Libellus de conjugio, repudio & divortio, in gratiam fratrum, qui judices causarum matrimonialium in regnis Dania et Norvegia constituti sunt, conscriptus à Nicolao Hemmingio ...

161쪽

natur, ut victi tandem alieno amore castitatem coniugalem contaminent, hillicitos sequantur amores. Quare&hic im

primis vigilandum est piis coniugibus, ne

diaboli insidijs locum faciant. O labbeta, sedulitas est, in tuendat conseruanda domo, seu diligens cura reustodia domus iamiliae. Sine hac sedulitate societas coniugalis incoliam is esse nequit. Vbi enim negligitur domus, ibi ruinam sequi necesse est. Hunc finem coniugi requirit Paulus, tum iubeat matronas

ei haec ad utrumq; hoc est, ad maritum uxorem pertinet, ut Clemens Alexandrinus testatur, dicens Uxorem viro datam esse,ut sit , , et is ciκabetet; hoc est, socia, adiutrix in tuendat conseruandare familiari tamen Paulus hoc potissimum uxori tribuit, ut quae assidue se domi contineat. Nam com maritus saepe foris agit, nisi uxor sit cincum meiκονομικκ, hoc est, sedula in curanda famili a quo omnia recte domi agantur, peregrinante marito, non diu manebit familia salua Laudantur igitur muliere industriae, sic obes a Salomione Mulier, inqUit, timen Dominum, ipsa laudabitur. Datesci de fructu manuum suarum,silaudent eam in portis opera eius. cri Teri m

162쪽

I s sol eo pertinet quatenus familiam propriam coniuge conssiderant ut haeredes habeant, quibus bona sua post

mortem relinquant, qui si eorum nomen in memoria sempiterna conseruent. Hunc

finem cum sibi proponunt Pi coniuges, regulam Christi teneant, videlicet Quaerite primitia regnum Deiri iniusticiam eius, xcaetcra adiicientur vobis. Non ergo cumulent coniuges ope quouis in do, per fasi nefas, ut ditent suos haeredes, sed iuste quaerant benedictionem a Domino, in timore Dei officium gnaviter praestantes Sciant frustra se laborare, frustra vigilare, frustra domum custodire, nisi Dominus eam aedificauerit. Atq; hae sunt partes primi finis coniugii, cum videlicet ipsos coniuges per se conlideramus, quarum prima animi coniugum sociantum Secunda corpora casta seruantur: Tertia incolumitas domus custoditur:

Quarta nomen de menatoria piorum coniugum ad posteritatem propagatur. Si Ecclesiami Rempublicam respicimus, finis coniugi est, ut sit seminarium Reipublicae icclesiae Certum enim est, Deum conseruare intueri coniugia propter Ecclesiam S: Rempublicam, ut inde

prodeant utiles Ecclesiae: Reipublicae ci-

163쪽

ves. Huius sinis Plato meminit in is de

tet operam dare natura perpetuo conseruandae relinquendo filios filiorum, semperque pro se Deo cultore tradere. Et paulo post iro peta D, cd deosyTGHoc est, Oportet generare Meducare liberos , ut vitam tanquam lampadcintradamus aliis, quo sint ali post alios , qui Deum legitime colant. Ad hunc finem Paulus respici cns, hortatur coniugeS, ut pueros iu os instituant in disciplinat admonitione Domini. Nam nisi recta fuerit educatio, nihil boni sperandum cst de iis, qui educantur. Qui enim male educantur, saepe fiunt sordes in Ecclesia, raperniciosi ciues in Republica. Finis coniugii, si Deum immediate respicimus est, ut coniuges sciant sic coniunctos est e, ut ei, qui se coniunxit Deo grati sint,vtina Deum laud cnt, celebrcnt,praedicent, de eius operib tapro iidcntia misceant colloquia, simul Deu inuocent, xse inuicem hortentur ad timore Dei, se mu

tuo consolcntur, resis quid asperi inciderie is invita,

164쪽

in vita, spe futtirae resurrectionis reternae gloriae, quae omnibus Deum timentibus propositi est, cogitent suum coniugium imaginem esse quandam illius arcanae copula Christi: Ecclesiae, quae copula

hic incoatur fide, amore, innova obedientia: In aeterna autem vita consum in bitur.

