장음표시 사용
491쪽
γos TER OR v N. Rur in eornua habere,quae sequitur,planum. n-propter quid illis inerit,quod dictum est propter. n.cornua habere inerit. Amplius autem alius modus est secundum proportionale eligere: unum. n. accipere non est ide,qe oportet vocare septu,& spmam,& o Serunt aut consequentia& his tanquam una quadamnatura tali existente. Eadem vero problemata sunt, haec quidem eo idem medium habent, vi qm Om-.nia ' contra resilientia. horum autem quaedam genere eadem quaecunq; habent differetias eo quod alior aut aliter esse,ut propter quid resonat, aut Ppter
quid apparet,& propter quid iris: omnia enim haeeidem problema sunt genere, omnia. n. refractio, sed specie altera: Aliqua vero eo-medium sub altero medio est,d fferunt problemata ut propter sidNilus decrescente mense magis fiuit, quonia φ hy-bernior decrescens est, & propter quid hybernio edecrescesZqi h luna deficit,h c. n.ita se habet inter se.
Nimim nugis suis in e menses, quia tune luna magis defcis
De causis&effectis,&anvmus plures .i sint causa. Cap. X. DE causa vero & cuius causa dubitaret utique
aliquis, an qn est causatum & causas,quemadmodus fluunt lia,aut deficit,& causa fluendi solia,aut deficiendi erit,ueluti si huius est lata solia habere, ipsius vero deficere,est terra in medio esse si .n.non est,alia quaeda erit causa ipsorum, sue caest simul & causatum,ut si in medio terra est deficit, aut si lati folium,fluunt folia. Si vero sic, simul utiq; hessent, & monstiarentur per stinuicem . sit. n. solio suere,in quo a: latifolium vero in quo b : viris autein suo c.si itaq; ipsib inest a: omne n. lati foliu fluit
silio, ipsi vero cinest b , omnia.n. vitis est latifolia.
492쪽
re demonstrare. sit enim d quidem latifolium: e vero folio fluere: vitis aut in quo Lipsi itaq; f inest rifolio fluit.n. omnis vitis:ipsi aute e d,oinne enim solio fluens est lati lium: omnis igitur vitis latifoliu: cauta aut est solio suere.si vero non contingit causas esse sbtinuice,causa. n.prior est eo cuius est causa:& deficiendi quidem causa est in medio terram esse:s aute in medio terra sit,non est causa ipsum deficere:si igitur per causam quide dem3stratio est ἴ-pter quid, quae vero non per causam ipsius quod: ε uide in medio nouit,propter quid aut non auteeficere no a causa,* sit in medio: sed hoc ipsus deficere,manifestum: in ratione nanq; ipsius defice. re,inest esse in mediorquare planum,s per hoe illud cognoscitur,sed no hoc per illud. Aut ptingit unius
plures esse causas si enim est ide de pluribus primu praedicari: sita ipsib primo inexistes,&ipsi e alii primo,& haec ipsis d e,inerit igitur a ipsis d e, causa vero est ipsi quide d b,ipsi vero e c: quare ca quide existente,necesse est rem esse:re autem existente, no necesse est omne,quodcunq; sit causassed causa quide, non in omnis . Aut si semper uniuersale problema est,& causa totum quiddam, se cuius causa uniuersati.vt folio quere toto aliquo determinato, licet 'scies ipsus sinto his vla aut plantis, aut his plantis: quare & medium aequale oportet esse in his&cuius causa & conuerti.vt yy quid afbores solio fluunt: si itaq; propter congelationem humidi,& si folio fuit arbor,oportet esse congelationem,& si congelatio inest non cuicunq;, sed arbori,est solio fluere. Vtra
aut contingit non eandem causam esse eiusdem ortinibus,sed alteram,aut non an siquide per se demonstretur,& non per sgnum,aut accidens non pol fistimanq; ratio extremi medium est,si vero no ita, tingit.
