장음표시 사용
91쪽
Classis continet Historicosprope uniuersales, hoc est, qui res in orbe uniuerso, aut saltem in Europa aliave illius parte intra certi temporis spatium gestas enarranti Quales eveteribus sunt Herodotus, Polubius, Diodorus Siculus. e. trecentioribus praecipue laudandus, quae ad superius saeculum martem praesentis, Iac Augustus Thuanus, qui resinEuropa ab anno cla I, XLVI ad annumcla lac VII usq, gestas,ex optimis scriptoribus, propria experientia, summa eloquentia, prudentia, libertate,&fide composuit; cuius etiam operis liber imus,totius Europae statum,' qualis tunc erat, exhiber. Thuano proximi in hoc genere videntur, Ioan Steidanus, qui Commentarios desa'
tu Religionis saeipubl= sub Caroloe conscripsit. DPaulinius Piasecius, qui in Chronios gestorum in Europasingularium res superioris & nostri saeculi usq; ad an.cla lac XLIIX tradidit Nostri saeculi res gestas ab anno XL usque ad finem an XL ferme pari industria persecutus estvictorius Siri in vasto opere Italico quod ii Mercuri, overo Historia de' correnti tempi, i. e. Mercuriumsiue sistoriam currentium temporum inscripsit. In cuius Tom. I lib.I similiter statum totius Europae, qualis anno XXXV4 seqq. usque ad XL fuit, descripsit. Res ab an. XIIX huius saeculi ad annum LI usque per Europam gestas, breuiter congessit Adolphus Brachelius, invisoriasui temporis, a Christiano indolpho Tuldeno usque ad an .LXI continuatus. Ἀb anno vero XXVII huius saeculi usque ad LVII res Europaeas Italico sermone conscripsit Hieronymus Brusonus in He-soria Iniuersib Europaeo Pertinet huc raseatrum Europaeum, VII ingentibus voluminibus res nostro saeculo tria Europa gestas, cum variis actinscriptisque publicis ac pria
uatis complectens MDiarium Europaeum res proximorum ann*rum cum variis itidem actis scriptisque exhi.
92쪽
RERVM pvBLICARUM CAP. V. 63bens. Tum qui res unius anni, aut semestris tradunt, ut Aurcurii GasD-Belgici Holgandici, Anglici, Relationes Frauor urienses, Libscnses, re. g. IV. Tertia Classis eorum est, qui singularum Gentiunta aut Imperiorum res, aut etiam unius belli, vel expeditionis unius, historiam litteris consignarunt. In quo geneare , ut veteres nunc omittamus, antecellent in rebus Itali.
cis Franciscus Guicciardinus, in fisoria Italicas te pis, Nicolaus Machia vellus in Florentina , Paullus Paruta Andreas auro cenus, Venetae Historiae Princeps, in Veneta, Paullus Ioia ius,in hieoriasu temporis Petrus Bem- buxin V neta Pandulfus Collenutius & Christophorus Besoldus in Neapolitana Leonti ardus Aretinus in Florentina; Ses itemporis ualua, G. Quibus addendi sunt ex iis,
qui vitas Fontis Im Romanorum scripserunt, Baptista Platina, Onuphrius Pauuinius, Papirius Masso ians itemque Petrus Suavis Polanus, siue potius Paullus Sat pius, Servita, in incomparabili soria Concisim irin In Hispani. cis Ioan . Mariana, Hispanorum Liuius,&,Emilius, de re μου missavicis , de Hieronymus Conestaggius de coniuncti nec Vestaec Portetastiae. In Gallicis praeter Thuanum, qui omnes superat, Philippus Cominarus in libris deis snsgsu Ludovici XI, S Caroli IPLIGalliae Rogum menti cus Caterinus d Auila indisoria orum Durtium in Gassia,
a Francisco I usque ad Henricum II gesortim, Petrusinat
