장음표시 사용
391쪽
rum praedicatorum cu definitione.
confert, expetibiliM: O utrum quae est fecundunirtutem, an quae fecundum uoluptatem suavior: uita, G si quid aliud similiter his est dictum in omnibus enim talibua utri magis praedicatum accidit, quaestio fit. Manifestum est autem ex his, quoniam accidens nihil prohibet, O quando, ad aliquid proprium fieri ut sedere cum sit accidens et quando quis bolus sedet, tunc aliquado proprium erit, olo uerb sedente:ad non fedentes proprium. quare'ad aliquid, aliquado nihil prohibet accidens, proprium feri simplicit er autem
proprium non erit. uubd caetera praedicata aliquid claudant eorum, quae definitio continet Cap. V. autem nos qκoniam quae ad pr i prium, O genus, accidens omnia dicuntur et ad definitiones conueniet dici. edentes. n.quoniam non ei soli inest, quod est sub d finitione que
admodum, inpropriob aut quoniam non genus quod asignati est in donitione, aut quoniam non inest, aliquid eorum qui in desinitione dicta sunt quod quidem O in accidente dici po-.tes J interimentcs erimus definitionem. uuare
secuniam prius asii natam rationem, omnia erunt quodammodo desinationi a comodanda, quae numerata sunt. Sed non propter hoc unam in omnibus uniuersalem methodum quarenita,neq; enim ficile inu nire hanc es: si diueniatur,
392쪽
TOP ICORUM. 19 omnino obscura, odi inseuauta planὸ fuerit ad pro positum negotium. Propria uero in unoquoq; terminatorumgeneru asignata methodo , facilὰ exi quae circa unumquodq; propria siunt, secustis propo feri possit. Quare uniuersaliterfigura quidem quemadmodum dictum est prius diuidendum es : reliquorum autem ea quae maximὰ sunt singulis peculiaria: annectendum, definitio
m , generi accommodata ea nuncupantes rpenὰ autem adiuncta sunt, quae dicta sunt ad . singula. De eodem. Cap. m. DILI MV M autem omnium de eodem determi nandum,quoties dicitur. Videbitur aut ide,ut figuraliter sit seumere, tripliciter diuidi. mero. n. aut specis,aut genere, idem solemus appellare. 2 umero quidem,quorum nomina plura,res aut . tina:ut indumentu, est uestis.Specie aut quae cum sint plum,indisserentia sunt secundum speciem:ut immo homini, equus equo:nam huiusModi si ecie. iucuntur eadem, quaecunq; βub eadem specie unt. Similiter autem genere eadem, quaecunq; sub eodem genere sunt: ut equuου homini. Videbitur autem ab eodem fonte aqua, quae eadem dicitur,tabere aliquam disserentiam praeter dictos modos. Non tamen, sed. hum; odi in eodem ordinetur iis quae secundum unam speciem quoquomodo dιcta sunt:omnia enim talia cognata: nia sibiinuisem uidetur esse, na omnis aqua omniaqΠαι
rum nonaura plura,res a tem una.