493쪽
occidens,non tamen videntur problemata esse.si vero non similiter habebunt medium, squidem aequi- uocaraequivocarum medium est:si vero ut in genere
similiter habebunt , ut propter quid & permu tatim
proportionale Alia.n cansa est in lineiso numeris& eadem utiq;,inquantum quidem lineae, aliaunquatum vero habens augmentum tale, eadem, ita & in omnibus:huius autem similiter esse colorem colori,de figuram figurae,aliam alij:aequivocum enim est
smile in his:hic quidem fortasse proporti'nabiliter
habere latera,& aequales angulos,in coloribus vero sensiim unum esse, aut aliud aliquid tale: quae vero analogiam eadem,& medium habebunt sim analogiam. Se habet autem sc,consequi, causa sbtinui. cem,& cuius cansia,& cui causa,siugulum quide accipienti cuius causa in plus est,ut extrinsecos aequales esse quatuor in plus est,quam triangulu, aut quadrangulum omnibus vero aequaliter: quaecunqlle.n. quatuor rectis aequales esse extrinsecos, & medium
smiliter: est autem mediu ratio primi extremi: qu circa omnes scientiae per definitionem fiunt:vt ssilio suere simul sequitur vitem & excedit,& ficum & excedit,sed non oes,sed aequale est: si igitur acceperis primum mediu,ratio solio fluendi est: erit. n. prima quidem in altera medium qin talia omnia postea huius mediu,qm succus congelat,aut aliud aliquid tale, quid aut est selio fluere,congelari succum in co- tactu seminis.In figuris vero ita assignabit, quaerentibus assecutionem causae & cuius causa. sit a inexi stens b omni:b vero unicuiq; eoru quae d:in plus aut b utiq; uniuersale esset ijs,quae sunt d. hoc. n. dico uniuersale,cum quo non conuertitur:primum vero uniuersale,cum quo unumquodq; quidem non conue ritur,omnia aute conuertuntur& non excedunt, ip
494쪽
hoc illius si itaq; ossius inest,ipsum a , erunt aliquid illa unum omnia aliud ab:si enim non quo erit dicere, cui inest e,ipsum a om nucui vero a, non omni ipsum e Propter quid.n. non erit aliqua causa ut in est omnibus d,' sed nunquid ipsa e erunt aliquid, Vnum.Considerare oportet hoc,& sit c: cotingit ita que eiusdem plures causas esse, sed non ijsdem spe -jcie .ut in longaeua sint, quadrupeda quidem, eo quia non habent bile,volatilia vero eo φ sicca sunt, aut alter u quid. Si vero ad indiuiduu nonsatim ventu non solu unum est mediu,sed & plura,& causae plures, Utrum vero causa mediora, quod ad uniuersale, primum,aut ad singulare,singularibus p planum ita que ea esse quae proxima sunt unicitique,cutiunt cai
primum.n. sub uniuersali esse,haec est causa, ut ipsi dipsum c,φ ipsum a, insit causa,ipsi igitur d,ipluni cHusa ipsius est a , ipsi vero, c , ipuim b, huic autenvidem . De syllogismo igitur ac demonstratione quid utrunque est,& quomodo fit, manifestum m ut vero & de scientia demonstrativa. ide enim ea
Quomodo princip a cognostuntur & qius, principiorum sit habitus. Cap. XI. rix. 27 E principiis vero & quomodo fiunt nota quis cognoscens habitus,hinc est planum ad: dubitantibus primum: φ quidem igitur noa
contingit latro per demonstratione non cognoscenti prima principia immediata,dictu est prius. Immediatorum vero cUnitio,virum eade sit aut non ea
βem, dubitare posset aliquis, & utrii scietia utriusq;. aut non, aut huius quide scientia, illius; vςro alteri - quid
495쪽
cuid gemis:& virum non inexistentes habitus inna. R antur, aut inexistentes latuere. Si itaq; habemus. ipsos,absurdum: contingit. n. certiores habentes coignitiones demonstratione latere:si vero accipimus. non habentes prius,quo utique cognosceremus disceremus ex non praeexistentes cognitione λ impossibile nanq;,quemadmodum& in demonstratione dicebamus.Manifestum igitur, quoniam neq; ha bere possibile est,neq; ignorantibus, & nullum habentibur habitum innasci. Necesse igitur habere
quidem aliquam potentia,non talem autem habere quae est his honorabilior sim certitudinem. Apparet autem hoc utique omnibus inexistens animalibus habent enim congenitam potentiam iudicatiuam, quam vocant sensum: in existetite aute sensu, in alijs quide animalium fit permansio sensati, in alijs vero non nt,in quotcunq; igitur non sit,aut omnino, audeirca quae non fit,non his cognitio extra ipsum sentire, in quibus vero inest sentientibus habere unum quiddam in anima, cum multa talia fiant, iam dilaruaedam fit,ut his quidem fiat ratio ex taliu permanone, his vero non. Ex sensu quidem igitur fit memoria,queadmodii dicimus,ex memoria vero, quae plerunq; eiusdem fit experientia, multae nanq, memoriae numero experientia una est,experientia aute ex omni quiescente uniuersali in ala,aut uno praeter multa,quod utique in omnibus unum sit illis idem, artis est principium & scientiae: si circa generatione quidem artis,si vero circa ens,scientiae. Neque itaq;ihsunt determinati habitus,neque ab alijs habitibus fiunt in notioribus, sed a sensu,ut in pugna, versione facta uno stante,alter stetit,postea alter, quousq; ad principuam venit,anima vero est tallis,ut possit pati hoc mi od aut dictum quidem fuit pridem , non
manifeste vero dictum Rilt,rursus dicamus. Cum. n.
