Eusebii Caesariensis opera, 1

201쪽

νύσου, ριάδνη τί δὲ μαλλον ἐνου, ουχὶ δε σίτου καὶ σπρίων καὶ των απὸ η απάντων καρπῶν γέ- iisti ,οιτ αν χορηγος ὀ ιόνυσος ἐπὶ τον λιον μεταγόμενος 10 ε δε καὶ σκληπιὸς αυτοῖς πάλιν εχ ηλιος, πῶς ουτος πο ουυιὰς κεραυνουτα ρυπαρῶς 5ενεκεν αἰσχροκερδείας, κατὰ τον Βοιώτιον μελοποὰν Πίνδαρον δέ πως λέγοντα 'πτραπεν κἀκεῖνον ἀγάνορι μισθω χρυσὰς ἐν χερσὶν

φανεὶς,

... χερσὶ Γ ἄρα Αρονίων ρίψαι δι' ἀμφοῖν ἀμπν0. ii,

στέρνων καθέλεν ωκεως, αἴθων ὁ κεραυνος ἐνέσκηψεν μόρον.

20. τίνες δε καὶ οι εξ ηλίου σκληπιάδαι, ει μα κρον του βίου διαφυλαχθέντες καὶ θνητῶν ανδρῶν γένεσιν πῆσιν ανθρώποις παραπλησίαν ποστησάμε- i5νοι πλην αλλὰ πάλιν αυτοῖς, σπερ δια μηχανῆς, τὰς αἰσχρὰς καὶ μυθικὰς περ θεῶν διηγησεις ἀποφευγουσιν, εἰς λιον καὶ σελήνην και τὰ λοιπὰ του κόσμου μέρη ἀνατρέχοι αν ὁ λόγος. 21. i γε πυρμεν ην αυτοῖς Ἐφαιστος καὶ η θερμὴ δύναμις, η,

Ποσειδῶν δε η γρὰ ουσία, πιρα δε λαὴρ, και η παλιν, ἡ μεν ορειος καὶ πετρώδης Ῥέα ἡ δε πεδινὴ καὶ γόνιμος 1ημήτηρ, και Κόρη δε ἡ σπερματοδε0ς,

καὶ ιόνυσος ἡ φυτευτικὴ τῶν ἀκροδρυων δυναμις, καὶ λιος Απόλλων συν τοῖς κατειλεγμένοις, σελήνη δε ποτε με υρτεμις, ποτε δε θηνὰ, και πάλιν Σκάτη καὶ Εἰλήθυια, οὐκουν πάλιν την κτίσιν

παρα τον κτίστην, και τὴν δημιουργίαν του παντος, αλ ου ον δημιουργον θεολογουντες ἀπελέγχοντsit, , λίαν ἐπισφαλῶς καὶ ἐπικινδυνως καὶ ἐπὶ κακῶ της δ' ΠίνδαρονJ Pyth. 3 97.

202쪽

ἰδίας αυτῶν κεφαλης. 22. εἰ δε, τα ὁρώμενα σωματα ηλίου καὶ σεληνης καὶ ἄστρων μηδε γε τα αἰσθητὰ μέρη του κόσμου φησουσι θεοποιεῖν, ἀλλα τὰς

ἐν τουτοις ορατους δυνάμεις αυτου δη του επὶ πῆ- σιν, ἐνα γὰρ οντα θεον παντοίαις δυνάμεσι τα πάντα πληρουν, καὶ δια πάντων διήκειν, καὶ τοι πῶσιν ἐπιστατειν, σωματως δε καὶ αφανῶς εν,ἀσιν οντα, καὶ δια πάντων διηκοντα, και τοὐτον εἰκότως διατων δεδηλωμενων σέβειν φασὶ τί δητα τοιγαροῶνi ουχι τας ίσχρα και πρεπεῖς περὶ θεων μυθολογίας ς αν ἀθέσμους καὶ σεβεῖς παραιτησάμενοι,

