장음표시 사용
111쪽
LIBEgati N ,-en, necessὸ no esse, ea quae est, nonecesseest est e, contingit.nrueras esse utrasiq; in eodem. Qu0Ln.en necessarium non esse,non est necessiarium esse. Causa autem hi ira est cur non se quitur iliter taeteris:quoniam cotrariae, impossibile esse,necessariὸ redditur idem uales: na quod impossibile en esse,necesse est hoc,no quide, ee sed potius non esse. Ud ueia impossibile en non esu hoc necesserium di esse, quare si illa semiliter se-ρ quuntur possibile, non posibile:haec ecotraria, quoniam non significant idem,necessarium, et impinibila,sed squcmadmodum dictum at conuerconcrum 3 sim. com impossibile est sic poni cotradisiis necessari, Nam quod est necessarium 4se,possibile est esse:ηam si non, negatio consequetur,ue-cese.n.est aut assii mare,aut negare, quare se non
est po sibile esse,impossibile e sesseeugitur impini bile est esse, quod necesse es esse:quod est inconueniens. A tuerὸ illam,quae est,post te esse: non impossibile esse, equitur. Hanc uerὸ ea,quae est, non urcessarium esse:quare contingit quod en neces apium 4sic, non necessarium esse:quod eri inconconclusio 6 ueniens . At Meia neq; necessarium esse sequiure ,quae est, is inibis esk:ncq; ea quae es,necessarium non esse. Istin.utraq; contingit accidere harum autem ut libet uera fueris,non erunt ita. D uera mutenim posiUA LII esse, non esse. Si uero necesse est 4sie, uel non esse non erit utru-queposillati et relinquitur ergo non necessariu noconcrusio essesqui eam qi est,po ibile. Haec enim neca est, oe
112쪽
est, ct de necesse esse haec. n. fit contradictio eius, quae sequitur illam, quae est non pol sibile esse: illa enim sequitur ea quae est impos ibile esse, hsecesse est non esse, cui negatio est, non est necesse non esse. Sequuntur igitur O hae contradictiones Corollaria. secundum praedictum modum, nihil impossibile contingit silc positis. Secunda descriptis.
Contingens es: Pon impolis bile ese' su necessariu no esse
Mn contingens esse impossibile esse cessarium non esse Psibile non esse Contingens non esse Non impossibile no esse 2.n necessariu no esse
PPn possibile no esserito continges no esse Impostibile non esse Nec arium esse
Dubitabit autem aliquis , si illam quae est,necessarium esse, ea quae est, possibile esse, sequitur. Namsi non sequitur, contradictio sequetur, qvAes nou possibile esse. Etsi q uis hanc non esse dicat contradictione,necesse est dicere possibile non esse sed utraeq; falsaesunt de necesse esse. At uero rursua idem uidetur esse possibile incidi s non incidi:et esse,et non esse:quare erit necessie ese, con tingens non Ge:hoc autem fissum est. Manifessutata Dubium.
113쪽
est autem quoniam no omnepossibile uel esse, uel ambulare,etiam opposita posse: sid es in quibus
non sit uerum, primum quidem in js, quae non secundum rationem possunt: ut ignis calcfam- . . um est: habet uim irrationalem,quae igitur1ecudum rationem potestates sunt,eaedem ipturium
etiam contrariorum sunt:irrationales ueris no omnessed quemadmodum dictum esto ignem non est possibile calefacere, non:neq; quaecunq; lia semper agunt:alia uerὸ possunt O secundum irrationales potestates simul opposita suscipere. Sed hoc huius gratia dictum est, quoniam non Omnis pote a oppositorum jusceptiua est,neq; quaecunq; siecundum eandem heciem dicuntur. suaedam ueris potestates aequivocae sunt:ρωibile.n. nosmptr dicitur,sed hoc quidem quonia uerum est, .s in actu es:utpossibile est ambulare, quontam ambulat LL. et omnino possibile est esse: quonia iae in actu qd dicitur repoβibile. Illud uerὸ quoniaerit actu,ntpossibile est ambulare, quonia ambui A lauit, haec quide in solis mobilibus est potestas illa uerb et in immobilibu3:utrunq; neia uerti est dicere possibile ambulare,uel esse: et qd ambulat conclusio 9 et agit,et ambulabile est. Sic igitur pol'e no est uera de necessariosemptr dicere, alteru agi uerv. equare, quovia parte ut e sequitur, illud qd ex ne CEclusio Io cestitare,cosequetur pos esse dira oe Et est qui defortasse principiu qὸ necessiriu est, O quod nonecessarium est omni, uel esse,uel non esse, et alia queadmodu horam cos quetia cosiderare oportet Tertia
114쪽
Non necessarium esse Possibile non esse Contingens non esse 2 o impossibile no er
cessarium esse χθη possibile non esse
Impossibile non esse 'n necessaria no eZ Possibile esse Contingens esse on impossibile esse.
