장음표시 사용
201쪽
uictoria Christi, quam retulit destana; sin autem referatur ad nos, dici potest allegoria,ut, quemadmodum David pugnauit cumgigate, ita pugnemus nos cum inimicis domesticis Oatana, mundo , carne . a quibus a iter oppugnamur. 'pi pulcherrimibunt multi ypus I
siph, qui fuit uenditus a fratribus, quisuis figura Christi: typus Ionae,
qui tritus diebusfuit in uentre exti, qui exprimit mortem et re surrectionem Christit, item ypus serpentis aenei, et Samsonis. in quorum tractatione Ecclesiacticus orator uersabitur. Ipsi memini, egregium quendam contionatorem, cum Iosephi historiam narraret, et ouendere niteretur, illum fuisse ypum Christ, lach mas audien tium excussisse. Poterunt clerici colligere, et commendare memoriae illustriores tuos, eosq. t uisermonibus inserere: hortarer tamen,ut
omnes eodem die non commemorarent: eam enim commemoratio
nem, satietatem peperisse, uiri iudicio praestantes obseruarunt. Insolennitatibus fortasse aptissimepossunt accommodari. Sunt qui conciones fas exordiuntur ab aliquo ypo, quem, ut monuimus, alio nomine posumus appellare figuram ueteris testamenti; quam consuetudinem quis ausit uituperaret Varietati consilendum ducimus, ut libentius auditores accedant ; et cauendum ne in explicatione figurarum, tantum temporis consimatur,ut ad instituendam uitam, et ad corrigendos mores, debitae cohortationes adhiberi non posint.
De tribus aliis parum usitatis expositionum generibus, elementario pusico, atque propbetico ..c A P. L v.
SURτ alia expositionum genera parum usitata , elementarium, physicum, atque propheticum. cauendum Ecclesiastico oratori esse existimo, ne in cartu hominum,longas distulationes de numeris , et elementorum signficationibus instituat. res enim plena est O uritatis, instuEIuosa, et a communi usu loquendi ab-n horrens.
202쪽
horrens res etiam diuinas ac salutares ad ordinem cadoram, atque ad corpora naturalia , siue ad metalla referre, es hominis abutentis ingenio, et philosophiae cognitione , et salutem animarum misime cogitantis. Prophetam uero profiteri, et munus, quod Dei proprium e i , praedicendi ea quae Amra simi, a lumere, inutile, temerarium, atque etiam periculosum est oratori Ecclesiassico. di' id de Hier vino Savonarola, qui in hoc exponendigenere, auorum nostrorum memoria, uersatus es, pij, et docti uiri senserint, non es necesse scribere hac in re,uirum illam alioqui doctum,mimme esse imitatione dignum ausim asprmare. i l
DEm x x M quatuor siensius sacrarum literarum ; de
uarijs literatis expositionis partibus dicamus. δέtio quae historicam intelligentiam docet, multa, partes complecti tur λ quarum prima uiam aperit, ad muestigandos tropos , phrasis , proprietates, locutiones, fguras, et huiu modi , quibus diuinae literae maxime abundant. qua in re cupimus clericos ab adolestemia diligentiam ponere. alia docet particulares descriptiones, ac tabulas prouinciarum, regnorum, marium, montium,fluuiorum tuarum, urbium, oppidorum, aliorumq. locorum, de quibus in sacris Isteris sit mentio. qua in re caueat Ecclesia ticus orator ne nimius sit, et ne plerumque sine udo fustu ossentet memoriam. Non ignobilis etiam pars hi loricae expostitionis VI ea, quae ad to enda quaedam oscura,cria ex varia dierum, mensium, annorum ratione', explicat omnes series succesiones, et diuumerationes temporum, secutortim, aynorum, olympiadum, hebdomadarum , aetatum, et generationum , quae in ditiina 1criptura continentur. in quo, modus edi adhibendas, ne res indulιt tas in dubium reuocare uideantur ; continet etiam .- balso cognitio-
203쪽
egnitionem historiarum , proprietatum , ac uirium praecipuarum, omnium rerum naturalium, hoc est coelorum, elementorum,anima lium , ac plantarum, quae pasim in sacris literis desicribuntur, quae omnia situ fiunt pulcherrima, et iucunditatem audientibus pariunt, si iudicium adhibeatur . tradit etiam quasdam regulas, quae uiam aperiunt ad intelligendas considerationes quasdam leometricas, am tronomicas, arithmeticas, et musicas i, a qua interpretandi ratione, monemus clericos ut abstineant, ne obscuritate animos audientium sibi alienent. -lteri inuentionis pars ostenditi irituales aesiubi miores Humae scripturaesensius, alligoricum, anagogicum, et tropologicum , adhibitis ad hoc nonnustis reglutis, de quibus ,superius satis dictum est. Vt siummatim dicam, hoc tantum a clericis mandetur memoriae, et obstruetur,ut primum iaciatur doctrinae jundamentum, ut quid i uelint uerba sacraescripturae,explicetum, deinde ad mores, animi auditorum excitentur e quod B. CPaulum in omnibus suis epistolis ; etsanctos patres, imprimis cir o Iomum, et S. Leonem pontificemfecisse, licet obseruare. alia genera, nisi necesitatis, aut magnae utilitatis causa non adhibeantur.
