장음표시 사용
271쪽
L 1 B Ε ΙΙ. extremum. Manifestum ergo quoniam exemplum est neque ut totum ad partem, neque ut pars ad totum,sed ut pars ad partem:quando ambo quidem inrunt sub eodem, notum autem alte rum. Et dissert ab inductione, quoniam haec quidem ex omnibus indilliduis ostendebat inesse extremum medio, Grad extremum non copulabat.13llogismum: hoc autem O copulat, O non ex omnibus ostendit. De apagoge, deductioneq; Cap. XXVr E DUCTI O autem quando medio quidem Uprimum palam est inesse,postremo autem medium dubium quidem, similiter autem credibile aut magis conclusione. Amplius, si pauciora sunt media postremo'medio, omnino enim prypinquius esse accidit stientiae. Visit a docibile, in quo b disciplina, c iustitia: ergo disciplina quo niam docibilis, manifestum: iustitia autem si disciplina,dubium. Si igitur similiter aut magis credibilest b c quam a c, deductio est: propinquius
enim frientiae,per quod assum crint a,c, disriplinam prius non habentes. Aut rursum se pauciora media sint b c:nam etsic propinquius est siciennecti eum, tiae.os d sit quadrangulare,in quo autem e' re-
dicitur figura stilineum,in quos circulivisi ergo eius quod es exς ' funum si tum sit medium per lunares Duras ae- εὶ 'hohitu, qualam Iieri fcctilineo circulum, propinquira e-
pro quadrato rit sitielitia. Disando autem neque credibilius esib quam a Gneque pauca media:non dico deductionem:
272쪽
TILIORVM. IIJctionem:neque quando immediata es b e:disciplina enim quod ei modi est. De instantia,quam enstasia dicunt. p. XXVI. A I A aute est propositio propositioni contraria. Dissert autem a propositione: quoniam contingit quidem instantiam esse in parte ropsitionem verὸ aut omnino non contingit, aut in uniuersalibus θIoglymis. Fertur autem innantia duobus modis,et per duo figuras: duo biis modis quidem, quoniam aut uniuersalis, aut particularis omni instantia: per duas autem mguro, quoniam opposita feruntur proposivionis opposita autem in prima, ct tertia figura aperficiuntur stolis.Nam quando postulatur omni inesse Gamus quoniam nulli, aut quoniam alicui non inest. Horum autem nulli quidem ex prima figura, alicui autem non ex poItrema. Pisa unam ese disciplinam, in quo , contraria, proponit ergo unam csse contrariorum disiciplinam: aut quoniam omnino non est eadem opposivorum in-Itant . Contraria autem opposita : quare sit prima figura. Aut quoniam noti, O i noti non una: haec autem tertia. Nam siecundum tertiam notum, est ignotum contraria quidem esse, uerum e unam autem esse eorum disciplinam,
falsum . ursim in priuatiua propo tione mmiliter: cium postulat enim non esse contrari rum unam disciplinam,ant quoniam omnium oppositorum, aut quoniam contrariorum aliqu
273쪽
L I B E II. rum est eadem disciplina, dicimus: ut Ari, ergo omnium quidem ex prima, aliquorum uerb ex tertia figura. Simpliciter autem in omnibus uniuersaliter quidem innantibuου, necesse est ad id quod uniuersale est proposito contradi
ctionem dicere, ut si non unam existimet contrariorum omnium, licere oppositorum unam,sic autem necesse est primam esse figuram, medium enim fit uniuersale, ad hoc quod ex principio,
quod autem ad hoc in parte es uniuersale,dicitur propositio, ut noti, , ignoti non eandem, nam eontraria uniuersale ad haec: Oft tertia figura: medium enim in parte sumptum, ut notum et Oignotum. Nam ex quibus est syllogietare contrarium , ex θs insanti, conamur dicere:
quare ex his solis figuris ferimus, nil in his solis oppositi syllogismiser mediam enim figuram non fuit afrmare. Amplius autem, O si sit, oratione indiget plurima, quae eLt per mediam figuram:ut si non concedant a messe b, eo, quod non sequitur boc c: hoc enim per alias propositiones manifestum: non oportet autem instatiam conuerti ad alia, sied statim manifestam habere alteram propositionem. suapropter Osignum ex sola hac figura non est. Perspiciendum autem at s instantiis, ut de ρο quae sunt ex contrario, es simili, est secundum opinionem: se particularem exprima,uelpriuatiuam ex me
274쪽