Porro eorum sententiam , qui finem coniugi dicunt esse, ut sit sacramentum admirandae illius copula Christit Ecclesiae hac ratione recipio, modo patiantur omnia corporata esse Sacramenta quaedam rerum arcanarum. Si quidem nihil corporatum a Deo conditum est, quod non habeat ali quam comparationem ad res arcanas sinuisibiles. Coniugii enim proprie non est Sacramentum, hoc est, non est Sacramentum institutione peculiari , sed solummodo naturali imagine. Est enim coniugium quaedam imago nuptiarum Christi .cius sponta Ecclesiae. Nam ut coniuges copulantur spiritualiter fidei amore coniugali, incorporalitermixtione sexuum ita Christus: Ecclesia spiritualiter quidem fides caritate , corporaliter vero naturae conformitate copulantur. Ex quo factum est , quod Ecclesia dicatur caro de carne Christi mos de ossi-

165쪽

ossibus eius. Atque hactenus de coniugio dictum esto.

DE REPUDII S.

HA CC muri diximus de coniugio, ordinatione Dei sancta, ut nobis diuinitus commendatur. Nunc restat, ut de iis, quae praeter ordinationem Dei ex hominum culpa proh dolor, contingunt, dicamus, quae fiunt duo videlicet, Repudium seditiortium. Illud leuius, hoc tristius est. Non quidem quod is peccet, qui vel iustis de caussis repudiat eam, cui nuptias promisit, vel qui ob coniugis flagitium diuortium facit Culpa enim non in persona innocente, sed in rea haeret, tametsi fieri interdum potest, quemadmodum infra dicemus, ut repudium fiat interdum cum honesta persona propter grauemca fas in sponsalibus non animaduersas. Inter repudium indiuortium hoc est discrimen , Repudium dicitur, cum,clvterq; vel alteruter promissas recusat nuptias, ita a pactione disceditur. Diuo tium autem fit, cum coniugium consummatum , propter alterius coniugum culpam , dirimitur. Saepe tamen repudium

etiam diuortium complectitur, sed nos

166쪽

hoc loco discernamus repudium de diuo tium, ut dictum cst. Praeterea ut plurimum interest inter sponsalia de nuptias cita inter causas repudisi diuorti maximum esse discrimen, sciendum est vetustas, ut ait Philippus, nominat sponsalia tantum ea promissiones, in quibus fiunt pacta de futuro coniugio ut enim sponsus de sponsa a spondendo silcst, promittendo, nomen habent ita sponsalia solummodo promi tunt coniugium, quod nuptiae perficiunt. Atq; hinc est, quod Christiani Imperatores pactionem matrimoni non antea habendam in dissolubilem censuerunt, quana cum ducta sponsa domum, nuptiarum festiuitas est celebrata. Quod tamen ita accipiendum est, si sola matrimoni promisssio sit facta, sinon etiam carnali congressius accesserit. Nam si post sponsalia sequatur copula ante nuptiarum solennitatem, volente sponsa vere , tunc cilicitur perfectum matrimonium Tametsi autem desponsa appellantur interdum uxores,ut in

illo Si quis sponsam alterius in agro Oppresserit, morte moriatur, quia uxorem alterius violauit: tamen re ipsa non sunt

uxores, sed ita dicuntur propter promisessionem factam, insidiem suturi coniugii.

167쪽

Coniugium dicitur, cum mulier iungitur viro, a uesponsatione quidem incipit, sed traditione perficitur. Vnde hoc discrimen natum est, ut illud initiatum , hoc ratum consummatum dicatur coniugium. Ita enim Augustinus ait Non dubiti est illam mulierem non pertinere ad matrimonium, cum qua commixtio sexus non docetur fuisse. Huc accedit, quod virgo desponsa non velet caput ante nuptias, quo facto significatur eam nondum venis in potestatem viri Canon istae liberum volunt esse desponsae vovere religionem, vel inuito sponsori sed hoc non permittunt

uxori, reluctante marito . Quare ostendunt, ipsi magnum esse discrimen inter sponsaliai nuptiaS. Porro hos duos gradus, videlicet sponsalia de nuptias, placuit sapientib gubernatoribus ad consummationem coniugis ordinare, ut intermedio tempore, hoc est, inter sponsalia innuptias omnia dili gentius inquirerentur, ne locus fraudi siet ullus Et ut maior circumspectio adhibeatur, recte in hoc regno constitutum est, ut ante nuptias trina denunciatio in solenni

