장음표시 사용
1101쪽
Nterea Rex Parthorum Vologeses, co- Ignitis Corbulonis rebus , regemque alienigenam Tigranem Armeniae impolitum di simul, Datre Tiridate pulso , spretum Arsacidarum fastigium ire ul
tum volens; magnitudine rursum Romana, & continui foederis reverentia; diversas ad curas trahebatur : cunctator ingenio , & defectione Hyrcanorum gentis validae , multisque ex eo bellis illigatus. Atque illum ambiguum novus insuper nuntius contumeliae exstimulat: quippe egressus Armenia Tigranes, Adiabenos conterminam nationem latius ac diutius quam per latrocinia vastavcrat. Idque primores gentium aegre tolerabant, eo contemptionis desie cum, ut ne duce quidem Romano incursarentur, sed temeritate obsidis, tot per annos inter mancipia habiti. Accendebat dolorem eorum Monobazus, quem penes Adiabenum regimen, quod praesidium, aut uu- de peteret, rogitans. Iam de sermenia concessum , 'proxima trahi: ta nisi defendant Parthi, levius servitium apud Romanos deditis, quam captis esse. Tirid
tes quoque regni profugus , y per silentium haud
modice querendo, gravior erat. Non enim ignavia magna imperia contineri: visorum armorumque facten dum
3 PH silantium haud κ-ί - γε-νendo.' Cuivis mendum hie sub leat. Quomodo enim per flentium,
& nee modice, querebatur Nec tamen hoc advenerunt viri magni rnisi muretus ante nos , cum quovere scribimus per silantium , aut mo-Hee Perendo. Acidalius. Si immodis. querebatur. quomodo per Fenrium 'An eum aspiceretur, quamvis flens. ignaviam exprobrare videbatiu, ide
que gravius silentium ipsius, quam
1102쪽
roo 8 C. CORNELII TACITI dum certamen. Id in summa fortuna aequius, quod va-hdius. Et siua retinere privata domus: de alienis certare,2 regiam laudem esse. Igitur commotus his Vologeses concilium vocat, de proximum sibi Tiridatem constituit, atque ita orditur; Hunc ego eodem mecum pa'
tre genitum, cum mihi per aetatem summo nomine concessisset, in possessionem Armeniae deduxi, qui tertius poten
tiae gradus habetur. nam Medos Pacorim anteceperat. vide' barque contra vetera fratrum odia' ta certamina, familia
no a penates rite composuisse. prohibent Romani , pamcem ipsis numquam prospere lacessitam , nunc quoque in exitium suum abrumpunt. Non ibo inficiab, aequitate quam sartau ne , caussa quam armis retinere parta majoribus malueram. s cunctatione deliqui, virtute corrigam. Vestra quidem vis ta gloria in integro est, addita mode
stia fima ; qua neque pummis mortalium spernenda est,
Monobaai voces Ita videtur. ae
sequentia verba, non enim igna Dra
etc. repetita intelligo a primori Susillis rentium . quae cum ad aures Vologeii perveni Ilent, commotus est , coniliumque advocavit. Dchena. Interdum enim dc silentium omni v ce loquacius est. Sic & hie Tiridates quamquam queri nollet, tamen ipso mentio re quod exul obversaretur, Tegis oculis , exprobrabat ipsi, quod peti litanti non subvenisset, aut eje.ctum non restituet et . quomodo iere mistrum facinorum ministri quasi
exprobrantes aspiciuntur . sup. I 4 . 62. Seneca ad Helv. a 6. nunquam te fe- cunaetatis tua , quasi exprobraret alaxem, paenituit. Plinius epist l. λει- Ia emptio exprobrare stultitiam domino videtiar. Tacitus Is , I 6. non eam te-oem insignium o armorum praetulit. in di is sitatem exprobrareι & i 6, 22, rigi si O trister , qua tibι DF.ιυtam ex- p οἷrent. ec r6, Io, tanqisam vivenda exprobrarent interfectum ess Rubel-h . Expressit tale quid Mattialis
libro t. epigram. 6'. Si tacet, hane loquitur. Μale alii in Tacito rescribendam putarunt; aut modice querendo: subjicitur enim querela, haud modica tamen. Heinibonius. Nihil hie est mutandum. Silentis orationem & questus exponi ae subiici .
