장음표시 사용
81쪽
S INTRODv Tio NI IN NOTITIAM g. IX. Singulorum Imperiorum hodie florentium descri- Ptiones variis scriptoribus collectas,laudabili consilio Circiter quinquaginta volum in bus,sed sorma&mole e Xlguis , inde ab anno Chiisti clam xx in Belgio edidi
ElZeuiritiam ingeniosastrie dispositas verba sunt Naudaei Pt qui Pede antiqua re noua Daha, de regn/s Angliae, Galae, H pania, ιδ Dania, de Durri Occidentali, Orienta io2 se, aut de Venetorum, Helvetiorimque Fub acrch quarum Gentium adminiserationes rimi, totidem 4νι lis en- chiridiis,manti, ibus libris includantur ax/ma certe Pol ricorum hominum tilitate indoctrinae ipsius accessione hau prorsus ti elpoenitenda. Harum piaecipuas optImas me in unum volumen ampliori forma expressum collegisse dicitur Ioan . de Laet, cui&Hispanicam, omnium O-
Ptimam, debemus.' Laudandi prae ceteris sunt Claudii Sesellii Bibri de Repub Gastu regumque ossiciis itemque Laetii opera congestis libelli de regno Per MEN Gni Mo-
ω;tum . Venera C. Conta reni&Donati Iannotii se n-glicana Thom Schmithii,&Tractatus de Princip1bus Italex Italica lingua translatus rotis illustratus a Thoma Se- peto acRe,pIIeluetiorum. Quobus accenseri merent ui Vbertus Folietati λ. Gene ψ, Philippus ornam de statu regni Galliae, to Limnae Notitia raucia Vbbonis Emmii Esriptio Frisiae; Boxhortati, Mart Schookii, Philippi Lae-RRisp.s ederat Belgis Polonia Simonis Starauoluit, Ioan . Theodori Sprengeri. mis addi possunt libelli qui dam, nondum editi quales sunt,quos plerique curiosiores ex peregrinatione Italica secum deseri e solent in otia bus
onmium Italiae Principatuum ac Rerum pub. status, adnainistratio, potentia, reditus&expensae ordinariae, amici
xire&inimicitiae cum aliis,earumcli cauisae bretime recen
82쪽
RERVMpVBLICARUM C Ap v I v. sentur inscribuntur plerumque HI Goturno 'Italia , sitie detegimine Italiae,aut silmilibus tirulis. Alios quacunque occasione oblata Notitiae nostrae studiosius indagabit. f. X. Pertinent huc etiam I. rariae Retitiones crisci sui de diuersis o lis Imperiis , quae in Thesturo Politico Philippi Honorii habentur,quae. magnam partem quoque continentur in eiusdem tituli libro, sed minore opera asparis Ens, ex Italico in Latinum sermonem conuersi , quemad- . . . rnodum de varia disertationes a Nicola B cllo editae, vix anno hiatus alia re, quam ordine numero ab Honoriano opere instferunt II. Comitis Alfons Los clii, Vicentini, Cransen Hi-sor cicii e comoeridia II istorica, Italice conscripta, inquibus ortum, progressum , statum, ditionesvi reditus regni Francici, domus Austriacae Imperii Olto mannici, regia rum Angliar&Scotiae, ac plerorumque Italicorum Princi . . patuum ac Rerum pub exponit pollicitus se altera editionei Ilius operis additurum seriem mstatus Romanorum Pontificum, Imperatorum, Poloniae, Suediae Dani lia rumque remotiorum regionum. III. Epipolae aliquot Martini Zellieri ex iis, quae duobus voluminibus iunctim sunt editae, luarum suppiumentum suppeditabunt eiusdem collectanea cap. v. IV EX Dissiertationibus orico a Miso uicis Georgii Hornia I l III lV. V. VI. VII. VIII X, XII.
XIII XIV XVI. XX. XXI. XXII. XXiiL XXIV. XXXV. quibus de Rebusp. aliquot Belgios, regnis Daniae& Nor-vvegiae regno Hunnorum, Comitatur Naso uiae, Ducatu
Cliviae, Imperiora exicano 'rebus Americanis egit. V. Pompeii Calmi liber Italicus, cui titulus: P.etra eo Posticodeste Republiche Misse e moderne, id est, Comparatio Politica rerumpub antiqua una 'odiernarum.