Numero,specie, genere eadem sunt quc
393쪽
L I B Ε I. eadem specie dicitur, eo qu)d habeat quandam I 'militudine,ab eode aut fonte aqua quae eade dicitur,nullo alio differt, quam eo quod uehementior stymilitudo .quare nos aramκs ide ab iu qnae secudu unaθecie quoquomodo dicumr.Maximὰ . aut indubitater quod unii est numero, ide ab omnibus uidetur dici. Solet axi O hoc assignari multipliciter: prop*ssim8 aut, primo,quada no mane uel termino ide assignatu fuerit: ut uestis indumeto, et animalgressibile bipes,homini. Secuta aut,qiuado proprio: ut disiciplinaesusceptibile, . homini, quod natura siursumfertur,igni. Ter-tiu nero,qu ido ab accidete: ut edens,uel musicuSocrati : omnia.n.haec unu numero uoluntsignia
sicare.Quod aut uersi sit quod nunc dicta est, ex
transumetibus nucupationes maximὸ quis discate. sepe.n.praecipientes nomine uocare aliqugsedentiu,transumimus,quado fortὸ is non intelligit cui praeceptufacimus, taqua ab accidere ipso magis intelligete: o iubemussedente,uel disputate uocare ad vos,manifestu quod ut eude opinates, orsecudu nome, O siecudu accides significare.Ergo ide quemadmota dictu est, tripliciter diuidatur. Omnem disputationem dialecticam es extermino, proprio,genere aut accidente: crubi illa reperiantur. Cap. VILQU OVI A M autem ex prius dictis sunt
-orationes: Gyper haec: O ad haec una quidem sides es per inductionem. Si enim quis consideret
394쪽
TOPICORUM. Is sconsideret unamquanq; proposiuionlim, pro blematum: apparebit aut a termino, aut a propris,aut d genere,aut ab accidentedicta. Ilia autem fides per bilogismum: arcesse es enim omne quod de aliquo praedicatur, aut conversim de repraedicari, aut non: si conversim praedicatur, terminus erit,uel proprium. Damsi signi- Quid dissescat quid est 69e,est terminus: si autem non signiscet,proprim: hoc enim erat proprium,quod co- ς- uersim praedicatur , non significans quid est eseo. Si aut m non conaesim praedicatur de re, aut ex iis quae in definitione subiecti dicuntur, est, aut non : ct sies ex ijs, quae in definitione dicuntur,genus,aut disserentia erit, eo quod definitio ex genere, O disserentiu est: se uero ex js nonen, quae in definitione dicuntur,palam in quoniam accidens erit: nam accidens dicebatur, quod neq; terminus , neq; gessiti, ηζqης ρ ρ p idiea-prium: ineri autem rei. Tojt haec autem opor- mentis. ret determiuare genera praedicamentorum , in quibassunt dictaequatuor dissercysiae: sunt haec ' qua autem numero decem: quid es,quantum,quale, tuor loci. ad aliquicubi, quando, situm esse,habere, fac Omnis prore, pati. Semper enim accidens genus, O positio aliqs proprium, O definitio in uno praedicamentorum horum erit: nam omnes ob his propositio' quid est, alines, aut quid est, aut quale est, aur quantum, qn significat aut aliorum aliquod praedicamentorumsigni Gnt. Mansflumen autem ex ei dem, quoniam quod quid est signi cani, quandoq; qui-
395쪽
L I B E Ldem subnantiam si nificat, quandoq; autem quale, quandoq; vero aliquod aliorum praedicamentoram: nam quando posito homine dixerit quod
positum es hominem enervet animat: quid ess licit, sigἡificat substantiam:quando colore albo postio dixerit quod positum eri album esseruel colorem, quid est dicit quale si quiscat. Similiter autem se cubitali magnitudine posita, dixerit quod positum es t cubitalem esse magnitudine,
O quid est dicit, O quantum significat. Similiter
autem O in alys I numquodq; enim talium meidem de eode dicatur, siuegenus de hoc, quid etiygnificat: quando autem de alio, non quid est significat, sied quantu, aut quale, aut aliquod aliorum praedicamentorum. Qiare de quibus fiunt disputationes, ex quibus, haec'tot sunt. Quomodo autem sumemuN , per quae copiosi erim , pos haec dicendum. De propositione dialectica. Cap. VIII. I MVM igitur determinetur quid es ρω- positio dialectica:et quid problema dialecticu.
