Eusebii Caesariensis opera, 1

171쪽

την θηρίων φυσιν καταβεβλήκασι, και θεους ἐπεφήμισαν ἀ μηδε της ἀνθρώπων προς αυτου του θεου κατηξίωται προσηγορίας. I. επὶ τουτοις κηκοας καὶ της θεοσοφίας της μυστικῆς, δι ην οἱ θαυμάσιοι των Αἰγυπτίων λύκους καὶ κυνας καὶ λέοντας 5. ἐσεβάσθησαν ἔγνως καὶ του κανθάρου το θαυμακαὶ ψακος την ἀρετήν - δη γέλα του λοιποί τοὐς θεους, ἐλέει δε της πολλῆς ευηθείας καὶ βλεψίας το τρισάθλιον ἀνθρώπων γένος. 5. καὶ ὁ σκόπει

πάντα περιαθρῶν ων μῖν αγαθων πάρεστι δοτηρ Ἀλ ιστος του θεου, τοσαυτης νόσου μακρἀς τε καὶ πολυχρονίου πηρώσεως καὶ τὰς Αἰγυπτίων ψυχας δια της ευαγγελικης αυτου διδασκαλίας λελυτρωμώνος, τους πλείους δ των κα Αἴγυπτον καὶ

ταύτης ἀπηλλάχθαι της νόσου. ib VI. υλλα γαρ τοιαυτα καὶ τα παρ' Αἰγυπτίοις,

καὶ παλαίτερα των Ἐλληνικῶν πάντων μνημο- b9 νευεται. ἔχεις τοιγαρουν προς τῆ μυθικ και τηνφυσικωτέραν θεολογίαν Ἐλλήνων μοὐ καὶ ιγυπτίων των πάλαι την πολυθεον δεισιδαιμονίαν συστησαμένων, παρ' οις τι μηδέν τι των ἀληθῶς θείων ασωμάτων τε καὶ νοερῶν ου σιῶν ἐγνωρίζετο μεμάθηκας. 4. πλην αλλὰ δεδόσθω και συγκεχωρορήσθω τουτοισὶ τοι μετεωρολέσχαις λέγειν ἀληθη, καὶ ἐπιτυγχανειν ἐν- των ἀλληγορουμένων φυσι0' λογία γινέσθω τε αυτοις ο λιος ποτε μεν υπολ' λων, καὶ πάλιν Ωρος, καὶ πισιρις πάλιν λαυτος, κοὶ μυρία ἄλλα οσα καὶ θέλοιεν ωσπερ υν καὶ λήνη, υσι φυρτεμις κα οσα αν τις ἐξαριθμειν βουλοιτο μη γαρ ἔστω ταυτα θνητῶν ανδρῶν, Ταλλ αυτῶν των πουρανίων φωστήρων σημαντικοὶ προσηγορίαι τον λιον ἄρα καὶ την σελήνην μ

172쪽

τους στέρας καὶ τὰ λοιπὰ του κόσμου μέρη ς θεους προσκυνητέον. A. καὶ ταυτη τοιγαρουν ἡ γενναία τω Ἐλλήνων φιλοσοφία σπερ δια μηχανης πέφηνεν εἰς ψος με ἀνάγουσα την ἐπαγγελίαν του λό- ε γου, κάτω δε περιστρέφουσα ἀμφὶ την αἰσθητην καὶ φαινομένην του θεου δημιουργίαν την των σοφῶν διάνοιαν, και πλεον ουδὲν αλλ' η υ καὶ την θερμὴν ουσίαν, τά τε μέρη του κόσμου, δια των Ουρανίων φωστήρων, ἔστω δε καὶ την γρὰν καὶ την ξη-iορὰν και την σύγκρασιν των σωμάτων θειάζουσα. 5. πῶς ουν ου μέγα καὶ θαυμάσιον το του σωτῆρος ημῶν γησου του μιστο του θεουδευαγγέλιον, πανγένος ἀνθρώπων παιδευον τον ἡλίου καὶ σελήνης θεὸν καὶ δεσπότην καὶ δημιουργον του σύμπαντος κόσμου,