83쪽
NTRODvCTIONI i NOTITIAM f. XI. Atque hi sunt serme, quantum nobis constat, qui de praecipui orbis Imperiis scripserunt. Vtinam ample
ne, iam accurate, tam Vere, tam prudenter, ut eorum le
ctione notatiae huius cupidas contentus esse queati Nunci, misis . de Cmnibus nimis quam Verum est, quod se comperi sem'. i. scribit Boeclerus, valde scilicet fallacem habere cogniti γ ι, ινι-,nem pleraque , qua in Oc genere passim eduntur. Name.I., si Omitti saepe, quae omitti non debuerunt nec satis diiudicari,quae discretione aut de sigi atione exactiori opus habent: adeoque multum debituros Politices studiosos ei, qui ad scopum ciuilis prudentiae idonea ratione, instructuque rerumpub historiam contexendam sibi sumserit. Et sane quotus quisque horum scriptorum accuratius paullo pertractauit , quae ad tuendum conseruandumque cuiusq; Imperii statum pertinent λ Qtiis potentiam&opes singulorum ex vero retulit quotus quisque non admisit pudendos erroses, falsis relationibus deceptus aut sermo is ni exotici solidiori peritia destitutus Quotusquisque est, qui non multa orbis Imperia etiam illustria, etiam Europaea, plane praeteri ita iam si consideremus, quas quantasque mutationes intra paucos annos in statum ciuitatun ac Imperiorum tempus ac fortuna inserant quis dubitet, pleraque orbis Imperia nunc multo aliter comparata esse, quam ut ab istis auctoribus descripta sunt.
84쪽
Apparatus aliorum varii generi riptorum. Un de accuratior Imperiorum cognitio haurien .d, quales sunt Geographi vetereses recen tiores, quique totum terrarum orbem, aut infula re certas terrarum sartes destriRserunt; itemque Chorographici Topographici, itinerum descriptores .c an , in quibus caute mersandum 'sed tame omnes nondum seu cinni. Addendi igitur Historici cum vn nersales, s qui res totius orbis aut Europae, certo temporegestas,tradunt; tumsarticularessingularum otium quorum aliqui meliores stis ιτικωτεν recensentur, Una cum is, quisubfictis nominibus, aut fabularum secti historiamis adiderunt; itemque variata AE publica Relationes, Instructiones, Me moria ripta narratorii, disquis toria, incusatoria, apologetica , quibus controuersia Principum ac Reri Nub tracZantur IcrisI res, qui de statu Neriorum praesenti, eorumque arcanisque ratione status agunt aut di quirunt; aspicies his similes. Nequestra- termittendae variae Psiones,obseruationes, 4sbertationeso Annotationes o Discursis
85쪽
adustoricos veteres otiis orationes Politicae; semata Politisa, quae alia hue referri solent.
HAEccum ita sint, facile apparet, ei, qui solidiorum
Imperiorum cognitionem expetit, aliis praeterea
subsidiis opus esse, per quae defectus isti, quos diximus, suppleri, falsa emendari, regnorum, Princi .patuum . caerumpub. notitia plenius, tutius, purius, solidius hauriri queat. Quam rem plurimum iuvabit, si scriptoribus Rerum p. iungantur nonnulla scriptorum genera alia, res variorum Imperiorum alia occasione exponentia. Huc igitur periment primo Geographorum illi , qui praeter regionum , locorumque situm, fines, magnitudinem, formam , numerum distantia , . alia proprio ad Geographiam pertinentia , exponunt etiam eorundem qualitatem, prouentus, opes, incolarumque naturam, mores instituta, religionem, studia, artes, tum sormam administrationemque Imperii potentiam, commercia, dominos, varias mutationes C Quales sunt I. Lex iis, qui totum terrarum orbem descripserutri, IPrere quidem,Strabo, princeps Geographorum, in tib/usATVI.=Yri Geographicarum ab Ila aco Casau bono emendatus & commentariis illustratus i non mus, natione Syrus aut Co magenus, in veter ortis descriptione siue exeg si orius mundi Dolantium,Constanti ovi Constante imperantibus, scripta,&a Iacobo Gothosted primum cum notis eruditis edita; Pomponius Mela in libris duobus desit o lis postremo ab Isaac Vos si emendatus , additis doctissimis obseruationibus Eustathius in Commenta ruis ad monis AlexandriniPerleges v. Recentiores autem,Sebastiail.Mun-