P 'n enim omnem propositionem, nec omne problema,dialecticum ponendum: nullus enim osseret,qui mente habeat:quod nulli uidetur. nec proponet quod omnibaa eu manifestum: uel plar
mis: nam haec quidem non habent dubitationem ista autem nemo ponet. Es autem propositio dialectica, interrogatio probabilis:aut omnibus, aut
396쪽
. TOPICORI M. r*6 uel plurimis, uel maximὰ familiarib, non inopinabilis . Ponet ' enim aliquis quod uidetux ' Ponere phi lentibus: nisi ad contrarium D mliliorum o Est pinionibus. Sunt autem propositioves disicctim pro concede cae, ct ea quae probabilibus seunt similia, O con- re. traria qs qua uidentur esse probabilia secundum
contradictionem protensis,et quaecunq; opiniones Ant fecundum artes inuentra. Si enim proba
bile est eandem essὶ contrariorum disic Una etsensum eundem esse contrariorum probabile apparebit : γ si unam numero grammati em esse, tibicinariam unam: si autem plurcs grammaticaU, O plures tibicinario: omisia enim similia, es cogitata b. ec utilintur esse. Similiter autemstea quae probabilibus sunt contraria secun dum contradictionem protensa , probabili uidentur: si enim probabile est quod oportet amicis bene,cere, es quod non oportet amicta male- sacere , probabile est: est autem contrarium quidem quod oportet malefiscer amicis, secundum contradictionem autem quisis non oportet amicis malefacere. Similiter autem G si oportet amicis bι nefacere , inimicis non oporteties au tem , O hoc secundum contradictionem con trarium e nam contrarium est , quod oportet inimicis benefacere. Similiter autem in aliis.
Trobabile autem , ct in similitudine apparet,
etiam contrarium de contrario: ut si oportet amicis benefacere: inimicis oportet male: apparebit , contrarium hoc, quod es amia
397쪽
cis benefacere,ei quod inimicis m. rle. Vtrum autem Aecundum ueritatem se habeat an non, in tu quae de contrario dicentur,ostendetur.Palam autem quoniam ct qt cunque opiniones siecundum artes punt dialecticae Propositioncs sunt. Ponctenim aliquis ea, quae utilentur iis, qui in eis probati siunt: ut de his quidem qua in geom tria, ut eomcter : de iliis autem qua in me ruina, ur
De problemate dialectico, positione dialecti a. Cap. IX. RO B L E M autem diale. yicum, latio intendens uel ad elcctionem, Ofugam: uel ad ueritatem, scientiam,aut per sie, aut ut adminιculans ad at quid aliud talium , de quo acit neutro modo opinatur, aut coti arid pleriq; sepietibus, aut sapientesplcri se, aut utriq; 'de ei de uuaedam.n. problematum utile est scire tantu ad eligendum, uelfugiendum:ut utrum uoluptis sit eligeda,an non'Quaedam autem ad sciendum laistum:ut utrum mundus aeternus sit,an non'uuaedam uero ipsia perse quidem ad neutrum horu,adminfiniantia autem seunt ad aliqua taIiu.Pleraq;.n 09 quidem per se non uolumus cognoscere,sidaliorum gratia,ut per illa aliud quippiam cognosiamus.Sunt autem problemata, de quibus cotrari, siunt filogismi: dubitatisnem.n. habent utru sic si babent, an non sic: eo quod de utrisque sunt rationes suasibiles . Et de quibus ration no. habemus,
398쪽
habemus,cu sint magna: discite arbitrantes esse propter quida Ognare:ut utrum mundus seu aeternus,an novictam suiu iriodi quaeret aliqui.Pivblemata ergo oe propositiones ut dictum est) determinata sint. Positio est opinio admirabilis ali-οι us familiarium sicundum philosophiam :' ut . quod non est contradicere , quemadmodum dixit ἰά.Antim enes, qu0domum mouetur,se μη μm rhilosbphia. Heraclitum:aut quod unum est ens, qui madmodum Mesissus dixit nam de quoms contraria opi . retionibus proferente, curam habere sultum ent
aut de quibus oratiouem habemus contrariam O pimonibus:ut quoniam non omne quod est, velfactum en, ιιu sti num, queadmodum sophistia dicunt. Nam musicum grammaticum esse: neque factum,neque esse aeternum. Hoc enim oes alι- cui non ιιideatur, uidebitur utique eis quod rationem habeat siuasibilem. Est igiturqροsitio quidem problema, non autem omne problema positio , eis quod quaedam problematum talia sunt, de quibus neutro modo opinamur. Quod autem
est positio problima, manifestum es, necesse est enim ex ijs quae dicta sunt,ant plures, sapientibus circa positionem dubitare, aut uir sibam posito est alibimet , eb qu)d opinio quaedam admiranda posim cuius magnitio est, Penὸ autem nunc omnia dialectica proble philosophimara , positiones uocantur. Disserat autem nihil φ 3 quomodolibet dissi et non enim nomen estacro p oblemauolantes diu mussic ea, sed ut non lateant nos, dialecticum. cum quadam eorusunt disserentia. oportet
399쪽
Induistio e a singillatib'ad uniuersalia accessio.
