장음표시 사용
581쪽
Libr. 3. vi hoe. Nam ranihil facit mistra: ines plexacla coel. sunt simplices termitti, uel res per simpliees
tetminos figitificatae, ut ulti, morias, nariI- ra. lneomplexa, alia sunt principia tant deo. gmγkendi, qnae licet non sint caiasI rei,du eunt tfiui illustiorariam: ut in phvii ea , m . Litu. 2, tus, in medicina pulsus, & in moralibus volu th. c. A. ptas,& dolor: alia sutit etiam principia essen. M. ut illa quaelum ulliter.& in ei ira cogni tioi erri nos ducunt; ut in physica, nauata,&Lnu. I. oes eaussae, Unde non plaeet,quod ali ando HryLq. dixit Iandunus, esse vi da principia ei senduz. ciuq iton sunt eaussa cogit scendi: nam tu resse habet xl esse, ita ad cognita eiur quare, ut in esse pendet a qui bii Matri principi , linmani lii cogi ratione : csi pr*isiti in teire sit 1. Post. Iein per cauliani cognoscerer quare, eadem t. s. erunt ellendi & e signo leendi principi a. ira fit, ut pi ne pior se incomplexotiam diro siugenera, cognostendi, & eliendi. Complexa I. Pol . vero , alia lunt comminissima oibus teren-τ. L . t ijs, ut Pritierpit ni illud, De Ptol.bet estue.ri ira assit Iole, uel negare: quod omnes scient et supponunt e alia con inutila multis selen Libri a. tios, ut illud omne totu est in allis sua parte; r. r. q. l est commune omni tria fi matheniaticis .alia
propria singulariam scienti. t si, Min physeis,
Natiira est principium nicitus & quietas: MBoet. I i. in Mediona contraria colatrari seurantur .a heia'. Riulas diuidi possunt in ea quae lunt Oib
nota,ut sunt praticipia uniuei latissima: Ac in ea quae solo doctis sui It nrant sectat ire,ex nihilo nihil fieri: iubilantius inanisteriales usi es. Zimar. 1 e in loco, Sc alia. item mutis altar, ndignitatve res & positiones: digilitates lunt propos t O. Libr. l. nes omnibus no ae ex sola retinin Monoti. Post. c. 2 tia & explicatione, quae dignae littit ut ab omnibus coacedani & necellainam non est ut Them. habeantur Hi principio sElectrae . Positiones iba Proc. luit i l lia princi pra uua: lyon rnostratur, nee in 3. lib. portet, ut cratici seantur ab eo cilli docet clus
Libr. I. nes. Quod si hae propositiones affirma ivali. poste. l. Quid, P vel ire loriar a discipulo uel piuatiu, . esse filium, petit praeceptor ut cocedantur in prineipio, probandae postea in ipsa icientia,& hae vocantur petitioιὲes, uel postul- , cu . Euel. li. ius ira odi principia sunt tu Mathematica . I. Aio ut hete de ptincipior si diuisione prout
ad nostium propositum pertinet. Nunc de Adli. in Log. Tolet.eorum pretcognitionibus priuatim agendum
est: Fbl naee prima oritur, dubitatio, ait de itiniis se nectile prceognoscere quid nominis. Et rario dubitalicii est , quia hoe loco Atalto teles de ista Praeeognitione nitrii me in iiiii:& Libr. ratamen alibi expreιIe ait, de principis' praeco P stcr-gnoscendum eise quies nominis . r. s, ΦVt autem haec disti euitas planius intelligatur, notandum est primo, aliud esse loqui de
alita .s de principiis siligularum demonstrationum, de qua mitis certiam sit,ut postea M'
fetentiam inter illa. Nam de communissa.rnix dicitis non elle praecognoscendum quid
nominis, de alijs uero max II e . . :
Riusus notandum est, omnes eonetaete se vir inscii preteretiosei Nile quid nominis. sta dissierunt inal signanda ratione . cur id Aristinetes non expresserat : de qua re sunt
hae diuersae sente triae. IPrima eorum qui di eunt, non esse prete gnoscendum quid notuinis , quia intelligi possunt, sine ulla notitia terminorum: Fl P ret in scietitia inuensimi r ac proinde Aristo teles noli posui t istam praenotionem . , Secunda aliomina,qui ditae, Aristotelem, P.quid est,inteuexiste indisterenter definitionem t DII in Is& res, i in per istam prςcognitionem alici fi lii lelligetusa sit definitio Dominis,aliqualido rei:& Ῥιoniam prat c Pla cum situ coni plera , nullo ivo do ha re possunt
ia, ita quae ait erit, principis,ut principis Aegi. sunt, non habere it L In ullo liena nomnis pel Alb. se: quod si luando haesiit, ii lud est conin u-
582쪽
pterea non requIrruut praeeopnitionem quid nominis,ae proinde de ea ni Sit inminit. Denique, ali I dicunt prineipta n citi habere desii trionem nonianis, nisi ratione retini.
Oruim complex turn ex qui bincomponun
praecognoscuntur per Pil 1 nominis sicuti lubiectum,& passio, ideo Aristot. illor praecogit itionem quid non ans principiorum , cois prehendit lub praecognitione quid non in Ssubiecti i& passionis. Auli haec sint it,terpre-riam Aristotelis plaetia, qtiae non tulit On ni. ir nocerta , ut ex totum confutatione parebit .