non est novum apud elegantii limos auctores. Nam silentio non minorvi, inest indicandi interiores animi motus ae cogitationes, quam sermoni. Itaque haud sine ratione ex eo orationem colligunt, ta Proponunt scriptores. Cauti inprimis de callidi, qualis Tacitus. Neque aliter Lucanus l. I. Getidos pavor alligat arrias , Lι tacito mutos volvunt Iob pectore questis. Plane eodem modo, quo hie Tacitus. Vide etiam quae ad hune locum notat Cl. Hei isdemtus. Boxhor-nius. Exemplum vivum est apud Caesarem libro l. Gall. 32. in Sequanis.
I Et certamen.J Emendavi, contra veterum I sarrum pia O certam. . Rhenanus.
1103쪽
ANNA OvM LI v. XV. Iooya diis aestimatur. Simul diademate caput Tiri datis evinxit, promptam equitum manum, quae regem ex more sectabatur, Moneti nobili viro tradidit, adjectis Adiabenorum auxiliis : mandavitque Tigrauem Armenia exturbari , ' dum ipse positis adversius Hyrcanos docordiis, vires intimas , molemque bella ciet provinciis Romanis minitans. Quae ubi Cor- 3buloni certis nuntiis audita sunt, legiones duas cum Verulano Severo, & ' Vectio Bolano, subsidium Tigrani mittit, occulto praecepto, composiIIus cuumcta, quam 'fe tinantius agerent. quippe bcllum habe re , quam gerere malebat. Scripseratque Caesari , proprio duce opus esse, qui Armeniam defenderet: S
riam ingruente Vologe e acriore in diser inane esse. A
que interim reliquas legiones pro ripa Euphratis locat : tumultuariam provincialium manum armat;
hostiles ingressus praesidiis intercipit. Τ Et quia egena aquarum regio est, castella fontibus impolita t
eonsiliis, cunctando, tolerando, mI destia. ut hie loquitur, arma declinari non potuere. Boxhormus.
I Et a Diu asImatin. J Non satis rapio quid sibi velit ille Parthus haesententia. Putabam olim legendum : ab imis asLm,in. Crebro lixe componuntur apud auctores, summa ct a. Fininshemius. Ab Iloc etiam loco mutando abstinerinae sitiit manus.
ylena quippe ejus & pulcherrima est
sententia. Reserenda ilia sunt aseam modestiae virtutem , ejusque amplissimum continent elogium , qua, aequitare quam sanguine . caiusta quam armis . parta a maioribus retinere, di sua recuperare conantur: quaque inviti, se cunctanter. dc non . nisi post alia omnia nequidquam tentata . in arma Principes prorumpunt. Illa virtus non spernenda est summis
morialium , primoque in fastigio positis, di a Diis ipsis aestimatur: eaque ante bellam virtute usis favent. Nam Dii fauent iustum bellum perentibus. Ad iusti: iam autem bellorum facit, non tantiim caussa , sed etiam neces- stas inevitabilis, qualis est cum aliis a Dum ipse passis ad Gus Imreanas discordiis. J Reposuimus, Dum in.
3 Vectis Bolana. J Scribe , Vettio,
lani belli ea gloria, Statius libro v. Silvar. ad filium eius Crispinum:
labaris Ire quorue egregiis multum mirastis in aranis Eolanum . atque icti curarum asper 1rma senetin reuere.
