Polybii Historia edidit Ludovicus Dindorfius

151쪽

τάφοβοι τοὐς ἐλέφαντας ώς ἐπὶ δυο ενιαυτοὐς τους εξης των προειρημένων καιρῶν πολλάκις μεν ἐν τῆ Λιλυβαιίτιδι χώρα, πολλάκις δ' εν τη Σελινουντία παραταττόμενοι τοῖς πολεμίοις ἐν ξξ καὶ πέντε σταδίοις οὐκ ἐθάρρησαν ουδέποτε κατάρξαι της μάχης βουδ' εἰς τοὐς ομαλοὐς καθόλου συγκαταβῆναι τό- 13πους, δεδιότες την των ἐλεφάντων ἔφοδον. Θέρμαν δε μόνον καὶ Λιπάραν ἐξεπολιόρκησαν ἐν τουτοις τοῖς καιροῖς, ἀντεχόμενοι των ορεινῶν και δυσ- 14 διαβάτων τόπων. διὰ καὶ θεωρosντες οἱ ' μαῖοι 10 τὴν ἐν τοῖς πεζοῖς στρατοπέδοις πτοίαν και δυσελπιστίαν, αυθις ἔγνωσαν ἐκ μεταμελειας ἀντιλαμ- Ib βάνεσθαι τῆς θαλάττης. και καταστήσαντες στρατηγοὐς Γάιον Ῥτίλον και Λεύκιον Μάλλιον ναυπηγοsνται πεντήκοντα σκάφη, και κατέγραφον καὶ 15

συνήθροιζον στόλον ἐνεργῶς. 40 Ο δε προεστὼς τῶν Καρχηδονίων Ασδρουβας, ορῶν ἀποδειλιῶντας τοὐς ' μαίους ἐν ταῖς προγεγενημέναις παρατάξεσι, πυθόμενος τον μεν ἔνα τῶν στρατηγῶν μετὰ τῆς ἡμισείας δυνάμεως εις τὴν Λα- 20 λίαν ἀπηλλάχθαι, τον δε Καικίλιον ἐν τῶ Πανόρμωδιατρίβειν τὸ λοιπὸν μέρος ἔχοντα τῆς στρατιῆς, βουλόμενον ἐφεδρείσαι τοῖς τῶν συμμάχων καρ-

2 π0ῖς, ἀκμαζούσης τῆς συγκομιδῆς, ἀναλαβών ἐκ τοὐΛιλυβαίου τὴν δύναμιν ωρμησε και κατεστρατοπέ- 25δευσε προς τοῖς δροις τῆς χώρας τῆς Πανορμίτιδος. 3 ὁ δὲ Καικίλιος, θεωρῶν αυτὸν κατατεθαρρηκότα, και σπουδάζων ἐκκαλεῖσθαι τὴν ορμὴν αυτοs, συν- Α εῖχε τοὐς στρατιώτας εντὸς τῶν πυλῶν. οἷς ἐπαιρόμενος Ἀσδρουβας, ῶς ου τολμῶντος ἀντεξιέναι κτos Καικιλίου, θρασέως ὁρμήσας παντὶ τῶ στρατεύματι κατῆρε διὰ τῶν στενῶν εἰς τὴν Πανορ-

152쪽

μῖτιν. φθείροντος δε τους καρπους αυτου μέχρι Ιτῆς πόλεως, ἔμενεν ἐπὶ τῆς υποκειμενης γνωμης ὁ Καικίλιος, ως αυτὸν ἐξεκαλέσατο διαβῆναι τον προτῆς πόλεως ποταμόν. ἐπεὶ δε τὰ θηρία διεβίβασαν 65 οι Καρχηδόνιοι καὶ την δύναμιν, τὸ τηνικαυτα δὲ