Vecessarium non esseriton possibile esse n conting4ns esse Impossibile esse
Manifestum en autem ex his quae dicta sunt, quoniam quod ex necessitate es, ecudum actum est quare si priora sunt sempiterna,et quae actu sunt, potestat e priora sunt, luc quidem sine potestate actusunt,ut primaestibistantia: alia uerb cum pote stat quoe natura priora sunt,tempore po Zeriora . alia uerb nunquam actus sunt. sed potesates solum.
magis aptae enuntiationes contraria dicantur. Cap. IIII.
vTM M autem contraria est Urmatio ne 'gationi, an rmatio a*rmationi, o oratio orationi, qua dicit quoniam omnis homo iussus est,ei quae est, nullus homo is sus es: aut omnis homo iustus est, et auae est, omnis homo iniustus es:ut est, Callias iustusmon est Callias iustus, Catalias iniustus est: quae harum contraria es e Nam se QSarnio.
Potitianus caaliis multis hoc caput noesse Arist.putauit,* litera nimium iplexa sit dissicilisque itellectu.
115쪽
s ea, quae Iutit in noceJcquutur ea, quaesunt in anima:illic aut cotraria est opinio, cotrar' ut quonia omnis ho iustus est,es quae est, omnis homo in iusus est et in i s quae uni in uoce afirmatioibus
conclusio. nec se est yil'rsis her&qό si neq; illic cotrari, opinio contraria est, nec virmatio assii mationi erit contraria sed ea quae dicta est negatio.uuare considerandum est, quae opiniosa ha opinioni uerae cotraria est:utrnm negationis:an certὸ ca, quae contrarium opinatur.Dico aut m hoc modo:est quo da opinio uera boni, quonia boseu est alia aut, quoniam non bonu est, alba:alia uero quonia matu. similitersalsa:quae harum contraria uerae: si conclusio et est, u secundum quam contraria arbitrari Ista cotra- contrarias opiniones definiri, eo quod contrario via opinio- rusunt j a times.Boni.n.quonia bonus, marita contra- ti quonia malu e, ea de fortasse o nio e et uera, seriae. ne pluressue una sit sunt aute ista contraria credconclusio 3 noto quod cotrarioru sint,cotrariasunt,scd ma-
ed magis yis quod cotrarie. Si ergo est boni quide, quonia ecbtrari), cs boni , into,alia aute quonia no bonu estres uero trarie ad- quonia aliquid aliud est quod no est, neq; esse potiverbium. aliarum quidem nulla ponenda estin q; quae uq; seqδnb cst opinantur, utq; quacuq; non esse qδω:infinitae. n.litraq; sunt, et quae vis esse opinatur
οῦ iis est, ct hoc; uidesecundum se, illud ueris sicun-
116쪽
dum accidens caccidit n.no malu eoo magis aut in unoquoq; uera est,quae stam se est, estia alsas quide, uerarergo ea qua G, quonia mo est, bo- nu quod bonu est,eius quae secundu se est,falsa eis Illa uero quae est quoniam malu est,eius quae secuta accides.quare magis erisfalsa de bono,ea quae est negationis opinio,qua ea qua es cotrarij. Falsus alit est maxime, qui circa singula habet cotraria opinione,c5traria.n.est eoru, qua plurimu circa ide disserui. Si igitur ham contraria es altera, magis uero negationis es cotraria, manifestu es quonia haec erit retraria.Illa uero qnae est,quoniamalu es quod bona est implicita es. Etenim quonia no bonu est,neces efforte ipsum eunde opianari Amplius. Si etiam in abisse iliter oportet se habere, ear hoc modo uidebitur bene esse dictum . Aut enim ubiq; ea quae est contradictionis,aut nusquam:quibus vero non sunt contraria de illis auidemsaha,ea quae est,es uerae opposita., ut qui hominem non putat esse hominem, falsus es. Si igitur hae contrariae sunt , etiam Gratia, quae sunt contradictionis. Amplius. Similiter se habet opinio boni, quoniam bonum est: O nobo ni, quonia no bonu est, ct praeter has, boni quo nia no bonu est, no boni,quonia bonu G.Isti ergo quae non boni quonia no bonum,uerae opinionis quae est cotraria Vs.n.ea,quae dicit quonia malu