Lipsius. Fest hiatitis a erent. J Nos, fest
1104쪽
Ioio C. CORNELII TACITIq quosdam rivos congesta arenae abdidit. Ea dum 1
Corbulone tuendae Syriae parantur, acto raptim segmine Moneses ut famam sui praeiret, non ideo ne-1cium aut incautum Tigranem offendit: qui occupaverat Tigranocerta, urbem copia dc sensorii in de' magnitudine moenium validam. Ad haec Nicephorius amnis haud spernenda latitudine partem murorum ambit: & ducta ingcias fossa, qua fluvio diffidebatur. λ Inerantque milites, & provisi ante commeatus. quorum subucctu pauci avidius progressi ,& repentinis hostibus circumventi, ira magis quam
metu ceteros accenderant. Sed Partho ad cxsequendas obsidiones nulla comminus audacia : raris singittis, neque clausos exterret; & semet frustratur. Adiabeni cum promovere scalas & machinamenta inciperent, facile detrusi , mox crumpentibus nos stris caeduntur. Corbulo tamen, quamvis secundis rebus suis , moderandum fortunae ratus, misit ad Vologesem, qui expostularent vim provinciae illatam:
secium amicumque regem cohortes Romamas circumsid
re. ' omitteret potius obsidionem, aut se quoque in agro hostili castra positurum. M Casperius centurio in eam
legationem delectus, apud opidum Nisibi in septem& triginta millibus passuum a Tigranocerta distan
posthae esset. Forte Tacitus: Et qua
egena aquarum regio e fiet, eastella fontibus impos . Gronovius. I conresu terra οιdidis. J Scripsimus, abdidit. Rhenanus. In v. c. est, eontestis arena obdidit, non, abiit. Viunus. 2 Magnitusne moenium validam. JAdeo , ut Appianus producat moenia Tigranocertae in altitudine ad quinquaginta cubitos: quae in imo adaptata equorum stabulis. vide eum in Alithii latico. Dps 1.3 Inerantque milites, O pro υisi a te e mmeatur. J Copulam , que, ex Flor. reposui: nam a vulgatis abest.
Omitteret potius. J Lego, ocius, non, potitis. Lipsius. Omitteret potius obstaranem. J Fae nus legebat: Omitteret ocim &c. sinus. Lipsius mallet, ocius. Sed de, potius , recte se habet , ut ostendat utilius id Vologesi esse. Plaena. M-te , Omitteret protinus o uionem. Box-
1105쪽
ANNALI vM LIB. XV. Ioratem adit regem, & mandata ferociter edidit. Volo- geli vetus re penitus infixum erat, arma Romana vitandi : nec praesentia prospere fluebant. irritum obsidium , tutus manu & copiis Tigranes , fugati qui expugnationem sumpserant, misi, in Armeniam legiones: & aliae pro Syria, paratae ultro irrumpe re. sibi imbecillum equitem pabuli inopia. nam exorta vis locustarum ambederat, quidquid herbidum aut frondosum. Igitur metu abstruso mitiora
obtendens, m urum ad imperatorem Romanum Pga
tos super petenda Armenia 'manda pace respondet.
Monesen omittere Tigranocerta jubet; ipse retro concedit. Haec plures ut formidine regis, ta Corbulonis sminis ' patrata ta magnifica extollebant. Alii occulte pepigise interpretabantur ; ut omisso utrimque bello , cs abeunte Iologese , Tigranes quoque Armenia absic
deret. Cur enim i exercitum Romanum a Tigranocer
tis dedustum' cur deserta per otium, quae belu defende
rant Zim metius hibernavisse in extrema Cappadocia , raptim erectis tuguriis, quam in sede regni modo retenti' Dilata prosus inma , ut Vologeses cum alio quam cum Combulone certaret: Corbulo merita tot per annos gloriae non ultra periculum faceret. Nam, ut rettuli ,
proprium ducem tuendae Armeniae poposcerat, &
numerantur par: im inter aves, partim inter insecta animalia , maxime- uiae A gyptum, & Cyrenaicam inse-Hant, bc segetes aut rodant, aut con tactu adurunt. Vide Plinium i I. 29. Ideoque ajunt imperatores C. de loca- eat O , minuendam e te pensionem eo-lono , cum segetes , i ullis exella fuerint. Vide Pialm os. Exo. can. 1 o. Ioelis cap. 2. Locustae necati jubentur