τους ευζώνους ἐξαποστέλλων ἡρέθιζε, μέχρι παναυτοὐς ἐκτάξαι τὸ στρατοπεδον ήνάγκασε. συνθεα- τσάμενος δε γιγνόμενον ο προύθετο, τινὰς μεν τωνευκινήτων προ του τείχους καὶ τῆς τάφρου παρενέ-

ih βαλε, προστάξας, ῶν ἐκνίζω τὰ θηρία προς αυτούς, χρῆσθαι τοῖς βέλεσιν ἀφθόνως, ὁταν δ' ἐκπιέζων- 8ται, καταφεύγειν εἰς την τάφρον, καὶ πάλιν εκ ταυ-

της ὁρμωμένους εἰσακοντίζειν εις τὰ προσπίπτοντα των ζωων' τοῖς δ' ἐκ τῆς αγορὰς βαναύσοις φέ- 9 15 ρειν προσέταξε τὰ βέλη, καὶ παραβάλλειν ἔξω παρὰ τον θεμέλιον του τείχους. αυτὸς δὲ τὰς σημαίας 10 ἔχων ἐπὶ τῆς κατὰ τὸ λαιὸν κέρας των υπεναντίων κειμένης πύλης εφειστήκει, πλείους αεὶ καὶ πλείους ἐπαποστέλλων τοῖς ἀκροβολιζομένοις. ἄμα δὲ τω Il20 τούτων ὁλοσχερεστέραν γενέσθαι την συμπλοκὴν ἀντιφιλοδοξουντες οι των ἐλεφάντων ἐπιστάται προς του Ἀσδρούβαν, και βουλόμενοι δι αυτῶν ποιῆσαι .τὸ προτέρημα, πάντες ῶρμησαν ἐπὶ τους προκινδυνεύοντας ' τρεψάμενοι δὲ τούτους ραδίως συνεδίω-25 ξαν εἰς την τάφρον. προσπεσόντων δὲ των θη- I2ρίων, καὶ τιτρωσκομένων μὲν υπὸ των εκ του τείχους τοξευόντων, συνακοντιζομένων δ' ἐνεργοῖς καὶ πυκνοῖς τοῖς υσσοῖς καὶ τοῖς γρόσφοις υπ' ακεραίων των προ τῆς τάφρου διατεταγμένων, συμβελῆ γιγνό- I3M μενα καὶ κατατραυματιζόμενα ταχέως διεταράχθη, καιστραφέντα κατὰ των ἰδίων ἐφέρετο, τους μὲν ἄνδρας καταπατουντα καὶ διαφθείροντα, τὰς τά-

153쪽

56 ILI. BELLUM PUNICUM I.

I0 ξεις συγχέοντα καὶ κατασπῶντα τὰς αυτῶν. ἀ κα ὶ κατιδὼν ὁ Καικίλιος ἐξῆγε την δύναμιν ἐνεργῶς καὶ συμπεσὼν ἐκ πλαγίου κατὰ κέρας τεταραγμένοις τοῖς πολεμίοις' ακεραίους ἔχων και συντεταγ-

