Hellados periegesis. Graeciae descriptio. Graece. Recensuit ex codd. et aliunde emendavit, explanavit Jo. Frider. Facius

491쪽

Κλίον ις σε το μέσον. Συνιεναι δὲ ηδη μελλόντων, μπεὶ παράντες οἱ βασιλεῖς προέτρεπον '' τοὐς αυτων, πρὸς μἐν δη τοῖς Λακεδαιμονίους βοαχεῖαν κατὰ τοεπιχωζιον την παράκλησιν ἐποιεῖτο Ο Θεόπομπος, τρύτε ὁρκου του κατά των Mεσσηνίων άναμιμνησκων, καὶ ως καλον σφισι τὸ φιλοτίμημα, των πατέρων, 'οὶ τοῖς πεζιοίκους κατεδουλωσαντο, φανηναι λαμπζότερα ε - γασμένους, και χωζαν εὐδαιμονεςέζαν προσκεκτημι-

νους ΡΕὐφαης δε μακρότεζα μεν ειπεν, η ό Σπαντι της, οὐ πλείω δε οὐδ' οὐτος, η ἐφιέντα ἐωρα τον καιζον. οὐ γαζ πεὐι γης μονον ουδὲ κτημάτων τον α-γωνα ἀπεφαινε γενησόμενον, εἰδεναι δὲ ἔφη σαφως, ἁ νικωμενους ἐπιληψεται ' γυναῖκας μὲν γὰρ ἀχΘη- σεσΘαι καὶ τέκνα εν ανδραπόδων μέρει, τῶς δὲ εν η- λικία τό ελαφρότατον εσεσ3αι Θάνατον, ην μετ' αικίας μη γενηται ' συλησεσθαι δέ σφισι καὶ τα ἱερὰ, καὶ τάς πατρίδας εμπρησεσθαι ' λέγειν δὲ οὐκ εἰκάζων , μάστυρα δὲ ἐν άρχη πασιν εἶναι των ἐγκαταληφΘέντων ἐν 'Aμφεία τα πά9η' πρό τε δη τηλικούτων κακων κέρδος εἶναι καλως τινα ἁποανεῖν ' ποώδὲ εἶναι ραον άηττήτοις οὐσιν ετι, και τὰς τολμας '')-Θες ηκόσιν ἐξ ἴσου, προΘυμία τοῖς ἀντιτεταγμένους ὀπηβαλεῖν, η προαποβαλόντας τὸ φρόνημα ἐπανοζ- Θοὐ-αι τα ἐπταισμένα. τοιαυτα μὲν ἡ Εὐφαης

εἶπεν. Iz προέτρεπονJ Cod. Mose. pzifinitimos infimitutem red-πeo πεμπον. Male. egissera , solendidiora talidisse ea fel uiorem setis snibus adfe-

CAPUT

492쪽

De proelio a Messeniis cum Lacedaemoniis coirimisso et sortiter utrinque saris narratio.

Forει δε ἐκατέροις ἐσημηναν οἰ ηγεμόνες, 11εσσηνιοιμεν δρόμω τω ἐς τοὐς Αακεδαιμονίους ἐχρωντο, καὶαφειδως αὐτῶν εἶχον, ἄτε ἄνθρωποι Θανατωντες ὐπὸ του Θυμοὐ ' και αυτός ἔκατος πρωτος ἔσπευδεν ἄρξαι μάχης. ἀντεπηεσαν δε και οι Αακεδαιμόνιοι σπουδη καὶ οὐτοι, πρόνοιαν δε ομως ἐποιοῖντο, μη διαλυειναί σφισι την τάξιν. ως δε πλησίον ἐγίγνοντο, ἁπειλαῖς