καὶ αὐτάς γε τὰς περὶ τούτων βίβλους, ως δυσσεβῆ

καὶ ἀκόλαστα περιεχουσας, φανεις ποιησαντες, τονενα καὶ μονον καὶ ἀόρατον θεον γυμνῶς καὶ καθα iiiiii ρῶς καὶ ἄνευ τινος αἰσχρῶς περιπλοκης ἀνυμνοῶσι; 23. τοίτο γὰρ δέον ν ποιεῖν τοι τἀληθες ἐπεγνωκόσι μηδε κατάγειν και καταβάλλειν εἰς αἰσχρὰς καὶεμπαθεῖς ἀρρητολογίας την σεβάσμιον οὐ θεοὐ πρόσρησιν ἀλλα μηδ' ἐν οἰκίσκοις καὶ σκότου μυ- ου χοῖς ἀνδρῶν τε οἰκοδομαῖς σφῆς υτοὐς ἐναποκλείειν, ς ἔνδον ευρησοντας τον θεον, μηδ' ἐν ξοάνοις ἐξ ἀψυχου πεποιημένοις ἴλης τὰς θείας τιμῶν οἴεσθαι δυνάμεις, μηδε μην γεώδεσιν ἀτμοῖς αἱμάτων καὶ λύθρου καὶ νεκρῶν ζώων ψασι κεχαρισμένα τω ,25 θεῶ πράττειν νομίζειν. 24. τούτων δε απάντων, ςῖν πλάνης δεσμῶν ἀπολυθέντας, χρῆν δηπου τους σοφοῖς καὶ μετεωρολέσχας πῶσιν ἀνθρώποις της φυσικης θεωρίας ἀφθόνως κοινωνεῖν, μονονουχὶ γυμνῶς προκηρύττοντας ἄπασι μη τα φαινομενα τονδο αφανῆ δημιουργον των φαινομένων μόνον ἀπο- θαυμάζειν, καὶ τὰς ἀοράτους αυτο καὶ ασωματους δυνάμεις ἀοράτως καὶ ἀσωμάτως θρησκεύειν, ου πυρ10.

203쪽

148 EUSEBII ἄψαντας, ουδε γε κριὸν και ταsρον θυσαμένους, αλλουδε στεφάνοις καὶ ξοάνοις καὶ ναῶν οἰκοδομαῖς τοθεων τιμῶν οἰομένους, λογισμοῖς δε κεκαθαρμενοις ῖσι,καὶ δόγμασιν ορθοῖς καὶ ἀληθέσι τούτο πράττοντας, ἐν ἀπαθεία ψυχῆς καὶ τ προ αυτον κατὰ το δυνα- τον της αρετης μοιώσει. 25. ἀλλ' -δείς γε πω-

ποτε, οὐ βάρβαρος, οὐχ Ελλην, πῆσιν ἀνθρώποις ταύτης κατῆρξε της ληθείας ἐμόνος ὁ μετερος σωρο

τηρ ος δη της παλαιὰς πλάνης πασι τοῖς ἔθνεσιναποφυγην προκηρύξας τοῖς πὰσιν ἀφθόνως ευρετο οτην προς τον ἀληθη καὶ μόνον τῶν ολων θεον ἐπιστροφην τε καὶ υσεβειαν ' οι δε τηνάλλως σοφοι τροβίου την ἀνωτάτω φιλοσοφία αυχησαντες, η φηνὴν

ὁ θεῖος ἀπόστολος γνόντες θεον Οὐχ ἁ θεὸν δοθξασαν η εὐχαρίστησαν, ἀλλ' ἐματαιώθησαν ἐν τοῖς βδιαλογισμοῖς αυτῶν, καὶ ἐσκοτίσθη Ἀσύνετος τῶν καρδία φησαντες γουν εἶναι σοφοὶ μωραν θησαν, καὶ ἐσεβάσθησαν καὶ ἐλάτρευσαν τη κτίσει παρὰ τον κτίσαντα, ο ἐστιν εὐλογητὸς εἰς τ0Vς αἰῶνας. ' diua XIV. Μετὰ γουν την μακρὰν και πολλην φιλο σοφίαν καὶ μετὰ τὰς σεμνὰς μετεωρολογίας και πισιολογίας, νωθεν ποθεν ἁ αφ ψηλοτάτης σηρ ρείας καταπίπτοντες ὐ τοῖς πλήθεσι κατεσύροντο , και η τῶν παλαιῶν πολυθέω πλάνη συνεφύροντο, βτα τοῖς πολλοῖς μοια, δια του Ῥειν και τοῖς ξοα νοις προσπίπτειν, δοξάζειν ὁποκρινόμενοι, αυξοντες