μενους, τροπην ἐποίει τῶν ὐπεναντίων ἰσχυράν, 5και πολλους μεν αυτῶν ἀπέκτεινε, τοὐς δὲ λοιποὐς 1b ηνάγκασε φεύγειν προτροπάδην. θηρία δε σὐν αὐτοῖς μὲν Ινδοῖς ἔλαβε δεκα, τῶν δε λοιπῶν τοὐς γνειῶς ἀπερριφότων, μετὰ την μάχην περιελασάμε- 16 νος ἐκυρίευσε πάντων. ταυτα δ' ἐπιτελεσάμενος 10 ὁμολογουμένως αἴτιος ἐδόκει γεγονέναι τοῖς - μαίων πράγμασι τοs πάλιν ἀναθαρρῆσαι τὰς πεζὰς δυνάμεις καὶ κρατῆσαι τῶν υπαίθρων. 4l s δε προτερηματος τούτου προσπεσόντος εἰς την Ῥώμην, περιχαρεῖς ησαν Ουχ ουτως ἐπὶ τῶ τους 15 πολεμίους ἡλαττῶσθαι τῶν θηρίων ἐστερημένους, ως ἐπὶ τῶ τοὐς ἰδίους τεθαρρηκέναι τῶν ἐλεφάν-2 των κεκρατηκότας. διὸ και πάλιν επερρώσθησαν διὰ ταυτα κατὰ την ἐξ αὐχης πρόθεσιν εἰς το μετὰ στόλου καὶ ναυτικης δυνάμεως τοὐς στρατηγοὐς ἐπι εο τὰς πράξεις ἐκπέμπειν, σπουδάζοντες εἰς δύναμιν 3 περας ἐπιθεγαι τῶ πολεμω. παρασκευασθέντων δὲ τῶν επιτηδείων προς την ἐξαποστολὴν ἔπλεον οἱ στρατηγοὶ διακοσίαις ναυσὶν ώς ἐπὶ τῆς Σικελίας. 4 ἔτος δ' ἐν τω πολεμω τετταρεσκαιδέκατον. καθορ- 25μισθέντες δε προς τὸ Λιλύβαιον, ἄμα και τῶν πεζῶν ἐκεῖ στρατοπέδων αυτοῖς ἀπηντηκότων, ἐνεχείρουν πολιορκεῖν, ὁτι κρατήσαντες ταυρος ραδίως ἶ μεταβιβάσουσι τον πόλεμον εἰς την Λιβύην. σχε-δὼν δὲ περί γε τούτου τοί μέρους καὶ τῶν Καρ- ωχηδονίων οἱ προεστῶτες ἁμοδόξουν καὶ τοὐς αυ-6 τοὐς εἶχον λογισμοὐς τοῖς Ῥωμαίοις. διὸ και τἄλλα

154쪽

L. I. BELLUM PUNICUM I.

πάρεργα ποιησάμενοι περὶ τὸ βοηθεῖν ἐγίγνοντο καὶ παν ὐπομένειν υπὲρ της προειρημένης πόλεως διὰ τὸ μηδεμίαν αφορμην καταλείπεσθαι σφίσι, πάσης δε τῆς ἄλλης Σικελίας ἐπικρατεῖν μαιους πλὴν 5 Aρεπάνων. ῖνα δε μη τοῖς ἀγνοοῶσι τους τόπους γἀσαφη τὰ λεγόμενα γίγνηται, πειρασόμεθα διὰ βρα-

χέων ἀγαγεῖν εἰς ἔννοιαν τῆς ευκαιρίας καὶ θέσεως αυτῶν τους ἐντυγχάνοντας. την μεν ουν σύμπα-42σαν Σικελίαν τῆ θέσει τετάχθαι συμβαίνει προς την 10 ταλίαν και τὰ ἐκείνης πέρατα παραπλησίως τῆ τῆς Πελοποννήσου θέσει προς την λοιπὴν Ελλάδα καὶ τὰ ταυτqς ἄκρα, τουτω δ' αὐτῶ διαφέρειν ἀλλ - 2

λων, ἡ ἐκείνη μεν χερρόνησός ἐστιν, αυτη δὲ νῆ σοςJ ἐς μεν γὰρ ὁ μεταξύ τόπος ἐστὶ πορευτός, ἐς

15 δὲ πλωτός. το δὲ σχῆμα τῆς Σικελίας ἐστὶ μὲν τρί- δγωνον, αἱ δὲ κορυφαι των γωνιῶν ἐκάστης ἀκρωτηρίων λαμβάνουσι τάξεις, ών το μὲν προς μεσημ- 4βρίαν νεῶον, εἰς δὲ το Σικελικὸν πέλαγος ἀνατεῖνον, Πάχυνος καλεῖται, το δ' εἰς τὰς ἄρκτους κε- b20 κλιμένον ορίζει μὲν τοὐ πορθμοs τὸ προς δύσει

μέρος, ἀπέχει δὲ τῆς 'Iταλίας ώς δώδεκα στάδια, .