Prania positio, prima seliteiuia & explicatio non videt tu admittenda . Qμia pari ratione tollererin praecognitio quus nominis smbiecti e patebit etiam huius lentetitiae fallitas ex se*untibus. Secunda positio, neque serenda explicatio
admittenda videtur. Primo, quia, ut si pradoctilinas, fallunt est Aristotelem per Uiid non inis intelligere etia ira quid rei. Deinde, esto ita esset: tamen, eum de principiis neces- cariti sit pixeognoscere quid non in AI st. Hi ius piaecognitionis memini isse debuit. Tertia positio, tertia quoque smitetia rei 3 cietusa est. Prinium,qvia Ari stoteles non si
luna intelligediis est de primis princip)js. sed etiam de alij . Deinde, esi definitio quid iio-
minis nihil al ad st, viam vocabulor m e planatIo, etiani illi termini initit talis definitionis raparas . Adde etiam, quod falsum e st.2. Poste. complexa non habere nominis defit trionε, - P. & Aristoteles id plane doeet. Vnde Deile diram quartani rσjeeres sententiam. inaria positio, neque et mnia explieat O
Fum principiorum n entione in fecit, de per illam lignitate in o Innia intullexit principis. Deinde, Nest necissarium cognoscete liabiis maliter , q uia uera sunt, et ana habitualiter praecognostanctam est,quid nonNi,is. Postrema uero lententia, quia sine ullo hun amenis. is, gratisintrodiretriar. Dihil est cur speciatim connitari debeat etiam illud, quod aliquidiiscunt, liseo Aristotelem hilius p. notioriis no
Qui uta Politio, complexa defini ne n minis definiri possum, ae proinde e Iam ea . Ia potest esse praeeognicio. Primam, hoc ex Libia T.
presse non uno in to eo docuit Aristoteles, Meta. quamuis, ut idem ait, definitionis rein si sint tira. 3. rapacia. Deinde, complexo poni potest eom & I n. uti e nomen,quod postea potest explieam i
gnificate historia belli Troiam . Et libro primo Perilaermenio, si quis honi ini, & equo emina ponereth t omen, tunica, & dice tur, rat. . s. tuitica est alba non esset una plo positici r vn P. . de de tuni ea , praecognosco lim esset quid nonranis. De itide pollunt habere defiti uio.
plexorum ex quibus comporiun ure di hoc fieret, tum explicando significationem sin- .gulorum per sertum etiam eZylicando signi .itirationem, ut simul iuncta colistituun t late
rnum quia Impossibile est praecognoscere eas zsseueras, nil cognoscatur qui ignificent termini ex Pittriis componuiittit. Secundo Cap. Geommuni doctrina Thernis, i , Philopo & Q. n , AueIIota, Diui Thoniae,& lplius alet Araia CO .stotelis, qui hoc asserit. . 33. Septima positio, ante scientiam, totelam 3 PQ iiDpr ognoscendum est quid nonranis terani t. nomina, qui sunt u principijs illius mentiq.
Deinde, quia sine ista praecognitione Pon po .
teuc nolci eoriam veritas. Ac de postremo quod altae opiniui es, ut patet ex ea tum coi
fitarat,ne, non sunt bon ve igitur recipienda . Cur iuem Aristine es non enumeraue- t rit, statim dicam. Quo loco animaduertem dum est,inprimipioicientiae non plςd Ceri, L. qilici nom nis signa seent lemni Di, leo inlum.1. .:
matteis. Nec ac fit.qui non sit neeeste, sed quia sunt omni laus notis si ini, mi is nou aeeidit in ter manta praemissarum singulariani d
Octava posuio , Aristoteles his de eaussis
non rite in in t fraeeognitionis nominis principiorum. Primo, quia avt de prccognHlo uibas nemilariis aute totalem scient atra; ac
583쪽
munium .Pr Orit In termini nota sunt: at vero, cuna postea agitate principiis propriis, dicit de illis esse pi cognolceiicham quid nominis, climidiotiim termini nota siluc initibus no . M. Seori cla,quraeitIs in ira tro non erat ad su- aere omnes pIaetonti H ones praeeo ultoriam dii partieli ara, sed ramum aliqu: hiari exemplis explicare alias praecogit: tiones, clitari In in enaronem fecerat. Q viae, noli est nitrum si non
meminit illius praecognicionis iti mediis princ piorun , elim de illa postea die ut iis oler. Loeo ei. S , i, escunt, Aristotelem in illis e plis
via uille indicate ante scientiam demonstrati. A uana de quibuidam praeci gli ostendit ira ei se. -'- quia zst, de ali s vero . qii ld vicitur, deati s Te Io ritum quel unde iniri itia uideri n5 debet, quod in particulari non a clauserit o Esp cogi Iliones huitis, uel illius praeeraditi.
An de principiis praecognoscendum sit sistant v a. cap. O II.