εχσῶντο των τε ἔπλων τη κινησει και ἐνορωντες ἐς ἀλληλους δεινὸν, ες τε λοιδορίας προηγοντο ' ρι μεν, οἰκετας αυτων ηδη τους εσσηνιους , και οὐδεν ελευ- Θερωτέρους ἀποκαλοῖντες των εἱλωτων ' οι δε, εκεμνους τω τε ἐγχεινηματι ἀνοσίους επεὶ πλεονεξίας εἴνεκα επὶ ἄνδρας συγγενεῖς ἐπίασι καὶ Θεων ασε βῶς , ἴσοι Δωριεῖσι πατoωοι, των τε ἄλλων καὶ μά- λιθα υρακλέους. ηδη τε ὀμοὐ τοῖς ὀνείδεσι καὶ ἔργων ηπτοντο, άΘζοοι τε πζὸς ἀθρόους ώΘισμω χρωμενοι μάλιςα οι Λακεδαιμόνιοι, καὶ ἀνηρ άνδρὶ ἐπιόντες. τεχνη μεν οὐν ες τά πολεμικα όμου και μελέτη πολὐοἱ Αακεδαιμόνιοι πζοέσχον, πρός δε καὶ τω πληΘει. τούς τε γας περιοίκους υπηκόους ηδη και συν- κολουΘοὐντας εἶχον. Ἀσιναῖοί τε καὶ Δρύοπες, γενεἀ πρότερον υπὸ Ἀργείων εκ της σφετέρας ἀνες - κότες, καὶ ηκοντες ἐς την δεακεδαίμονα κεται, κατ'ανάγκην συνετρατεύοντο. πρὸς δὲ τούς ψιλοὐς των Mεσσηνίων τοξότας Κρητας ἐπηγοντο μισΘωτούς. Mεσσηνίους δὲ ἐς ἄπαντα ες τὸ ἶσον η τε ἀπόνοια '

493쪽

και το ες τον Θάνατον ευμμον, και όπόσα μεν πάσχοιο, αναγκαῖα μαλλον τοῖς πατζίδα σεμνύνουσιν φ),

η δεινὰ ἐνόμιζον. α δε εδρων, αυτοί τε ηγουντο ερ- γάσθαι μειζόνως, και τοῖς Δακεδαιμονίοις συμβαί

νειν χαλεπωτεζα. καὶ οι μεν αὐτων πζοεκπηδωντες

της τάζεως, τολμηματα λαμπρὰ ἀπεδείκνυντο, τοῖς δε και επικαίρως τετρωμενοις και εμπνέουσἹν ολίγον,-ως η ἀπόνοια ηκμαζεν. παφακλησεις τε εγίγνοντο, και ρι μεν ζωντες καὶ ετι ἄτρωτοι 'τοῖς τραυματίας παζωξυνον, πρὶν η την εσχάτην τινι εφε κεναι - ζαν, ἀντιδράσαντα, λο τι και δυναιτο, συν ἡδονη δε- χεσθαι το πεπρωμένον οι δε οπότε αἴσθοιντο Οι τραυματίαι την ἰσχίν σφας ὐπολείπουσαν, και τὸ πνευμα οὐ παραμενον, διεκελεύοντο τοἰς δρωσι ), μη χείρονας η αὐτοὶ γίγνεμαι, μηδε ες ανωφελες τη πατζίδι καιτην εκείνων τελευτην καταρησαι. Αακεδαιμόνιοι δεπρότερον τη μεν ες ἀλληλους δεησει Οὐκ εχζωντο, καὶες τα παράδοξα των τολμημάτων, οὐ κατὰ ταυτὰ ἐτοίμως τοῖς Mεσσηνίοις εἶχον ' ἄτε δε εὐΘὐς εκ παίδων τὰ πολεμικὰ επις άμενοι, βαθυτερα τε τη φαλαγγι εχέωντο, και τους Mεσσηνίους ηλπιζον ουτε

χρόνον

α post vo et v vel inserendum potius hic agi, quain de patria vel supplendum est ήν. Atil*- celebranda et exoraranda. Quare

Fulin. dicit. Nec infitiandum est, de auxilio patriae ferendocet kμ ιν raritis dativo junga-

tiara

494쪽

MESSENICA SEU LIB. IV. 3

χρόνον τον ἴσον καρτηησειν ἀντιτεταγμενους, ουτε πρὸς --τοις οπλοις κάματον, η τα Παυματα ἀνθερειν.

Ἱδια μεν τοιαυτα ἐν ἐκατέρω τῶ Πατεύματι ες τε τὰ a 'α ην, κοπες γνωμας τῶν μαχομενων ' κοινὰ σε επ αμφοτεζων 'λ ουτε γδε ἱκεσίαις οἱ φονευόμενοι και χρημάτων ὐποσχεσφιν εχζωντο, τάχα μέν που μη πείσειεν διά το εχθος ἀπεγνωκότες, το δε πλεῖς οναπαξιουντες, ώς οὐ τά πρότεοά γε κακιώῖσιν οἴ τε άποκτείναντες ἀπείχοντο και αὐχηματος ὀμοίως καὶ σνειδων, Οὐκ εχοντες πω βεβαίαν οὐδετεροι τηνελπίδα, εἰ κζατήσουσι. παραδοξότερα δε ἀπεθνησκον ρι των κειμενων σκυλεύειν τινά ἐπιχειρουντες.