TILIORVM. III De Estote, hoc est,consentaneo signo inditio: ct enthymemate., Cap. XXVII. v ICOS autem: O signum, non idem est,sed eicos quidem est propositio probabilis. denim ut in pluribus siciunt sic factum : uel non . Dctum, aut ese, uel non esse, hoc est eicos: ut odire inuidentes, uel diligere amantes Signum autem uult esse propositio demoriirativa, uel necessaria, uel probabilis : nam quo existente
es , uel quo ficto prius, uel posterius res, δε-gnum est uelfuisse, uel esse. Enthymema ergo est squisemus imperfectus ex eicotibu , σygnis. Accipitur autem signum tripliciter , quoties est medium in figuris et aut enim ut iuprima, aut ut in media, aut ut in tertia . Vt ostendere quidem parientem esse , ' qu)d lac, ' Intelligen- habeat, ex prima figura: medium enim lac ba dum hoc debere , in quo ae parere b , lac habere mulier. in quo c. uuoniam autem sapientes et studiosi, ianam Pittacud est studiosus: per postremam, in pere. quo a studiosum, tu quo b sapientes , in quo cTittacra. Verum igitur a-b de e praedica ri:sed hoc quidem non dicunt quia notum sit si lud uero sumunt. Peperisse autem quoviam, pallida, per mediam figuram uult esse , quoniam enim equitur parientes pallor , sequitur autem, hanc: ostensum esse arbitrantur quoniam
275쪽
L I B'E IL II. niam peperit. pallor in quo a , parere in quo b , mulier in quo c. Ergo si una quide dicatur proposivio, signum sit solum, se autem O altera sumitur, Bllogismus . Vt Tittacu4 libera
lis : nam ambitio liberales,Pittacu autem ambitiosus. Aut rursus, quoniam sapientes boni,
Tittacus aut m bonus, sed O 'piens , sic ergo sunt syllogiseni. Verilm quidem per primam figuram insolubilis,si verus sit, uniuersalis enim est. Qui autem per ponrimam est, solubilis, et y sera fit concluso, eo quod non uniuersalis: essin to tu,nec ad rem syllogi mus: non cnim si Pieracus effudiosus, propter hoc, cir alios necesse est ese sapientes. cui ueris per media figurans es, semper o omnino solubilis: nunquam e nimissi i imos st, sic se habentibus terminis.' enim si qua peperit pallida, pallida autem, haec, necese est parcre hanc : ergo verues quidem in omnibus figuris, disterentina autem habent iam dictas'. An igitur sic diu dendum signum e horum autem medium iudicium sumendum: nam iudicium dicunt esse quod. sciresecit: tale autem maaimὸ meditim:an-ris, quae quidem ab extremitatibus signa.dicenda , qua autem ex medio indicium/d proba hilsimum enim O maximὰ uerum est, quod exhi
276쪽
Cap. XXVIII. S autem cognoscere possibile est squis concedat simul transmutare corpus, animam,quaecunq; 1unt naturales palones ediscens enim aliquis fortasse musicam,transmutauit secundum quid animam , sed non earum, frue natura nobis insunt,haec est pasiosd ut iraeo concupiscentiae: cir naturalium motionum. Si
igitur hoc det,qunum unitu ignum esse, σpossumus sum re propriam uniuscuiusiq; generispasionem, signum, poterimus naturo cognoscere. Si enim est propriὸ alicui generi indiuiduo inexissens papio, ut se leonibu fortitudo, necesse se est, ct signum esse aliquo, compati enim sibi-- inuicem positum est, O sit hoc magnata summitates habere: quod ali generibus no totis contingit. Nam signum sic proprium est,quoniam totims generis propria paulo est,et non solius proprium,scut Iolemus dicere. Erit ergo O in alio genere hoc, o erit fortis homo, , aliquod aliud animal, habebit ergo signum, unum enim uniM erat. Si ergo haecsunt, poterimus talia segna colligere in tu animalibus, quae solum unam
pasionem habent aliquam propriam, unaquaeque autem habet signum. O quoniam unum haἷere necesse es, poterimi, natura cognoficere. Si uero duo habet propria totum genuS , ut ιeo foru, O communicatiuum: quo modo co
277쪽
gnoscemm utrum utrius sitsignum,eorum signorum, quae propriὰ sequuntur j An si O alij ali cui non toto ambo ct in quibus non totis utrunq; quando hoc quidem habet , illud autem nondiam se fortis quidem,liberalis autem non, habet ante duorum hoc,palam quoniam et in leone hoc signufortitudinis.Est uero natur, cognoscere in priama quidem figura,eo quod medium priori extremitati conuatitur:tertiam autem transiendit: non conuertitur: ut sit fortitudo a,ssummitates magnas hahere in quo b, c autem leo:ergo
cui c, b omni, sed O alijs:cui autem b,a omni, O non pluribus ,sed conuem titur: si autem non, non erit u num, Anim signum. secundi Ithri Triorum Anal sicorum Aristotelis. F I S.