i αυτον τον νωτάτω καὶ ἐπέκεινα των λων ταῖς

προσηκούσαις ἐννοίαις εὐσεβεῖν 6. καὶ ου τὰ των σωμάτων στοιχεῖα, αλλὰ τον ζωῆς αυτῆς καὶ τροφὸν καὶ πάντων ων αγαθων ταμίαν μνεῖν, μέρη τε του 'Πκοσμου τὰ ορώμενα καὶ πει το καταληπτὸν σαρκος αἰσθήσει, ως αν της φθαρτῆς ντα φύσεως, ουδαμῶς καταπλήττεσθαι, οὐδ' ἐν τούτοις ἄπασιμαόρατον, καὶ τον καθόλου τε καὶ κατὰ μέρος δημιουργι- κον νουν μονον ἀποθαυμάζειν, καὶ θεολογεῖν μίαν μόνην ἐκείνην την διήκουσαν καὶ διακοσμοὐσαν τὰ Η πάντα θείαν δύναμιν ἀσώματον ουσαν καὶ νοεραντην φύσιν, μαλλον δε ἄρρητον εἰπεῖν καὶ ἀκατάληπτον, διὰ πάντων, δι ν καὶ νεργεῖ παραφαινομέ νην, διήκουσάν τε σωμάτως καὶ ἀσυμπλόκως τὰ πάντα ἐπιπορευομένην, καὶ διὰ πάντων υκ ουρα- ο νίων μόνον, ἀλλὰ καὶ τῶν ἐπὶ γης, των τε καθόλου , στοιχείων καὶ τῶν ἐπὶ μέρους, την της θεότητος διαρκῆ μεγαλουργίαν ἐπιδεικνυμένην, πασί τε ἀφα-

173쪽

118 USEBII νῶς και ἡμῖν νεπαισθητως ἐπιστατούσαν, καὶ λύγοις ἀνεκφράστου σοφίας τον σύμπαντα κόσμον διακυβερνῶσαν.

7. οσούτων ἡμῖν ποδεδειγμένων εἰς ἔλεγχον τῆς ἀσυστάτου σοφίας ἐθεολογίας της τε λεγομένης μυθικωτέρας καὶ της ψηλοτέρας δη καὶ φυσικωτέρας, πιοι παλαιοι Ἐλληνες τε καὶ Αἰγύπτιοι σεμνυ-eνοντες ἀπεδείχθησαν, ἄρα καὶ των νέων των δηκαν μῆλαυτους φιλοσοφεῖν ἐπαγγελλομένων πα- θρῆσαι τα καλλωπίσματά οῖδε γαρ τα περὶ νου δη- ρμιουργο των λων καὶ τα περὶ σωμάτων ἰδεῶν νοερῶν τε καὶ λογικῶν δυνάμεων τοῖς ἀμφὶ τον Πλατωνα μακροῖς, Ἀστερον χρόνοις ἐφευρημένα καὶ λογισμοῖς ρθοῖς πινενοημένα συμπλέξαι η των παλαιῶν θεολογία πεπειραμένοι μείζονι τύφω την περὶ τῶν μύθων ἐπαγγελίαν ξῆραν. ἄκουε δ' -ν καὶ της τούτων φυσιολογίας, μεθ' ως ἐξενηνεκταιτω Πορφυρίω λαζονείας

VII. Φθέγξομαι οἷς θέμις ἐστὶ θυρα δ' πίθεσθε βέβηλοι, twJ σοφίας θεολόγου νοηματα δεικὴς, οἷς τον θεον καὶ του θεο τὰς δυνάμεις δια εἰκόνων συμφύλων αἴσθήσει ἐμήνυσαν ἄνδρες αυφανῆ φανεροῖς ποτν is8 πωσαντες πλάσμασι, τοῖς καθάπερ ἐκ βίβλων τον αγαλμάτων ἀναλέγειν τα περὶ θεῶν μεμαθηκοοι γράμματα θαυμαστὸν δε υδεν ξύλα και λίθους ἡγεῖσθαι τα ξοανα του ἀμαθεστάτους, καθὰ δη-Hτῶν γραμμάτων ο ανόητοι λίθους μεν ορῶσι σῆστήλας, ξύλα δε τὰς δελτους, ἐξυφασμένην δε πάπWρον τὰς βίβλους' ad

