장음표시 사용
121쪽
PERI HERMEN. Iathsse : quare erit necesse esse,contingens no esse. hoc autem falsum est. Manifestum est autem,91 non omne possibile vel esse vel ambulare, etiam opposita potest: sed est in quibus non sit verum. primum quidem in iis, quae non secundum rationem possunt. ut ignis calefactivus est,& habet vim irrationale. Qus igitur secundum rationem potestates sunt, eaedem
plurium etiam contrariorum sunt. irrationales vero non omnes, sed quemadmodu dictum est igne
non est possibile calefacere,& non: neque quaecunque alia semper agunt. alia vero possunt & secunduirrationales potestates simul opposita suscipere: sed hoc huius gratia dictum est:quoniam non omnis potestas oppositorum susceptiua est, neque quaecunque secundum eandem speciem dicuntur. Quaedam vero potestates aequi uoce sunt, possibile enim nolimpliciter dicitur. sed hoc quidem, quoniam veru est quod in actu est, ut postibile ambulare, quoniaambulat iam, & omnino possibile esse, quonia iam est in actu quod dicitur esse possibile, illud vero , quonia actu esse posset, ut possibile anibulare,quo niam ambulare posset. & haec quidem iti solis mobilibus est potestas, illa vero & in imobilibus. v tria que vero verum est dice: e, possibile ambu lare, vel esse,& quod ambulato actu est, & ambulativum. Sic igitur possibile non est verum de necessario simpliciter dicere, alterum autem verum est. Quare' quoniam partem uniuersale sequitur, illud quod
ex necessitate, consequetur posse esse, sed non omne. Et est quidem fortasse principium quod necessarium est,& quod non necessarium est, omnium vel esse, vel non esse,& alia, quemadmodum horum cos sequentia, considerare oportet. Conse-
122쪽
Consequentia modalium ad ipsum necessarium.
O R D O. I. Necessarium esse. Non possibile non esse. Non conting. non esse. Impossibile non esse. O R u Ο. II. Non necessarium esse Possibile non esse Contingens non esse
ORDO. Ira. Necessarium non esse
ORDo. II II. Non necessariu non esse Possibile esse ContingenS esse. .
Non impossibile esse. M A N I F E s T v M est aut ex ijs quae dicta sunt, id qJ ex necessitate est sim actu est,quare si prio- .ra sunt, sempiterna, & quae actu sint potestate prio 'ra sunt, & haec quidem line potestate actus lunt, ve primae substantiae,alia vero cum potestate,quae natu Ia quidem priora sunt, tepore vero posteriora. alia 'autem nunquam a stus sunt, sed potestates solum.
uae magis apte enunciatio 'eS con- itrariae dicantur. Cap. II il. UTrum autem contraria est affirmatio nega-tioni,an affirmatio affirmationi & oratio ora tioni quae dicit,* omnis homo iustus est , ei quae est,nullus homo iustus est: aut Ois homo iustus est,ei que est,omnis homo iniustus est: vt,est Callias iustus, non est Callias iustus, Callias iniustus est, utra harurn contraria est Nam si ea quae sunt in vo ce, sequunt ea quae sunt in intellectu , illic aut fria est opinio conrrarii, ut qε omnis homo iustus est,ei quae est,ois homo iustus est etiam in iis, quae sunt in voce affirmationibus,necesse est similiter sese habere.si neq; illic contrarii opinio cotraria est,nec as firmatio
123쪽
trivatio affirmationi erit cotraria, sed ea quae dicta est negatio. quare considerandii est quae opinio falsa
opinioni 'erae pria est,utru negationis. an ea quae cotrarium esse opinatur. Dico aut hoc modo. est quaedam opinio vera boni, qgbonum est,alia autem qε non bonum est falsa,alia vero quod matu: utra ha rura contraria vere & si est una sim quamnam co traria.Nam arbitrari contrarias opiniones diffiniri eo ς contrariorum sunt,falsum est. Boni. n.quod bonsi