Nrpretu in sentemia emassimum M. deprimis principijs.& dignitatibus, praecognoscemia mella eorum uetata reaar in ren ltl qi alias certum e sis itide Nu, hst ratioues in cim
clusio cognosci poterit tum si prin pior un,
si Sec stato. quonian ut ranus, ut plurinu mpartacul Me sciantia non praecognoscere huiusmodi piam aptat ei pia, led lolii ira propra a. - . . . Postremo, va talis cognitio est Metaphystim a Axistotelecti scimus: igitur non st' necellaria in pta iratis si imiti jL Hic nullaeo cultu tu e latus aeter, irent ae, ut aut Equod pro
positum est plane explicetur, unicum subii
Notat ultim itaque est, tres a Philosophis assignara cMissa se meientes scientiae, siue coni clusiol,ls alicuriis demonstrationisι uitellectu' ' i agentem praeceptor in Pii uo , ue cripto' 'docer,& principioium notitiali . Intellcctus . lia x xauones cicuus vile c8 ulla scientiae. R in G, qui sacri uti ui et late. q l e R obiectumacitellectι νι illibila, di i cienιlae t secundo: Saficit ipccies illici li ibilo, sine quibus ito P rest esse cognitio intellactiva, eum obiectu in
accedere debeat ad potentiam: tei tio intellectus agensi ut multi sci ibunt, illustrat pha9tasmata,& intellectum possibilem ad hoe, pollit intelligere . Praeci ptor autem dic aurea una scientiae, non ci mo do quo in teuc . sed scilii in . quia ostraulit n o lum quo debenuis arato ligere: sicuta medicus oste iidia ino-dtim Quo sati ri debet. Quare, sicuti si aeginius nM EIIIatet messici praecepta notisanaretur, ita discipulus nisi ira vel modum a
Praecept recla tua .lciei t Iam neqxiit acquirere : est i si inter has duas caussas disserentiarqisi sine pr ima nullo mo potest muiri scientia: t sine lectitula psit, licet Itonita ed mode, ut patet iii doctia da P iuuentionc acquinta. Tertia caulaia, ptii Ici p. Orum ii Ozi i ,curriduOb c9mparati: poterrimo cum dena sistratione, quam principia ingtediuntur.& ide n5 solum sint caulsae essicientes, sed et latra rnais ter ales dei nolit rationis: te cuiuio, clini scientia demor strativa quae aequiritii & tuc sui Heaullae essicientes . Nam sicut res se halint ad r. Mes. esse, ita ad cognitiolaeua: resaluta inesse pe t. 4.detit a primis pittacipiis e qaire & in eo gni tione. Metuo igitur principiorum notitia miscetur cauilla sciet uix tot lusionis. Hoc notato, de Proposita dubitatione fie statuo . Prauia positio, de priticipiis proximis de I. Post. monstrat Iolais,N de prae nil Iis Pi a cognoscc e. a. dum est, quod uera si tu . Primo probatur ex eo minuiti se ii tetitia, N ex Aristotele, qui hoc ex pulle docet, ilia mo ait eisen agis cognosccri da quod ueta sitit. quani colici ullo. Dein ab de, conclusio cogi oscitur ob principia proxi-naa: eigo nulli O na agri ipsa debeat esse cogni Libro t. ta,iuxia illud aκi Oina , Pi Opiei quod ut uiu poster. quodque tale,& illuci n agis. t. s. Se culta a positio, cle pi iniis pri iacipi; soportet pia cog . . Ol me aliqno imodo quod uera x. Meta sint. Qitia lap0 pQ st pei secte cogi Oscι con l. clusio , nisi aliquo pacto cOSn Osca laus p ΠΗ - et pia regulantia illims, cui uini Odi sunt prima scientiae principia . Quare, ut exacta habeat ut ,
cogit illo, at qua ratione talla principia cognoscenda erunt. Quae ciliri si ut ualde remota,&ante cognitione in scientiae non cogito scatur ab omnibus, ut eo initio scientiae, prae doceri debet v. Qiua aute in ratiotae Pl aecognDicelidasti,t,ati habitu, ali actu i eque iiii diibuati Dite e X planabitur. A t clii id ex his facile loluere sarsumenta in contrari una allata.
584쪽
Ad prirmam,eonelusio nunquam eensebi tur eognita nisi aliquo pacto cognoscantur
principia etiam mediata, eum per illa tandem omnia cognoscat tur.
Ad seelindum, partieulares silentiae, non ideo non cognoseuntasta principia,quod e ruri notata a non sit aliquo inodo necessaria, sed quia, eum sit per se nota, supponuntiat tiquam vera. Quia is qui doeentius aeredit adest quatri selemiam da,et esse dispostren ad assent endum primis principiis 'Adtriti uim,ris Maia physicum petet inrico
vostem illa princip a in esin uni & vn memiliter: at eorundem notitia, ut sitnt applicata ad hane, vel illam maremam, perii iret ad par tieulares scientias. Vt rece, emno serae hoc pranei prum, De quolibet .est assit mare, vel negare est Proprium Metaphysteriat eognoste te de aliquo a Trinandum esse, ut esse lineam est pio prium Geometrae.
Iuomodo prini ia prae nostenda
Quamuis ergo explorariam fit principia
eognoscenda essertamen adhue dubitate licet,quonam minio cogi ostenda sint,an ii, an potestate tantarin. vi autem hiate 4 u.
bitationi satisfiat,animadueri Eda est illa principioru distinctio, quo3 alia sint c5ia, ut d .gnitates , alia propria illitis demonstrationis quae facienda est, quae necessatio demonstra tione io ingressi ut diu: dignitates non item iliret interatim ingredi postitit Et quia in prae . sentia nullae oecιii runt citaridae lententiae,&nihil est notandum, has subijcio positiones. Prim posilao, principia propria dern n. strationis praeeognoscenda lunt actu,quant si ad veritatem, Ac quid nominis . Probat in ex Arist. qiit vatij3 1ii socis hoc docet, dum ait. nihil polle eognose, , nisi intelliganti P pro .