i haesu in Hisoriaciastica Gabriel Bartholomaeus ramori. dus in historia Ludovici XIII; Arionyrri scriptoris compilatiore/um ad hi oriam Caroli upertὶnenitam Scipio Duplet-xius in histora Gallica, Iean de Serre in Duuentario rasoriam irae. In Germanicis , quoad historiam media aeta. tis Ioan. Au minus inam ali rubotius Albertus Cran
93쪽
6 INTRODUCTIONI IN NOTITIAMetius in Vandatia, Saxonia 3 Muropoli. Quoad isto. riam superioris saeculi, praeter Steidanum , auid Chytratus in xonia sua Georgius Fabricius inrisoria Misni- eas Saxonica, Christophorus Leti mannus in Spirensi.' In Helveticis, Franciscus Guillimannus. In Belgicis Ioan. Rheidanus in Annal.bus Belgicis, Vbbo Emmius in Historia Frifica; Ioan Meursius in Ferdinando Albano , Guillelmo Auriaco, rasoria Ruiarum; Dominicus Baudius deis induciis Bestinestici;Famianus Strad HBelgoBelgico; Hugoriis G otii Annales c Historia de rebusBelgicis In Angli cis, Polydorus Virgilius in Historia Aglicana, Guillelmus
Cambdemus in Annalibus rerum Anglicarum s Hibernica rum regnante Elisabethar Ei Frinciscus Verulam ius,in s soria Henrici VII. In Scot cis Georgius Buchananus , in historia rerum Scoticarum. In Danicis Ioannes Isaac ius Pontanus, Ioannes Meui si v vlcrque in historia Danica Ioannes Suaningius in Chronologiamica, lingua vernacu Ia Arnoldus Hui ita diu. I, Suedicis Ioan Loccentus in hisoria Sue - Gothica nouissimae editioni. Paullinus insistoria Arctoa,4 lingua vernacula Ioari. Georgius. In Po- Ionicis Martinus Cromerus. In Moscouiticis Sigismundus Baro Herberstes nius,3 Petrus Petreius. In Turci cis Ioann Leonclauii Annales Turci 48 FranciscusSan uinus
in historia uniuersali de origine, bestis, F Imperio Turcarum, lingua Italica, nuper cum ad uitionibus continuatione, Comitis Maiolini Bisaccioni,Venetiis recusa. In Persicis Petrus Pigarrus, In Siniensibus Martinus Martinius Ie
Particularibus historicis suo quodam modo accenseri possunt, qui veram Gentis aut Ini perii alicuius historiam
sub fictis nominibus4 circumstantiis tradiderunt. Quo
94쪽
RERvMpvBLICA Ru CAPUT . . spertinent ingenis Ioan. Barciati,qui sub specie fabulae amatoriae res Gallicas&statum Galliae, qualis suo tempor fuit, artificiose depinxit Et, quae ad Argent dis exem. plum comparari solet, Francisci Blondi momena , item que incerti Auctoris I ιanea,&Caroli Gro inicii Germania
cum opus, quod diei' esurishtς mi liminscripsit, quorum uterque simili instituto res Germanicas tractasse cre. ditur. Sicut Turcicas Genuenses auctor similis libelli a
Philippo Zaesio conuersi, cui titulus trabius voti dirae,
g. VI. Pertinent hue IV Acta publica Relationes Ssructiones Legatorum,Memoriae mini orum,& alia huius modi, quibus ordo rerum gestarum ciuilium nego. tiorum, accuratius exponitur. Qualia sunt, quae in Relationibus Politicis asparis En deThesauro Potitico Philippi Honorii continentur: itemque Legationes Cardinalis Perronii , Me in Philippi ornaei, ille regii, Ducis de Sully, Maliorum Legationes Philippi Canati Negotiationes Praesidis Ieannini, plures alii Legatorum Gallicorum Commentarii, qui manu stripti Parisiis, in Bibliotheca Seguleriana seruantur Legatio Rhaetica Caroli Paschalii;
Relationes Cardinalis Benti uoglii Conclauia Paparum , sparsime dua, Acta eco-Polonica, Florus Germanibus Pastorii, quae de Germanicis retis collegerunt Melchior Goldastus in variis operibus, Christophorus Lelim annus in Actis depacepublica, Michael Caspar Lundorpius inActis publicis Iridericus Horti ederus in voluminibus de Caussis belli Germanici Quibus addi possunt varia scripta Theatro Europaeo Diario Europaeo, Floro Pastorii, Mercurio Victorii Siri, Mercurii Hollandicis Anglicis,&c in serta niseria Cardinatium Richelii, Magarini