εingit spee uera Alyt uero nec ita qua est,quoniam
117쪽
ma non malum.uera. n. O haec, si ul. n. haee erui.'linquitur igitur ei quae est,no boni, quo niam non bonu est, contraria ea quae est,non boni quonia bonum est , falsa.n.haec. quare o ea quae est boni,quonia no bonu ohei quae est boni, quo niam bonu est.Manifestum ergo est quonia nihil interestenere si uniuersaliterponamus mymatione uniuersalis.n.negatio cotraria erit:ut opinioni opinatur,quonia omne quod est bonu, bonumektrea quae cti quoniam nihil eoru quae bona sint, bonum est: na ea quae est boni, quonia bonum itiniuersalitem sit bonu,eadem At ei quae opinatur, quoniam quicquid bonu est, quod bonu est.hoc autem nihil dissert ab eo quod est: quoniam omne quod est bonu,bonu est semitrier aut et in no bono.
uuare se inopinione sic se habet, disint hae quae
ru quae sunt mani armanifestue quonia Urmatiotii cotraria quide negatio e,quae de eode uniuersaliter:ut ei quae e quonia od bonu, bonu eruet quonia omnis bo bonus: ea quae ui quonia nullu, uel
nullus:Cotradictoriae aut qua e quonia no Oe, aut no omnis.Manisuiu e aut,quonra et vera uera noc5tingit ee cotraria:xeq; opinione, neq; cotradi ctione.cArariae.n.circa idie opposita sunt Circa eadem autem contingit verum dicere, eundem: δε- mul autem non contingit eidem inesse conti arra.
Secandi libri Teri Hermenias Arsotelis finis. i. i
118쪽
PE R priores iam Resolutorios decurramus. Praecepta igitur de demonstratione daturus Aristoteles, ipsam prioribus libris ratiocinationem, quoniam conanaunior,edocet, propositionem finies, quae aliquid aueConfirmet,aut neget de aliquo Sed uel uniuersalem e sc ait,uel particularem, uel indefinitam, tum aliud demonstrativam propositionem,atque aliud dialecticatriquoniam sumat illa propositionem contradictionis alteram. Haro ipsius contradi ctionis interrogationem, si Quaeras illius optionem quod uerisimile uideatur, si respondeas, terminum quo propositio resoluatur. sed ea
Dei subijci, uel praedicari, uel affirmari, uel negari. Iaqua oratione quaepiam statuantur,unde aliud necessario efficiatur,propterea quod illa sint, eam proprie ratiocinationem dici,quae si necessaria portinus appareat esse placti,sin ad id uno aut pluribus indigeat. quae necessaria quidem terminis fiant, licet ex propositionibus non sumatur, imperfectam. od si nihil accipere desubiecto possis,de quo no alteru dicatur,else illud in altero toto,dicitq; alterii de omni. Sed & de nullo eaderatio est. Retro agi propositiones,incolumi sensu,siue absolutae, siue necessariae sint, quoties, uel uniuersales
Degent,uel particulares affirment ad affirmantis uero uniuersales recurrere eiusde tantu ordinis particulares. Na quae particulares neget,minime esse retrogradas,
nisi cum propriae contingunt, ubi particulatim magis, quam in uniuersum remeant. Perfecta ratiocinatio in prima dutaxat E fiquris tribus deprehenditur, quoties in toto medio sit ultimus terminus, in primo uel toto uel nullo sit medius, sed in medio ultimus, assirmans ubio ue,nec in uuiuersum modo, sed & per partes. Ita modi quatuor emergut,omnibus problematis idonei.