nisi eius princi pia actu cog ι scanta P. Secunda positio, ante quamlibet partici larem clem iis rationem non est nGellarium praecogiΗγs reactu Micitiod prlinum prure PIala , . g. lladi Lyecit . libete ii verum ataniare,uel negare. Primum, quia eo in muni.tra homines demonstrant aliqui , dc nihil cogitant de primas principijs: de tamen uere demonstrant: ergo ante demolist ationem nunes noeessim actualis istorum mine piorum nota ua. Secundo,quia potest Um tacere pen.fectum lyllogismum sine cognita ne primi principii, ut si hoe modo disclutat, onarum lusu Glenei trignis talusus, cateiae I lg tu cui syllogismis est prefectus sine cognita ne ullius prinas principi Brago talis c gliui non est necessiria. Tertia positio dignitates seu prima principia ante demonstratioriem cognoscenda sunt saltem habitu. Primo, quia an crari Ion Leon elutionis debent cognota praemi ilae,eu a ab illis proxitne pendeat concit inor sta illae non pollui it cognosci sine craturioue iatrem habituali alicuirus primi principi : ergo. Minor propositio pa et,quia non possi,nt cognosci, nisi cognoleantur orian Maa 'nIbus petris dent: atqui penit mr ab aliquo Prin Opta iacipio: ergo illud saltem praecogit Olci debet. Secundo, omnis demonstratio concivilit ut aliis
cuius primi principal: ergo illud alHluci m .do praecognosem dum est Terra , vel primissae sunt inde monstrabiles, & nullam harrent caussam: re tune muni pr ina princ pia vessunt demonstrabiles,& mine, et demonstrantur per alia principia denioni trabilia, uel perindenion strabiliae si primuim, iginis ὸeinbnis standa erunri Ae ita cubitur progressus In in. finitum,uel ueniendum erit Mi ande monstrabilia, quae saltem habitia sint cog Oleendaret g ante demoni rationein ali ia priricipia
modo dicto praeeognoscenda ut sis Quarta positio, non est nec ile, ut prinis princip a cognoscat mur actu attre icientιani eoii clusionis. Primo, illa luit L cogn .cenda actu .ante demonii rationem, a quibus conclusio proxune depedet: atatu . ab hoc princaptorum genere non depelidet Promnae cognitio conclusionis, ut Aristoteles docet in Ethreis. 3guur. csido, dignitates commuites nuhius rei sunt eausae: noi enim homo est animal propter hoe principium. Dc quolibet est veru in astarnis re, uel negare ι qu aut Atistote.les ait. lon Plomel lion tu iri astu re, vel ne, par 'tes erit, I n eriti h n iliter, nora ideo, ali id est hin Ie Iteri,quia o aecuqM lut ea n uti l testio , έunt raden inter se, eum
585쪽
principia non ingrediuntur actu in monstra.
tionem cum non sint propria: neq ue vita lue., c d Ies non pendeat inuinsece ali illis: neclirrincipia proxima situ u ra, aut certa propter illa: ergo risi est nece iis, Hactu graecognostantiar, sed dices, si aest, i rare necellario prae ognoscenda sunt , alis uo insi, ut est pro .. 60; b Muin R. fideo,quia licet non sint catilla: in ita obi emen d b, tun . mens usi xui cognostςnd reum sit e illis non possimn eognoscere illationem si logi sim . adde etiarii quod proo- gnoscen da sunt ad conuincendos pro ri, S. Qrii tria posuio, si prima principia,&dignitates iactu ingrediant re aliq iam dena onstra.
tionem Ditem impet seditani , ut est illa quae dum id impossibile, pcognoleEda sit iactessa. 1. Post. I multi patet haee positio ex doctrina Arit. 26. stotelis, qua hoc aliquando docui reui efflenis I. Post . tit Philoponiis Themissius, tiali j. Deindet. 1. si firmariu eadem ratione , qua probata fuit Cap. II. pruna conclusio. Caeteri is , quando prinis A. principia Ing dlui tur den onuratione, noni habet a propriam dighuaritim rationem, sed potuis quorundam princi piori in pariteu Iaratum, di propriorum illitas conclusionis, tu
I. c. eu. Aristoteles scriba.Ex his o in nitrias eolligui irai te particularem dc nasi lirariovem esset ne- cellatatura licibere e grai lotae in actuale praernillatu in , & habitualem pri icipio luin e at- vero arile sciξUam Una lena esse neces Iaria in . cognitionem princi portun illius selemiae. - ni Sed cla Iceres naulti faciti iri ueras demonstrationes. 8c tamen itegat L prima principia: ergo noninest necellaria ulla principiorum eo gnitio: antecedens patet de anticluis philos, phis, Pii negabat illud principiuIN, Deqilo. libet est verti iri assirmare, vel negare: ac tamefaciebaia ueras de in ri strati nes. Relpodeo, ita principia non polle lugari ab ho initie sanae mentis:& si negeinia tunc negat dςeriit omnes illae demonstrationes, quae isbiliri pe set. Quo fit, ante demonstrationem pran. clyta cognDicenda sint, non lotuna preteognitione dirigente, qualis est quid nominis, sed etiam agetue, cum principiolum cognitio sit causia notitiae conclutionis.
sint, cur ab alipsibus negentur. cap. X.
Fn .ergoptimor Im prinei piorum ueri , las, uel aliu uel habitu habenda lit, ad hoc ut perfecta habeas loetitia; peteret hoe
eo nosci, & si neget et 'ir quo pacto defendi posta : qua de re non uno In loco disputauit ut e Arist.iit in altero posterioris asalysi , in sex videto Ech. &a i M. Si in iliter aliqs peteret,quid T in .eauisae sit,eur ab aliquibus principi alia n. Theotata, negat loleantaquibus duabiu dubitation bus, una Se altera latisfaciemus positio .