95쪽
66 Iset Rodve TIONI I NOTITIAM Tractatus rasoris, Politici historiis Brachelii &Tuldeni subiuncti ac pleraeque disquisitione e sexaginta illis Box hornii, quae suppresso nomine auctoris non semel in Belgio sunt editae , denique varii tractatus Marticuli pacis,induciarum confoederationumq,,ut sum Negotia qua intercesserunt inter domum Austriacamoe Francicam; Tractatus Confoederationis pacis inter Coronam Gassicam ac princia pes aius exteros; Leonis ab Aitaem fisoria pacisa ederatis Belgis ab anno huiusseruli XX ad hoc usque templurractatae;vari ac cationes nuper simul Norimbergat editae,&c.
Adititeriorem Imperiorum cognitionem plurimum quoque conferent VI varia scripta narratoria, disquisitoria incusatoria, pologetica, quibus controuersiae interdi uersos Principe. Respublicas, vel etiam inter unius eiisdemque Imperii Principes ordines, popluoque inter incedentes, tractantur. Haec enim atque talia, ubi semel indisceptationem uere, non possunt agitari, quin y steria status quodammodo introspiciantur, , ut ita dicam, sacra ciuitatis commoueantur. In huiusmodi tamen monumentis , praesertim rarioribus, conquirendis haud parum tum laboris si tertiat, tum delectus iudicii requiritur. Nam& valde differunt fides, industria , iudicio, Masse et ibus: , quae maxime ad rem faciunt, subindo supprimi solent. Ad nostra tempora pertinent ex hoc ge
nere varia Gassico aca, Germanici Bosemica, dico Germanica, rasano Belgica, Hisan, Catalonica Matico b Helvetico. Uriaca, Hisan, Lusitanica, M tannico, Scotica, Gasiis, Salaudica, HUNA, Salaudica , Danico Suedica, Suedo Polonica, Suedo Brandenburg
96쪽
Frenum, Declarationum , Deductionum , Manifesorum, Antimanifesorum,Discursuum, Iudiciorum,ogitationuntis,&similibus aliis, debelli pacisque negociis eorumqu iustitia, statu, euentu, e disceptatur. Quae singula, si quis,exemplo Goldasti aliorumque,in suasClasses distributa colligeret, egregiam haud dubie operam Notitiae nostrae ciuilisque prudentiae studiosis nauaret. f. VIII. Hue VI illi scriptores faciunt, qui de tu praesenti Rerump. earum qi belli ac pacis negociis,aut nude exisponunt, aut instituta disquisitione, quid prudenter ex usu illius Reipub ac Imperantium, quidve secus gestur
sit, aut geratur, disquirunt. Prioris generis suntChartae, quae quotannis sub titulo Status Europa in Germania, Belgio alibi eduntur. Posterioris, Relationes ex Parnasso, a r iano Bocca lino eonscriptae lingua Italica cum eiusdem Lapide Lydis, s appendice Hieronymi Briani , quique eum
imitatus est, sed diuerso scibendi Genere, Auctor Anonymus Secretaria Apost modDucis Rohanati libellus is intrees se Principum tuum Chrisianorum, siue, ut in Latinis Exemplaribus instribitur, Trutina tuum Europae,Thomae Campanellae libelli de Monarchia sanica a capite XII ad
XXXI. Ioannis Gilenti Tris sus Suedimi Motus animorumper Europam,cum continuationes Caus Regum heri shodie lesilerantium josiegium Eo ctorale , cum suis appondicibus de opposita censi ra, de anticensura Poloni usi. r.m Sigismundi artemanni, quae praeterea in hoc genere prodierunt.