Ecclesiae coetui interposita semper septimana integra praecedat, cum hac ad

168쪽

monitione, ut siquis habeat, qtiod constitiatas nuptias itis te impedire possit Itoc significet mature ante diem nuptiis dictu, cum adhuc res integra sit. Haec denunciatio cum admonitione plane ridicula esset inutili , si solus consensus, quo fit promissio, confirminaret coniugium. Cum igitur obiicitur ex iure Canonico consensius facit nuptias, Respondendum est, hoc verum esse de consensi promittentis in statim accipientis desponsiiminita. Nam hic consensiis cohabitationisin carnalsis copulaeis: Non autem verum est , de consensi promittentis Ilummodo futuras nuptias. Ideo Iurisconsultus quidam ait: Consensus cohabitandi, Mindiuiduam vitae consuetudinem retinendi facit coniugium. Consensus igitur promittentis tantum, etiam accedente iureiurando non facit matrimonium. Ideo supra diximus ex scholasticorum sententia: Consensum esse causam matrimonii, scd non totam. Est enim consensus, ut illi aiunt, causa, ut fiat matrimonium, non ut sit Inter quem

gradum, nuptias, quae sunt secundus gradus perficiens matrimonium , possimi varia eaq; iusta promissarum nuptiarum impedimenta incidere Medium proinde tempus inter sponsaliai nuptias relictum cst virb

169쪽

es utrique parti, ut diligentius inquirantunum aliquid sit aut osteratur, quod consummationem matrimoni ius cianpediat. Cum his non pugnat forma pactionis, qua in hoc regno uti solemus inhonestis sponsalibus ita enim quaeritur vis hanc habere in uxorem Vis tua habere in marituma respondetur, volo. Nam haec voluntas intentionis est, qua animus inclinat ad futuras nuptias, non traditionis, qua alter alteri se totum tradit, ut iam unum sint, una habitent , de indiuiduam vitae consuetudinem retineant. Neq; his aduersatur dictum Domini suos Deus coniunxit, homo ne separet. Nam Chrishus loquitur de coniunctis legitime, qui consummato iam matrimoni, in unum hommem conuenerunt. Siquidem non de repudio desponsae , sed de diuortio iustae uxoris .interrogatu erat, . hoc responsum dedit DominuS. Iam ad iudices veniamus. Cum repudium permitti petitur, pius: sapiens iudex ante omnia grauiter perpendate dispiciat, quid utile sit Ecclesiae, quid commodum reipublicae, quid i faciat ad piam coniugum concordiam. Et contra Quid vel Ecclesiae. Rcipublicae officere, hoc est, quid Ecclesiam scandalo offendere,

quidq;

170쪽

quidq; Rempublicam laedere, quidq; pri

uatam vitam potest reddere molestam . His enim tribus, hoc est , Ecclesiae, Reipublicae, ,priuatae familiae destinatur coniugium Quare si sapiens iudex praeuiderit aliquid periculi vc Ecclesiae, vel Reipublicae, vel priuatae familiae imminere ex coactis nuptijs, sua prudentia imminentimalo occurrat. Siquidem coacta matrimonia malo exitu habere solent. Hac regula in animis iudicum concepta, facilius fuerit quasvis repudi causas excutere dijudicare, tona conscientia dete minare. Nam cum Paulus dicit, agens de separatione coniugum ad pacem no v cauit Deus , iudex se cur hoc dictum, ut

regulam iudicii, sequi potest, praesertim cum de repudijs agitur.

DC CAUSIS REPUDII.

v, quaeritur repudium, aut peccatum est in consensu eorum , qui promiserunt nuptias, aut inter personas, posti istionem nuptiarum aliquid interuenit, quod vel iure consummationem coniugii

impedit, vel utrumq; contrahentium, aut alterum offendit. In conscia su peccatur, vel cum alteruter negat