militati imperio in Syria , auctore Plinio. In Cyrenaica lex fuit snam locustis quoque ea regio abundat 3 ut Poena deicitoriis teneretur. qui ingentem vim loeustariam , aut earum sectus non debellasset. Locusta quoque piscis est ex genere crustaceorum , de quo plura Aristoteles lib. de Animalibus. Lupa us. a Parrata magnifice exta ebant. JReposuimus . M magnifica exto ebant. Rhenanus. Muret. Parrata maInifica extollabant. Assentiar. nec tamen vulgatum damnem , Patrata O magnifica dec. . citatius. 3 Exerritum Rom. at Tigranocertis
Editio decrepita non agnoscit praepositionem. AE, neque requiri
1106쪽
C. CORNELII TACITI ad vcntare Cesennius Paetus audiebaturi: jamque aderat, copiis ita divitis, ut quarta & duodecima legiones, addita quinta, quae recens c Noe iis excita erat, si in ut Pontica , & Galatarum Cappadocumque auxilia Paeto obedirent : tertia & sexta & decima lcgiones, priorque Syriae miles apud Corbulo
nem manerent. Cetera ex rerum usu sociarent, parm
i irenturve. Sed neque Corbulo aemuli patiens; &Paetus, cui satis ad gloriam crat si proximus haberetur, despiciebat gelia, nihil caedis aut praeda, usu
palas nominetenus urbium expugnationes dictitans : Set rabula ac leges, ta pro umbra regis, Romanum jus victis 7 impositurum. Sub idem tempus legati Vologesis ; quos ad principem missos memoravi , revertere irriti e bellumque propalam sumptum a Parthis . nec Paetus detrectavit, sed duabus legionibus , quarum quar' tam Famisulanus Vectonianus eo in tempore, dii decimam ' Calavius Sabinus regebant, Armeniam intrat, tristi omine. Nam in transgrcssu Euphratis, quem ponte transmittebat, nulla palam caussa, ' turbatus equus, qui consularia insignia gestabat, retro evasit. Hostiaque quae muniebantur hiber
naculis assistens, semifacta opera fuga perrupit , seque
4 Turbatus equus qui. J Ilos infrequens , di in observatus, de hoe equo. Geminum tamen lociim habes in Plutarchi Crasso, qui inter prodigia pariter fututae cladis se narratri 'γ θ ἡ α γ G ν mrανῶι
mperatorin insigniter ornatus . tracto
per Dim rectore in semen , submersis disparmi. Item Obsequens inter ea qua Pansae Consuli haud lana ev nemni e I 'utis phaleratus in ipsius ea pectu festinans concidit. Dionyclibro x. Antiq. Rom. qua parie de L. Quinctio agit, Dictatore iam victo:
I Cesennius Paetus. J Qui mala in Dionis cclosis, quas nuper Fulvius Vri nus dedit, Moιγ scribitur. Enimvero Licέννιγ n. - etiam in Iosepho scribitur. diciturque libro lura. Excidii, cap. xxi. Antila ipse, qui sub Nerone praei ierat, etsi parum bona fama Z xias haud neget. Li --cesennius Patui.J Vide supra notam
Visinus. Vide capra uo alia ad 6 , 9.
1107쪽
ANNALIvM LIB. XV. Io I 3 seque vallo extulit. & pila militum arsere , magis
insigni prodigio, quia Parthus hostis missilibus te
lis decertat. Ceterum Paetus spretis omnibus, nec 3 dum satis firmatis hibernaculis, nullo rei frumentariae provisu, rapit exercitum trans montem Taurum, reciperandis, ut serebat, Tigranocertis, vastandisique regionibus, quas Corbulo integras omississet. Et capta quaedam castella, gloriaeque & praedae nonnihil partum, si aut gloriam cum modo, aut praedam cum cura habuisset. Longinquis itineribus percursando quae obtineri nequibant, corrupto qui captus erat commeatu, & instantc jam hic me , reduxit exercitum composuitque ad Caesarem litteras, quasi consecto bello, verbis magnificis, rerum vacuas. In-9terim Corbulo nunquam neglectam Euphratis ripam crebrioribus praesidiis insedit: & ne ponti injiciendo impedimentum hostiles turmae afferrent, jam enim subjectis campis, magna specie volitabant) naves magnitudine praestantes , & connexas trabibus, ac turribus auctas, agit per amnem, catapultisque & balistis proturbat Barbaros. in quos saxa & hastae longius permeabant, quam ut contrario sagittarum jactu adaequarentur. Dein pons continuatus ; collesque adversi per socias cohortes, post legionum castris occupantur ; tanta celeritate& ostentatione virium, ut Parthi omisso paratu in vadendae Syriae, spem omnem in Armeniam verte
rent. lecto r 'su θ ἐγ oe G I-ιe σι l νε- , O a Quia ' quibus olim