est,& mali qε malum est, eadem fortasse opinio est
etiam vera,siue plures,sive una sit, sunt aut ista contraria,sed non eo φ ntrariorum sint cotraria sunt
sed magis φ contrariae. Si ergo est boni quidem qd est bonum opinio,alia aut quod non bonum est: est autem aliquid aliud quod non est neque esse potest: aliarum quidem nulla ponenda est, neq; quaecunque esse quod non est opinant: neq; quaecunq; non esse qε est. infinitae. n.utraeq; sunt,& quae esse opinant qgnon est:& quae non esse quod est. Sed in quibuscuq; sallacia est. hae aut sunt ex iis,ex quibus sunt generationes ex oppositis vero generationes, quare etiam
fallaciae. Si ergo qa bonum est, & bonu & non malum est,& hoc quidem secundum se, illud vero secudum accidens, accidit. n. ei malum esse) magis autein unoquoque vera est quae sm se est,etiam talia, siquidem& vera: ergo ea quae est,quod non est bona quod bonum est,eius quae sim se est,falsa est: illa vero quae est quod malum est, eius quae sim accidens quare magis erit falsa de bono, ea quae est negationis opinio,quam ea quae est contrarij. Falsus est aut maxime circa singula qui contrariam habet opinione 9ria. n. sunt eoru quae plurimu circa id e differuti Si igitur harum contraria est altera: magis vero negationis est contraria: manifestum est ' haec erit c5traria. Illa vero quae est,quod malum est quod bonuest,implicita est. Etenim quod non bonu est necesse
124쪽
est sorte ipsum eundem opinari. Amplius, Si etiam in alijs similiter oportet se habere, & hoc modo videbitur bene esse dictum. Aut. n. ubiq ; ea quae est co, tradictionis,aut nusquam . quibus vero non sunt corraria,de illis quidem salsa, ea quae est verae opposita ut qui hominem non putat esse holem,falsus est. si igitur hae contrariae sunt,etiam & aliae,quae sunt odictionis. Amplius similiter se habet opinio boni, φbonum est.& no boni si non bonis est.& praeter has boni quod no bonusti est, & non boni quod bonum est. Illi ergo quae est, non boni quod non bonu ve-
rae opinioni,quae est contraria Non .n. ea quae dicit a. Lmata malum est,si aliqn' fuerit vera. nunquam autes - 'i verae contraria est, est enim quoddam non bo- num, malum. quare contingit simul esse veras . At ' vero,nec illa quae est, quod non malum: vera enim& haec, simul enim et haec erunt. relinquitur igitur 'ei quae est,non boni,s, no bonu est pria ea quae est, ' a. l. non non boni,st bonum est. falsa enim haec ' quare & ea bonum ve quae est, boni quod non bonum est,ei quae est, boni, re contra- quod bonum est.Manifestum ergo est,quod nihil in ria ς qva terest, nec si uniuersaliter ponamus affirmationem. ρ' bρνο viis. n. negatio contraria erit. ut opinioni, quae opti: natur,' omne quod est bonum, bonum est, ea quae eorum, quae bona sunt, bonum est, nam' ea quae est boni, ' bonum,si uniuersaliter sit bonu, eadem est et,quae opinatur, φ quicquid bonum est , v bonum est. hoc aut nihil differt ab eo quod est,*omne quod est bonum,bonum est. similiter autem , Rin non bono. Quare si in opinione sic se habet,&sunt hae quae sunt in voce affirmationes & negationeS,notae earu, quae sunt in anima, manifestu est, O . affirmationi pria quidem negatio est,quae de eodem VD.ut ei quae est,quod omne bonum, bonum est, vel quod omnis homo bonus, ea quae est,quod nullum, vel nullus,contradictoriae autem quae est, quod non
125쪽
omne,aut non omnis.Manifestum est autem, veram vere non contingit esse contrariam,neq; opinionem,neq; contradictionem. contrariae enim quae Circa opposita sunt: circa eadem autem contingit verum dicere eundem : simul autem non contingit eidem inesse contraria.