ἄκουε οἱα προῖὼν ξῆς γράφει πρυς λέξιν

174쪽

PRAΕΡ. EVANG. III. 7. 119

Φωτοειδοῶς δε ντος του θείου καὶ ἐν πυρος , αἰθερίου περιIυσε διάγοντος, φανοί τε τυγχάνοντος αἰσθησε περὶ θνητον βιον ἀσχόλω δια μεν της διαυγοῶς λης, οἷον κρυστάλλου η Παρίου λίθου

ο καὶ ἐλέφαντος, εἰς την του φωτος αυτο ἔννοιανενηγε, δια δε της του χρυσο εἰς την του πυρὸς διανόησιν, καὶ το μίαντον αυτου, τι χρυσος ου μιαίνεται. 3. πολλοὶ δε α καὶ μέλανι λίθω τοαφανες αυτου τηλουσίας δηλωσαν, καὶ ἀνθρωποει- 1 δεις μεν ἀπετυπουν του θεους οτι λογικον το θειον,

καλοῖς δε, τι κάλλος ἐν ἐκείνοις ἀκηρατον διαφόροις δε σχημασι καὶ λικίαις, καθεδραις τε καὶ στάσεσι και ἀμφιάσεσι, καὶ τους μεν ἄρρενας, τὰς δεθηλείας, καὶ παρθένους, καὶ ἐφηβους, η γάμου πει- 15 ραν εἰληφότας, εἰς παράστασιν αυτων της διαφορῆς. 4. θεν πει το λευκὸν τοῖς ουρανίοις θεοῖς πενειμαν, σφαῖράν τε καὶ τα σφαιρικὰ πάντα ἰδίως τε κόσμω και ηλίω καὶ σελήνη, ἔσω οπου δε καὶ τυχηκα ἐλπίδι κυκλον δε καὶ τα κυκλικὰ αἰῶνι καὶ τηα κατὰ τον ουρανον κινησε ταις τε ἐν αυτ ζωναις καὶ τοῖς κυκλοις κύκλων δε τμηματα τοῖς σχηματι- lσμοῖς της σεληνης πυραμίδας δε καὶ βελισκους τῆπυρος ουσία, καὶ δια τοsτο τοῖς λυμπίοις θεοῖς ωσπερ αυ κῶνον μεν λίω, γῆ δε κυλινδρον, σποραα δὲ καὶ γενέσει φάλητα, καὶ το τρίγωνον σχημα δια

υ ἡρων της θηλείας

5. αλα ὁ θαυμαστος φιλόσοφος, ων τι αν γένοιτο ἀσχημονεστερον τὰ αἰσχρὰ σεμνολογομιν, τιδε βιαιότερον τὰς ἀψυχους λας, χρυσον καὶ λίθονω και τὰ τοιαύτα, εἰκόνας φέρειν οὐ φωτος των θεῶν καὶ της ουρανίου καὶ αἰθερίου φυσεως δηλωματα φάσκειν οτι δε των νέων ἐστι ταὐτα σοφίσματα,

175쪽

sbs, μηδ' ονα τῶν παλαιῶν εἰς ἐνθύμησιν ἐλθόντα, γνοίης α μαθών τι καὶ πόβλητα ην παρὰ τοις προτέροις τὰ δια χρυσο, και της νομιζομένης πολυτελεστέρας λης ξόανα λέγει δ' ουν Πλουταρχος

VIII. , δε των ξοάνων ποίησις ἀρχαῖον εοικεν ειναί τι καὶ παλαιον, εἴ γε ξύλινον μεν η τὸ πρῶτον εἰς Βηλον υπὸ Ἐρυσίχθονος Απόλλωνι ἐπὶ τῶν θεωριῶν γαλμα ξύλινον δε- της Πολιάδος ποτῶν αυτοχθονων δρυθὲν ο μέχρι νυν Αθηναῖοι οδιαφυλάττουσιν. φας δε καὶ Σάμιοι ξύλινον ιχον ἔδος, ως φησι Καλλίμαχος