278쪽
Iusta hic demonstratio tractatur, cuius nobis insita animo quasi se- naina,ut iam quod discimus , non in plenum, sed quadatenus sciamus. Praenoscimus aut esse aliquid, aut hoc significare, sed &Vminq; quaedamq; prius & posterius, quaedam simul intelligimus. Rite quid ex causa scimus, & demonstratione.ducitur ea ex uetas primis, medio carentibus prioribus,causis necessarijs, prioribus naturae potius,quam nobis. Principijs credendupotius quam conclusionibus. Praedicatum dici per sede subiecto debet, priusq; de omni . Per se nunc accipe, uel essentia, uel proprio, sed & uniuersaliter . Uniuersale hic intellige, quod & de omni, & per se, &qua ipsum est, nec in alio prius, nec id eas demonstraveris. Caue autem , ne demonstrase uniuersale falso te credas, aut non deinonstrasse. Fallimur, cum de indiuiduo agimus solitario. Cum uacat nomine illud quod specie dissidentia deuincit, cum discrimen inter uniuersale non cernimus, & quod de omni . Nec ueritas modo, sed & necessitas, exigitur, eaq; non conclusionum modo,sed & principiorum, non modo esse indicans , sed & cur sit, non modo ex neces arijs , sed &ὰ sitis , hoc est ex iis, quae uel unius uel cognati generis,lum ex uniuersalibus,nec enim corruptibilita . Nec autem scientia ulla sua tuetur principia, sed ad unam rediguntur omnes, quae sapientia uocatur, quaeq; prima , & easdem maxime causas considerat, subiectum statuimus esse. Proprium quaerimus quid significet. s axiO-
279쪽
axioniatis utrimq; debemus, quorum interdum ui utimur potius . sed & quae .l:lm sunt axiomata, quae sciet tiis congruunt omnibus. Duae scientiam facultates constituunt, sapientia & dialectica. Nunc eadem scien tia & esse ali quid icimus,& cur sit,nunc diuersis. Cau- ista mutuo,& signa interdu recurrunt, altera alteri scientia subest. Prima demo strationi figura debetur. aut rem sic ignoramus ut esse nesciamus, aut ut aliter esse putemus , quae dispositionis inscitia uocatur. sit autem, uel ubi praelio est medium,uel ubi de fit. utrobique autem aut notione simplici, aut adulterina ratiocinati ne . Debellandae contrariis potius qiRam contradictoriis, minus uerae propositiones. Si sensus desuerint,et demonstratio deerit.nam illorum ope inducimus, atq; abstrahimus. Nosce quod ex accidenti dicitur, uarie di ci. Caeterum accidens quoque de accidenti. sed & de accidenti eodem rursum substantia, quasi praeter naturam praedicatur nec subiecta in infinitum. nec praedicata procedunt. Particulari praestat uniueriale, assirmatio negationi, iusta demonstratio illi,quae fit ex impoς sibili. Potior illa & prior facultas, quae causam docet alterius, qu .ae circa intelligibile,circa uniuersalia uertitur, quae viperiora, quae simpliciora habet principia. naquarum diuersa principia sunt, hae diuersae scientiae. Res eadem uariis demonstratur mediis. nulla fortuiti scientia, nihil lensibile demonstratur. demonii rationis origo in sensibus, diuersarum scientiarum nec eadem propria principia, nec communia. Etiam utra opinio, & subiecto differt i scientia, & aestimationis imodo , . nec eiusdem omnino rei opinio & scientia. Solers ille, qui medium quasi de improuiso corripit. Ergo in libro secundo, demonstrationis medium excutitur, quoniam l . formalis causa medium potis imum de mos rationis est, ea porr5 definitio de definitione agit. sed Sede caeteris causis, siue quae factionem , siue quae materiam, siue quae finem spectent.Quaeriti tur & illa , nitriis nitionis de monil ratio .nuna finitionis finitio, quibus finiti o competat, aetque unde abhorreat. Aguntur
280쪽
quae uiola essera uero s mplices, ac prim anasis ea leni, an illi illii l competat , es cur competat eae conapositae, magis tamen posterior. Conuenit intillae terminis,liae propositionibus. Cuius demonstratio est, iron eius omnino definitio nec idem omnino definitione scitur,& demonstratione. Constituit desinitio quid est, ipsam demonii ratio accipit. demonstratio Praedicata,vertim naturas definitio exhibet. Neque diuisione finitio, neq; suppositione demos ratur, utrobiq; principium petitur . eadem nec inductione probatur, nec sentibiis. Desinitio quidem, ratio dicitur ei uxsuod es , quod tamen aut nominis est,aut naturae, ratio autem una,loco tantum differes a demonstratione.
Diuersae cauiae medij locum subeunt, dii ieriar inquam, re tempore, quarum uel ordo, uel recurius inspiciendus, quoque pacto finitionis finitio sit, aut non fit. Communiora definitis accipienda, non tamen R desinitorum genere, quae definitum iunista simul exequet Indi uiduarum partium desinitiones, generum quoque definitionibus indagandis adhibentur . ubi eorum spectatur ordo, quae sum utitur, illud cauetur, ne quid uti praetereatur. Ipsuin quoque quod definitur arte, quaeritur, ne res aut nomen in uicena perturbent, ubi dx
plex inspicitur subiectorum series . Nihil idem caulaei uide in ex pluribus, nec idem conclusionis & rei. Postremo semen carentis medio propositioni, in animo habemus, qua do uniuersale illud, quod unum praeter multa sit, sensibus imaginatione, memoria, intellectu, fortui, q:& notis quibusdam paritur. Principium scientiae intellestus , hoc est cognitio principio rum scibilis rei.