v o N i A M Ollogismra omnis ex duabuValtem propositionibus constatur,maioreq; minore maiora toties posita, quoties propositionu ran numeratio,toties aute ipse minore annexa,ita quingentis septuaginta sex maiori buspropositionibui cum minoributa sinultiplicatis, euenit totossyllogisticos O Urllogii licos modos congregari in miriado triginta tres O mille si tingentos septuaginta sex. Ex modoru autem mixtura duodecies et rursuN totidem colligutur. Vel n. maiore,propositione necessaria posita, minore vero vel cotingete vel ipo sibili,vel maiore existere,minore Nero necessaria, vel cotingeyte vel impoUbi li, Nel maiore contingente minore necessaria vel
existente vel impollibili vel maiore impo sibili, mi
nore aut necessaria vel existente , vel contingente duodecies multiplicatur oes praedicti,νt simul immixti
126쪽
Irs mixti O mixti in myriadas tricenas. 98. O mille tricenos duodecim perueniant absolvcndi. rica si trinam dicimus esse materia,necessariam contingetem. impo sibilem,contingentem certe Arist. in duo diuisit,in eueniente O futura, et euenientem quidem existente nominat , futuram Nero proprie c5tingentem. Ex barum aut quatuor mixtura per coniugationes,syllogisinos in mixtionibus exponit,
Cum itaq; trinae sint urae, et in νηaquaq; figuratotynt texti θsiuisemi, triplicati enumeratorum
omnes fiunt , vi omni sint numero quide myria des mille centu nonaginta quatuor ac tria milli
nongenti triginta siexci yllogistici pariterq; ob si sisi in prima quide figura myriades sexagintasio O ter mille quingenta duo θllogismi: In r. si
ter totidem,in tertia mi iades centu denae ac qui vae nongenti ac vigenti, ac simul omnes Syllogissici myriades ducentae quadraginta tres, et ter mille uiginti quatuor. Reliqui autem asyllogi sti m yriades
octingentae quinquaginta νna nongeti, duodecim:
visit ad a1γllogisos ratio γllogisticaru modorum in prima ac secunda figura sub quinta multiplicatione , in tertia autem sub duplicatione ter qui quies o caetera . Plura vide apud N icephorum.
Nota oegraeca haec dictio Di quae latine& quod& qm reserre pol in veteri transatione fere semper nulla intelligentiae ipsius literae habita rone in qnitrassata fuit. Nos vero diligetius graece literae intellectu,aiaduertentes,ut res ipsa postulabat, & in q s& in qm ipsam transtulimus. Advertas et si dictio haec graeca καράλου in veteri trassatione sere in i hanc latinam
127쪽
Ρ R I o R V M 127 latinam uniuersale,translata fuit,cu in & uniuersale& uniuersaliter possit significare: uniuersale quiddcum rei nam ut si homine dicimus uniuersalem namsgnificamus, uniuersaliter vero cum id quod latinisgnum distribuens appellarunt. ut si oe aut nullum dicimus uniuersaliter propositione proserimus qua rem in lib. Perihermen. 2.Secti.initio docuit Arist. Nos itaq; Arist. doctrinam insequentes& in uniuer Lale& in uniuersaliter ut pueniens fuit ipsam trastulimus. Errabat pariter vetus trassatio dictiones has ex κατα μέρος in hac particulare vertens , cumen non particulare, sed in parte vel sim parte vel particulariter importent,significantia distribuentia Positione,non autem naturam aliquam denotantia.
Traemittuntur nonnulla principia ad sequentiam cognitionem De propositionum conuersione. De simplicium ac mixtoru- θllogismorum suris, o omnibus complicationibuU. De num ro itemsigurarum, ct terminorum in auouisollogisino.De inuentione medii in quolibet filo simo.De resolutione demtim omnium ollui morum in proprias figuras. De
128쪽
De propositione, Termino , Syllogismo, dici de omni, didici de Nullo. C p. I. .
RIM v M dicere circa quid, &cilius consideratio sit: qui cirica demonstratione,& demonstrativae scientiaeI deinde determinare,quid est propositio& quid terminus ,& quid syllogismus & qualis perfectus,& qualis imperfectus. Post haec aut& quid in toto esset aut non esse hoc in hoc, & quid dicimus de Oi aut In vaea de nullo praedicari. Piopositio igit est oratio amorausidera matiua,vel negativa, alicuius de aliquo illaec aut auttio. Vrr,aut in parte,aut indefinita.IDico aut uniuersalet Auxand. quidem , omni aut nulli inesse: in parte vero, alicui. aut non alicui,aut non oti ne sie: sed indefinita, quae scientiam inesse aut non inesse significar,sine uti, aut particula demonstra ri: ut contrariorum eandem esse scientiam, aut vo μ m luptatem non esse bonum. Differt autem demon-- ι strativa propositio a Dialectica:qm demonstrativa qui desumptio alterius particulae contradictionis, est non. n. interrogat, sed sumit qui demonstrat. Dialectica vero interrogatio *dictionis est. Nihil autedisseiret quo fiat utriusq; syllogismus . na & qui demonstrat,& qui interrogat syllogi gat,accipiens ali- at d. hsi aliquo inesse,aut non inesse. Quare erit sybdia, ta5 l gistica quide propositio,simpli affirmatio axit ne- .uiis, at gario alicuius de aliqRo ' sim dictum thodu Domo. aliquis. strativa vero,si vera sit.&per suppositiones , quae a Iis 'Alib principio sunt sempta Dialectica aut,percunctanti, Inprio pri quide interrogatio contradictionis. yjlo pietanti aut mi θ. Pos. sumptio apparentis & probabilis, quemadmodu in
Topicis dictu est. Reaid itaq; est propositio & quo
gitur,oportet, ex consuetudine attica .