g. IX. VII Huc pertinent scriptores, qui singuIaribus lihellis aut operibus abditas Imperantium artes, guberna. tionis, tum ordinariae, tum extraordinaria consilia expo-
97쪽
68 INTRO dvCTIONI IN NOTITIAM nunt. Huiusmodi sunt Arnoldus Clap marius in libris VI dea canis Rerum Hicarum cum abbreuiatore suo Io Arnoldo Corvino,& ineliisdem argumenti Discursu Christophorus Besoldus 3 itemque Desiderius Crescentius in
artibus reconditis regendi Respublicas oe dominandi tur scriptores Italici de Ratione atus Ioannes Boterus, Gabriel Zinanus Ludovicus Septatius, Fridericus Bonaven tura, Cyrus Spontonus, Ioannes Antonius PalaZetus, Scipio
Claranaontius i qui passim exemplis veterum hodierno. rumque Imperiorum suas obseruationes illustrant. Addi possunt PrincγsNicolai Machia velli, Edoini Sandis, Angli, Relatio desta Rellionis, Qq ui bus illa artibus conatibus in variis occidentis partibus fabricata ac usui patiata
Sed CVIII eorum scriptorum haud exiguus iris hoc studio usus suturus est, qui sat ricis, libellis famosis.,
aut nimia libertate sua proxime ad hos accedentibus, secrota Principum occultasque ministrorum fraudes in apriis cum proferunt. Sed cauendum est, ne illis sine discrimine fides habeatur cum saepe libere quidem, sed non sine affectu, res enarrent. Horum subinde paene infinita mul.
titudo passim, sed praesertim in Italia Gallia Belgio, prodit , quos Notitia nostrae studiosus , sollieite dili.
genterque conquiret. Eximius est in hoc genere Barcia. ius in Satyrico, in quo, quod mirere, viginti annorurria adolescens, sub nomine Eupόormionis Lusinini ea prudentia'& maiestate omnium Europae Rerumpub vitia virtutes satyrico sale perstrinxit,ut uniuersum orbem in stuporem
dederit. Pertinent etiam huc Anonymi scriptoris δει te
98쪽
RERUM PUBLICARUM CAP. V. ' 69 g. XI. Sunt alia striptorum genera, qui nonnulla suppeditant studio Notitiae huius non minimum adiumenti
allatura , quos omnes, omniaque eorum generari enu.
merare, paene infiniti laboris esset operae tamen pretium fuerit nonnulla breuiter indicasse. Huiusmodi igitur suns, qui varias quaestiones,obseruationes, dissertariones, s scirem politicos continent,ut sunt Paulli Parutae,Hier. Frachetiae.&z O uationes Mich. Piccarti c.Hi namq; dum ex omnis aeui historia obseruationes suas stabiliunt, subinde afferunt,quae de statu,arcanis, administratione, Legibus S moribus vario tum ImperiorumLectorem edoceant; II, qui Potiti sonorationes μα aesus ad historicos veteres adornarunt, ut Machia uelli Discursus intimam Iacobi Zeuecotii Nota Politicae- in Morum QSuetonii Caesarem;
Christophori Forstneri in Tacitum caec. III Epistolae, quihus saepe viri grauissimi de maximis Reipublicae negociis
inuicem communicant quales sunt multae Enea Sylvii, Fras mi Rotterodami, Ioacta imi Camerarii, Augerii Gis lenii
Busbequii, Huberti Langueti Hugonis Grotii, Christoph. Forstneri, Iacobi Bongarsii: Gallicae, Cardinalis Ossati, Germanicae Martini Zellieri, &similes aliae, quae passitata
ac saepe sine nomine scribentium prodeunt. Quibus adis dendae, sollicite conquirendae sunt variae nondum edi istae, a Politicis trudentibus viris super negotiis Reipublicae exaratae, quotquot earum haberi possunt. IU Ormtiones miticae,quales sunt inprimis, quae a Legatis habitae,&quae deliberationes de grauissimis Reipublicae negociis continent. Nam hae omnes pIura subinde suppeditant,