τε καὶ ἔτι μῶλλον κρατύνοντες την δημώδη τῶν μν θικῶν διηγημάτων περὶ θεῶν πόληψιν. 2. πως

ουν υκ αν εἱεν τοῖς πασι πρόδηλοι σεμνολογουμενο δ' με ταῖς φυσιολογίαις, και μεχρι λόγων τὰ αἰσχρ

καλλωπίζοντες, παρατροπὴ της ἀληθείας, ἔργοις β

204쪽

αυτοῖς την μυθικην συνιστῶντες πλάνην καὶ την πάνδημον δεισιδαιμονίαν καὶ οὐδέπω τοὐτο θαυμαστον, τε καὶ αυτοὐς αναγράφουσι τους αυτῶν θεους ταῖς περ αυτῶν συμφερομενους μυθολογίαις. 3. ἄκουε γουν πως ὁ Απόλλων αυτος περ εαυτούδιδάσκειάμνον ον εἰς εαυτον ἐξεδωκεν, ομολογῶν

ἐν Θηλω τη νήσω πὸ Λητούς γεγεννησθαι, καὶ πάλιν ὁ σκληπιὸς ἐν ρίκκη, ως καὶ Ἐρμης τετέχθαιομολογῶν ἀπο της μίας. - γράφει δὲ ὁ Πορφύ-i ριος καὶ ταλα ἐν οἷς ἐπεγραψε Περὶ της εὐλογίων φιλοσοφίας, ἔνθα καὶ των χρησμῶν ἐμνημόνευσενωδέ πως ἐχόντων

μέγα πῶσιν χάρμα βροτοῖσιν, ἀπο των ἱερῶν ματερος αγνῆς 1 προθορὼν τοκετῶν.

5. οἷς ἐπιλεγει

ῖστατο μεν γαι , στατο ' ἀηρ, πάγνυτο νασος, πάγνυτο κυμα ' ανὰ δ' ἐξέθορες, μάντι υκωρεν, τοξότα Φοῖβε, και χρησμολάλων 25 βασιλευ τριπόδων.

J. καὶ ὁ Ἀσκληπιος πάλιν περ εαυτοsTρίκκης ἐξ ερης κω θεος, ον ποτε μητηρ 124 Φοίβω πευνηθεῖσα κυεῖ σοφίης βασιλῆα, ωριν ἰητορίης υσκληπιόν ἀλλα τί πευθri;

a T. ὁ δ' Ἐρμης φησιν

ωδ' ἐγω ον καλέεις, Ζηνος καὶ Μαιάδος υίος, Ἐρμείης προβέβηκα, λιπων ἀστραῖον ανακτα. 8. καὶ το εἶδος δε αυτῶν πογράφουσι το σχημα-

205쪽

150 EUSEBII

τος, ῶσπερ ὁ Πὰν καὶ αυτὰς εὐχρησμοῖς περ εαυ- του τάδε λέγει διδάσκων Ευχομαι βροτὸς γεγως

Πανὶ συμφυτωδισσοκέρατι, δισσόποδι βτραγοσκελεῖ, τρυφῶντι

9 ταυτα εν ἀπορρητοις της ἐκ λογίων φιλοσοφίας δηλωθεὶς ἀνηρ τεθειται οὐκέτ αρα ὁ Παν συμβολον ν του παντος, δαίμων δ αν εἴ τις τοι0ῶτος

οἷος καὶ ἡπογέγραπται ὁ καὶ τὸν χρησμὸν ἐκδούς ον ργὰρ δη το πῆν καὶ ὁ σύμπας κόσμος ἔχρησε τα προ