129쪽
P R I O R V Μ. Ia differat syllogisticao demonstratiua ,& dialectica, diligenter quide in sequentibus dicetur:ad praesentem vero usum sufficiant quae nunc a nobis determinata sunt.Terminum .aut voco, in quem dissoluitur Propositio,Vt praedicatu,& de quo praedicatur: aut apposito,aut diuiso esse,aut non esse . Syllogismus aut est oratio ita qua positis quibusda, alteru quid a Wa vi a Positis ex necessitate contingit,eo φ haec sint. Di- radunt esseCo aut,eo si haec sint,pῖ haec contingere.pp haec ve- legendum in contingere,nullius extrinsecus termini adiumeto indigere ut fiat necessarium. Persectu itaq; voco stilogismum,nullo alio indigente,praeter ea quae as- umpta,ut necessariu appareat.Ιmperfectu vero qui indiget,aut unius . aut plurium, quae sunt quide ne- .cessaria per lubiectos terminos,non aut sumpta Sut Per propositiones. In toto aut esse alteru in altero,M de Oi praedicari alteru de altero ide significat Di- Cimus aut deoi praedicari,qu nihil sit subiecti sumere,de quo alterum no dicatur, & de nullo similiter.
DECVmus est oratio in quapositis quibusdam alterum quida positis necesse est tantingere eo quod haesint. In toto esse, cir dici de omni es quano nihil Abiecti est aecipere Ad quo aberum non dicat uri
De conuersione propositionum inexistent um. Cap. II. a Voniam autois propositio ςst, aut inesse,
aut necessariis inesse aut plingenter inesse: haru aut aliae quidem affirmatiuM aliae ve-- - i m nega,
130쪽
ro negatiuae sim unaquanque allocutione: rursus v Io aflarmativarum ac negatiuarum,aliae sunt uniuersaliter,aliae in parte,aliae indefinitae. uniuersale quia dem priuatiuam in eo quod est inesse,terminis puerti necesse est: vi, fit nulla voluptas bonum, neq; bo- nu ullum erit voluptas.Praedicativa aut couertidem necessarium est,non in uniuersaliter, sed in parte: vi,si Ois voluptas bonum,& bonu aliqsserit voluptas. Earum vero,quae in parte, assirmativam quide Particulariter couerti necesse est, st. n.voluptas aliis qua bonuo bonnm aliquod erit voluptas. Priuatialiam aut non est necessarium: non.n. si homo non inest alicui animali, & aiat non inerit alicui homini. Primum itaq; sit priuatiua uniuersaliter,A B, propinsitio. St. n. nulli Λ ipsum eorum,quae sunt B,inest,& Binerit nulli eoru quae A. nam si alicui,ut C, non veruerit quod dicitur, nulli ipsum A,eori quae B inesse: C. n.ex his quae B sunt,est. Si vero omni A ipsum eoru quae sunt B,& B alicui eorum quae A,inerit. na si nulli,& A eorum,quae B, nulli inerit: verum suppostufuerat oi inesse. Consili aut, & si propositio sm partem sit. s n. A alicui eoru quae B ,& B alicui eorum quae A necesse est inesse.nam si nulli,& A nulli eoru quae B sin aut A alicui eoru ,quae B,non insit,non necesse&B alicui eoru quae A, non inesse.ut si B qu, dem sit animal; A vero homo: homo quidem.n. non omni animali, animal autem omni homini inest.
Proponio omnis, ι inesse, aut necessario inesse, aut continget ter inesse Hirescat. t
Proposuio uniuersalis negativa colliseriitur in terminis simpλ
Propositio 'niuersuis asti Misa conuertitur inparticula rem af