86쪽
RERVM pvs IIcARvM C Ap v v. steri cosmographia, Atlas maiorvi minor a Gerhardo Mercatore primum conscriptus,post a Iodoco Hondio Ioan. Ianinio , Guillelmo Blaeuio varie emendatus, auctus continuatus inovaneographia Biauianai his multo breuiores, Abraham.Ortelii Is laures Geograpsicus Sebasti. n. Schroeteri Geograpsia mporici, Philippi Cluuerit IntraductioGeographica, cuia fgplementis Ioannis Bunonis: Andreae Concii Geographiamthematico-Hisoric LaetariStaliis In Sceleton Geographia Compendium Geogramicum Ultra ieetinum ;& Abrahami Golnitati Petri Du Vallii Geographia astica , Parinis edita Ioan Antonii Magini
pars II Geographia. I. Ex iis,Aut Insulas continentis
oras niaritimas separatim descripserunt, Benedictus Doris donius,& Thomas Porcacchius, uterque Italus, in peculiaribus opusculis , itemque Boterus P. I Relationum Pniueris fanum, vol. II. Claudius Mori tus, lib. II orbis maritimi Iansonius in orbe maritimoseu tomo Atlantis maiaris Robertus Dud latus in libris is arcanis maris. III. Ex iis, qui certas orbis partes, Philippus Brietius in parasi LGe graphiae veterisDnomesGeorgius Fournier in Notitia orbis
Geog8aphica DEneae Syluit,fiue Pii H Papae, descriptio Europa Ioach. Vadiani Asia, Africae Europa, Cyriaci
Lentuli Europa; Africa Ioan . Leonis Africani Ioan. Bapt. Gramayi ab rica uta ratas philipp.Pigasettat regnum congo Mic.Godignus,de rebus Abyssinorum, Ioa. Cor saltius, Mart. Henningius, ab regno Chinae; Nic.Trigautii Descriptio Gisi Athanas. Κircher Sis ussu Mais Asia noua De-j, pno Scriptoris an onymi, Parisiis excusa ; Tabuia Asia Africae Gallico sesmone publicataea Cho ulmerio; Hieronym Ben Zonii Nouus Orbίλ; Ioan de Lae Descriptio D dia Occiden alis, Ioan. Ludovici Gothostedivisoria ripodumbantonii Herrerat letr de Ceuallos, Desiriptio Dr-
87쪽
Iurgo D v Cetro Nis IN NOTITi Mdia Occidentalis Pet Martyr de rebus Oceanicis N Novior se, Leu. Apollonius iis Peruvia re. Quo etiam referri possunt Paulli Merulae Cosmographiae ecialis hiri III, quibus Hispania, Gallia Italia describitur, cetera enim, quae destinauerat, acerba mors eius intercepit Iopus nullo modo Geographiae acNotitiae nostrae Studiosis ignorandum, quippe eximie congruens ad regulam Strabonis,
quae iubet, ut si fieri nequeat, ut accuratam per omnia
huius argumenti cognitionem adipiscaris, eo quod latius per ciuilis vitae disciplinam diffunditur , eatenus tam erta prodeat, quatenus capere potest, qui Reipub administr sau. L. tioni deditus est. Nec erum valde distusum est, antiqua s. ων ,, recentibus copulat, meographiam multa Historiarum luce illustrat, sistatum deniqi ac regimen cuiusque Imperii sic satis accurate describit. Ceterorum labores adlio, vix comparari possunt, nisi cum singulas aut paucas regiones seorsim descripserunt. Itaque Milli reliquis iungendi, Chorographici scilicetis Topographici scriptores et
quales suntli V. e Geographicis, Mart.Zellieri Deseriptiones IIungariae Poloniae, Suediae, Dantiet Noriserae, Belgis ac decem circulorum Imperii Germanicie Leandri Alberti,Chr. Nagini, Nic. Re umeri Deseriptio Baliae , clod Hondii Italia noui Pet. Berti Germania audo uici Guicctardiniis imiοBelgis Guillelmi Cam deni Britannia & multi alii in speciali Notitia nominandi. E Topographicis, V. γ
88쪽
RsχvMpv3Me Axv CAP. V. gramia Fr Irenici eges Germania Greg.Graitschii Tati uis, adiacentium regionum deseriptio siet Apiani Descriptio Bauariae Ioan Simieri, Henr Glareani3 Ioam Bapt. Plandini, miserias, illius etiarni malesi a Ir Nigri Gabriel Bucelini Rhaetias Eg. schud Gentium Alpinarum De imis, Hub Thom Leodius depopulis inferioris Germaniae, Pet.Scriuerii Bataviai fustrat. Vb Emmii i Aa, aliique plures in hoc genere, ac passim obuii. Veteribus vix quisquam heic laudari potest,praeterPausanuamini riptione Vereris Graeciae.