προσαγορεύεται δὲ Πελωριάς. τὸ δε τρίτον τέτρα- 6πται μὲν εἰς αυτὴν τὴν Λιβύην, ἐπίκειται δὲ τοῖς προκειμένοις τῆς Καρχηδόνος ἀκρωτηρίοις ευκαί- 25ρως, διέχον ώς χιλίους σταδίους, νεύει δ' εἰς χειμερινὰς δύσεις, διαιρεῖ δὲ τὸ Λιβυκὰν καὶ τὸ Σαρδῶον πέλαγος, προσαγορεύεται δὲ Λιλύβαιον. ἐπὶ τε ε τούτω πόλις ομώνυμος κεῖται τῶ τόπω, περὶ ἐν τότε συνέβαινε τοὐς' μαίους συνίστασθαι τὴν πο-

30 λιορκίαν, τείχεσί τε διαφερόντως ήσφαλισμένην καὶ πέριξ τάφρω βαθεία καὶ τενάγεσιν ἐκ θαλάττης, δι' ίν ἐστιν εἰς τοὐς λιμένας εἴσπλους πολλῆς δεό

155쪽

8 μενος εμπειρίας και συνηθείας. ταύτy δὲ προ στρατοπεδεύσαντες ἐξ ἐκατέρου μερους οι Ρωμαῖοι, καὶ τα μεταξὐ των στρατοπέδων τάφρω καὶ χάρακι καὶ τείχει διαλαβόντες, ξρξαντο προσάγειν εργα κατὰ τον ἔγγιστα κείμενον τῆς θαλάττης πύργον 50 ώς προς τὸ Λιβυκὰν πέλαγος. προσκατασκευάζον - τες δ' αεὶ τοῖς ὐποκειμένοις καὶ παρεκτείνοντες τωνεργων τὰς κατασκευάς, τέλος εξ πύργους τοὐς συνεχεῖς τῶ προειρημένω κατέβαλον, τοὐς δὲ λοιποὐςl0 πάντας ἄμα κριοκοπεῖν ἐνεχείρησαν. γιγνομένης θ' 1ο ἐνεργοί καὶ καταπληκτικῆς πολιορκίας, καὶ των πύργων των μὲν πονούντων ἀνα ἐκάστην ημέραν, των δ' ἐρειπομένων, αμα δε καὶ των εργων ἐπι- Ii βαινόντων αεὶ και μῆλλον ἐντὸς τῆς πόλεως, ἡνἰσχυρὰ διατροπὴ και κατάπληξις παρὰ τοῖς πολιορ- 15κουμένοις, καίπερ οντων ἐν τῆ πόλει χωρὶς τοί πολιτικοί πλήθους αυτῶν των μισθοφόρων εἰς μυ- 12 ρίους. ου μην ἀλλ' ο γε στρατηγος αυτῶν Σμίλκων ουδὲν παρέλειπε τῶν δυνατῶν, ἀλλα τα μὲν

ἀντοικοδομῶν, τα δ' ἀντιμεταλλεύων ου τὴν τυχου- re 13 σαν απορίαν παρεῖχε τοῖς υπεναντίοις. ἔτι δε καθ'

ἐκάστην ημέραν ἐπιπορευόμενος και τοῖς ἔργοις ἐγχειρῶν, εἴ πως δύναιτο πυρ ἐμβαλεῖν, πολλοὐς υπὲρ τούτου του μέρους καὶ παραβόλους αγῶνας δὴ συνίστατο και μεθ' ημέραν καὶ νυκτωρ, ῶστε 25 πλείους ἐνίοτε γίγνεσθαι νεκροὐς ἐν ταῖς τοιαυταις

συμπλοκαῖς τῶν εἰωθότων πίπτειν ἐν ταῖς παρατάξεσι.