PF ον os i τ ror i feruit diuisio, cuiussunt diuerssecies; dstinctio uocis, diuisio generis eisdem per oppositas dif
ferentias ; ut, cum dicimus, chriistianorum, quosdam esse catholicos, quosdam non catholicos . alia est diuisio, quae magis proprie diciporea enumeratio'. ut eri ista apud Salomonem in principio Ecclesiastae .' His utitur orator ad distonendam orationem i, sed cauendum es, ne ita in Irumento diuidendi delectetur orator, ut confusimem pariat potius, quam ut memoriae confulat. concionem
204쪽
iam in partes, non in fri sta diuidat; non imitetur malos coquos, qui dficerpunt potius, quam diuidunt carnes. tria, aut quatuor adsismmum capita proponat. Evangelium quod propositum est, aut S. Pauli epistolam, ζιt introitus, aut quidquid ei suggesserit Spiritussan ius, diuidat in tres partes: uerbigratia, Beati quι timent Lm num dicat quid sit beatitudo, quid timor domini, quod decipiuntur homines non quaerentes hanc beatitudinem in euangebo.Siquis diligit me ,sermonem meum seruatit l, diuidat sermonem in tres partes, et
.dicat , quod dilectio Dei es persediis hominis christiani, qhid sit
dilectio Dei, miseros ese qui non diligunt Deum, cuius rei e I m- dicium, quod non struant sermones eius. Propositionem quidam intres partes diuidendam arbitrantur, eo quod ter conquiescant ae res irent , et quasi noua proponentes populis, loqui incipiant. quam xonsuetudinem quis uituperet 8 aut non probet potius,cum tot iam an nos sis ' recepta, et eam adhibeant praestantes ruri, qui in nobi fimo contionandi munere, magna cum laude siunt uersati.si clerici morem ueteram sanctorum patrum, qui unico silio orationis, homiliassas
texuerunt ,sequetur, eos nemo poteris reprehendere. Certe homilijs, et sermonibus,qui habentur inter serumsolennia, ueterum ratio uidetur mabu accommodata. Res irandi consuetudo, concionator
bus, qui e superiori loco dicunt ad postulum, facile ea permittenda. audiat in hoc uni seu que qui ibi loquatur Spiritus sanctus. Obseruaui magnos uiros,uno flo uerborum,et connexione siementiarum, pulcherrimas,et admodum longas conciones ad populum habuisse .si accidat, quod fortasse, ita distonente Domino, accidere poterit, ut e clericis ad quos scribimus, aliqui creentur episeopi, eos hortarer, ne famam conci natoris aucupari uiderentur,et paternam istam dicendi formam,quam expresseruntsancti patres, retinerent ; ita orationem texerent Fιam, ut continuato sermone, quidquid eo die esset pro , . ta positum
205쪽
positum, grauiter, proprio fungentes of icto , omisiis multis concitationibu s, ad populum dicerent i ad erudiendas animas suasidei comm sas, bonos concionatores deligerent, ipsi etiam docerent ,sed
in primis in tradendis salutaribus praeceptis ad uitam aeternam pem tinentibus , in corrigendis peruersis moribus, in excitanis animis ad pietatem, et ad remittendas iniurias, atque ad frequentem usium sacramentorum , paterna quaiam charitate, et dilucida breuitate,
FPiιος siue peroratio est terminus orationis, cuius quaedam asperri possunt praecepta, ut cum aliqua commotione terminetur oratio. uuamobrem ausumma totius sermonis, aut praecipua capita repetenda sunt, ut in auditorum animis imprimantur , aliquid de aeterna uita, de beatitudine, de aetemissiq-plici,s dicendum. interdum adhibenda est deprecatio nomine populi , interdum cum lachomis conuertendus est sermo ad Deum, quod tamen non saepe, nec longa oratione faciendum est. nihil enim citius areficit lachryma, et multi dum commouere suduerunt, nihil aliud assecurisiunt, nisi quod risium mouerunt. In peroratione,paucis mutam Iis, accommodaripo sent his temporibus, illa uerba Narrament, ut