ουπω Σκελμιον εργον ἐυξοον, αλλ' πὶ τεθμον δηναιον γλυφάνων ξοπ ησθα σανίς.ωδε γαρ δρύοντο θεοῖς τότε καὶ γαρ Ἀθήνης ,

λέγεται δε Πείρας ὁ πρῶτος υργολίδος φας ερον εἱσάμενος τηλεαυτο θυγατέρα Καλλίθυιαν ἱέρειαν καταστήσας, ἐκ τῶν περὶ Φυνθα δένδρων ογχνην τεμὼν ευκτέανον φας γαλμα μορφῶσαι πέτραν ' με γαρ εἰς θεολκόπτειν εἰκόνα σκληρὰν καὶ δυσεργον καὶ α χον ου ἐβουλοντο, χρυσον δε καὶ αρρο ρ- γοῶντο γης ἀκαρπου καὶ διεφθαρμένης χρώματ νοσώδη καὶ κηλῖδας ἐξανθεἶν σπε μώλωπας ποssiJ πυρὸς ραπισμίσης ελέφαντι δε παίζοντες με ἔσθ', οπου προσεχρῶντο, ποικίλματι τρυφης 2. αμα ὁ Πλούταρχος καὶ τούτου δε πολυ πρότερον ὁ Πλάτων Ουδεν εἶναι σεμνὸν οὐδε προσεοι κὸς θεία φύσει ἐν χρυσῶ καὶ λίθοις καὶ ἐλέφαντι

4 Πλουταρχος Inter Fragmenta p. WyMenb. Vol. p. 62.

176쪽

PRAEP. EVANG. III 8. 121τοις τε ξ λης ψυχου κατασκευάσμασιν ευ μάλα εἰδως, ἐπάκουσον εν τοις Νόμοις ποῖα διατάττεται 'Γ μεν ουν στία τε οἰκήσεως ερ πῶσι πάντων θεῶν ' μηδεὶς ουν δευτέρως ερὰ καθιερουτω θεοῖς χρυσος δε καὶ ἄργυρος ἐν ἄλλαις πόλεσιν ἰδέα τε καὶ ε ἱεροῖς ἐπίφθονον ἐστι κτῆμα, ἐλέφας δε ἀπολελοιπότος ψυχὴν σώματος - ευαγες ανάθημα σίδηρος δε καὶ χαλκος πολεμων οργανα 'Tαῶτα δε σαφῆ περιεχειν γοῶμα της προτεθεμi σης ἀνατροπὴν φυσιολογίας η φέρε καὶ τὰ λοιπὰ

ἐπιδεεωρήσωμεν. ἐπάκουσον ουν οἷα φησιν IX. πιρα δὲ την των Ἐλλήνων σοφίαν ουτωσὶ ido, διασκοπουμενος το γὰρ - τον νοῶν του κόσμου υπολαμβάνοντες, οὐτὰ ἐν αυτῶ ἐδημιουργησεν ἔχων i5 τον κόσμον, ἐν με ταῖς θεολογίαις ταυτη περ αυ- του παραδεδώκασιν οι τὰ Ορφέως εἰπόντες Κ2. Ζευς πρῶτος γένετο, Ζευς στατος ἀργικεραυν0ς, Ζευς κεφαλη, Ζευς μεσσα Λιος ἐκ πάντα τέτυκται. Ζευς ἄρσην γενετο, Ζευς ἄφθιτος επλετο νυμφη. Ζευς πυθμην γαίης τε κα ουρανου ἀστερόεντος. Ζευς βασιλευς, ευς αυτος απάντων ἀρχιγένεθλος. 'ο κράτος, εἷς δαίμων γενετο, μεγας ἀρχος πάντων, ' δε δέμας βασίλειον εν ω τάδε πάντα κυκλεῖται, - και δωρ καὶ γαῖα και αἰθὴρ νυ τε και μαρ, 25 καὶ Μῆτις, πρῶτος γενέτω και ρως πολυτερπής πάντα γὰρ ἐν μενάλω Ζηνος τάδε σώματι κειται. του δή τοι κεφαλὴν μεν δεῖν και καλα πρόσωπα ουρανος αἰγλήεις, ὁ χρυσεαι αμφις θειραι ἄστρων μαρμαρέων περικαλλέες-ερέθονται,5 ταυρεα δ' ἀμφοτέρωθε δύο χρυσει κερατα,

phyrins p. Stob. Ecl. 1, 3, 23.