43 Κατὰ δὲ τοὐς καιροὐς τούτους τῶν ηγεμόνων

τινες τῶν τὰς μεγίστας χώρας ἐχόντων ἐν τοῖς μι- soσθοφόροις, συλλαλήσαντες αυτοὶ ἐαυτοῖς υπὲρ του τὴν πόλιν ἐνδουναι τοῖς Ῥωμαίοις καὶ πεπεισμένοι

156쪽

πειθαρχήσειν σφίσι τοὐς υποτεταγμένους, ἐξεπήδq- σαν νυκτὀς ἐκ τῆς πόλεως επὶ το στρατόπεδον, καὶ διελέγοντο τῶ των Ρωμαίων στρατηγῶ περὶ τουτων. ὁ δ' Αχαιος ωλέξων, ὁ καὶ τοῖς Ἀκραγαντί- 25 νοις κατὰ τους ἐπάνω χρόνους αἴτιος γενόμενος τῆς σωτηρίας, καθ' ὁν καιρὀν ἐπεβάλοντο παρασπονδεῖν αυτοὐς οι των Συρακοσίων μισθοφόροι, καὶ τότε πρῶτον συνεὶς την πρῆξιν ανήγγειλε τω στρατηγω των Καρχηδονίων. ὁ δὲ διακούσας παρα- 310 χρῆμα συνῆγε τοὐς καταλειπομένους των ηγεμόνων, , και παρεκάλει μετὰ δεήσεως, μεγάλας δωρεὰς καὶ χάριτας υπισχνούμενος, εὰν ἐμμείνωσι τῆ προς αυ- I τον πίστει και μὴ κοινωνησωσι τοῖς ἐξελ λυθοσι τῆς ἐπιβουλῆς. δεχομενων δε προθυμως τους λό- 4 i5 γους, ευθέως μετ' αυτῶν ἀπέστειλε προς μεν τους Κελτους 'Αννίβαν τον υἱὸν τοὐ Ἀννίβου τοὐ μεταλλάξαντος ἐν Σαρδόνι διὰ την προγεγενημένην ἐν. τῆ στρατεία προς αυτοὐς συνήθειαν, ἐπὶ δε τοὐς ἄλλους μισθοφόρους λέξωνα διὰ την παρ' ἐκείμει νοις αποδοχὴν αυτου καὶ πίστιν' οῖ και συναγα- bγόντες τὰ πλήθη και παρακαλεσαντες, ετι δε πιστωσάμενοι τὰς προτεινομένας ἐκάστοις δωρεὰς υπὀτου στρατηγοs, ραδίως ἔπεισαν αυτοὐς μένειν επὶ τῶν υποκειμέwων. διὸ καὶ μετὰ ταυτα, τῶν ἐκπη- 625 δοσάντων προσελθόντωνJ προς τὰ τείχη, καὶ βουλομένων παρακαλεῖν καὶ λέγειν τι περὶ τῆς τῶν Ῥωμαίων επαγγελίας, οὐχ οἷον προσεῖχον αυτοῖς,

ἀλλ' ἀπλῶς Ουδ' ἀκουειν ἡξίουν, βάλλοντες δε τοῖς

λίθοις καὶ συνακοντίζοντες ἀπεδίωξαν απὸ του τεί- ω χους. Καρχηδόνιοι μεν οὐν διὰ τὰς προειρημενας Ιαἰτίας παρὰ μικρὸν ἡλθον ἀπολέσαι τὰ πράγματα, παρασπονδηθέντες υπὸ τῶν μισθοφόρων 'Aλέξων η

157쪽

L. I. BELLUM PUNICUM I.

δε πρότερον 'Aκραγαντίνοις ἔσωσε διὰ την πίστιν οὐ μόνον την πόλιν καὶ την χώραν, αλλὰ καὶ τους νόμους καὶ την ελευθερίαν, τότε δὲ Καρχηδονίοις αἴτιος ἐγένετο του μη σφαλῆναι τοῖς ὀλοις. 44 οἱ ἐν τρ Καρχηδόνι τουτων μεν ουδεν εἰ- οδότες, συλλογιζόμενοι δε τὰς ἐν ταῖς πολιορκίαις χρείας, πληρώσαντες στρατιωτῶν πεντήκοντα ναίδεκαὶ παρακαλέσαντες τοῖς άρμόζουσι λόγοις τῆς πράξεως τον ἐπι τούτοι- τεταγμένον Ἀννίβαν, δς ὴν Ῥμίλκου μὲν υιός, τριήραρχος δε καὶ φίλος 'Aτάρ- 10 βου πρῶτος, εξαπέστειλαν κατὰ σπουδήν, ἐντειλάμενοι μη καταμελλῆσαι, χρησάμενον δε σὐν καιρῶ2 τῆ τόλμρ βοηθῆσαι τοῖς πολιορκουμένοις. ὁ δ' ἀναχθεὶς μετὰ μυρίων στρατιωτῶν, καὶ καθορμισθεὶς