ueterit inissetentium unum,primum quidem in ala
496쪽
LIAgR szCvNDv uniuersale,sentitur etenim singulare,sensiis omsus uniuersalis est, ut hominis, sed non Calliae hominis. Rursus in his statur, quousque ad impartibblia steterint & uniuersalia,ut tale hoc anim*l , quousque animal,& in hoc consimiliter: planum itaquet nobis prima inductione cognoscere necessarium tensus etenim sic uniuersale facit. Quonia vero ha- δια- bituum,qui circa intelligentiam, quibus verifica- οιαν. mus,aliqui semper veri sunt,alij vero suscipiunt fal- λιμ Opinio α ' ratiocinatio,vera autem semper ὀπ. sunt,scientia& intellectus,& nullum scientia genus aliud certius,quam intellectus, principia vero
demonstrationum notiora,scientia autem omnis c
rationς est, principiorum quidem scientia utique non fuerit, quonia vero nihil contingit esse vetiui scientia,quam intellectum,intellectus utique fuerit principiorum,& ex his considerantibus, is quoni demonstrationis principium non est demonstratio: quare neque scientiae est scientia: si igitur nullum taliud praerer scientiam genus habemus verum, intablectus utique fuerit scientiae principium princi pium quidem principij utique fuerit, quae aut qomnis consimiliter se habet ad Ompent rem.
sensust memoris,' mμbi memoriis' experimet m . experimento autem accipi cur uniuersale , artis si Ptia principium est. Iru stictus euen habitu primorum ni ipi prum.. Biuire eIi ipsus singularis, sensus autem γ' uersuis.
Finiunt Posteriora Analytica Aristo.
497쪽
PERIPATETICORUM PRI CIPIS TOPICORUM LIBER Ioachimo Perionio Como iaceno interprete.
odnam eius propositum,&quaeratiosenandi species. Op
OC No Bis loco propositan estolam atq; rationem invenire, qua&de omni quaestione
C proposita,probabili assumen - tatione poterimit diuerere,& nihil repugnans, si quid in
disputationibus defendamus, afferemus. Ac primum quide, quid sit ratiocinatio diςendum est, quaeque eius,ge'nera,vi ratiocinatio dialectica,qm hoc sermone ea inuestigamus, quid sit intellistatur. Est igitur xatiocinatio , oratio, in qua quibusdam po sitis, aliud quiddam,quam quae posita sunt, ex iis ipsis quae posta sunt, essiςitur necessario. Demonstratio autem
498쪽
te ex eiusmodi,quae a quibusdam perspicuis & veris
causam cognitionis sumunt. Dialectica vero ratiocinatio est,quae ex probabilibus concluditur. vera quidem sunt,& perspicua ea, quae non ab alijs, sed a seipsis fidem habent. neq; enim initiorum ac principiorum,quae scientiam gignunt, quaerendi ratio est, eaq; omnia per se ipsa perspicua esse debent. Probabilia aut sunt,quae probantur aut omnibus. aut plurimis,aut certe sapietibus,atq; ijs,vel oibus, vel plurimis,vel ijs,quorum speetata est & perspecta sapietia. Fallax aut di certandi studio comparata ratiocinatio est,quae ex ijs progreditur, quae probabilia via dentur,nec sunt, aut quae ex probabilibus, vel quae probabilia videntur existit. Non .n. omne quod pro habile videtur, etiam probabile est,quando quidem nihil eorum quae habentur probabilia, extrinsecus& quassi specie prima,tale existit omnino, id qd ini- iij a conclusionu fallaciam selet contingere Celeruter.n. ac saepe ijs etia qui parua cernere possunt, his in rebus falsi natura se offert & ostendit. Prior igitratiocinationum earu,quas fallaces & studio certi
di comparatas esse diximus,etia ratiocinatio vocetur. Altera fallax ratiocinatio non omnino ratiocinatio dicatur, quonia concludere videtur neq; coa-
eludit. Sunt etia,praetereas ratiocinationes,quas ex
posuimus,fallaces conclusiones,quae ex proprijs initijs nonnullarum artium efficiuntur & constant , Psit in Geometria alijsq;,quae huic finitimae sunt. Nainter genus hoc & superiora aliquid interest. neque enim ex veris & primis, neq; ex probabilibus pro-sreditur is,qui falsa descriptione utitur. Non enim