177쪽

122 EUSEBIΙομματα νβέλιός τε και αντιόωσα σελήνη. νους δέ οἱ ἀψευδης, βασιληῖος, αφθιτος αἰθηρ,

ὁη πάντα κυκλεῖ και φράζεται, ουδέ τις εστιν αυδὴ ού ἐνοπη, ουτ κτύπος ουδε μενίσσα, λήθει Λιος ουας περμενέος Κρονίωνος.

tibi, ωδε μεν ἀθανάτην κεφαλην χει ὁ νόημα

σῶμα ὁλοι περιφεγγες, ἀπείριτον, ἀστυφέλικτον, οβρῆμον, βριμόγυιον, περμενες δε τέτυκται. 0 με και στέρνα και ευρέα νῶτα θεοῖο

ἀηρ υρυβίης, πτέρυγες δέ οἱ ἐξεφιοντο, it τος ἐπὶ πάντα ποτῶσίερ δέ οἱ επλετο νηδυς, ε γαῖά τε παμμητει ορέων τ' αἰπεινα κάρηνα '

μέσση ὁ ζώνη βαρυηχέος ο&μα θαλάσσης

και πόντου πυμάτη δε βάσις, χθονὸς ενδοθι ρίζαι, Tάρταρά τ ευρώεντα και σχατα πείρατα γαίης. βπάντα δ' ἀποκρύψας αυθι φάος ες πολυγηθες μέλλεν απὸ κραδίης προφέρειν πάλι, θέσκελα ρέων. 3. Ζευς ουν ὁ πῶς κόσμος, ζωον εὐζωων καὶ θεος ἐκ θεῶν Ζευς δε, καθ ο νους, ἀφ' υ προφέρε πάντα και δημιουργεῖ τοι νοημασι. A. των δηθεγ βλύγων α δ περὶ του θεο τουτον ξηγησαμενων τον τρόπον, εἰκόνα με τοιαύτην δημιουργεῖν, o sivo λόγος μηνυσεν, οὐθ' ἰόν τε ν ου , εἴ τις ἐπε νόησε, το ζωτικὸν και νοερὸν καὶ προνοητικὸν δις της σφαίρας ἐδείκνυεν. i. ἀνθρωπόμορφον δε τον Aιὸς το δείκηλον πεποιηκασιν, τι νους η καθ ρνεδημιουργει καὶ λόγοις σπερματ οῖς ἀπετέλει πάντα κάθηται δὲ, το δραῖον της δυνάμεως αἰνιτ

τόμενος γυμνὰ δε εχει τα ανω, τι φανερὸς εν το ς νοεροις καὶ τοις οὐρανίοις του κόσμου μέρεσιν ἐστε μδ σκεπεται δὲ αὐτω τα πρόσθια, οτι φανης τοις μηνκεκρυμμένοις εχε δε τῆ μεν λαια το σκηπτρον, μVο μάλιστα των του σώματος μερῶν - ηγεμονικωτμτον τε και νοερωτατον ἡποικουρεῖ σπλάγχνον η Πρ

178쪽

δία βασιλεῶς γὰρ του κόσμου ὁ δημιουργικος νοῶς προτείνει δε- δεξιὰ η ἀετὀν, τι κρατε των αερο- πόρων θεῶν, ως των μεταρσίων ὀρνέων λαετὀς, νίκην, τι νενίκηκεν αυτὸς πάντα. s 6. -υτά σοι ὁ Πορφύριος, ων τον εἰρημένον 102 τρόπον ἀποδεδομένων ρεμα και ἐπὶ σχολῆς ἐπιθεωρῆσαι καλὸν τίνα ποτε ἄρα τον Λί φασιν ειναι τὰ