I ita a positos, pirma principia complexa cui ulcilia Pe scientiae,vatijs incidis cogito stiti probMI possunt e modi au. e sunt fere isti. Priariis, aliqv.i cognoscis uI sensu; ut ignem et Top. e. e calidum. sola Inlucerer quam Cognoscen e. Ddi ratiotiem tanti Aristotelex fecu, H aliqua 1 M t. do dixeriri eum qui iugat seu luna, egere leΠ rex r. si1 poena Seeund , alui ut cogno cuntur 'ex e ιenta , qua ratione multa priue praco. .gno cun tur In&atre medendi, ut hoc princi. pium, quod contrari nutria et tenta rἔI eu barbatur a purgare bile; Se id genus multa aliaῆ Teriura, per Indiictionem,qlue m. ptehendit sensum, Ad experientiam. Quo lo co animaduertendum est, fallitin elle quod ali cliti diciant. mathematicas dileiplinas acquiri per experientia: quorum sententia pu gnat expreste, ciun eo quod in sexto Ethteo. docet Alistotelesi ubi assignat hanc caussam Cap. 8.eur pum possint ei se Mathematici, non auteEihi et .vel Phyliet,quia disciplinae Mathematicae habentur per abi i ractione in , N per priu- I. Eth.c. cipia valde notat Moralis autem,& Ni ualis silentia per expimentiarn ι quaesit puer Iam nulla est, luceat exigua. Quare cx Arillote. Ita doctrina Mathematicae non habentiu per experientiam. Quarius, perdi ultionem, aut pel fy logismum i potheticum i & as gno, Libro 6. qua ratiot e probiu ur illa quae sui et labis Eth.e.3. aliquo pacto obseura, licet secundu in se iamta lint Quinto . denique aliqua cognoscunis
586쪽
tutupris cipia At Ptehaee de pruno. quod explica insum propoliatiuus: nune de secundo di
b eurula positio,ptima pranei pia uirissala
Timari taustis negara IIbiit. Non lochi in vir hoe IN Theor. co de coit, uni sitimis,& nocisIunis, ouae ab lio. 3 I .ina i mine mentis compote, animo saltem negarid . nemi euiit, que sunt velint scietiariam Ianira, I loro . aqua aiariat ritano, iis de principi Is singilla Meta. ruin scientiariam : caussae aluein cur negari t. 9. queant, sunt serostae. Prima,aliclita aliatae A., tr. praui assut si Piis Ob eaecitarem negaret niue lib. I. de esse ea iii anir aut ob eorruptiungulium, mencq'. con. esse diit cenectit da, ob imperariam illius fele Et L. tiae cui in principia iuga tu , vel ob pasnam Met. co. exercitationem in Hiraua arte, tu si clitis ob
I 6. ignora iuiam doctrinae syllogisti eae negaret ex dii adus asticinantibus in secunda figura n6 licere argumentati; patrum versatus in per . . lpectiva, parallelas lineas actualibus spatijs I. CGL diaeire. Et quoia iam ex ignoratio ite prive pio t. I. Ium,S phiram , & grauilli itir ortu illuxerr Itali z. I. res, ideo Plato lutubat ni uitan haberetrurde gen. de principi is onio . Ob hanc tarullam, dem Libr. Plato, aut plus in Mathematieis, qua in Phy.c .t 6. sicis iter aliis erat, iii his saepe eriauit. i Teri a cib igii oratu an Logicae, Prae do. cet mciis uincognoscemiae veritatis: quod 'I. Phyc. pe Arist eles aut ullux Philosophis,le Aue t. Ti. mes obiicit Avicennae, & multis liari speratis Libr. 3. obit 2 potest, qui ob eanderatasiam saepe gra- de coel. uitet emasH. inarra. Ob pra in edueat One, conina . in Ppositioniblis eo tram Is virtuti, ut in mosi P. ralibus aceidete sistet. id quod, ut re fert Ara L. Me t. stoteles Aeellere consueuit 13s, qui fabuli st. q. sueti, inoia pollunt ea credere quae vera sunt. Quod hominibus suae religionis aecidisti ait I. Phyc Auerreus . . ergo negaret principia mani. festa perseulum, sensu indigeret.Q0i priuei. pia pertirretitia ad religionem, si lint coniniunissima non probatione ccaincenda, sed potius poena coirercendi sunta clu, Iregant priniscipia, quae non sunt om uino nota reuocandi sunt a viii Is q)tibus qui sunt tofecti. non faei
Libr. I. le ait ni ita unita, qua ad virtutem, Dialequericli. c. . dani sum necessaria, vi h in ites InconII eno
A. tes: mam ob ullam, ut dicebana,Atat late, les dixit, iuuenes non este idoneos philoi phiae moraim audito .es,cu suas sectari velint alitina anc cliones, quas Llili sequitur, abho.
ne stre nesse a e tur. Dis e. ideo al7q iii interdum principia negat, quod nihil velitu
admittere, nisi omnino exploratum artirils Lib. I. simum, non animaduerientes, quos s pie ter de Titi seu uri relicturi Boetius. Disseiplinati hoΤs nit. tesse invino iactu euenete eertitudinem quaerere , secun n quod subiecta nassi pos 4-lo, Sc eos erran Iqvi in omni biis artibus et rei Aristotitudinem remittinat 'mathematitum: P . loci et t.
An mentia ita supponat fra prini iale, ut Illa nulla ratione probare
ec ultima citra prane Pioritur doctrina nobis restat e xplicada di scultasιin qua ' η Thae rationes dubitationem faciunt. . . t.' . Plinio, ex Aristotele principia supponit n.' u r
i Deinde, quia uetiari circa prima principia est mnvvlapicias,&Mmphysica tergo stieta
ne probari poteriant, cirra hane dissi linte,
inint hoc solum esse munus Memph si uis T x. . si eis obi jeias,AListotelem iveritato Physicu. proba ta principia este da utat id fecisse innia
quam Metaphvsiruum .ia conruin existentiae seqllitur rem, ut res est: at res est . ut res est Inc sim sint consideratur a Metaphysico; tago ab eo isto qssse rei demonstrati potest. Seeunda opinio alior uitlin distinguunt de principiis:*aaedam diciantiu principia siti biecti seleluiae, qtiae ab alijs vocantur ptinc pia
ti pia cognosces di uncant: hae posita distan.cti Oile, dicunt, P eam principia inscientia prvbari posse per alia a priori, ni Ium priuis c pia essendii per principia cognoscendi. Sed isti errant,dum existimant derrionstrati item a priora proeedere ex principiIs cognolcem di, cum t alis demonstratio sit a posteriori. Tertia opinio cora fere olum, de priuatim Auer.q affirmi principia incognita ud posse probari a priori , a. posteriora in per aliquos effectus probari poste . Ad huius diflieulta is explicatione ,has lublIcio positaOne .