Deinde in an siue descriptiones Itinerum per varias Orbis partes aut regiones siue susceptorum peralio-τumque, siue peregrinaturis suscipiendorum. Nar Shorum pleraque,saltem prelixiora, praeteritum natu-τamque locorum,etiam mores incolarum, statum Reipu'blicae ac religionis, potentiam,opes, aliaq; huiusmodi aut exponuntprolixe,aut breuiter attingunt. Sed in his quoq; caute versandum est. Nam, ut hene monet Boeclerus, ις - ingeruntseu stibris, fauores modii,s praeconcepra domi deseregrinis populis rebusque opiniones. Hinc es , quod res Germanicas, assi tali, Hi Inquam ad liquidum intuentur, aut describunt obuersante eorum oculis,
animisque tanquam nube elatiae fastigii, quo omnem si
ptentrionem contemnunt. Ex aduerso, Germani, nimia exterarum rerum admiratione, in maius aliquod augent, quoru lendor oculos non satispraeparatosper ingit. Froquentisimilabes ensisabunda inrigatione fortuitis indigenarum obseruationum, in libros peregrinantium immia grat. Accurat,ora tamen & fide digniora sunt,ex iis, qui varias orbis partes aut regi es descripserunt, inter veteres mis Arriani Nicomediensis Periplus Ponit Euxini σ
89쪽
90쪽
RERVMpv3LI ARV CAP v v. iduandi sunt Notitiae nostrae studioso praecipui& πολιτικωτεροι scriptores Is Ei, partim ob descriptiones Imperiorum Cregionum , quas passim operibus suis inserunt; partim&praecipue ob rerum gestarum actuumque publicorum ordinem,caussas, praetextus, euentus,&de singulis sua aliorumve iudicia. Quae omnia sicut anima sunt historiae melioris , ita fieri non potest i quin accurate diligenterque considerata AE expensa Lectorem industrium, Miudicio pollentem, ad ipsa Imperiorum penetralia deducant. Possunt autem eiusmodi scriptores intres
veluti Classis distribui. Quarum prima complectitur Auctore, soria iniuersibi, e quibus, quoad licet, liquido&ordinate cognoscendum est, quae fuerit in uniuerso orbe ab initio, usque ad hanc aetatem, rerum facies,connexio, consecutio, progressus quibus occasionibus , titulis, caussis, varia orbis Imperia orta, quibus artibus&per quos gradus progressa,aucta, elata quibus ex caussis imminuo ta, extenuata, depressa, oppressa euersa fuerint. Absque hoc enim palmario praesidio facies& indoles mundi, Imperiorumque fata status, perspici nequeunt. Commendari heic praecipue e veteribus debent Iustinus&Orosius is iunioribus Epitome soriarum totius mundi Ioan. Cluatarii ; Dionysii Petaui Rationarium temporum i BOX- horni Chronologia rasoria niuersilis o Gotho Dedi quattuor ovarchisu Ioan .Carionis Chronicon ex editionibus recentioribus4 Ioan Ionstoni mi, Christiani Matthiae Theatrum rasoricum Ioan Micraelii Θntagmassoriarum Politicarum christ. Besoldi Sunopsis Historica maior; Hor.Tur sellini Compendium storiae 23niuersalis cum continuationibus c. Quanquam nemo adhuc rem ab omnibus commendatam, a nullo exhibitam, tam accurate tradidit, quam magnitudo rei sagitabat. Altera H Cusin