divinam msericordiam interdum implorates, dicamus: Peccauimus, iniquitatem fecimus, impie egimus, quoniam mandatorum tuorum memoriam abiecimus, et res peruersas cogitauimus; quoniam, ut
christi iij tui uocationi, et euangelio conueniebat, ut sandiis illis cruciatibus, et animi dei tioai, qua, no ira causa e sum exinanivit, non restondimus; quoniam probrofuimus dii Eo tuo Oacem dotes, et populus te deseruimus,simul inutiles factsumus, non ea qui iudicium, et iustitiamfaciat, non es usi. ad unum, miserationes
206쪽
tuas, clementiam tuam, et uiscera m sericordiae Dei nostri, uitist nostris , et consiliorum nostrorum nequisis , et peruersitate praeclusimus . tu bonus, et nos inique egimus , tu terribilis e, , et quis resistet tibi 'terrore tuo, montes contremiscent, et magnitudini brachi, tui quis resiperesi caelum clauseris,quis aperiet' et paulops in eadem oratione addit idem summus atι for quaedam verba, epilogis ualde accommodata. Verum quisce domine, remitte domine, propitius esto domine, ne nos propter iniquitates noctras perdas, nec supplicise nostris alios erudias,cum liceat nobis aliorum topulorum calamitat
bus emendari,nMirumgentium quae te nou nouerunt,et regnorum,
quae imperio tuo parere recuseuerunt: at nos populus tuus domine, et uirga haereditatis tuae, cauiga nos in mansuetudine, et non in ira tua, ne pauci Simos nos facias, et contempti Simos omnium, qui habitant terram . Euo epilogo, hoc praesertim tempore, quo, crudelissimo
bello, populus christianus affligitur, uti sere poterit Ecclesiasticus
Pauca quadam de memoria, et de dignitate Ecclesiastici . .
IAM vero memoriam admodum necessariam oratori siccis stico dixerimus et quamuis magnum illud donum naturae, immo potius Deo acceptum referendum est;construatur tamen, et augetur exercitatione, ac meditatione'; et incredibiliter ordine crescit .llum esse optimum artificem dicendi cum nemo ignoret ;utit fimum erit, si quae dicturus est Ecclesiasticusoorator ante consesrint: caueat tamen ne uerborumsitorum seseruam constituat, et ne exscripto recitans, interdum haereat. quod etsi magnis etiam or tot bus nonnunquam legimus contigisse, 68 tamen ual de fugiendum, quia minueret oratorisEcclesiasticia dignitatem ,i quae eatenus eu
207쪽
magnifacienda, quatenus sine ea uix potes animas Chrso lucrari.
multum etiam confert ad dicendum oratoris dignitas,quae in uultus, uocis , habitus moderatione consistit. Et quia iam de aestione quaedam attigimus, cum de ineptiis loqueremur, nihil de ea praeterea dicemus. 3 hemus tantum hoc loco, clericos, ut decentibus uestibus utantur, nimiam elegantiam, sordes etiam fugiant. cum autem celebrabunt , et persionam Christi agentes, sacrificium offerent pro peccatis sivis, et populorum I preciosioribus, et elegantioribus, quam posivit, indumentis utantur: et,ut decet loreolicos uirosgrauitatem
in dicendo adhibeant ; nec populo, multo minus sibi oli autem Deo, placere Hudeant, qui Ecclesiasticae Rhetoricae, et omnium laudabilium artis nis debet esse propositus