587쪽
ut eauri . se ita noli eniat prania Ille's . bane doctrina de ptimis p ii 3fiptu si inpliciter. 4aod si petas. ivio i si i lia ignota fuerint, & non polsint pro ii a po steriori,auae iram 'imitia illisem Minit Respoo deo pi Mati debet ea suba rnalite, siue a superiore scientiar & ιψialectica ex ptooabilibus , a Metaphvsica vero ex m
seeu iid a post ti γ. scientia aliqua particula qris p bMe pote it praneipia ineo inplexa sua
In I li lca negaret motuit a Iecurrenduin es
doctriciam ex praeικε stetite fieta cognita ne .
Qxiana positio, primMum principio un notitia noli vicitur ei te nobis Lanara , quasi sit insita a natura, ted quia ex sesa tramin xum d Iac uotie sine ullossii uisu illis sicii pa t et ex Am stotele meentriintellectum qua nihil
s Minei Mnsiliis. r Merodi, letant uoluIII significulo- e vi nem. litis asset tretur prιncipis s. Terini uorsi L P utia litem explicatio non est mulIae scietis as- e. vIt. Iensus, sed se uiri Gndicio, & prae cognitio dimenLQtio fit, ut hoepta iuipioru gentis nia llo modo ii 'gari possit ab hornine n entricctpote , & si negetur, tengleii sum est ad d mori sita Monem reducentem impossibilue, xet ad sensum. Argumςnta contraria f tale oluuntur ex victis. Ad primum, te spondeo eum Themist. & Com. Amri . Aristotelem loqui de de trionstra. tione a priori, nOi a posteriori .lia qua Principia supponuntur elle. Se laonprobantur. Ad seeuiuium, Metaphysicus solum eonssisae at existetItiam in genere, proiit sequitur ipsum ens,& existentiam in communi: at Mistarem, itintia, tu sequitur hoe, iret illud ei-le, pertinet ad scientias patriculares. Ad tertium, principium in demonstratione a priori eli ps aerognitur at vero in demGiliatiove patieta ora est quae litiam. que de principiorum praeuotione hucusque . . ,
An D pasone praecognsendum sit
. Uamuis in aliqua propcisira quaestio.. c ite primo loco occurrat sebiectum, Mpoit ea palli. siue Plaeticatum et tarn tu Ideo Priore loco de praecognitione pallioliis, qui iubiecti di putate uolt in iis, quod de ea pauciora di n4 siqt, bc ad quias dicen iis , ad ea conseret,quae postea latius de subiecti prγ.norione dictura lutous Circa praecognita . nem pasIionis , siue Paetiti duo in hoc e Pire quaeruntur, Ptanto, cum praecognitio laid sit, lepas lio .sit necessaria,etir Aristoteles eam ini- sit, & non dix.t, de pallione duo esse praec gnolcenda,siciati de iii, ino Deinde an piet cogit itio non ιnis subiecti , eadea, sit cuin Praeco ut, o nomIunecatarari. Et quod
588쪽
sit in ta g;uersa bis rationibus pristares.
Primo , ubi sunt diuersa pigeognita, ibi sunt diuersae pr cognitioiles, praecognitio tres enim sunt ins , cpii ctistinguuntur per obiecta sed praecognita sunt distincta: iginitdc praecognitiones.
Deinde, ut se habet definitio tet ad sentit
defit ilium , siue ad rem ipsa nar ita definitio nominis ad nornem definitum: atoui de fili tiones rei distinguuntur pro diuertitate emisiquet definiuntur: igitur de definitiones nominum t eurn ergo nomen luhiecti & passionis inter sessisserant: igitur & eorrum definitiones . Circa hane disti cultatem , missis anterprelum super hoe Aristot. loeo expositionibus quid sentiam, unica praernilla disinctione,quibusdam positionibus docebo.Notantiam itaque est en Aristotele,tripli
te messe distincti nen , genericam, specifica,& nurneticam i s de iss io piamur, quae uni-uoee ui aliPio conueniunt. illa di euntur rita. merace distingui, quaecum edueniatu in una natura essentiali, solum accidentaliter disse. rurit, ut Petrus & Paulus, in quibus sub ina natura, varia sunt accidentia per quae num
to disserunt. Illa clieuntur specie dister te quq
partim essentialiter In aliquo communi conis ueniunt , parti in ueto essent latitet disseruiit per ultimas Et intrinseras differentias, ut ho. mo,& leo, vii conueniunt tit gradu communi e flantiali generi eo, sed disserenisa essentiali distinguutitur. Illa vero genere, piae disse Nitit in essentia, dc contieulum solum in ali. oua ratione luperiori, uel etiam omnino dis-
ferrunt: primo modo distet untho uris, & lapis: Iecundo modo homo, & qualitas . ora ergo praeeognitio nomitiis deliniti,& passioni liquo modo distinguantur, uidendum
est quo pacto. Prim positio, de passione praeeognoscet dum est quid hominis antequam fiat clem,
stratio. Pil miro paret ex coa niunt scripto. rum selitentia: id enim enities fatentiat. aDeinde eonfirinatur rone . quia alias non
post et cognosci an praemissae sint vetet, & an
esset uera conelii sio quae ex illis deo iacitur. Seoinda positio, praecognita Pa id non1 nis subiecti & praedicata riumero dIeriint . Rario est manifesta , quia diuersis aet.bus utrunque e gnoscitur: non sunt igitur idern numero . Praeeo tutio enim nillil aliud in , Q Iana actus ccigilescendi: quod sit ilon distinguetentiir numero, fio I redem. Actav.