η γῶς του σωματος γυμνόν τι - ηναντες ἡκοντίζοντο και σύπτοντα, οὐ Ποοζωμενοι διά την εν τω παρόντιασχολίαν, η καὶ υπὸ των σκυλευομενων μ) ετιεμπνεόντων διεφθείροντο. Ἐμάχοντο δε καὶ οἱ βα- σιλεις αξίως λογου. Θεόπομπος δε και ἁκρατεςερον ωρμητο ως αυτόν άποκτενῶν Εὐφαη. Εὐφαης δε όρωνεπιόντα, εἶπεν ἄσα πρὸς τον 'Aντανδρον, οὐδεν εἶναι

)-Cod. M. tamen illud dedipnantes, ne

iDiuitia o Coosla

495쪽

πατρίσα ἀγαγόντα εξ Αργους ἀποκτεῖναι τον ἀδελφον αὐτοχειρι, και άπpΘανεῖν υπό εκείνου, Θεόπομπόν

τε εΘελειν ες το ἶσον κατατησαι μιάσματος απὸ

Ααιου ) και Οἰδίποδος το 'Hζακλειδων γενος ' cυ μεντοι χαίροντά γε ἀπὸ της μάχης διακριθησεσ3αι.

τοιαῖτα επιλέγων, ἀντεπηιι καὶ οὐτος. ενταὐθα ητε πῶσα μάχη κεκμηκότων δμως ες το ακμαιότατον αυΘις ηρθη, και τοῖς τε σώμασιν ἀνερρωννυντο, καὶ

τι άφειδες ες τον Θάνατον παν ἀμφοτέρων ηὐξάνετο, ἄστε εικάσαι ἄν τις του ἐζγου τότε σφῆς πρωτον απτεσ3αι. τελος οι ') περὶ τον Ευφαη της τε άπονοίας τω ὐπερβάλλοντι, μανίας ἔντες εγγύτατα, καὶ ὐπ' ἀνηραγ-ιας παν γάρ ο η το περὶ τον βασιλ αοι λογάδες των Mεσσηνίων ησαν) βιαζονται τοὐς αντιτεταγμενους, και αυτὸν τον Θεοῦπομπον ἁ σαντα, και Αακεδαιμονίων τοῖς κα9' αυτρίς ἐτνεψαντο. το δε ετερον κέρας τοῖς Mεσσηνίοις εταλαιπώρει, Πι Θ -

άρατός τε γάρ ') ὀ ς ζατηγὸς ἐτεθνηκει, καὶ αυτοὶ διὰ την άνμρχίαν ἀτακτότερον καὶ άΘύμως εἶχον οὐδ' οὐτοι Ρ). φεύγουσι δε , οὐτε τοῖς Mεσσηνiοις ο Πολύδωρος, οὐ τε οἱ περὶ τον Εὐφαη τοῖς δεακεδαιμονίοις ηκολούθησαν. Εὐφαεῖ γὰρ καὶ τοῖς περὶ αὐτὸν