Medium uero illud appello,quod ipsum in altero cumst,in ipso alterum medio quom loco recipitar.Extremii mu
119쪽
nis, cum quod ipsum est in altero, tum illud hi quo est alterum . In figura secunda medium illud est, quod de
utroq; dicitur, extrema,de quibus inedium .sed maius, quod propius,ipsum minus,quod longius, nec in medio naedium, sed in capite , nec perfecta ibi ratiocinario. Sive autem bis uniuersale,siue semel sit, hoc est in maiore tantum propositione, negare alteram couenit. Vnde modi exiit ut quatuor, reiectis caeteris. quorum duo priores ad priniae lacndum. tertius ad tertium ratroacta propositione altera, sed non utralibet reuocantur. quartus impossibili perficitur, nec unquam quod colligitur asseuerat. At quoties eidem uel utrunq; omne, uel maius nultu minus omne, uel maius aliquod minus omne,uel item contra, uel maius no omne minus omne, uel maius nullum minus aliquod,sigura haec postrema, modiq; sex iperfecti, particulatim colligetes, Primus, tertius,quartus, ad primae tertiti, secuitus ae sextus ad eius de quartu Ppositione altera cessim redeute perdit cedi, ira quintus i inpossibili sepsicit. Hic me diu postreino quasi gradu subsistit,ac de illo ta maius,
quod longius abest, quam et minus extremii praedic tur, quod adhaerescit. Reliqua omnia coniugata reiicito, niti si maior ait, minor negat, sed utraq; in uniuem sum. Na si ambae in figura prima retro eunt, in secuidaminor, in rertia niaior,rite quidem, si no quod uoles ratiocinabere. Absolutis necessaria cogruut, licet hic expositione psciat, quae illic impossibili. God si nece
saria misceas absolutis, necessariu colliges, quoties imaior necessaria fuerit. At secunda, quoties uniuersabs necessario deneset,in tertia uero, quoties in assirmati utrisq; uniuersalibus,utrauis necessaria proponat,aut si altera neget, ipsa qliae neget, aut si particularis altera sit,ipsa quae particularis no sit. Sed S cotinges hoe loco excutitur,quod necessariu non sit,ais essetsi coco dat,nihil impossibile cosequatur. Quare oes iupositiones recurrere, quae figura heant in contrapolitis assi urante. Sed cotingens modo in his uersari,quae saepius
120쪽
l se habeat. Couersi oppositas iitrobiq; propositioneni sed illic u, suapte natura sit ad illud quo necessario nosit. Hic aul,quod susq; deque vocamus, a quo demonstratio excluditur, utrisq; igitur contingentibus, sempin figura prima coringe ter colliges, ubi iugatio es quas di csmus obtinueri s. sed Sc cu neget utraq;, cu neget Scminor tis quod licet ad affirmandu copellas, contingenter ericies quod uoles. Ita si cotingentibus absoluta permisceas, maiorq; cotingens, minor absoluta sit, ct eo tingere colligas, de a lacte na minor cotino es n5
assectὸ mo, sed ipropriὸ cot inges est ciet. Hic illud tractat, si necesse e hoc ee, cu illud est, & cu possibile hoe est, necessario & illud fore possibile, qε ab hoc emanat posito sello, O ipossibile no sit, et qg inde fit no e e i-
. possibile, sed falsu .Quod se maius interuallu cotingat, ct uniuersale sit, minus absolutu ponas, & particulare colliges quidem, modo particulare assirmet, sin aut particii lari cotingat, imperfecte cocludes. ac si neget, conuersione,sin uero assirmet, impossibili perficitur. Necessaritim uero cotingenti perinde se miscet, ut absis luti. tantum illud itariat, i ubi propositio negatur absoluta, contingens euenit coclusio,necc si alia uero quaen
rat, & contingens colligit, & quod non absolute sit.
Porro in secunda nihil euenit ex contingentibus. quo loco illud acerrimὶ tuetur Aristoteles, uniuersalem cotingentem, quae neget, nusquam recurrere. At si neget cotingens, assirmet absoluta, nimirum colligi ait, qu admodum & si neget utraque, sed transmutanda contingens. Lex eadem & necessario, fitq; conclusio sein- per lath accepti contingentis, quoties uniuersalis necessario perneget. In tertia contingentes duae colligunt, si terminos rite ad iugent. Nam uel sibi ipsae constant, uel conuertendo restituuntur, uertim si altera absolutast,altera contingat, nimirum continget & quod eE-citur.Quod si necessaria & contingens committantur, ibi termini asserunt, contingit quod cssicitur. At si tantii in necessaria propositio amrmet, continget ut non sit , sin uero neget, uon modo non sit continget ,