εν ταῖς καλουμέναις Αἰγούσσαις, μεταξὐ δε κειμέ- ibναις Λιλυβαίου και Καρχηδόνος, ἐπετήρει τον πλουν. 3λαβὼν δ' Ουριον καὶ λαμπρὸν ἄνεμον, εκπετάσας πῶσι τοῖς ἀρμενοις και κατουρώσας ἐπ αυτὸ τὸ στόμα του λιμένος ἐποιεῖτο τον πλουν, ἔχων καθωπλισμένους καὶ προς μάχην ετοίμους τοὐς ἄνδρας 80 4 επὶ των καταστρωμάτων. οἱ δε ωμαῖοι, τὰ μεν αἰφνιδίου γενομένης τῆς επιφανείας, τὰ δε φοβούμενοι μη σὐν τοῖς πολεμίοις υπὸ τῆς βίας του πνεύματος συγκατενεχθῶσιν εἰς τον λιμένα τῶν υπεναντίων, τὸ μεν διακωλύειν τον εἴσπλουν τῆς βοη- 25

θείας ἀπέγνωσαν, ἐπὶ δε τῆς θαλάττης ἔστησανθ καταπεπληγμένοι την τῶν πολεμίων τολμαν. τὸ δ'

ἐκ τῆς πόλεως πλῆθος ἡθροισμένον επὶ τὰ τείχη παν ἄμα μὲν ήγωνία τὸ συμβησόμενον, ἀμα δ' επὶ τῶ παραδόξω τῆς ἐλπίδος υπερχαρες ὐπαρχον μετὰ

κρότου καὶ κραυγῆς παρεκάλει τοὐς εἰσπλέοντας.

6 Αννίβας ὁ παραβόλως καὶ τεθαρρηκότως εἰσδρα-

158쪽

μῶν καὶ καθορμισθεὶς εἰς τον λιμένα μετ' ἀσφαλείας ἀπεβίβασε τους στρατιώτας. οι δ' ἐν τῆ πό- τλει πάντες Ουχ ουτως ἰσαν ἐπὶ τῆ τῆς βοηθείας

παρουσία περιχαρεῖς, καίπερ μεγάλην ελπίδα καὶ ο χεῖρα προσειληφότες, ως επὶ τῶ μὴ τετολμηκέναι τους ' μαίους κωλυσαι τον ἐπίπλουν των Καρχηδονίων. Ἱμίλκων δ' ὁ τεταγμένος επὶ τῆς πόλεως στρα- 45τηγός, θεωρῶν την ορμὴν καὶ προθυμίαν των μεν ἐν τῆ πόλει δια τὴν παρουσίαν τῆς βοηθείας, των 10 δὲ παραγεγονότων διὰ τὴν απειρίαν των περιεστώτων κακῶν, βουλόμενος ἀκεραίοις ἀποχρήσασθαι 2 ταῖς εκατέρων ορμαῖς προς τὴν διὰ του πυρὸς ἐπίθεσιν τοῖς ἔργοις, συνῆγε πάντας εἰς ἐκκλησίαν 3παρακαλέσας δε τω καιρω τὰ πρέποντα διὰ πλει 15 νων, καὶ παραστήσας ορμὴν υπερβάλλουσαν διά τε ωτο μέγεθος των επαγγελιῶν τοῖς κατ' ἰδίαν ἀνδραγαθήσασι καὶ τὰς κατὰ κοινὸν ἐσομένας χάριτας

αυτοῖς καὶ δωρεὰς παρὰ Καρχηδονίων, ὁμοθυμα- 4δον ἐπισομαινομένων καὶ βοώντων μὴ μέλλειν, ἀλλ'