κείμενα τούτου τοιγαροὐν του δαίμονος, αλ τοὐ παντος την εἰκόνα ἐκτυπώσαντες ανδρες το προ

syβ γεγραμμένον μιμησαντο σχημα. 10. καὶ ο ρμης δε πῶς αν νοοῖτο ὁ ων απάντων ποιητικός τε καὶ βερμηνευτικὸς λόγος, μητερα Μαῖαν την Ἀτλαντ0ς ομ0λ0γων ἐσχηκέναι, την γε περ αυτο λεγομενην μυθολογίαν, αλλ' ου φυσιολογίαν ἐγκρίνας 1 l. 0ντω καὶ ὁ Ἀσκληπιὸς πῶς αν μετάγοιτο εἰςηλιον, πατρομτην ρίκκην ἐπιγραφόμενος και απὸ θνητης μολ0 η' γῶν γεγονέναι μητρός; πῶς δ' αυηλιος ων αὐτος τψν ηλίου πάλιν ιὸς ἀποφανθείη ἐπει και τόν υτψν πατέρα τὸν Φοῖβον υ αλλον εἶναι οὐ λίου ἐφν σιολόγησαν. 12. ἐξ ηλίου δε καὶ θνητῆς γυν*kη' φάναι αυτὸν πῶς ου πάντων καταγελαστότατον ἐπῆ μκαὶ αυτὸν τὸν πατέρα λιον οὐδη κόλλωνα φ*q v

ἐθεολόγησαν, εἰς παράθεσιν, εἴ ποτε πειρωντο-οηφ 'τειν την οὐ μετέρου σωτηρος γένεσιν or

206쪽

ποιητῶν εἰσιν αἱ φωναὶ, ἀλλ αυτῶν τῶν θεῶν αἱ προκείμεναι σημειώσεις.

XV Ποιητῶν μεν ουν, ως φασι, μύθους περὶ, θεῶν πλαττομένων, φιλοσόφων δε φυσιολογούντων,5 χρῆν δηπου εἰκότως τῶν με καταφρονεῖν, τους δε θαυμάζειν ως φιλοσόφους, καὶ ἀλλον τῶν ποιητικῶν ληρων τὰς τῶν κρειττόνων ἐκδέχεσθαι πιθανολογίας θεῶν δ' υ πάλιν καὶ φιλοσόφων εἰς ἄμιλλαν κατιόντων, καὶ τῶν μεν εν χρησμοῖς τὰ κανι εαυτοὐς, ως αν μῆλλον εἰδότων, ἀκριβῶς διδασκόντων, τῶν δε εἰς ἀσυμφώνους καὶ αναποδείκτους ευρεσιλογίας τὰς περὶ ν η ἴσασιν υπονοια περιτρεπόντων, τίσιν αἱρει λόγος πείθεσθαι η τοὐτο ουδε ἐρωτῶν ἄξιον; 2. εἰ δη-υν ἀληθεύσουσιν οι θεοι κυ- i5 ροῶντες τὰς περ αυτῶν ἀνθρωποπαθείας, ψευδεῖς ἀλειεν οι ἀθετοὐντες αὐτάς εἰ δε τῶν φιλοσόφων ἀληθεῖς αἱ φυσιολογίαι, ψευδεις γένοιντ αν αἱ τῶν θεῶν μαρτυρίαι. 3. ἀλλα καὶ αὐτος, εἴποι τις ῖν,

ὁ Απόλλων ἔν που εν χρησμοῖς ἐρωτηθεὶς περ αὐ-

20 του στις εἴη Ηλιος, Γ.ρος, πισιρις, ἄνα χιος υιος, πόλλων, dωρῶν και καιρῶν ταμίης, ἀνεμων τε και ὀμβρων, ηοὐ και νυκτος πολυαστερου νία νωμῶν,

φλεγέων στρων βασιλευς δ ἀθάνατον πυρ. 25 4 Οὐκοὐν οἱ αυτοὶ και τοῖς τῶν ποιητῶν μύθοις καὶ ταῖς τῶν φιλοσόφων πονοίαις συμφέρονται, μαχο