est. O

496쪽

αPετωτεσα ἐφαίνετο ἀμυνειν τοῖς ἡττωμίνοις' ιυ υέ τοι Πολυδώρου γε ουδὲ τοῖς περι αυτον συμμίσγουσιν 'εν σκότω γὰρ ἡδη τα γινόμενα ἐν. καὶ τους Λακεδαιμονίους ἄμα εἶργε, μὴ πρόσω τοῖς ἀποχωροῖσιν επακολουθεῖν, οὐχ ἡκιτα και ἡ απειρία των τόπων. ἐν δε αὐτοῖς και ἄλλως πάτριον σχολαιοτέρας τας διώξεις ποιεῖσθαι, μη διαλυσαι την τάζιν πλείονα ἔχοντας πoόνοιαν η τινα ἀποκτεῖναι φεύγοντα. τα δὲ μέσαάμφοτε σοις, η Αακεδαιμονίων ἡ Εὐρυλέων, ,1εσσηνίων δε Κλέοννις ηγεῖτο, ἰσοπαλως μεν ἡ γωνίζοντο διέλυσε δά ἀπ' ἀλληλων και τούτους ἐπελθουσα η νύξ. Tαυτην την μάχην παρ ἀμφοτέρων η μόνα η μά- ελιτα εμαχέσαντο τα όπλιτικά. οι δε επὶ των ,πωνολίγοι τε ησαν, και οὐδεν, ωστε και μνημονευΘηναι, διεπράξαντο. ου γάρ τοι ἀγαθὸ ι τότε ιππεύειν ἐσανοι Πελοποννήσιοι. των δε ,1εσσηνίων οἱ ψιλοι, καὶ πειὼ Αακεδαιμονίοις Κρητες, ουδὲ συνέμιξαν ἀρχήν τω γἀρ πεζω τω σφετέρω κατά τρόπον ἔτι ἐκάτεροιτον άσχαiον επετάχΘησαν. ἐς δε την επιοῖσαν μάχης μὲν οὐδέτεροι διενοοῖντο ἄρχειν, ουδὲ ἰτάναι πρότεροι τρόπαιον. προἰούσης δὲ της ημέρας, ὐπὲρ ἀναιρέσεως των νεκσων ἐπεκηρυκεύοντο, και , επειδη παζ ἀμφοτέρων συνεχωρήθη, Θάψειν ἔμελλον ἐδη το ἐντεῖθεν.

497쪽

Messensi post laanc pugnam calamitatibus assiai in montem et ui hem Illa omen secedunt - Delpla os mittunt ad orae alii ni consul erulum - ad oraculi effatum exsoquendum vir inem ex Aepytidariana genere quaeIuiu - . Aristodemus filiam immolaticiam tradit, ac dein ipse illam interficit.

Τοις δε Mεσσηνώις μετὰ την μάχην πονηρὰ γίνεσθαι τὰ πράγματα ηρχετο. δαπάνη τε γὰρ χζημάτων

άπειρηκεσαν, ἁ των πόλεων ἀνελιόσκον ες τὰς φρουρὰς, και οι δουλοι πρὸς τοὐς Λακεδαιμονίους ηὐτομόλουν ' τοῖς δὲ καὶ νόσας ἐνεπεσε' και ταραχάς μεν πα φεσχεν ως η λοιμωδης ' , οὐ μην ες απαντάς γε εχωζησε. βουλευομενοις δε πρὸς τα παρόντα εδόκει, τὰ μεν. πολλὰ πολίσματα τὰ ἐς μεσόγαιαν πάντα εκλείπειν,ες δε τό ορος ἀνοικίζεσθαι την 'I μην. ην δε καὶ πόλισμα αὐτόΘι οὐ μεγα, ο και ' ηρόν φασιν εχεινεν καταλόγω και ἹΘωμην κλωμακόεσσαν. ες τουτο τὸ πόλισμα ἀνωκίζοντο, επεκτείνοντες τρνάζχαῖον περίβολον, εζυμα εἶναι πῶσιν αἴτ'κες.

μεγέθει τε οὐδενὸς ἀποσεῖ των όνων, όπόσα εντός εςιν Ἱμμου, και δυσβατος κατὰ τουτο μάλιτα ην.

Ἐδόκει

498쪽

αδοκει δε και Θεωρὸν πέμψαι σφίσιν ες Δελφούς. aάποςέλλουσιν ουν Tίσιν τον 'Aλκιδος, και ἀξιωματιουδενὸς υτερον, και ότι προσκεῖσθαι μαντικη μάλιτα ἐνομίζετο. τουτον τον Tίσιν ἐπανιόντα εκ 'Δελφων

λοχωσιν άνδρες Λακεδαιμονίων απὸ της εν Ἀμφεία φρουρας ' λοχήσαντες δε ου γάρ ὐπεῖκεν αιχμάλωτος γενέσθαι) περιμένοντα ουν ἀμυνεσθαι καὶ ἀνθε ςηκότα ἐτίτρωσκον ' ες ἴ γίνεται βοή σφισιν εξ αφα-νους, Tον χρησμοφόρον με λες. και Tίσις μεν, ως εσωθη τάχις α ες ἹΘωμην, καὶ την μαντείαν παρὰ τον βασιλεα ἀνήνεγκε, μετ' οὐ πολυ ὐπὸ των τραυμάτων τελευτα. τους δε Mεσσηνίους συναΘροίσας ὁ Εὐφαὴς ἐπεδείκνυ τον χ*ησμόν')

Θυηπολεῖτε νυκτέρουσιν εν σφαγαῖς.