20 ἄγειν αυτους, τότε μὲν επαινέσας καὶ δεξάμενος τὴν προθυμίαν αφῆκε, παραγγείλας ἀναπαυεσθα καθ' ώραν καὶ πειθαρχεῖν τοῖς ἡγουμένοις μετ' bου πολυ δε συγκαλέσας τους προεστῶτας αυτῶν διένειμε τους αρμόζοντας προς τὴν ἐπίθεσιν ἐκά- 25 στοις τόπους, καὶ τὰ συνθημα καὶ τον καιρὸν τῆς

ἐπιθέσεως ἐδήλωσε, καὶ παρήγγειλε τοῖς ἡγεμόσι

μετὰ πάντων των υποτεταγμένων επὶ τοῖς τόποις

ωθινῆς εἶναι φυλακῆς. τῶν δε πειθαρχησάντων, 6 ἐξαγαγὼν τὴν δυναμιν ἄμα τω φωτὶ κατὰ πλείους 30 τόπους ἐνεχείρει τοῖς ἔργοις. οἱ δὲ Γωμαῖοι διὰ ττὸ προορῆσθαι τὀ μέλλον Ουκ ἀργῶς Ουδ' ἀπαρα- σκευως ειχον, θλλ' ἐτοίμως παρεβοήθουν προς το

159쪽

L. I. BELLUM PUNICUM I.

δεόμενον καὶ διεμάχοντο τοῖς πολεμίοις ἐρρωμένως.8 πάντων δ' ἐν βραχεῖ χρόνω συμπεσόντων ἀλλήλοις ἰν ἀγων παράβολος πέριξ τοί τείχους ' οι μεν γὰρ ἐκ τῆς πόλεως ησαν Ουκ ἐλάττους δισμυρίων, οἱ 9 δ ' ἔξωθεν ἔτι πλείους τούτων. ὁσω δὲ συνέβαινε 5τους ἄνδρας εκτὸς τάξεως ποιεῖσθαι την μάχην ἀναμὶξ κατὰ τὰς αυτῶν προαιρέσεις, τοσούτω λαμπρότερος ἐν ὁ κίνδυνος, ως ῖν ἐκ τοσούτου πλήθους ' κατ' ἄνδρα καὶ κατὰ ζυγὸν οἱον εἰ μονομαχικῆς συν- lεστώσης περὶ τοὐς ἀγωνιζομένους τῆς φιλοτιμίας. 1010 Ου μην ἀλλ' ῆ τε κραυγὴ καὶ τὰ σύστρεμμα διαφοII ρον ὴν προς αυτοῖς τοῖς ἐργοις. οἱ γὰρ ἀρχῆθενεπ' αυτω τουτω παρ' ἀμφοῖν ταχθεντες, οἱ μὲν ἐπὶτω τρέψασθαι τοὐς επὶ των ἔργων, οἱ δ' ἐπὶ τω μὴ προέσθαι ταυτα, τηλικαυτην ἐποιοῶντο φιλοτιμίαν 15 καὶ σπουδήν, οἱ μεν ἐξῶσαι σπευδοντες, οἱ δ' ουδαμῶς εἶξαι τουτοις, ῶστε διὰ την προθυμίαν τέλος ἐν αὐταῖς μένοντες ταῖς εξ αρχῆς χώραις ἀπέθνq- 12 σκον. οῖ γε μην ἄμα τουτοις ἀναμεμιγμένοι, δῶδα καὶ στυππεῖον καὶ πυρ ἔχοντες, ουτω τολμηρῶς καὶ 20πανταχόθεν ἄμα προσπίπτοντες ἐνέβαλλον ταῖς μηχαναῖς ῶστε τοὐς ' μαίους εἰς τον ἔσχατον παραγενέσθαι κίνδυνον, μὴ δυναμένους κατακρατῆσαι l3 τῆς των ἐναντίων επιβολῆς. ὁ δὲ των Καρχηδονίων στρατηγός, θεωρῶν ἐν μεν τῶ κινδυνω πολλοὐς 25 ἀποθνήσκοντας, ου δ' ἔνεκα ταυτ' ἔπραττεν, οὐ δυνάμενος κρατῆσαι των ἔργων, ἀνακαλεῖσθαι τοὐς 14 εαυτοί παρήγγειλε τοῖς σαλπικταῖς. οἱ δὲ νωμαῖοι παρ' οὐδὲν ἐλθόντες πάσας ἀποβαλεῖν παρασκευάς, τέλος ἐκράτησαν των ἔργων καὶ πάντα διε- ωτήρησαν ἀσφαλῶς. 46 υ μὲν οὐν Ἀννίβας μετὰ τὴν πείαν ταύτην ἐξ

