, spolient, vel tormentent: eoque casu nedum prae scripta tributa alacriter exhibent, sed ad quaevis imp rata, etiam si periculis mortiferis annexa sint, ut eis obediant, sese proptissimos reddu t. Talibus praefectis prudentibus, iustis Zc moderatis, semper floruerant Α-quilonaria regna cti Regibus de principib' suis,ut sua uiter recordari congruit antiqui Stenonis S ture, xxiiij. ει- annis durissimu populu spatio bis mille Italicorii mit, Iiarium strenuὸ & pacifici moderantis, de rursus Regis Caroli ob avaros,contumeliosbs, ac violeto, omnium
suumn prouincia u Praesectos vij.annis exulantis. O a De
230쪽
RVricolae seu communitates, sentietes se quandoq; incessabili violentia ab iniquis praesidibus praeter
omnem aequitatem Vexari, ad amaritudinem prou eati,sortissimas artes ampla glacie circu datas, cohortibus ac turmis, quasi vir unus,modo quo sequitur,aggrediuntur debellandas. Quoties enim in septentrionalibus regnis intolerabilia vulgi onera nulla exigente necessitate vel aliae crudelissimae oppressiones inducuntur, toties vi publica armorum grauaminibus tam atrocibus perpetuὸ in fringendis obuiatur, ita videlicet qudd incolae, seu rustici qui semper potentes , ct uniti ibidem sunt huiusmodi fortalitia demolituri, condicto tempo=e plura millia eiusdem territorij in
sylva, ac glacie arcibus viciniore conueniunt, communi ferocia repente quid faciendum sit consulentes, oceoncludetes. Inter quos viri acrioris ingenij, breui e hortatione ad multitudinem furentem super pactis ac patiendis grauaminibus exposita, unicuiq; agmini subductoribus seuerioribus ossicia distribuunt opportuniora: alijs, ut machinas fortissimas ac altas, subith hIignis super glaciem construant: alijs, ut multa millia fasciculorum penes eos E sylva excisa comportet:alijs, ut magistros operis, ballistis & armis per excubias a
tyrannicis incursibus tueantur, donec omnibus paratis, unanimiter institutum negocium aggrediatur, qu fit, ut primum machinas,sive propugnacula,cotrahostium tormenta, vel sagittas securissimὲ antrorsum in Iubrica glacie trudant, manipulatimq; fasciculos infinita multitudine & humeris & vehiculis congestos, super muros & moenia iactent, donec eorum altitud ne vel superata,vel aequata, ignibus immissis flamma, di sumo absumantur inclusi: qui neque periculum hoc
auertere, neque sese ob immensam combustibilis ma- materiae molem defendere possunt, aut a quis conditionibus apud inexorabiles,& furiosissimos hostes inuenire: neq; fugere coceditu, ob multitudinem ad omnem cedem,& truculentiam excitatam. Nec aliter qua stupa exardescens,comburutur haec fortalitiae quae Ἀ- a cendijs,