μένοις συνιστάμενοι εἰ γὰρ μητέρας ἐπιγράφονται θνητὰς καὶ πατρίδας τὰς επὶ γης μολογοῶσι, πῶς αν εἶεν ολυς φυσιολογοῖσιν 5. ἔστω γὰρ λυπόλ- ω λων λιος - πάλιν γὰρ ἄνω καὶ κάτω εἰς τα αυτὰ περιτρέχων αὐτοῖς ἁλώσεται ο λόγος - πῶς ουν Θῆλος η κατὰ θάλατταν εἰσέτι νυν προφαινομένη

207쪽

νῆσος, γένοι ἀν τού λίου πατρὶς μήτηρ δε ἡ τώ ταυτὶ γαρ ἀρτίως ἐκύρουν, ἀληθῆ γε οπια

οἱ αυτο χρησμοι. πῶς δε καὶ του 'Aσκληπιολανδρος θνητοὐ την φύσιν γένοιτ πιο λιος πατηρ, ἐκ θνητῆς αυτὸν γυναικὸς πεποιημένος ἀλλα παρείσθω

i, XVI. ου δε χρησμολτο ψεύδος καὶ αλλως ἔστιν IH ἀπελέγχειν ου γαρ δη ὁ ηλιος Ουρανόθεν αὐτοῖς καταβὰς επειτα τον δοχέα πληρώσας, τον χρησμὸν ἀπεφοίβαζον επεὶ οὐτε δυνατον οὐτε θέμις ἀνάγκαις οανθρώπων τον τηλικοsτον ποτάττεσθαι φωστῆρα ἡ ἀλλ' οὐδ' εἰ φαῖεν την εν αὐτω θείαν καὶ νοερὰν δυναμιν, τι μηδε ταύτης γένοιτ αν ποτε δεκτικηονθρωπεία ψυχή. 2. ὁ αυτος α ει λόγος καὶ επὶ σελήνης. εἰ γαρ την κάτην αυτὴν εἶναι φήσουσι ι καί πως ἀνάγκαις ἀνθρώπων καθέλκεσθαι, καὶ διατο δοχέως χρῆν, εἴς τε αἰσχρὰς καὶ ἐρωτικὰς διακονίας παραλαμβάνεσθαι αυτὴν ἄρχουσαν των πονηρῶν δαιμονων, εἰκὸς αν εἴη τὴν Ἐκάτην ταλα πράττειν' ο καὶ ο αυτὀ ομολογεῖ συγγραφευς ως κατc , καιρὸν ἀπελέγξομεν. 3. πῶς δε ο Πλούτων καὶ Σάραπις εἰς τον λιον δυνατοὶ ἰν ἶεν φυσιολογεῖσθαι, τε τον ἄρχοντα τῶν πονηρῶν δαιμόνων λαυ- τὸ πάλιν ἀποφαίνεται τον Σάραπιν εἶναι τον αυτὸν τω Πλούτωνι καὶ χρησμοὐ δε οὐ Σαράπιδος ἐγ- βγράφων πῶς ἄν δύναιτο οὐ λίου αυτοὐς λέγειν εἶναι 4 ἀλλα γαρ ἐξ απάντων τούτων λείπεται μη

δὲ μεν ἀληθες φέρειν ὁμολογεῖν τὰς δηλωθείσας

φυσιολογίας, σοφίσματα δ' εἶναι σοφιστῶν ανδρῶν καὶ ευρεσιλογίας. ο

127, XVII. 5. Toύς γε τοι τῶν χρησμῶν πηρθμῆαληθε λόγω φάσκειν δαίμονας εἶναι φαύλους, ἐπ