'Hν δε σφαγῆ τε, καὶ παρ ἀλλοίου , τότε Θύειν, διδοντας ἐς σφαγὴν ἐκουσίως.

Tαῖτα του Θεοῖ δηλωσαντος, αὐτίκα ἐκληρουντο, ο ι 3παρθενοι του Αἰπυτιδων γένους ἀσαν. και ἐπελάμβανε

C. Ia

6 κώ παρ ἁλλοιου J Canter. reposia it 1λλοιου pro 'Aλλυου, quod in Alclina fuit, unite Amaf interpretatur ad Ha hyi undas. Nee absintillis est

lectio Cod. Mosc. λύου. Ce teriam ad horum posteriorum ac si versuum sentetulam planiorem reddemiam Goliatagen in vers. gemn. Paus scribentium

499쪽

488MEsSENICA SEU LIB. IV.

. , ,

γαρ Λυκίσκου Θυγατέρα ο κληρος. ταύτην Ἐπηβο

λος ' ο μάντις ἀπηγόρευεν ὼς οὐ δεοι θύειν, οὐ γαρ

εἶναι Αυκίσκου, την δε γυναῖκα, η Αυκίσκω συνωκροσεν, ὼς τεκεῖν οἴκουν οἱά τε ην, εν τούτω την παῖδα

gata γινοc nimis dura fuit, qtiam ut ferri posset; quare ex Sysi . emendatione sevove recepi; uri illud paullo infra est et C. is.

humanis. Attamen planior est sentemia, si pro Ux scribas To, uti Sysi . recte nnonuit.

bendum sit 4ιπαγόμGoe, uti in Cod. Cas. iam adnoxarum est. Sed ἐπαγ., si pingariar vectis ἐς Σπάρτην, sententiae recte con vinita

500쪽

MESSENICA SEU LIB. IV. 439

εωζα οι κατορΘούμενον, επ' ἀναίσχυντον τοεπεται λόγον, συγγει εσθαι τε τη παιδὶ, καί τε κυεῖν 'Τ) ἐξαυτοδ. τέλος ἐς τοσούτον 'A:ιπόδημον προηγαγεν,οὐς εκμανέντα ὐπο του Θυμου την Θυγατέρα ἀποκτεῖναι.

μετὰ δὲ άνέτεμνε, και επεδείκνυεν αὐτην οὐκ ἔχουσαν ἐν γατρί. παρων δὲ Ἐπηβολος ἐκέλευεν ἄλλον τινὰ τον Θυγατέρα επιδωσοντα γενεσ3αι ' της γάζτου Ἀριτοδημου πλέον εἶναι σφισιχ ἁπο9ανούσης οὐδεν '' φονευσαι γάρ τον πατέρα αὐτην, Θεοῖς δὲ, οἶς ἡ Πυθία προσέταξεν, ου Θὐσαι. τοιαύταεἰπόντος του μάντεως, το πληΘος των ,1εσσηνίων ωρμησεν ἀποκτενοῖντες τον μνητηρα της παιδός, ῶς 'δεριςοδημω τε μίασμα εἰκαῖον ' ) προσάψαντα, καὶ σφίσι της σωτηρίας την ἐλπίδα αμφίβολον πεποιηκότα.ην δε ό ἀνηρ οὐτος ἐς τα μάλις α τω Εὐφαεῖ φίλος.πεὶ Θει τοὐς Mεσσηνίους Εὐφαης, τόν τε χρησμὸν εχειν τέλος, άποΘανούσης της παιδός, καὶ σφίσιν ἀποχραν τα υπὸ 'Αριτοδήμου πεποιημένα. λέγοντος δὲ ταὐτα, εφασαν τα ἔντα λέγειν, οσοι του Αἰπυτια-δων q) γένους ησαν ' ἀπεῖναι γάρ σφισι το δέος τοεπὶ τη Θυγατρὶ εκαγός τε εσπευδε, καὶ οἱ μεν του βασιλέως τη παραινέσει πειθόμενοι την εκκλησίαν διαλύουσι, και ἀπ' αυτης πρός τε Θυσίας καὶ Θεων

ἐορτην τρέπονται. et 3 και τε κυεῖν J Cod. M. mas legisse videriir οἰκεῖον in.