in definitionem incurrit,qm nec sumit,quae probam tur omnibus,nec quae plurimis,nec quae sapientibus atq, his nec ea quae omnibus,nec quae pluribus, nec
quae probatis,sed ex proprijs scientis sumptionibus uua vcn iquod vult essicit. Nam quia semicirculos descib
499쪽
το PICORVM. 499 describit non quemadmodum describendi sent , aut lineas ducit non quomodo sunt ducendae eo falsam conclusionem efficit. Ac ratiocinationum quide genera haec sunt a nobis plane ac pingui quada Μ inerua exposita.Nam & de ijs,quae iam diximus,& de iis de quibus deinceps dicturi sumus, summatim quid haec hactenus. Si quidem de iis non est huius instititi subtiliter & accurate disputare , sed plane quantum qi satis esse duxinuis, ad simplicem eorum cognitionem, quam a nobis haec postulat disputatio.
RAtiocisatis est oratio in qua quilusa positis aliud quidda quam qua posita sunt ex iis ipsis, qua postasma efficitur necessaris.
Demoninatio est cum ex veris er persicuis conclusio est , mel eer-.te ex ladibu qua a quibusdam pressicus in veru ea iiiiesumunt. Dialectica ratiocinasio est qua ex probabilibus concluditur.
Vera stat o perstitua,quae non ex aliis,sed a se sis sim ba et Quodlibet primorum principiorum, est bi' dei. iocinatio lis iosa est qua ex bis, qua videmur probabiliano vn collacta est: Probabiliasunt qua omnibus aut pluribus vi tur, auisapientibus : his , vel omnibus,velpluribais , vel m xime notis pracipuis.
Ad quot nam sit utile Dialecticae differendisio disciplina studium. Cap. II.
Sβqvix.xvi deinceps ad quot, quasq; res instiis
tuti nostri ratio caducat disseramus. Tria autesunt,quorum primu exercitatio est,alteru congressus:tertium philosophiae scientia.Atqi ad exercitationem quide magnum eam adferre adiumentu
hinc persipici licet,quod si via & ratione instructi vemem uri ad disputandu facilius de re proposita disse
500쪽
rςre poterimus.Ad congressus aut de colloquia multorum enumeratis expositisque sententijs,nbi
ex alienis & longe petitis, sed propriis, aptisq; lo cis sermone depromemus,quς cu ipsis conseramus Ita si quid minus praeclare nobis videbuntur dicere,id facile refellemus. Ad philosophi e aut ratione 9 facultate in utranque parte de re quaque disputandi instructi facilius m quaque re quid verum sit, O falsum perspiciemus. Atq; etia ad prima initia omnium artiu cognoscenda,in hac arte vis maxime est
Nam qm principijs, quae propria artis cuius sunt de qua agitur adhibitis,de iis ipsis nihil dici pol nec cocludi sunt enim sua cuiusq; artis prima & perspicin principia certe iis omnjbus, quae in quaq; probabi ia sunt, utamur necesse est, si quid de his exponere velimus,st Dialecticae proprium est vel maxime.cuenim haec ratio si 'usdam indagatrix,ad omnia omnium rexu, qu e via & rationς progrςdiuntur principia,viam aperit.Sed huius rei tum denium perse' nobi erit ratio,cu id accidet nobis, quod ijs qui
arte rethorica,medicina,caeterisq; artibus sunt prae ditii cum ex ijs:quae in nostra erunt potestate ciemus quae volumus. Neque.n.vel orator omnibu modis persuadere solet ei medicus curatione asbibere,sed si nihil pi*termittat eorum,quae adhibere possit,iu deniq; & peritu euδε artifice iudicam .
Dialeotea 6ὶ itisis ad tria ad exercitationem , ad obuias disciplinς philosephicas Dialectica ad omnium methodorum principia vum bali omne quod videtur i latiniis sprobabile.
Ex quot quibusnam constet disceptatio Dialectica, Cap III P Rimum igitur ex quibus h*c constet ratio vidς miti Os si exposueriings, quot quibu G