νον κόσμον ἐκ παντοίων συνεστῶτα μερῶν, τῶν τε 1 κατ υρανὸν καὶ αἰθέρα και τῶν ἐν τούτοις φαινομένων στρων, σπερ ἐν μεγάλου σώματος κεφαλῆ προτεταγμένων, τῶν τε ἐν ἀέρι καὶ ρ καὶ θαλάττηκα τοι παραπλησίοις. 7. μέρη οὐ κόσμου καὶ γη καὶ ὁρη καὶ βουνοὶ εἱλειταί τε αυτῶν ἐν μέσω , i ζώνης τρόπον η θάλαττα, και πυρ δε καὶ δωρ νύξ τε και μέρα της αυτης εἱεν αν του κόσμου φύσεως μέρη ταύτα ἄντικρυς τον ὁρώμενον ὐποφαίνεινηγοῶμαι κόσμον, εἰ μη τι καὶ σφάλλομαι, καὶ το ὁλον ἐκ μερῶν συνεστὼς διδάσκει. χ λέγει δ' υνm Πάντα γαρ εν μεγάλω Ζηνὸς τάδε σώματι κεῖται. καὶ τίνα τὰ πάντα διασαφεῖ

πυ και δωρ και γαια και αἰθηρ νυξ τε καὶ μαρ. του δη τοι κεφαλην μεν δειν και καλῶ πρόσωπα

ουρανὸς αἰγλήεις, ὁ χρύσεαι αμρὶς θειραιά. ἄστρων μαρμαρεων περικαλλεες ηερεθονται, 9. καὶ τὰ τούτοις ἀκόλουθα ἐν οἷς ἐπιφέρει τον νουν οὐ Θιὸς λέγων εἶναι τον αἰθέρα καὶ οὐδενἄλλο, κατὰ τους τωῖκοὐ την πυρώδη καὶ θερμηνοὐσίαν το γεμονικὸν φάσκοντας εἶναι οὐ κόσμου, ω καὶ τον θεὸν εἶναι σῶμα, και τον δημιουργὸν αυτόν Ουδ' τερον της του πυρὸς δυνάμεως κατὰ τὰ αυτὰ γὰρ οιμαι και ἐν τοῖς πεσιν εἰρῆσθαι

179쪽

δὴ πάντα κυκλεῖ και φράζεται.

10. δι' ων ἀνεπικαλύπτως ζωον μέγα τον κόσμον ὐποθέμενος, καὶ τουτον Λία προσειπὼν , νουν μεναυτολτον αἰθέρα σῶμα δε τα λοιπα του κόσμου μέρη οἀπεφήνατο εἶναι. 11 τοιοsτος μέν τις ὁ δια των ἐπων πογραφόμενος τυγχάνει Ζευς ο δε των επῶνεξηγητὴς ἀρξάμενος μεν τοῖς ἔπεσιν Ἀκολούθως λέ- iidai γει, εὐ ουν ὁ πῶς κόσμος, ζωον εὐζωων, θεὸς ἐκ θεῶν σαφῶς τον θεολογούμενον Λία οὐδε αλλον η οτον ὁρώμενον και αἰσθητὸν κόσμον δηλουσθαι διατων ἐπων ερμηνεύσας.12. Αἰγυπτίων δ ὁ λόγος, παρ ων καὶ υρφενς την θεολογίαν ἐκλαβὼν τον κόσμον εἶναι τον θεον ωετο εκ πλειόνων θεῶν των αυτου μερῶν, ὁτι καὶ τα μέρη του κόσμου θεολογοsντες ἐν τοῖς προσθεν ἀπεδείχθησαν, συνεστῶτα, καὶ τούτου πλέον οὐδεν τοπαρατεθέντα των πῶν ρήματα διεσάφησεν. 13. ὁ δεμετὰ την πρώτην ἐρμηνείαν δευτέραν ἐξ αυτου προσπὶ τίθησι, το τῶν ολων ποιητὴν θεὸν τον δημιουργ Nκὸν νουν τουτον φάσκων εἶναι τον τεθεολογημένον- 14. πῶς δ' αὐαυτὸν τουτον ἐθεολόγει, ν μηδε τηναρχὴν ἔγνω ὁ τῶν ἐπων ποιητὴς εἴτε Ἀραξ εχυρφεῶς εἴτε τις ἄλλος εἰ δη παρ' Αἰγυπτίων φη τῶν πρώτων Ἐλλήνων κοντα ν εἰς αυτὸν τα της ἔθεολογίας, οἱ δέ γε ἀπεδείχθησαν οὐδὲν νοητον επὴ σταμενοι, οὐδ' ἐν ἀφανε καὶ ἀσωμάτω οὐσία περὴβ χόμενον, εἴ τω ἱκανὸς πιστώσασθαι ό Πλάτων, μ'