ταῖς νάcδ.ie, ὲ Me τι ἀλουσie pluresve eum ornatu imperatorio. - τά ἄμα λέμμα ae in os- de consulari s si eum magistratum τερον η τ Bαπιλέων ὀκε ηιητο Ee- dux gessisset) e publico datos: no χή , id est : Ut paul- l aliud , quam 1 pecimen dc notam ιν propior iam erat , elisos ei phale- dignitatis. Tacitus hic conlulariaris decore ornatas ad xerunt, O θ- l insignia ait i quia Caesennius Paecurra cum fasidus , vestesque purpu-itus ille ipse est qui ante annum Con-
1108쪽
Io I C. CORNE I TACITII orent. Ibi Paetus imminentium nescius, quinctam legionem procul in Ponto habcbat; reliquas pro miscuis militum commeatibus infirniaverat; donec adventare Vologesem magno & infenso agmine auditum. Accitur legio duodecima, & unde famam a uini exercitus sperat, prodita infrequentia: qua tamen rctineri castra, & cludi Paribus tractu belli poterat, si Paeto aut in suis, aut in alienis consiliis constantia fuisset. Verum Τ ubi a viris militaribus advorsus urgentes casus firmatus erat, rursus ne alienae sentetitiae indigens videretur, in divexsa ac deteriora transibat. Et tunc relictis hibernis, non θρfam neque vallum sibi, sed corpora ta arma in hostem data clamitans, duxit legiones quasi proelio certaturus. Deinde amisso centurione & paucis militibus, quos visendis hostium copiis praemiserat, trepidus rcnacavit. Et quia minus acriter Vologeses institerat, vana rursus fiducia, ' tria millia delecti peditis proximo Tauri jugo F imposuit, quo tranii tum regis arcerent. Alarcs quoque Pannonios, robur equitatus, in parte campi locat. Conjunx ac filiussi castello, cxxi Arsamoiata nomen est, abditi, da-
s it eum Petronio Turpiliano fuerat.
infirma uerat. J Pro saeuitate recedendi a militia. quod est contra Laur. Vallae opinionem , qui commearum Casignificatione tantum in singulari numero diei affirmat. Sed monuisse satis est. LuamM. et Si Para aus in suis, aut in alien
eqnsiliis constant a J. Vsit. l Deesie vocein credo Post in serui. Neque constantia accommod ii illiae videtur posse , si se uentia ista specten
alienis coninui c ntia su D. Acidalius a Vbia visis militaribui adversia ingenter casu firmatus erat. J Vox prima de ultima, si non sunt ab aliena manu , haud tamen multum habent, quod heic agant; hoe est, sede ista Mici poterant. Grurous. Tria milha delem peditis, proximo Tauri juga. 4 Placuit lixe lectio artor. indicata. in quo , tr mu iam pedito. Vulgo, delectora n peditum. sed dc tu peditib . dc in equitibus . Tacitus plar nque singulare
1109쪽
ANNALI vM LIB. XV. Io Ista in praesidium cohorte, ac disperso miIi te, ' qui
in uno habitus, vagum hostem promptius sustentavisset. ' & aegre comptasum serunt, Φ ut instantem Corbuloni fateretur. nec a Corbulone properatum,
quo gliscentibus periculis etiam subsidii laus auge
retur. Expediri tamen itineri singula millia ex tribus legionibus, ' alarios o Angeuros , parem numecum e
cohortibus jussit. At Vologeses quamvis obsessa a Paeto itinera F hinc peditatu, inde equite accepisset, si nihil mutato consilio , sed vi ac minis alares exicr-
ruit, legionarios obtrivit, uno tantum centurione
Tarquitio Crescente turrim, in qua praesidium agi tabat, defendere auso : 7 facta saepius eruptione, &caesis qui Barbarorum propius suggrediebantur, donec ignium iactu circumveniretur. pcditum si quis
integer, petivere cuncta metu extollentes , facili credulitate eorum
qui eadem pavebant. Ne dux quidem obniti ad
versis, sed cuncta militiae munia deseruerat, ' mis sis iterum ad Corbulonem precibus, veniret prope ' longinqua & avia; vulnerati , castra re virtutem regis, sepitiam ta copias gentium,
Correximus . Arsamosata. Rhena
et L. in ians tabitus. J Ira Flor. Vulgo , in unum. Pichena. 2 Et agre eo remum ferunt. T Sustulimus partieulam 9. non autemhre sola supererat, sed mox item particulam, ut, ε 're compulsem serunt, in nrem Corbuloni fateretur , subauditur autem Q. Rhenanus. Ex libris meribus, praesertim ex Flor. addidi illud , M verbum autem, in nrem, refertur ad superiora, vagum hostem. idem.' 3 Vt instantem corbuloni fateretur. JVel hostem . vel metum ex hoste.