ad specialem Imperiorum Notitiam facientia si veteri inbus huc pertinent variae Demosthenis,AEschynis, Aristidis:
item Antiphontis, Isai, aliorum simul editae , multa:
99쪽
7o' INTRODVeTIO MI IN NOTI TMMCiceronis&c.Recentioru aliquae huius generis simul prod ierunt Uenetiis anno clama sub titulo: orationes Hacrorum hominum. Plures postea aliquot voluminibus u chelii dedere. Singulas editas, ineditasque conquirer ad industriam Notitiae nostrae studiosi spectat. Sed praecipue hic commendari debent, attones contraria Thomae Lansii, siue consiliationes deprincipatu inter Prouincias Europae, quae cum variae eruditionis suppellectile, quid in singulis Europae Imperiis laudari culparique possit, ac soleat, docent, eademque opera uniuersum unius cuiusq; statum lectori suo insinuant. Neque paruus illarum usus fuerit, quae statum Europae, aut aliquot eius Prouinciarum deliinneant. Qualis est, quae ab anonymo quodam de praesenti Europa flatu, ad Principes c populo Europaeos anno huius seculi XL scripta jublicata est Neque omitti debent, in quibus causiad lites, quae Principibus4 Rebuspub.in uicem intercedunt oratorie disceptantur, ut factum in tergeminis Discursibus hisomo Politicis Nic. Vernulaei, in wbus caussa besti Suedo Germanis Franci Lotόariviari, armorumque Hispano Belgicorum ventilantur, itemque quae potentiam variorum Principuma Imperiorum inter sese comparant, ut eiusdemVernulae decem orationes, de hoc argumento scriptae. denique nonnulli eorumui, qui aut integra *stemata Politica prolixius adornarunt, aut argumenta particulariivg.de o rigi ne siprogressu Im-Periorum, de potentia Ciuitatum, de Principe, de bello&pace, de foederibus, de praecedentia&c ampliori cum apparatu exemplorum documentorumque persecuti sunt. Nam utrique dum praecepta& obseruationes generales tradunt, saepe veterum hodiernorumque Impe
riorum Exempla adducunt, a Systematicis scriptoribus ad
100쪽
RExvMpis LP ARVM A puro. 1 ad hunc scopum inprimis faciunt, ex antiquis Aristoteles in Politicis is iunioribus dinus in lib. de Republiea , c ius magna in peculiaribus Imperiis describendis industria, etsi non aequum satis semper iudicium fuit: itemque Arniseus in Doctrina Politica cctis de Repultica Particula. rium scriptorum magnam partem in reliquis Introductionis huius partibus indicabimus. g. XII. Haec de scriptoribus, unde accuratior Imperiorum Notitia peti queat,ex sententiaDoctorum prudentiumque virorum , propriaque obseruatione, dicta sunt Qui si cui nimis multi videbuntur , is cogitet, nos eic reis spexisse Notitiam persectam, aut perfectae proximam Ladquam cui pertingere non licet, is non ideo nihil in hoc studiorum genere praestitisse existimari debet ue Deinde vastum ede adniodum hoc Doctrinae genus, immensamque rerum multitudinemo varietatem continere, ac pro is
inde qui serio in illo proficere cupit, ei amplissimo penu instructuque opus esse. Cui vero non licebit omnes istos scriptores euoluere, licebit autem oppido paucis Dei suffecerit illis uti, quos suasibi fortuna, conditio, tempusque permit