Lannue cognosteretur, quid est falsum. Tettia positio , istae duae nomistis praec gnitiones speeie inter se d Eetunt. Qiloniam omnis definitio sunIuxit distinctionem 'siram speeificam, definitio i ita ut si vi de filii tinistin speeie distetant, etiam definitiones sint inter te specie diueisti ratione nimi tum teloiae definitar : at piaecognitio nonunis subiecti, Ee passionis est quaedam definition
minis r ergo eum nomina inter se specie differant , etiam illorum definitiones eriant
speete luetis. area positio, istae duae plaeeegnitiones titieniunt genere . & O sunt quid unum
unitate gelieraca . Primurn, quia certum est aliquo pacto conuenire , eum anahq sint D . minis praeeognitiones: at non conueniunt numero,vel specie, v est probati ina: genere igitur. Seeundo , definitio nominis lumitsuam naturam a fgnificariotae nominis, est elaim in nomitie, uox ueluta n a terra,& significatio veluti se in ar sed subiectum & pr diis ea turn habent distinctas si fit fieationes spmeier ergo genere conuenienti cum trunque
ouinta positio, luod attii et ad praecogni. tionem quid sit passionis idem dicindomest , quod supra diximus de eadem respectu subiecti r quare quod attinet ad ut de cino primo loco dubitari posse dixitntra . nihil est is aliquH speetati in escamus. n- - ID Atque ex his colligere lieet, iam sn pr
rognitiones, se quare supra disputatum fuit: Nam . si loquamur de unitate genrii ea, sunt duae generer ellioniam prςcognitio an sit est una genere analogo, ut docuin iis& praeci gnitio clii id nominis est etii in una geliςre 'rgenere igitur due. Speeie stratidia,ttuor,quia
praecogni a sunt ni mero tria . & unum prae .cognoscitur duabus praeeognitioniblis distinctis,quattuor igitur specie. Nam lia est prς- cognitio nominis subiecti, alia praedicati, Ac alia an siti principiorum, alia veto an sit subisiecti: erunt itaque quattuor. Si vero loquamur de unitate numeri ea, nullus est eertus ear m terrirantis, ut patet. Atque ex his iacile soluetes arguinenta in contraratim allata: Nam quod attinet,ad prae cOς:nitionem quid fit, patet ex ultima positione. Α gumenta in altera dubitatione allata, plati e loluuntur ex dictit. concedιnius itaque disserie speclegeis uere
589쪽
nere tamen ednuenire , & Aristoteles solum constiterauit praeeognitiones genera eas, Plaesiant tantii ira duet. Sicuti in primo, & sectando physicor egii pii ripijs, & eausi x generi ce, quae tamen species sunt multes plures. Area te de hae prima passionis piceogn raone dixitIesufficiat, liu se de secutus a dicamus.
an de passione praecognossere oporreat, an Iis . cap. XIII.
Irea h ne praeeognitionem illitit dubitam a tionem fati t. quod Acistoteles nihil de
ea dixerat: & rari et ti utetur esse neeestari siptaec gnoscere Passi item existere, cum plurimim, eius praesupponatur existentia,de
qua p op et quus sit probatur. Confirmarair, quia an equam prciberniis passionem in elle subiecto,opita e st tu ille ni in praeniissis alicui
ei se . Ad huius da melitratis explicariotiem hie sub Jeio notanda . Pramum uotandum, haec dubitatio non solum intelligestita est de passione proprie sumpta, ut est ea qtiae conuersitur cum lubie eho , led de quocunque praedicato quod potest in eon clii liniae de citro uis subiecto con-
eludi, siue sit proprium , siue aceti eos com Irri ixe, siue aliqnia essent iis ter qllari uis re lae.ra , in demonstratione potastinia non pre M.tur nisi propraa pallio de suo subiecto . Deqtracunque , Itaque praedicato siue quaesilo hie dubita iur . an de eo praeeognoscendum tu, quia est, an sol uni fusticiat praecognosce.re quies norminis. Secundi m notandum, proprietates , siue passiones lunt in duplici differentia : altae cluae uni tantum lisbiecto conuelliunt, otiu
Xa Ie cum rana , aliae qtrae insunt pluribussi, biectis , & Ira non conuertuntur ch in eo Ribiecto de stiro probari poliunt, ut roriandiis ras respectit terrae, vae illi conuenit, ted non soli. Et qlii scin quod attinet ad hoc passio. rit m geri s, non est difficultas, an prate gno, sci, possit talem pallionem existerm quia fieri potest ut in alio subiecto cognosciitur, ut i runditas in coelo, in sole, sed dubitatio est, an
de at, alit pollit praecognosci t e spectu subiectι. de quo probanda est . Tertiiun notandum,ex Averroe, tria lau
tur demonstrationum Nn erat primum . oratur,demonstratio quia,eum per essectus probatur eaussa. Secis nisum, quod nominari r , Propter quid, elima priori perica Irin probareu essecliui tritium, quoδ ipse uocat demonstrationem potissimam, siue simpliciter, qua sentit probatur proptet qti id Ira , Messe ipsi M. Sed disti cultas est, an umesin Trademonstrat onum genera inter se distincta rnua de re alio loco dicendum est. His ita notatis iras subi jelo positiones. Plinia positio, piscognitio, an sit,cle passon non est necessaria ante omnem dem 5str tionem. onian dantur dentonstrario lux
in quitari probatur passionem esse: ergo non est praecogito laendum eam exIstere . Sccunda positio, inde rufistratione Quia, quae ploetasH-essi ctu , & passione praee gnolerat dum est de passiorie, quia est. Qum
nram non posset per illam tanqua In per meis dium, probari cri,uam existi re. Caeteiu,tunc non pretcogitoicitur passio,i et eius definitio, ut passio est, ira quatentis est quod iam plin, capium demoti strationis.