208쪽

ανθρώπων πάτη τὰ αμφότερα παίζοντας, καὶ τοτεμεν συντιθεμένους ταῖς μυθικωτέραις περ αυτῶν ὐπολήψεσιν ἐπὶ τῆ πανδήμω πλάνη, τοτε δὲ τὰ τηνιφιλοσόφου γοητείας ἐπικυρουντας ἐπὶ ρ καὶ τούτων ἐπιτριβῆ καὶ φυσιώσει Ἀστε πανταχόθεν ἀλίσκεσθαι μηδεν αυτους ἀληθεύειν. 6. τοσουτων μῖν εἰρημένων καιρος δη μεταβάντας το τρίτον εἶδος ἐπελθεῖν της Ἐλληνων θεο-λπιας, ο δή φασιν εἶναι πολιτικόν τε καὶ νόμιμον. 1ο μάλιστα γαρ ἱκανὸν τουτο προς ἔκπλχαιν των πολλῶν εἶναι νενόμισται, δι τε τα θρυλούμενα μαντεῖα καὶ τὰς δια χρησμῶν ἀκέσεις τε καὶ θεραπείας

των πεπονθότων σωμάτων, τάς τε κατά τινω ἐπισκηψεις. 7. - δη καὶ δια πείρας ἐλθεῖν φασκοντες

1 ε μάλα πεπείκασιν αυτοὐ μενούσεβούντας εἰς του θεοὐ δίκαια πράττειν, μὰ δε τὰ μέγιστα ἀσεβεῖν, τὰς -τως ἐμφανεις καὶ εὐεργετικὰς δυνάμεις μη ταῖς προσηκούσαις θεραπείαις τιμῶντας καὶ προς ταυτ ουν τέραν λόγου ἀρχὴν ναλαβόντες παν-

1. ο τρίτον εἶδος της πολυθεου πλάνης, ἀφ' η δυνάμει καὶ υεργεσία του λυτρωτολκαὶ σωτῆρος 1M, 5 ημῶν ἡλευθερώθημεν, ἐν τότετάρτω τούτω συγγράμματι της Εὐαγγελικης Προπαρασκευης καιρὸς ἀπελεγξαι καλεῖ. 2. πειδη γαρ το πῶν της θεολογίας αυτῶν εἶδος εἰς τρία γενικώτερον διαιρούσιν, εἴς τε τωμυθικον υπὸ τῶν ποιητῶν τετραγωδημένον, καὶ

ω εἰς τὸ φυσικὸν τὸ δὴ προς τῶν φιλοσόφων ἐφευρηρο

209쪽

μένον, εἴς τε τὸ προς τῶν νομων διεκδικούμενον ἐνεκάστρ πόλει καὶ χώρα πεφυλαγμένον, τουτων δε μέρη δυο δη πρότερον δια των προ τουτου συγ-

γραμμάτων μιν ἐξήπλωταὶ τό τε στορικὸν, ο δημυθικὸν ἀποκαλοῶσι, κά το ἐπαναβεβηκὸ, τους μύ sθους, ο δη φυσικὸν η θεωρητικὸν η πη ἄλλη ἀίρουσι προσαγορεύοντες , καιρος αν εἴη τὸ τρίτον ἐπὶ του παροντος διελθειν τοὐτο δε ἐστι το κατὰ πόλεις καὶ χώρας συνεστώς, πολιτικον αὐτοῖς προσαγορευόμενον - καὶ μάλιστα προς των νομων διεκδικειται, θῶς αν παλσιὸν ομοί καὶ πάτριον καὶ της των θεολογουμένων δυνάμεως αὐτόθεν την ἀρετην υποφαῖνον. o. διατεθρύληται γοῶν αυτοῖς μαντεῖα καὶ χρησμοὶ, θεραπεῖαί τε καὶ ἀκέσεις παντοίων παθῶν ἐπισκήψεις τε κατὰ ἀσεβων ων δ καὶ δια πείρας ἐλθειν φά- σκοντες ευ μάλα πεπείκασιν εαυτοῖς τα θεία τιμῶν τα δίκαια πράττειν, μῆς δε α μέγιστα ἀσεβεῖν, τὰς ουτως ἐμφανεῖς καὶ εὐεργετικὰς δυνάμεις ἐν - δινὶ λόγω τιθεμένους, ἄντικρυς δε παρανομούντας, δέον σέβειν εκαστον τα πάτρια, μηδε κινεῖν τα ἀκί- Τνητα, στοιχεῖν δε καὶ ἐφέπεσθαι, των προπατόρωνευσεβεία, μηδε πολυπραγμονεῖν ρωτι καινοτομίας. ταυτ γουν φασιν ἐπαξίως καὶ θανατον υπὸ των --μων ρίσθαι τοι πλημμελοίσι την ζημίαν. 4 τὸ