160쪽

L. I. BELLUM PUNICUM I.

πλευσε νυκτωρ ἔτι μετὰ των νεῶν λαθὼν τους πολεμίους εἰς τὰ Βρέπανα προς 'Aτάρβαν τον των Καρχηδονίων στρατηγόν. διὰ γὰρ την ευκαιρίαν Στοὐ τόπου καὶ τὸ κάλλος τοί περὶ τὰ Θρέπανα λι-5 μένος αεὶ μεγάλην ἐποιολτο σπουδqν οι Καρχηδόνιοι περὶ την φυλακην αυτοὐ. συμβαίνει δὲ του 3 Λιλυβαίου τοὐτον ἀπέχειν τον τόπον ως ἶν εκατὸν και εἴκοσι στάδια. τοῖς δ' ἐν τn Kαρχηδόνι βου- ολομένοις μὲν εἰδέναι τὰ περι τὸ Λιλύβαιον, Ου δυ- 10 ναμένοις δε διὰ τὸ τοὐς μὲν συγκεκλεῖσθαι, τοὐς δὲ παραφυλάττεσθαι φιλοτίμως, ἐπηγγείλατό τις ἀνὴρ των ἐνδοξων, Ἀννίβας ἐπικαλουμενος Ῥόδιος, εἰ πλεύσας εις τὸ Λιλύβαιον και γενόμενος αὐτόπτης ἄπαντα διασαφήσειν. οι δὲ τῆς ἐπαγγελίας μὲν ἀσμέ- 5 15 νως ῆκουσαν, οὐ μην ἐπίστευόν γε διὰ τὸ τω στόλωτοὐς ' μαίους ἐπὶ τοὐ κατὰ τον εἴσπλουν στόματος ἐφορμεῖν. ὁ δὲ καταρτίσας την ἰδίαν ναῶν ἀνή- 6χθη ' και διάρας εlh τινα των πρὸ τοὐ Λιλυβαίου κειμένων νήσων, τῆ κατὰ πόθας ημέρα λαβὼν εὐ-

20 καίρως ἄνεμον οὐρων περὶ τετάρτην βραν απάντων των πολεμίων ὁρώντων καὶ καταπεπληγμένων την τόλμαν εἰσέπλευσε. καὶ την κατόπιν εὐθέως τἐγίγνετο περὶ αναγωγήν. ὁ δὲ των Ῥωμαίων στρα- 8τηγὸς βουλόμενος ἐπιμελέστερον τον κατὰ τον εἰχ-25 πλουν τόπον τηρεῖν, ἐξηρτυκώς ἐν τῆ νυκτὶ δέκα ναsς τὰς ἄριστα πλεούσας, αυτὸς μὲν επὶ τοὐ λιμένος εστὼς ἐθεώρει τὸ συμβαῖνον, ομοίως δὲ καὶ παν τὸ στρατοπεδον ' αἱ δὲ νῆες τού στόματος ἐξ 0 ἀμφοῖν τοῖν μεροῖν, ἐφ' ὁσον ὴν δυνατὸν ἔγγιστα 3ο τοῖς τενάγεσι προσάγειν, ἐπεῖχον, ἐπτερωκυῖαι προς

την ἐμβολὴν καὶ σύλληψιν τῆς ἐκπλεῖν μελλούσης νεώς. ὁ δὲ 'κδιος εκ τοὐ προφανοῶς την ἀναγω- I0