λογων ἐν Κρατύλω τους πρώτους τῶν ἀνθρωπον περὶ τὴν Ἐλλάδα τούτους μόνους θὲοὐς γεω-, ουσπερ νυν πολλοὶ τῶν βαρβάρων, λιον καὶ σβλτνην καὶ γῆν καὶ ἄστρα καὶ Οὐραυόν. 15. καὶ ο

180쪽

ρημων δε μικρῶ ἔμπροσθεν μαρτύρει οὐδ' ἄλλο τι προ του ὁρωμένου κόσμου τους ιγυπτίους ἡγεῖσθαι,ουδ αλλους θεοῖς πλην των πλανητῶν κα των λοι- 63Jπῶν ἀστέρων, πάντα τε ι τὰ ὁρώμενα του κοσμου μέρη κα ουδεν εις ἀσωμάτους και ζώσας ουσίας ἐρ- lμηνεύοντας.

X. Ο δηχυν ε τούτων ορμώμενος ποιητης πόθεν, η πῶς, η παρὰ τίνος λαβὼν ν τοῖς ἔπεσι τον ἐπε- κεινα του κόσμου θεὸν, και τον λίου καὶ σεληνης 10 και ἄστρων αυτο τε υρανο και οὐ σύμπαντος κόσμου δημιουργον κατεβάλλετο σωμάτου δε γνῶσις αὐτῶ πόθεν; 2 αλὶ ου τούτων γε οὐδεν εἰδὼς τυγχάνει ὁ γάρ τοι τῶν λων δημιουργικος i0 νους ἴτ ε πλειόνων μερῶν συνέστηκεν ἴτ ανὶ γενοιτο αυτο κεφαλη ουρανος, οὐ σῶμα πῶ καὶ ἴδω και γαία, ἀλλ' οὐδε μματα αυτο ηλιος καὶ σεληνη. πῶς ὁ α εἶεν μοι και στέρνα καὶ νῶτα και ηδὼς οὐ τῶν ολων δημιουργοὐ θεοῖ ἀηρ εὐρυβίης και η και ορέων αἰπεινὰ κάρηνα η πῶς ὁ αἰνηρ οὐ ποτ αν επινοηθείη οὐ τῶν ολων ποιητού, η τοὐ νοῶ το δημιουργικοs 3. τι μεν ουν αὐτασεσόφιστα τω τῶν πῶν ερμηνεῖ οὐδεν ἐπιλέγειν χρη ἐγωγε μην τὰ σχατα ἀσεβεῖν φημι τον φάσκοντα μέρη εινα τοὐ θεοὐ τὰ μέρη οὐ κόσμου, καὶ ἔτι μαλλον τον ἀποφηνάμενον τον αυτὸν εἶναι τῶ κοσμήτον θεὸν, και ἐπι τούτοις τον γούμενον οὐ κόσμου οὐν εἶναι τον τῶν ολων δημιουργόν. . ποιη- την μεν γὰρ αυτὸν και σωτηρα του κοσμου τερον οντα του πεποιημένου ευσεβες ἀποφαίνειν, οὐ δεκ του κοσμοχ , ῶσπερ τινὸς ζώου ψυχὴν ἡνωμένον διόλου καὶ το πῆλήμφιεσμένον, οὐκ οσιον αν εἰη λέγειν. 5 καίτοι παρεῖναι αυτὸν τω παντὶ καὶ προ-