Tertia positio , alite demonstrationem 1 priori, quae demonstrata D sit , & propter adsit cle passione, conuertibiis euin subiciato, n5 est neces le praeeognoscere an sit de passione, sed lotu in cluus iret minis . moniam id quod
probariti non est praecognoscendum. tarta postrio , ante demonstrata ne
qua probrim, an in & propter quid sit pas.sionis uuae non est reciproca cum subiecto , porist qu sena pra cognosci, an si passionis absolute & smpliciter loquendoι quainuis neque hoe sit itecessarium; non tarnen debet pixeog Ioso, respectu subiecti de quod eni5niniuia est. Quare, si quis vellet de terra de monstrare esse rotiandam, potest quHem
cogit Oscere hane proprietatem esse in rer In natura I non tamen praecognoscendum est,
an sit, rei pectu teriae : quia repugnat, ut id praecognoscariar, quod probandum est. inta positio, fi demonstratio simpliei ter distinguariir a demostratione propter sic in demonstratione propter qitui praecogno stenda est de passione,quia est.Quoniam hete demonstratio non probat palsiotiis ex fletiistiam, sed soli1in mussam reddit, cur passi insit subiecto : supponim I Iguvi exist ucia. Sexta positio, in hoc gentie iternostratio. nis, uon praecognoscitura d quod in eoiulu.
590쪽
Tractatiosione piae seanar, & qtuia se habet ut passio. hoe e st passionem sim piciter inesse subiecto
sed inesse ob talem eaussam. Natri Ploci praeviratur, est necessaria connexio passionis tu subiecto ob talem mussam: hoe autem non Praee nolMNIr, sed probaret. Quare simpli.
citer loquendo, ante demonstrationem propter quid nunquan est praecognoscendum .
an sit passionis, litat praeeognosci possit pas
so, cuius caussa demonstraturr & us milito
magis affirmari potest, si illa duo genera de .
monstrationis non distinguuntur I quae sane distinguerula non sunt.
Seci obi jeeret quispiam, in maiore propositione semper a stir natur passio de medio termino i rgo de ra praecognostenda erat crita est, cum prςmissae prςcognoscelidet sint. Ite.*Otule, primum in maiori non praecognosci passione existere, sed solum neeessariani eius
connexionem cum malore extremo: in con.
Clusione uero, ex eo quod cognosci a iis medium termitis inesse minori ex uernuata, Schanc existere,ca sit subiectum eoti clusionis, cognosci mira etiam pals ne in existere: non itasti praesupponitur existeutia. Deinu, et iasi cognoscamus passionem existere; ista praeco.gnito est praecognitio principioni, non passiouis. Siclus dem passio, ri poni Hir ua pratirali sis,
non habet rationem passionis , led est pars principioriam. Ex quibiis intelligi licet, cur Arist. non dixerit, praecognoscendu esse an fit. Primum, quia nutasi praecogi oscitur, an R de passione, ut passio est, sed interdiun Hest praneipum. Deinde.eliis intentio, ut non
semel diximus, non fuit enumerare Des praeis cognosce si inedos, hu us. vel illus prccogniti; sed tantvir, illas duas generales praecognitiones, neeellatras a 3 quacunqtu doctrina, Diceres et am , Alistotelem tollam loquutuiuisse, de derrisistratione potissuna; ante qua solum neeesse est praecognoscete lius norni. nixi e passione, & uleo filIixis tantu in plaec gnita .ils n eminit. Viitae solii et re id qlio Primo loco ob jcubatiir. Ad coli firmatici. nem; in prae in lita, ut dixi miri,nsi praecognoscitur exissentia passion H, sed solum eiuM5. nix cicurii caussa z & esto, quod praecogno. statur; tamen quia illa includi Lir sub piae. cognitione praemiisa rasu, bc noli sub praeeo. gliuione dim g ntei e qaa hic est selino,niecice ea non furi facta ineticio. Itaque, is loqv mur de Prae Suisione dirigente pastinata
solum praeeognostendum est et to I nominis. od vero attinet ad praecognitionem agentem quid rei ipsius passionis, aliquando prς. cognostencssi est quid ipsa si te ut accidit in illis detrionstrationibus in quibus per definitionem passionem probamus causiani inesse subucto , iusi per desilitione Ecclipsis pro
bates interpolitionem terrae inter Solent &Lunam. Verum, ut etiam supra innuimis,
talis praecognitio includitur, sub praemeni. tione, quia est. Et haec sunt qliae de pallio ite praecognoscend sigi IIe volu .
ca praecognitrones subri flι. cap. XIIII.
OVonia in multa in posterioribus analytieis de subiecto, obiecto ve lc lentiae, I rint tali, tum partiali dii putari solent . ad quoi uni intelligetu iam liola parum litate e. tri, si nonnulia de subiecto uniuerse explica.ta si irerint ; idei leo , a tueclaam venio Mi priuatas difficultates de praecogniti ilibus tu.biecti . clitat dana dub ratioties conrinanes de
ob incho cxplanabo.Ptam a dubitario , qui .s, nomine Sabiecti intelligari r , Respcinjecti hoe nomen vat j qmodis tum l. Priato sub coturn si iniitur promaseria quae agentibus natalislibiis subiaeet ex qua omnia fiuiit cluo modo *pe in physicis vitarpatur. Secundo, pro re per se sublister eι ut cum dicit ira auriationem fiet de subiecto in subiectam. Tertio, pro terri inia ad quem tedit ni otus: & interdum pro quo cuirit; urna ino, ut apud Philos. in dixit, litterent illi in duobiis subiccst. s. hoc est iii duo, terni inis. Quarto, pro obiecto sensus ueri eum Aristoti dixit, iubiectuna iacuis esse prius . Qui ito , pro eo cui aliquid aliud inest , quon, O lo lubi aiata diei ciubiecti m accusent . u. Sexto, pro eo criod opponitur ptancipi Is, S
capta rei non esse probatusa pet subiecta, hoe est per prinopia, di caussata. Sepcimo, PIO
eo quod est concelsum au icientia. Octauo , Pio termino propositionis, ut a Pitur ah Hi Istotele non uno in loco in Logita . N de ultuno, pro ea te de qua dena uillan . tur passiones in aliqua scient a r & hoc in do lumitur In praelauu Iractatione. . .