Et alarias octingentos. J vel eae alariis octogentes. Sed dubito ire van eadem sententia. Demitas.s Hine peditatu, inde equite. I Codex Budensis, Hine peditatu , hJnc equi
re. Rhenanus. 6 Nihil mutata eonsilia, vi ae mia
mratares exterruit. J Ita Faernas legebat , delebatque particulam, sed. vinnus.7 Facta se ui eruptione.J Et hic excidit, aut sublata fuit copula: quam ex Flor. repone: faetaque saepius eruptione. Pictima. 8'Pex unginqua ct avia. J Praepositionem per expunximus, ite dilunguendo sententiam : peditum si quoi
integer, longinqua ct a via r ut nerari castra repetivere. subauditur ante, petiit. Rhenanus. y Missa item ad Corbulonem preci
1110쪽
xo I , C. CORNELII TACITIIre, signa ta aquilas, ta nomen reliquum infelicis exerincitus rueretur : st fidem interim, donec vita suppia
2 tet , retenturos. Ille interritus, & parte copiarum apud Syriam relicta , ut munimenta Euphrati imposita retinerciatur ; qua proximum & commeatibus non egenum , - regionem Coma genam , exin Cappadociam, inde Armenios petivit. ' Comitabantur exercitum, ' praeter alia sueta bello, magna vis camelorum onusta frumento, ut simul ho
stem famemque depelleret. Primum e perculsis Pactium primi pili centurionem obvium habuit, dein picrosque militum : quos diversas fugae caus
sas Onten d cntes , redire ad fgna , ta clementiam 4-ti experiri monebat, A se nis vitiloribus immitem esse. Simul suas legiones adirc, hortari, priorum ad momnere, novam gloriam ostendere ; non vicos aut vida
Corb. pr. Rhenanus. Florentinus &Veneius, irem, si coniecturae locus esset , secerem , identιdem . hoc est,
crebro subinde ; quod quidem sensus
r Sesidem interam, donee vita βρο- peditaret , retenturos. In vulgatis, retenturum. at magis placuit, relevt ro , ex rior. ac Ven. nam ad ipsum ducem , de ad exercitum Iesertur.
2 RV ouem comagenam.J syria dividit et in plures partes . cuius uuam Comagena, quae ad Amanum, Taurum montes extenditur. --
P ter alia a uera bello. J Flor. Deta. ricliena.s pactium primi pili centurιonem. 36t supra lib. xiii. perfunctum eo honote ait: curam mae Sariam mictioo sita prim pili honore ter iuncta ma*set. Lirsius. ε δε nisi victoribus immitem esse. 4Corbulo primipilarem hortatus, dcceteros milites, qui Paetum in bello deseruiment, ut illius potius misericordiam experirentur , quam ut, se deprehens in eodem periugium haberent. dixit. se disciplinae militaris diligentissimum exactorem , sua descientibus nisi , victoria militibus non parceret, ut supra lib. I 3. Suadebat autem Corbulo militibus clementiam Pari experira : licet enim
qui in bello deseruit , carite puniri
soleret . potuit tamqn se offerens ex edicto Germanici Caelatis desertionis poenam evitare , dc ex prima desertione militiae restitui, Ar-iio Menandro in Militatibus aucto re. Vertranser. Milites, qui ducem Corbulonem eum Paeto mutaverant , saliis nominibus utebantur Corbulo saevus dicebatur, quia v iram militiam revocabat: ratus, mitis, quod lesiones promiscuis miti-