μεν ουν πρωτον στορικόν τε ον καὶ μυθικὸν τῆς θεολογίας εἶδος πη τις βούλεται ποιητῶν τιδέσθω, ωσπερ υν κά φιλοσόφων το δεύτερον, δια της τῶν μυθων φυσικωτέρας ἀλληγορία ἀπηγγελμένον το ὁ τρίτον, ο καὶ προς των αρχόντων ως αν παλαιὸν ὁμονκαὶ πολιτικον τιμητέον τε καὶ φυλακτέον εἶναι νε- ημ0θέτηται, μητε τις ποιητῶν, φασὶ, μη ε φιλοσόφον κινείτω, τοῖς δ ἐκ παλαιου κρατησασι θεσμοῖς ἔν τε

210쪽

PRAED EVANG. IV. 1. 155

ἀγροις καὶ πόλεσι μενέτω - στοιχων, νόμοις πατρίοις πει μενος. i. προ δ ουν ταῶτα καιρος ἀποδοὐναι τον παρ' ἡμῖν λόγον, ἀπολογισμόν τεsiatisποσχεῖν της του σωτῆρος μῶν ευαγγελικῆς πραγ-

ματοίας ἀντικηρυττούσης τοι εἰρημένοις, και τοῖς των ἐθνῶν απάντων νόμοις ἀντινομοθετούσης. 6. Οτι μεν ουν ου θεοὶ τα ψυχα ξόανα προφα-νες και αυτοῖς, τι δ' οὐδε α της μυθικῆς αυτῶν

θεολογίας φέρει τινὰ σεμνὸν καὶ θεοπρεπῆ λόγον ἐν

10 τω πρώτω δέδεικται συγγράμματι, σπερ συν καὶ ἐν τω δευτέρω καὶ τω τρίτωίτι μηδε τα της φυσικωτέρας και φιλοσόφου των μύθων ερμηνείας ἀβια- ,στον αὐτοῖς περιέχει την ἐξηγησιν. I. το δη τρίτον φέρε σκεψώμεθα, τι ποτε χρὴ νομίζειν τὰς ἐν τοῖς i5 ξοάνοις ἐμφωλευούσας δυνάμεις, πότερα τον τρόποναστείας καὶ ἀγεθὰς και ς ἀληθῶς δείας η τούτων aπάντων τὰ ἐναντία ἄλλος μεν ου τάχα νἐσως τον περι τούτων ἐφοδεύων λόγον πλάνην εἶναι ΤρJτο πῆν καὶ γοητων ανδρῶν τεχνάσματά τε καὶ ρα- 20 διουργίας πεστήσατο, καθόλου περιγράφων την δόξαν, ως η τι θεού, ἀλλα μηδε πονηρου δαίμονος εἶναι νομίζειν τὰ περι αυτο θρυλούμενα. - μεν γὰρ ποιήματα καὶ τὰ των χρησμῶν συνθέσεις υκ

ἀφυῶν ανδρῶν, ε μάλα δε προς ἀπάτην ἐσκευωρη- α μένων πλάσματα τυγχάνειν, μέσω και αμφιβόλωσυγκείμινα τρόπω προς κάτερά τε τῶν απὸ τῆς ἐκβάσεως προσδοκωμένων υκ ἀφυῶς ἐφαρμόζειν τὰ

δε τον πολῶν ἀπατῶντα διά τινων τερατειῶν θαύματα φυσικαῖς αἰτίαις ἀνῆφθαι. i. πολλα γὰρ εἶναιο εἰδη ριζῶν καὶ βοτανων καὶ φυτῶν καὶ καρπῶν και Ικαὶ λίθων ξηρῶν τε ἄλλων και γρῶν παντοίας ἴλης δυνάμεων ἐν τη τῶν λων φύσει, τὰ μεν ἀποκρου-