autem omne problema,nec omnem positionem cosiderari, sied quam dubitabit aliquis eors, qui rati e egent, et non poena, uel sentis. Nam qui dubitat utru oporteat deos honorare, parentes diligere,an non poena indiget:qui uero utrum nix alba,an non sensu. 2 eq; uerb quoru propinqua essdemonstratis,neq; quorum ualde longri nam illa quidem non habent dubitationem: haec autem magis quam siecundum facultatem exercitatiuam.
D e speciebus di Jerendirdialecticaeq; δε-1putationis. Cap.X. TE RM ITI S autem his oportet diuidere, quot dialecticarum disparationum suntlpecies. Est autem inductio quidem haec: illa autem stilogismus. Elfllogismus quidem quid est, dictum est prius. Inductio uerb ea a singularibus ad uniuersalia accesserui si est gubemator e rudititis,optimus, O auriga: oe omnis quies eruditus in unoquoq;,optimus. Τ autem inductio uerisimiliter, i, clarior, et sicundu siensum notio et pluribu communis,s3llogismus aute ualetior, et ad contradicentes efficacior.Ergo genera de quibus disputationes, O ex quibus, quemadmodum ante dictum est, determinata sint. De instrumentis, quibus Ollogismorum copia in nobis ad disserendum suppeditamuU. Cap. XI. T AVMENT A autem per quis abu-
400쪽
TOPICORVM. II 8 demus stilogismis, sunt quattuor. Vnum quidem, proposiviones sumere. Secundum autem, quotupliciter uni quodq; dicitur,pose distinguere. Tertium, disserenti. ου inisenire. I artum autem, δε- militudinis consideratio. Sunt autem hi modo quodam tria horum proposiuioves . Est enim unumquodq; eorum propositionem facerevu quod eli gendum est honestum, uel deletiabile:uel utileret
quod disseri siensis a disiciplina, eis quod amittenti eam,pos bile est usum sumere sium aut impossibile. Et quonia similitersie habet salubre ads-nitate, o habile ad bonam habitudinem. Est aut prima propositis,ab in quae multipliciter dicuntur secunda, 4 disserentis:tertia uero, a similibus. De sumptione propinitionum.
D RG O propostitiones quidem eligendum quot-
ςquot modis determinatum es in proposivione: aut omnium opiniones proponenti, aut plurium, aut1apientum, O borum,uel omnium, uel plurι morum, uel noti imorum. ut etiam contrarissapparentibres, qu.ecunq; opiniones fecundum artem sunt:at oporici protendere cotrarias apparentibus probabilibus, sicundu contradictionemrqueadmodsi dictuni est prius. Vtile aute ct facere eo in eligendo no stolum quae sunt probabiles,sed et similes eisust quod contrariorum Ue est siensem: nam etscientia contrariorum es eadem. Et quod videmus vicipietes aliquid, no emittet inam et
in ali sensibus sic est, na, di audimm ascipictos aliquii,
amissam pol sibile est rursus sumere . sensum auteminime.
Cap. 3. huius libri. Contrarioris idem sensus, quia eade eis disciplina.